IBPP4/443-154/13/EK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 20 marca 2013 r. (data wpływu 2 kwietnia 2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 7 czerwca 2013 r. (data wpływu 11 czerwca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług oraz w zakresie skutków podatkowych mogących powstać po dokonaniu tej czynności a dotyczących obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego odliczonego przez Wnioskodawcę od nabytych towarów i usług - jest prawidłowe.

W dniu 2 kwietnia 2013 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług oraz w zakresie skutków podatkowych mogących powstać po dokonaniu tej czynności a dotyczących obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego odliczonego przez Wnioskodawcę od nabytych towarów i usług.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 4 czerwca 2013 r., będący odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 28 maja 2013 r. znak: IBPP4/443-154/13/EK.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem podatku VAT od 1993 r. Prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie: handel detaliczny, usługi ogólnobudowlane.

Przedsiębiorstwo, na które składają się środki trwałe, urządzenia, maszyny, środki transportu, towary handlowe oraz materiały Wnioskodawczyni zamierza przekazać mężowi, z którym łączy ich ustrój wspólności małżeńskiej, i zlikwidować działalność gospodarczą.

Mąż Wnioskodawczyni będzie kontynuował działalność gospodarczą w takim samym zakresie jako czynny podatnik VAT. Wnioskodawczyni zamierza przekazać przedsiębiorstwo w formie spisu z natury i protokołu przekazania z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Na dzień przekazania przedsiębiorstwa wykreśli z odpowiednich ewidencji wyposażenie i środki trwałe, które mąż przejmie do odpowiednich ewidencji w swojej działalności gospodarczej. Dochód Wnioskodawczyni zostanie ustalony na podstawie różnicy pomiędzy wartością remanentu końcowego (na dzień przekazania) i remanentu początkowego. Wnioskodawczyni ma zamiar przekazać przedsiębiorstwo przed likwidacją działalności, dlatego wartość remanentu likwidacyjnego dla podatku dochodowego od osób fizycznych i dla podatku VAT będzie wynosiła zero.

W związku z prowadzonym przedsiębiorstwem Wnioskodawczyni wykonywała wyłącznie czynności opodatkowane podatkiem VAT. Nabywane w trakcie działalności towary handlowe, materiały i środki trwałe były wykorzystywane wyłącznie do działalności opodatkowanej VAT.

Mąż Wnioskodawczyni w związku z prowadzonym przedsiębiorstwem będzie wykonywał wyłącznie czynności opodatkowane podatkiem VAT.

Przy nabyciu środków trwałych, materiałów oraz towarów handlowych przysługiwało Wnioskodawczyni prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT.

Firma funkcjonuje pod nazwą: Firma Handlowa "X" i z tą nazwą zostanie przekazana mężowi.

Działalność jest prowadzona we własnym lokalu oraz w wynajmowanym. Prawo do najmu lokalu zostanie przeniesione na męża.

Przekazane zostaną wszystkie środki trwałe, towary i materiały jak również cała dokumentacja związana z prowadzoną działalnością.

W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, iż przedmiotem darowizny jest całe przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy ww. przekazanie będzie przekazaniem przedsiębiorstwa wyłączonym spod działania ustawy o podatku VAT, czy też będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Czy w przypadku gdy przekazanie nie będzie podlegało podatkowi VAT należy skorygować podatek VAT naliczony odliczony od towarów/towarów handlowych, materiałów, środków trwałych/przekazanych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, przekazanie towarów, materiałów, wyposażenia oraz środków trwałych na rzecz męża w przypadku wspólności ustawowej małżeńskiej nie jest sprzedażą. Ponieważ materiały i towary będą służyły działalności gospodarczej prowadzonej w takim samym zakresie, ich wartość będzie uwzględniona w remanencie początkowym męża.

Przekazanie towarów, materiałów, wyposażenia oraz środków trwałych związane z likwidacją działalności gospodarczej i kontynuacja tej działalności przez męża jest zbyciem przedsiębiorstwa, gdyż przedsiębiorstwo zgodnie z art. 55 Kodeksu cywilnego jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast zbycie przedsiębiorstwa oznacza każdą czynność, w ramach której następuje przeniesienie prawa do rozporządzania podmiotem jak właściciel.

Ponadto Wnioskodawczyni uważa, iż w przypadku małżonków o ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej oboje są właścicielami przedmiotów składających się na przedsiębiorstwo, ale prawo do swobodnego dysponowania tymi przedmiotami przysługuje małżonkowi prowadzącemu działalność gospodarczą.

Przekazanie przedsiębiorstwa na rzecz współmałżonka zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o VAT nie podlega tej ustawie.

Ponadto Wnioskodawca uważa, iż w przypadku, gdy przekazanie nie będzie podlegało podatkowi VAT nie ma obowiązku korygowania podatku VAT naliczonego odliczonego od towarów handlowych, materiałów i środków trwałych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez towary - w świetle art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez świadczenie usług - w świetle art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej (...).

Jak stanowi art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

A zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie "transakcja zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawa towarów" w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Wyłączenie stosowania ustawy o podatku od towarów i usług przewidziane w przepisie art. 6 pkt 1 ustawy obejmuje jednakże tylko te czynności zrównane z pojęciem dostawy towarów, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji "przedsiębiorstwa". Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

Należy zauważyć, że użyte w ww. artykule określenie "w szczególności" wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej brak któregoś z tych elementów nie musi pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Z kolei, o tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik jest obowiązany do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Zatem, składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Należy tu wskazać również art. 552 Kodeksu cywilnego, w którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą zamierza dokonać nieodpłatnego przekazania na rzecz męża (z którym pozostaje we wspólności majątkowej małżeńskiej) całego swojego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, a następnie zamierza zaprzestać prowadzenia swojej działalności gospodarczej.

Sporną kwestią może się jednak wydawać czynność przekazania przedsiębiorstwa między małżonkami pozostającymi we wspólności ustawowej.

Istotnym jest w tym miejscu powołanie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.), zgodnie z którym przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Również definicja przedsiębiorcy została zawarta w Kodeksie cywilnym w art. 43¹ w myśl której przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33¹ § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Mając na uwadze omawianą zależność zauważyć należy, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 czerwca 2008 r. sygn. akt I UK 389/07 stwierdził "Jeżeli zatem działalność gospodarcza prowadzi jeden z małżonków, to tylko on jest przedsiębiorcą w rozumieniu obowiązujących przepisów, niezależnie od istniejącego między małżonkami ustroju majątkowego" oraz "Prowadzeniu działalności gospodarczej służy przedsiębiorstwo, które w sensie przedmiotowym oznacza (art. 55¹ k.c.) zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. Przedsiębiorstwo stanowi zatem zorganizowany kompleks majątkowy przeznaczony do prowadzenia działalności produkcyjnej, handlowej lub usługowej, w którym decydującą rolę odgrywają więzi funkcjonalne i organizacyjne łączące poszczególne i różnorodne zarazem składniki w jednolitą całość. W czynniku organizacji, który wiąże poszczególne elementy składające się na przedsiębiorstwo, postrzega się istotę zjawiska gospodarczo-prawnego, jakim jest przedsiębiorstwo. Czynnik ten indywidualizuje przedsiębiorstwo, łącząc w niepowtarzalny sposób różnorodne elementy wchodzące w jego skład. Dzięki elementowi organizacji przedsiębiorstwo alienuje się (wyodrębnia) od osoby przedsiębiorcy oraz od majątku przedsiębiorstwa. Majątek ten bowiem stanowi tylko materialną podstawę organizacji. Z tego też powodu okoliczność, że majątek przedsiębiorstwa jest majątkiem wspólnym prowadzącego działalność gospodarczą i jego małżonka nie oznacza, iż w skład majątku wspólnego wchodzi to szczególne dobro prawne, jakim jest przedsiębiorstwo. (...)".

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy, czynność nieodpłatnego przekazania w formie darowizny całego swojego przedsiębiorstwa o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego przez Wnioskodawczynię na rzecz swojego męża - będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tym samym czynność ta wyłączona będzie spod działania ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawczyni, iż przekazanie przedsiębiorstwa na rzecz współmałżonka zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o VAT nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

W zakresie obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego zauważyć należy co następuje:

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, iż w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 lub 10 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Według regulacji ust. 2 powyższego artykułu, w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Jak stanowi ust. 9 tego artykułu, w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Tym samym w myśl art. 91 ust. 9 ustawy ewentualna korekta jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, będącego następcą prawnym (beneficjentem praw i obowiązków zbywcy), który w tym zakresie przejmuje, wynikające z art. 91 ust. 1-8 ustawy, obowiązki swojego poprzednika.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w wyniku darowizny przedsiębiorstwa - spełniającego wymogi art. 55¹ Kodeksu cywilnego Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do dokonania jakiejkolwiek korekty podatku w związku z dokonaniem ww. czynności.

Tym samym dokonując całościowej oceny stanowiska Wnioskodawczyni należy uznać je za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.