IBPP4/443-1267/11/AŚ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 11 sierpnia 2011 r. (data wpływu do tut. organu 16 sierpnia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 października 2011 r. (data wpływu 12 października 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług psychologicznych: terapii psychologicznej (psychoterapii), porad psychologicznych, badań psychologicznych - jest prawidłowe.

W dniu 16 sierpnia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług psychologicznych: terapii psychologicznej (psychoterapii), porad psychologicznych, badań psychologicznych.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 7 października 2011 r. (data wpływu 12 października 2011 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu znak: IBPP4/443-1267/11/AŚ z dnia 28 września 2011 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W 1999 r. Wnioskodawca rozpoczął działalność gospodarczą, której przedmiotem jest działalność psychologiczna i psychoterapeutyczna o symbolu PKWiU 86.90E oraz działalność edukacyjna w zakresie psychologii klinicznej, psychoterapii i psychoterapii uzależnień o symbolu PKWiU 85.59 B. Dodatkowe symbole PKWiU w ewidencji to: 84.12.Z oraz 72.20.Z. Wnioskodawca nie jest zarejestrowany jako płatnik VAT. Wnioskodawca jest psychologiem II stopnia w zakresie psychologii klinicznej (zrealizowana w Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego) psychoterapeutą Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz specjalistą i superwizorem psychoterapii uzależnień. Są to uprawnienia do wykonywania świadczeń i usług medycznych.

W ramach gabinetu psychologicznego Wnioskodawca świadczy usługi psychologiczne, terapię psychologiczną (psychoterapię), porady psychologiczne, treningi psychologiczne oraz superwizje.

Kolejną formą działalności Wnioskodawcy są szkolenia w zakresie psychologii klinicznej, psychoterapii i psychoterapii uzależnień, gdzie nauczanie jest związane z wykonywanym zawodem (podnoszenie kwalifikacji zawodowych).

Szkolenia te nie mają akredytacji Kuratora Oświaty, jednakże są regulowane w odrębnych przepisach dotyczących nabywania zawodu lub doskonalenia profesji.

Kolejnym dużym obszarem działalności Wnioskodawcy są superwizje prowadzone w zakładach opieki zdrowotnej. Usługa ta kierowana jest do psychologów, terapeutów uzależnień, którzy na codzień pracują z pacjentami uzależnionymi od substancji psychoaktywnych i ich rodzinami oraz pacjentami psychiatrycznymi. Superwizja służy weryfikacji przyjętego procesu leczenia, profilaktyce oraz poprawie zdrowia terapeutów. Jest to również uznana forma podnoszenia kwalifikacji i umiejętności zawodowych. Większość prowadzonych przez Wnioskodawcę superwizji jest finansowana ze środków publicznych.

Pozostała działalność jest związana z monitorowaniem szkoleń oraz pracami eksperta. Aktualnie Wnioskodawca nigdy nie przekroczył limitu zwolnionego z VAT.

W piśmie z dnia 7 października 2011 r., będącym uzupełnieniem do wniosku z dnia 11 sierpnia 2011 r. wskazano, że:

Usługi świadczone są dla pacjentów zgłaszających się po pomoc psychologiczną do gabinetu psychologicznego w zakresie zaburzeń zdrowia, które mogą być rozpoznawane na podstawie Klasyfikacji ICD-10 z działu zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania. W ramach tej działalności Wnioskodawca prowadzi również zajęcia indywidualne i grupowe w programach terapeutycznych realizowanych w zakładach opieki zdrowotnej.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia poprzez działania psychoterapeutyczne i z zakresu psychologii klinicznej. Pacjenci zgłaszają się z objawami depresji, uzależnienia od substancji psychoaktywnych, objawami nerwicy oraz innymi problemami emocjonalnymi i osobistymi. Jest to zatem leczenie psychologiczne w obszarze zdrowia psychicznego. Praca psychoterapeutyczna zawsze służy profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu i poprawie zdrowia, jest to forma psychologicznego leczenia. Psychoterapia, terapia psychologiczna, porady psychologiczne, badania psychologiczne służą lepszemu zrozumieniu świata wewnętrznego. Psychoterapia, terapia psychologiczna prowadzi do rozwiązania konfliktów intrapsychicznych i interpersonalnych, które są przyczyną różnych objawów w zakresie przeżywania, zachowania. Czynności te Wnioskodawca wykonuje samodzielnie. Wnioskodawca posiada uprawnienia do świadczenia tego typu usług: dyplom psychologa wydany przez Uniwersytet w 1993 r., dyplom specjalisty drugiego stopnia w zakresie psychologii klinicznej wydany przez Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie w 2005 r., certyfikat psychoterapeuty Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wydany w 2010 r., certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień wydany przez Państwową... w 2004 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy świadczone przez Wnioskodawcę usługi psychologiczne, terapia psychologiczna (psychoterapia), porady psychologiczne, badania psychologiczne są zwolnione z VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy (stanowisko doprecyzowane w piśmie z dnia 7 października 2011 r.), usługi opisane w pytaniu bezpośrednio związane są z świadczeniami służącymi profilaktyce, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia osób zgłaszających się po pomoc. Wnioskodawca posiada uprawnienia do wykonywania świadczeń medycznych. W ocenie Wnioskodawcy usługi te są zwolnione z VAT (ustawa art. 43 pkt 19d).

Zdaniem Wnioskodawcy zwolnienie z VAT na podstawie - ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług art. 43 pkt 19c i d.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Stosownie do art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a ustawy o VAT stawka podatku w okresie od 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. wynosi 23% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 oraz art. 146f.

Ponadto ustawodawca przewidział obniżone stawki podatku oraz zwolnienia od podatku VAT dla dostaw niektórych towarów i świadczenia niektórych usług oraz określił warunki stosowania obniżonych stawek i zwolnień.

W stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. wyznaczenie zakresu zwolnienia usługi z opodatkowania podatkiem VAT następowało poprzez zidentyfikowanie usługi (czynności) w klasyfikacji statystycznej (PKWiU). Zwolnienie miało charakter wyłącznie przedmiotowy. Bez znaczenia dla zastosowania zwolnienia pozostawało to, jaki podmiot wykonywał powyższą usługę.

Z dniem 1 stycznia 2011 r. ustawodawca odstąpił w tym zakresie od posługiwania się klasyfikacjami statystycznymi zastępując je formą opisową, wskazując na ich cechy, charakter i okoliczności wykonania.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2011 r. zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:

Z powołanego przepisu art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, iż zwolnienie ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.

Należy więc mieć na uwadze, że wyżej powołany przepis art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT zwalnia od podatku wyłącznie usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, nie zwalnia zatem wszystkich świadczeń, które można wykonać w ramach wykonywania zawodów medycznych, ale tylko służące określonemu celowi. Zauważyć zatem można, że wszędzie tam, gdzie nie ma bezpośredniego związku z leczeniem - nie ma prawa do zastosowania zwolnienia od VAT. Świadczenie usług, dokonywane w ramach wykonywania zawodu lekarza, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jeśli nie odpowiadają one koncepcji opieki medycznej. Jeśli głównym celem usług medycznych nie jest ochrona, w tym zachowanie lub odtworzenie zdrowia, ale raczej udzielanie porad wymaganych przed podjęciem decyzji wywołujących pewne prawne konsekwencje, nie będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku. Jeżeli usługa polega na wydaniu ekspertyzy lekarskiej, to chociaż wyniki tej usługi należą do kompetencji świadczącego usługi medyczne i mogą obejmować działania, które są typowe dla zawodów medycznych, to jednak, aby do takiego katalogu świadczeń zastosować przedmiotowe zwolnienie muszą one służyć profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest działalność psychologiczna i psychoterapeutyczna. Wnioskodawca jest psychologiem II stopnia w zakresie psychologii klinicznej (zrealizowana w Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego) psychoterapeutą Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz specjalistą i superwizorem psychoterapii uzależnień.

W ramach gabinetu psychologicznego Wnioskodawca świadczy usługi psychologiczne, terapię psychologiczną (psychoterapię), porady psychologiczne, badania psychologiczne.

Usługi świadczone są dla pacjentów zgłaszających się po pomoc psychologiczną do gabinetu psychologicznego w zakresie zaburzeń zdrowia, które mogą być rozpoznawane na podstawie Klasyfikacji ICD-10 z działu zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania. W ramach tej działalności Wnioskodawca prowadzi również zajęcia indywidualne i grupowe w programach terapeutycznych realizowanych w zakładach opieki zdrowotnej.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia poprzez działania psychoterapeutyczne i z zakresu psychologii klinicznej. Pacjenci zgłaszają się z objawami depresji, uzależnienia od substancji psychoaktywnych, objawami nerwicy oraz innymi problemami emocjonalnymi i osobistymi. Jest to zatem leczenie psychologiczne w obszarze zdrowia psychicznego.

Rozpatrując więc kwestię ewentualnego zwolnienia usług świadczonych przez Wnioskodawcę psychologa), należy dokonać oceny, czy usługi będące przedmiotem wniosku ze względu na swój cel mogą zostać uznane za usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Według Polskiej Rady Psychoterapii - "psychologię" definiuje się jako naukowe badanie zachowania jednostek i ich procesów psychicznych. Psychologia analizuje procesy, które zachodzą w jednostkach, jak również w środowisku fizycznym i społecznym. Cele psychologa przeprowadzającego badania podstawowe to opisywanie, wyjaśnianie i przewidywanie zachowania, kierowanie zachowaniem oraz polepszenie jakości ludzkiego życia.

Posiłkując się literaturą z zakresu psychologii zauważyć należy, że psychoterapia jest opartą na przesłankach naukowych metodą leczenia zmierzającą do zrozumienia i zmiany mechanizmów odpowiedzialnych za pojawianie się objawów chorób takich jak: nerwice, zaburzenia osobowości, zaburzenia afektywne (na przykład depresja). Jako metoda pomocnicza zalecana jest w leczeniu osób uzależnionych, w leczeniu i rehabilitacji chorych psychicznie i osób z chorobami somatycznymi (na przykład z chorobą wieńcową).

W związku z powyższym, zdaniem tut. organu świadczone przez Wnioskodawcę (psychologa) usługi (w zakresie psychoterapii, badań psychologicznych pacjentów zgłaszających się po pomoc psychologiczną do gabinetu psychologicznego w zakresie zaburzeń zdrowia oraz zajęć indywidualnych i grupowych w programach terapeutycznych realizowanych w zakładach opieki zdrowotnej) spełniają przesłankę o charakterze przedmiotowym uprawniającą do zastosowania zwolnienia od podatku VAT w świetle art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. d ustawy o VAT.

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych oraz opisu zdarzenia przyszłego wynikającego z treści wniosku należy stwierdzić, iż Wnioskodawca w odniesieniu do wskazanych wyżej usług (podkreślenie) spełnia przesłankę zarówno podmiotową (usługi są świadczone przez psychologa), jak i przedmiotową wynikające z treści art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. d ustawy o VAT, a zatem usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku VAT.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe, jednakże prawidłowość stanowiska wynika z innej podstawy prawnej niż wskazana przez Wnioskodawcę, należy bowiem zauważyć, że podstawą prawną do zwolnienia od podatku VAT przedmiotowych usług jest art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. d ustawy o VAT, a nie jak wskazał Wnioskodawca art. 43 pkt 19c i d ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo zaznacza się, że w zakresie stawki podatku VAT dla pozostałych usług, o których mowa we wniosku wydane zostaną odrębne interpretacje indywidualne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.