IBPP4/443-515/11/JP - Zwolnienie z podatku VAT pobierania opłat za udział w porodzie rodzinnym.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 17 marca 2011 r. (data wpływu 21 marca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 2 czerwca 2011 r. (data wpływu 3 czerwca 2011 r.) oraz pismem, które wpłynęło w dniu 20 czerwca 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT pobierania opłat za udział w porodzie rodzinnym - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 marca 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT pobierania opłat za udział w porodzie rodzinnym. Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 2 czerwca 2011 r. (data wpływu 3 czerwca 2011 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 23 maja 2011 r. Nr IBPP4/443-514,515,516,517/11/JP oraz pismem które wpłynęło w dniu 20 czerwca 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (Zespół Opieki Zdrowotnej) jest Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej. Od 1 stycznia 2011 r. zwolnione od podatku VAT są usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawy towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych wykonywanych przez zakłady opieki zdrowotnej.

W związku z powyższym wątpliwości Wnioskodawcy powstają przy określaniu jakie to usługi są ściśle związane z usługami w zakresie opieki medycznej.

Wnioskodawca świadczy następujące usługi:

Jak wskazał Wnioskodawca w piśmie z dnia 2 czerwca 2011 r. pobierana opłata dotyczy obecności osoby trzeciej podczas porodu (ubranie jednorazowe, pościel, media). Usługa nie jest związana z ochroną zdrowia pacjenta i nie jest wykonywana ze względów terapeutycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy pobieranie opłat za udział w porodzie rodzinnym korzysta ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy:

W przypadku świadczeń realizowanych przez zakłady opieki zdrowotnej zwolnieniem o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18, 19 ustawy o VAT zostały również objęte dodatkowe czynności, które są ściśle związane z opieką medyczną. W związku z powyższym Wnioskodawca uważa, że wymienione wcześniej usługi korzystają ze zwolnienia, o którym wyżej mowa.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Stosownie do art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a ustawy o VAT stawka podatku w okresie od 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. wynosi 23% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 oraz art. 146f.

Jednakże zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

W stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. wyznaczenie zakresu zwolnienia usługi z opodatkowania podatkiem VAT następowało poprzez zidentyfikowanie usługi (czynności) w klasyfikacji statystycznej (PKWiU).

Z dniem 1 stycznia 2011 r. ustawodawca odstąpił od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych, określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa krajowego oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, tym samym opisuje się poszczególne czynności zwolnione od podatku wskazując na ich cechy, charakter oraz okoliczności wykonania.

W myśl obowiązującego od 1 stycznia 2011 r. art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej.

Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 19, zwolnieniu podlegają również usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:

Stosownie do art. 43 ust. 17 ustawy, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo o miarach, zwolnienia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

Tut. Organ podatkowy zauważa, iż przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia opieki medycznej.

Należy jednak podkreślić, iż zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE zwolnieniu od podatku VAT podlegają tylko świadczenia opieki medycznej, które mają bezpośrednio na celu diagnozę, opiekę lub terapię.

Ponadto zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE, pojęcia używane do określenia zwolnień, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej dostawy towarów lub usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Jeżeli podstawowym celem danego świadczenia nie są diagnoza, opieka, bądź leczenie chorób lub zaburzeń zdrowia (tekst jedn.: świadczeniu nie przyświeca cel terapeutyczny), świadczenie takie nie podlega zwolnieniu z VAT. Takie stanowisko były prezentowane przez TSUE w licznych orzeczeniach (wyrok z 20 listopada 2003 r. w sprawie Peter d'Ambrumenil C-307/01; wyrok z 20 listopada 2003 r. w sprawie Margarete Unterpertinger, C-212/01; wyrok z 10 września 2002 r. w sprawie Kügle, C-141/00).

Natomiast w orzeczeniu C-394/04 i 395/04 Diagnostiko Therapeftiko Kentro Athinon-Ygeia AE a Ypourgos Oikonomikon (pkt 29), TSUE stwierdził, iż świadczenie usług, które mogą poprawić komfort i samopoczucie pacjentów, jak i dostawy dla osób towarzyszących pacjentowi, co do zasady nie są transakcjami zwolnionymi od podatku VAT, blisko związanymi z leczeniem szpitalnym i opieką. Inaczej może być tylko wówczas, gdy usługi te są bezwzględnie konieczne do osiągnięcia celów terapeutycznych, którym służą usługi opieki szpitalnej i medycznej, w ramach której są one świadczone.

Świadczone przez szpital usługi polegające na dostarczaniu przez tę instytucję łóżek i posiłków osobom towarzyszącym pacjentom, powinny być zwolnione od podatku VAT, w przypadku gdy zostanie ustalone, że są one niezbędne do leczenia osoby hospitalizowanej.

W treści wniosku wskazano, iż Wnioskodawca, będący Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej pobiera opłaty za udział w porodzie rodzinnym.

Wnioskodawca wskazał, że pobierana opłata dotyczy obecności osoby trzeciej podczas porodu (ubranie jednorazowe, pościel, media). Usługa nie jest związana z ochroną zdrowia pacjenta i nie jest wykonywana ze względów terapeutycznych.

W przedmiotowej sprawie kluczową rolę stanowi określenie, czy świadczone przez Wnioskodawcę usługi polegające na uczestniczeniu osoby trzeciej w porodzie rodzinnym, stanowią działalność ściśle związaną z opieką szpitalną i medyczną. Wówczas bowiem przedmiotowe usługi, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18, korzystałyby ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej orzeczenie w sprawie C-394/04 i C-395/04 uczestnictwo osoby trzeciej w porodzie rodzinnym stanowiłoby działalność ściśle związaną z opieką szpitalną i medyczną, a co za tym idzie podlegało zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od towarów i usług, gdyby ciągła obecność tej osoby była przedmiotem zalecenia lekarskiego.

Stosownie do cytowanego już przepisu art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy, zwolnione od podatku są usługi wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane. Z treści wniosku wynika, iż Wnioskodawca wypełnił przesłankę o charakterze podmiotowym uprawniającą do zastosowania zwolnienia - jest Zakładem Opieki Zdrowotnej. Nie wypełnił jednak przesłanki o charakterze przedmiotowym - świadczone przez Szpital usługi polegające na zapewnieniu udziału osoby trzeciej przy porodzie - nie są usługami ściśle związanymi z ww. usługami w zakresie opieki medycznej.

Jak wskazano we wniosku, usługa ta nie jest wykonywana ze względów terapeutycznych. Biorąc więc pod uwagę zastrzeżenie zawarte w art. 43 ust. 1 pkt 17, zgodnie z którym wyłączone ze zwolnienia są te usługi, które nie są niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej od podatku VAT, usługa ta nie będzie korzystała ze zwolnienia jako usługa niezbędna do wykonania usługi podstawowej. Powyższe zastrzeżenie nie znajduje zastosowania, tylko w przypadku, kiedy obecność osoby trzeciej przy porodzie jest zalecana przez lekarza.

Reasumując, usługi polegające na uczestniczeniu osoby trzeciej w porodzie rodzinnym, wykonywane przez Wnioskodawcę będącego zakładem opieki zdrowotnej, nie będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy. Usługi te bowiem nie spełniają wymogu umożliwiającego zastosowanie zwolnienia, tj. nie są one usługami ściśle związanymi oraz niezbędnymi do świadczenia opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Zaznaczenia również wymaga, iż w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT bowiem obejmuje swym zakresem usługi świadczone przez przedstawicieli zawodów medycznych, a nie zakłady opieki zdrowotnej.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo zauważa się, że w zakresie zwolnienia z podatku VAT badań lekarskich i diagnostycznych osób do zatrzymania przywożonych przez Policję, badań diagnostycznych strażaków na zlecenie Powiatowej Komendy Straży Pożarnej lub MSWiA, przeprowadzania badania skuteczności sterylizacji (tzw. sporotesty), przygotowania dla zakładów ubezpieczeniowych informacji o stanie zdrowia osób ubiegających się o odszkodowanie (na postawie art. 23 ustawy o działalności ubezpieczenoiwej) oraz transportu sanitarnego materiału biologicznego wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.