IBPP4/443-748/09/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 7 lipca 2009 r. (data wpływu do tut. organu 9 lipca 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 24 lipca 2009 r. (data wpływu 31 lipca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatek naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT w związku z realizacją projektu polegającego na budowie infrastruktury kanalizacyjnej i infrastruktury oczyszczania ścieków - jest prawidłowe.

W dniu 9 lipca 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatek naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT w związku z realizacją projektu polegającego na budowie infrastruktury kanalizacyjnej i infrastruktury oczyszczania ścieków. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 24 lipca 2009 r. (data wpływu 31 lipca 2009 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Gmina realizuje Projekt budowy infrastruktury kanalizacyjnej i infrastruktury oczyszczania ścieków, dofinansowywany z Funduszu Spójności Unii Europejskiej (dalej: Projekt). W związku z otrzymywaniem przez Gminę dofinansowania tego Projektu, w zakresie modelu instytucjonalnego i podatku VAT przyjęto poniższe rozwiązania.

Gminie, która jest Beneficjentem Projektu oraz Podmiotem Odpowiedzialnym za Realizacje (POZR), nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT, gdyż Gmina nie prowadzi sprzedaży usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz odbioru ścieków i ich oczyszczania, co oznacza że - zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nie wykonuje czynności opodatkowanych dających prawo do odliczeń lub zwrotów podatku naliczonego, a zatem Gmina nie może odliczyć VAT od zakupów inwestycyjnych służących realizacji tych usług.

W trakcie realizacji przedsięwzięcia Gmina sukcesywnie nabywa prawa własności składników majątku dofinansowywanego ze środków pochodzących z Funduszu Spójności, a po zakończeniu przedsięwzięcia majątek ten zostanie przez Gminę użyczony (użyczenie nieodpłatne) spółce XXX Sp. z o.o., która będzie operatorem tych składników i która prowadzi sprzedaż usług zaopatrzenia w wodę oraz odbioru i oczyszczania ścieków.

Skoro Gmina nie może odliczyć VAT od zakupów inwestycyjnych dokonywanych w ramach Projektu, a użyczenie majątku nie daje przychodu opodatkowanego VAT, to na tej podstawie przyjęto, ze podatek VAT stanowi "koszt kwalifikowany" Projektu.

Określenie "podatek VAT stanowi koszt kwalifikowany Projektu" oznacza w praktyce, że w ramach dofinansowania Projektu Fundusz Spójności pokrywa wydatek poniesiony przez Gminę na zapłacenie naliczonego jej podatku VAT (podatek naliczają wykonawcy robot budowlanych, usług, dostawcy, itp.).

W konsekwencji Gmina ujęła jako składnik wydatków kwalifikowanych podatek VAT naliczany od wydatków związanych z realizowanymi inwestycjami, dotyczącymi infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej w ramach Projektu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 24 lipca 2009 r.):

Czy słuszny jest pogląd, iż Gminie, która jest Beneficjentem Projektu oraz Podmiotem Odpowiedzialnym za Realizacje (POZR), w przypadek nieodpłatnego użyczenia przez Gminę majątku powstałego w rezultacie Projektu, nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT, ponieważ Gmina nie prowadzi sprzedaży usług zaopatrzenia w wodę oraz odbioru ścieków i ich oczyszczania, co oznacza że - zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nie wykonuje czynności opodatkowanych dających prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego, a tym samym Gmina nie może odliczyć VAT od zakupów inwestycyjnych służących realizacji tych usług, w tym zakupów dokonywanych w ramach Projektu.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT, gdyż Gmina nie prowadzi sprzedaży usług zaopatrzenia w wodę oraz odbioru ścieków i ich oczyszczania, co oznacza, że Gmina ta nie wykonuje czynności opodatkowanych dających prawo do odliczeń lub zwrotów podatku naliczonego, a tym samym Gmina nie może odliczyć VAT od zakupów inwestycyjnych służących realizacji tych usług, w tym zakupów dokonywanych w ramach Projektu.

Gmina nie prowadzi sprzedaży usług zaopatrzenia w wodę oraz odbioru ścieków i ich oczyszczania, co oznacza, ze w tym przypadku nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, czyli Gmina ta nie wykonuje czynności opodatkowanych dających jej prawo do odliczeń lub zwrotów podatku naliczonego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ww. ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

W myśl postanowień art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika określone zostały w art. 87 ust. 2-6 ustawy.

Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1336), zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zwolnienie od podatku VAT jednostek samorządu terytorialnego jest zatem możliwe tylko wtedy gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji samorządowych (publicznych).

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca realizuje Projekt budowy infrastruktury kanalizacyjnej i infrastruktury oczyszczania ścieków, dofinansowywany z Funduszu Spójności Unii Europejskiej

W trakcie realizacji przedsięwzięcia Wnioskodawca sukcesywnie nabywa prawa własności składników majątku dofinansowywanego ze środków pochodzących z Funduszu Spójności.

Gmina nie prowadzi sprzedaży usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz odbioru ścieków i ich oczyszczania, co oznacza że - zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nie wykonuje czynności opodatkowanych.

Ponadto z treści wniosku wynika, iż Gmina nie wykonuje czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (usuwanie i oczyszczanie), gdyż mienie powstałe w wyniku przeprowadzonej inwestycji po jej zakończeniu zostanie przez Gminę użyczony (użyczenie nieodpłatne) spółce XXX Sp. z o.o., która będzie operatorem tych składników i która prowadzi sprzedaż usług zaopatrzenia w wodę oraz odbioru i oczyszczania ścieków.

Umowa użyczenia jest umową uregulowaną w art. 710-719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Użyczenie jest umową, w której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (art. 710 Kodeksu Cywilnego). Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas i nieodpłatność.

Przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się - zgodnie z art. 8 ust. 1 - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Jako odpłatne świadczenie usług traktuje się - również na mocy art. 8 ust. 2 ustawy o VAT - nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenia usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub części.

Zatem przesłanką do opodatkowania podatkiem VAT usług świadczonych nieodpłatnie jest istnienie prawa do odliczenia podatku z tytułu nabycia towarów i usług, które są związane ze świadczoną usługą, a także realizowanie usług na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością.

W myśl cytowanych przepisów o samorządzie gminnym, zadania z zakresu gospodarki komunalnej, dotyczące kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości porządku oraz urządzeń sanitarnych, tj. budowa systemu kanalizacji sanitarnej i infrastruktury oczyszczania ścieków oraz jej wykorzystanie w celu wykonywania tych zadań, należą do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego. Oznacza to, że czynność przekazania tej infrastruktury podmiotowi, które te zadania także będzie wykonywał, jest czynnością związaną z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Wobec powyższego, nieodpłatne przekazanie przez Gminę, Spółce, infrastruktury kanalizacyjnej i oczyszczania ścieków powstałej w ramach realizacji zadań własnych, nie podlega opodatkowaniu VAT.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż towary i usługi nabywane w związku z realizacją przedmiotowego projektu współfinansowanego ze środków pochodzących z Funduszy Spójności Unii Europejskiej, a polegającego na budowie infrastruktury kanalizacyjnej i oczyszczania ścieków, nie będą związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT. W omawianym przypadku towary te i usługi będą bezpośrednio związane z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu (tj. nieodpłatne użyczenie)

W konsekwencji Gminie nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z realizacją projektu budowy infrastruktury kanalizacyjnej i infrastruktury oczyszczania ścieków. Tym samym nie ma prawa do otrzymania z tego tytułu zwrotu różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy o VAT.

Ponadto należy zaznaczyć, iż w przedmiotowej sprawie, (tj. budowie infrastruktury kanalizacyjnej i oczyszczania ścieków dofinansowanej ze środków pochodzących z Funduszy Spójności), nie znajdą również zastosowania, uregulowania § 22 ust. 1 i 2 cytowanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Przepisy ww. rozporządzenia przewidują bowiem możliwość zwrotu kwoty podatku naliczonego zarejestrowanym podatnikom, którzy dokonują nabycia towarów i usług (w całości lub w części) za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej, o której mowa w § 8 ust. 3 i 4 ww. rozporządzenia, a w szczególności przedakcesyjnych środków Unii Europejskiej (PHARE). W przypadku finansowania programów, realizowanych w ramach Programów Ramowych Unii Europejskiej oraz innych programów wspólnotowych Unii Europejskiej, warunkiem uzyskania zwrotu jest zawarcie umowy na realizację projektu przed dniem 1 maja 2004 r.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14b § 3 cyt. w sentencji ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. organ oparł się na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę, w którym jednoznacznie wskazano, iż powstała w efekcie realizacji projektu infrastruktura kanalizacyjna i oczyszczania zostanie przez Wnioskodawcę użyczona do eksploatacji na podstawie nieodpłatnej umowy użyczenia, a więc nie będzie miała związku z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu stanu faktycznego (np. oddanie infrastruktury w użytkowanie na podstawie umowy dzierżawy), udzielona interpretacja traci swą aktualność.

Końcowo należy zaznaczyć, iż w przedmiotowej sprawie bez znaczenia pozostaje fakt, iż Gmina nie prowadzi sprzedaży usług zaopatrzenia w wodę, odbioru ścieków i ich oczyszczania, bowiem nie jest to jedyny przypadek w jakim może u Wnioskodawcy wystąpić sprzedaż usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług z wykorzystaniem sieci kanalizacyjnych lub wodociągowych, a zatem fakt ten nie może bezwzględnie warunkować prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.