IBPP4/443-1581/09/EJ - Możliwość opodatkowania podatkiem VAT usług prawnych świadczonych przez członka stowarzyszenia na rzecz tego stowarzyszenia na podstawie zawartej umowy zlecenia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 listopada 2009 r. (data wpływu 7 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku rozliczania podatku VAT od wynagrodzenia otrzymywanego w ramach projektu pn. "Centrum...", jak i sposobu dokumentowania świadczonych usług - jest prawidłowe.

W dniu 7 grudnia 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku rozliczania podatku VAT od wynagrodzenia otrzymywanego w ramach projektu pn. "Centrum...", jak i sposobu dokumentowania świadczonych usług.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Stowarzyszenie realizuje (w ramach dotacji z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII) projekt pt. "Centrum...". W ramach tego projektu stowarzyszenie świadczy nieodpłatne usługi marketingowe, prawne i finansowe dla organizacji społecznych działających w obszarze integracji społecznej. Zgodnie z warunkami umowy o dotację, świadczenie usług marketingowych i finansowych może zostać zlecone zewnętrznym podwykonawcom, prowadzącym działalność gospodarczą w tym zakresie. Umowa ta nie zezwala jednak na zlecenie podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą usług prawnych. Usługi te wykonywać ma stowarzyszenie wyłącznie w ramach posiadanych zasobów kadrowych, bez możliwości korzystania z usług innych podmiotów. Usługi te powinny być jednak świadczone przez wykwalifikowane osoby. Wnioskodawca jest jedynym aktywnym członkiem stowarzyszenia posiadającym odpowiednie kwalifikacje - jest praktykującym adwokatem, wykonującym ten zawód w ramach indywidualnej kancelarii adwokackiej. W związku z tym powierzono Wnioskodawcy świadczenie usług w ramach ww. projektu. Usługi te Wnioskodawca świadczy na podstawie umowy zlecenia. Sposób świadczenia usług - ich zakres, forma a nawet czas wykonania określany jest przez koordynatora projektu. Beneficjenci projektu nie wiedzą, że Wnioskodawca jest adwokatem. W stosunkach z nimi występuje tylko stowarzyszenie, a dokładnie personel zarządzający projektu. Odpowiedzialność za wadliwość wykonywanych usług Wnioskodawca ponosi wyłącznie przed stowarzyszeniem. Na gruncie ubezpieczenia zdrowotnego Wnioskodawca traktowany jest jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej - od wynagrodzenia potrącane są składki ubezpieczeniowe. Wynagrodzenie związane ze świadczonymi usługami wypłacane jest Wnioskodawcy na podstawie rachunków. Zgodnie z zasadami rozliczania tego projektu, stowarzyszenie nie może przyjąć faktury VAT za usługi prawnicze - nie może bowiem korzystać z usług podmiotów zewnętrznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w opisanym powyżej stanie faktycznym Wnioskodawca ma obowiązek rozliczania podatku VAT od wynagrodzenia otrzymywanego w ramach projektu.

Jeśli Wnioskodawca ma taki obowiązek, to w jaki sposób powinien prawidłowo dokumentować świadczone usługi oraz należny od nich podatek, biorąc pod uwagę, że wystawienie faktury VAT jest niemożliwe.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym nie ma on obowiązku odprowadzania podatku VAT. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikiem jest podmiot wykonujący działalność gospodarczą samodzielnie. O samodzielności tej świadczą następujące fakty: możliwość samodzielnego ustalania zakresu usług, sposobu i terminu ich realizacji, brak nadzoru ze strony podmiotu zatrudniającego oraz - co najważniejsze - ponoszenie ryzyka gospodarczego. Fakt, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie odpowiadającym świadczonym usługom - i z tego tytułu Wnioskodawca jest płatnikiem VAT nie ma tu znaczenia. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych (np. WSA w Warszawie - III SA/Wa 389/07, III SA/Wa 2146/07, III SA/Wa 154/08, III SA/Wa 113/08, III SA/Wa 482/08, III SA/Wa 1430/08, III SA/Wa 1096/08, we Wrocławiu - I SA/Wr 1803/07, w Łodzi - I SA/Łd 622/08) przy określaniu istnienia obowiązku podatkowego w podatku VAT należy badać nie formalny status podmiotu jako zarejestrowanego płatnika, a to czy na tle konkretnej czynności działa on jako niezależny przedsiębiorca. W ocenie Wnioskodawcy, skoro wykonując usługi w ramach projektu Wnioskodawca nie jest samodzielny (w rzeczywistości zakres oraz podległość służbowa wobec koordynatora upodabnia pozycję Wnioskodawcy do statusu pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę), nie ponosi ryzyka gospodarczego, nie działa we własnym imieniu ani na własny rachunek (usługi te są formalnie świadczone przez stowarzyszenie i ani bezpośrednio ani pośrednio nie ma możliwości przeniesienia na Wnioskodawcę ewentualnych zobowiązań wynikających z np. nieprawidłowego wykonania usługi), to nie można uznać Wnioskodawcy za podatnika podatku VAT od tych usług.

Tym samym Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonanie usług (co zresztą uniemożliwiają dodatkowo warunki wykonywania projektu) ani ujmowania ich w ewidencji VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Jednakże w świetle art. 15 ust. 3 pkt 3 powołanej ustawy, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Wskazać należy, iż w rozumieniu art. 13 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że na podstawie zawartej ze stowarzyszeniem umowy zlecenia Wnioskodawca świadczy usługi prawne w ramach projekt pn. "Centrum...". Wnioskodawca jest aktywnym członkiem stowarzyszenia posiadającym odpowiednie kwalifikacje - jest praktykującym adwokatem, wykonującym ten zawód w ramach indywidualnej kancelarii adwokackiej. Sposób świadczenia usług przez Wnioskodawcę - ich zakres, forma a nawet czas wykonania określany jest przez koordynatora projektu. Beneficjenci projektu nie wiedzą, że Wnioskodawca jest adwokatem. W stosunkach z nimi występuje tylko stowarzyszenie. Odpowiedzialność za wadliwość wykonywanych usług Wnioskodawca ponosi wyłącznie przed stowarzyszeniem. Wnioskodawca w treści wniosku wskazał także, że wykonując usługi nie jest samodzielny (w rzeczywistości zakres oraz podległość służbowa wobec koordynatora upodabnia pozycję Wnioskodawcy do statusu pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę), nie ponosi ryzyka gospodarczego, nie działa we własnym imieniu ani na własny rachunek (usługi te są formalnie świadczone przez stowarzyszenie i ani bezpośrednio ani pośrednio nie ma możliwości przeniesienia na Wnioskodawcę ewentualnych zobowiązań wynikających z np. nieprawidłowego wykonania usługi).

Mając na uwadze ww. przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, iż w zaistniałej sytuacji spełnione zostały warunki o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, bowiem z tytułu wykonania czynności objętych umową zlecenia Wnioskodawca związany jest ze zlecającym (Stowarzyszeniem) więzami prawnymi co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia, a także odpowiedzialności zlecającego wobec osób trzecich.

Zatem, świadczonych przez Wnioskodawcę usług polegających na świadczeniu usług prawnych w imieniu Stowarzyszenia w ramach projektu pn. "Centrum..." nie można uznać za samodzielnie wykonaną działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Czynności te objęte są zakresem art. 15 ust. 3 pkt 3 powołanej ustawy, gdyż spełnione zostały kryteria wyłączające te usługi z czynności stanowiących działalność gospodarczą w świetle ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji ww. usługi nie będą podlegały opodatkowaniu tym podatkiem a tym samym Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawiania z tego tytułu faktur VAT tj. rozliczania podatku VAT od wynagrodzenia otrzymywanego w ramach projektu.

Z uwagi na powyższe, odpowiedź na pytanie dotyczące prawidłowego dokumentowania świadczonych usług w sytuacji gdyby Wnioskodawca miał obowiązek rozliczania podatku VAT od wynagrodzenia otrzymywanego w ramach projektu stała się bezprzedmiotowa.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Wskazać jednak należy, że niniejszą interpretację wydano w oparciu o przepisy prawa regulujące obowiązki podatników z tytułu świadczenia usług. Zatem to przepisy prawa decydują czy w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca ma obowiązek wystawienia faktury VAT czy też nie ma takiego obowiązku. Natomiast obowiązki Wnioskodawcy np. w zakresie prawidłowego dokumentowania świadczonych usług nie mogą być w żaden sposób regulowane zapisami postanowień umowy zawartej między Wnioskodawcą a stowarzyszeniem.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.