IBPP3/443-968/12/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 4 września 2012 r. (data wpływu 10 września 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej usługę prawną - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 września 2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej usługę prawną.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Organ podatkowy w wyniku przeprowadzonej u Wnioskodawcy kontroli zakwestionował prawidłowość naliczenia przez Podatnika podatku VAT. Organ podatkowy zakwestionował wysokość podatku naliczonego przez Podatnika na podstawie faktury VAT nr... z dnia 10 lutego 2011 r. wystawionej przez Kancelarię Radcy Prawnego. Przedmiotowa faktura VAT obejmowała wynagrodzenie Radcy Prawnego zgodnie z § 2 ust. 1b umowy z dnia 24 września 2007 r. Wartość brutto przedmiotowej faktury wynosi 906.669,90 zł, wartość netto 737.130,00 zł, wartość podatku VAT 23% - 169.539,90 zł. Podatnik dokonał korekty podatku naliczonego zgodnie z wnioskami organu podatkowego zawartymi w protokole pokontrolnym.

Przedmiotowa faktura VAT obejmowała wynagrodzenie Radcy Prawnego z tytułu świadczonych usług prawnych w związku z prowadzeniem sprawy z powództwa Wnioskodawcy (Podatnik) przeciwko S.A. z siedzibą w... o zapłatę. Wynagrodzenie Radcy Prawnego obejmowało ustaloną z Podatnikiem kwotę stałą oraz ustalony z Podatnikiem procent liczony od zasądzonej przez Sąd kwoty odszkodowania należnego Wnioskodawcy. S.A. zawarła z Podatnikiem umowę o przebudowę linii energetycznej 15 kV oraz likwidację zalewiska w... do rzędnej 246 według dostarczonej dokumentacji, następnie nie wywiązała się z tej umowy. Przedmiotem sporu sądowego było ustalenie niewywiązania się przez S.A. z wyżej wskazanej umowy i w związku z tym domaganie się zasądzenia na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania za utracone korzyści. Przedmiotowa umowa została zawarta przez Podatnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zaś wystąpienie na drogę postępowania cywilnego przez Podatnika przeciwko S.A. miało na celu zabezpieczenie interesów Podatnika i wyegzekwowanie jego praw wynikających z zawartej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej umowy.

Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 14 września 2010 r., a następnie Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 25 stycznia 2011 r., sygn. akt XXX zasądził od pozwanej S.A. na rzecz Wnioskodawcy kwotę 10.514.587,58 zł. Mając na uwadze postanowienia umowne pomiędzy Podatnikiem a reprezentującym go w tym postępowaniu sądowym Radcą Prawnym, wynagrodzenie należne Radcy Prawnemu zgodnie z § 2 ust. 1b umowy z dnia 24 września 2007 r. wynosi 737.130,00 zł netto plus należny podatek VAT w wysokości 169.539,90 zł. Na taką też kwotę została wystawiona faktura VAT przez Radcę Prawnego.

W protokole pokontrolnym organ podatkowy zarzucił Wnioskodawcy błędne naliczenie podatku naliczonego, a to z uwagi na to, że zgodnie z przepisem art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług kwota odszkodowania nie podlega opodatkowaniu. W związku z powyższym organ podatkowy stwierdził w protokole pokontrolnym, iż Wnioskodawca zawyżył podatek naliczony o kwotę 169.539,90 zł.

Podatnik wykazał wartość netto i podatku naliczonego wynikające z faktury VAT w deklaracji VAT-7 za miesiąc luty 2011 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od nabycia ww. usług prawnych Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Stosownie do przepisu art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Prawo to powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny za wykonaną usługę lub w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (oparte o art. 86 ust. 10 i ust. 11 ustawy o VAT).

Niezbędnym warunkiem zastosowania odliczenia VAT jest istnienie związku między zakupami (wydatkami) a czynnościami opodatkowanymi VAT. Niemniej jednak, jak wskazują liczne interpretacje organów podatkowych, orzeczenia sądów administracyjnych, czy też ETS, związek ten może występować również w sposób pośredni.

W związku z faktem, iż nabycie ww. usług związane jest z przysługującym Podatnikowi roszczeniem w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy zawartej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Podatnikowi przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabycia wyżej wymienionych usług (stosownie do postanowień art. 86 ust. 1 ustawy o VAT).

W przedmiotowej sprawie zachodzi związek pośredni pomiędzy wydatkami na pomoc prawną, której celem było doprowadzenie do sytuacji, w której Wnioskodawca otrzyma świadczenie równoważne temu, jakie otrzymałby, gdybyS.A. prawidłowo wywiązała się z zawartej z Podatnikiem umowy, a czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT, jakimi bez wątpienia są czynności wykonywane w ramach umowy zawartej przez Wnioskodawcę z S.A.

Nie ulega, zatem wątpliwości, iż poniesione wydatki na obsługę prawną świadczoną przez Radcę Prawnego na rzecz Wnioskodawcy celem wystąpienia na drogę postępowania sądowego z roszczeniem przeciwko S.A. o niewykonania lub nienależyte wykonanie umowy warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług.

Podatnik podkreśla, iż zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez organy podatkowe oraz orzecznictwem sądów administracyjnych (patrz. uzasadnienie interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, sygnatura: ILPP1/443-885/09-4/AW), aby mówić o związku pośrednim pomiędzy wydatkami a czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami (świadczoną pomocą prawną) a powstaniem obrotu, zatem i ta przesłanka została spełniona.

Podatnik podkreśla, iż zamierzony obrót, jaki miał powstać dzięki zawarciu umowy z S.A., w związku z tym, że S.A. umowy nie wykonała, nigdy by nie powstał, gdyby Wnioskodawca nie zwrócił się o pomoc do Radcy Prawnego.

Zatem poniesione wydatki na pomoc prawną były warunkiem koniecznym do uzyskania należnego Podatnikowi wynagrodzenia z tytułu umowy zawartej z S.A.

Zasądzona przez Sąd kwota odszkodowania jest niczym innym jak ekwiwalentem wynagrodzenia, jakie byłoby należne Podatnikowi z tytułu zawartej umowy z S.A., gdyby ta wywiązała się z zaciągniętego zobowiązania.

Dla oceny czy wskazany związek przyczynowo-skutkowy występuje pomocne jest ustalenie celu wykonania czynności lub fakt jej zaistnienia.

Jak wskazano w wyroku z dnia 17 września 2010 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 1087/10)"cel ten może być zrealizowany przez różne działania, których efektem (nawet potencjalnym) jest "wykreowanie" sprzedaży opodatkowanej, nawet jeśli środkiem do osiągnięcia tego celu jest wykonanie czynności niepodlegającej opodatkowaniu". Na brak konieczności istnienia związku bezpośredniego wskazuje też ETS w wyroku z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03: Kretztechnik. We wspomnianym wyroku Trybunał podkreślił, iż wystarczające jest ustalenie istnienia związku pośredniego, byleby w końcowym rozrachunku można było stwierdzić jakiekolwiek przełożenie dokonanych zakupów na sprzedaż opodatkowaną. Dodatkowo warto wskazać, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 kwietnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 173/08) podkreślił, iż wykładnia art. 86 ust. 1 ustawy o VAT dokonana w zgodzie z przepisami Dyrektywy 2006/112 oraz VI Dyrektywy winna uwzględniać orzecznictwo ETS, które powstało na tle art. 17 VI Dyrektywy, stanowiącego, iż w zakresie w jakim towary i usługi wykorzystywane są do celów transakcji opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia od podatku przypadającego do zapłaty. Powyższy pogląd Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Warszawie podzielił również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 17 września 2010 r. (sygn. akt I SA/Kr 1087/10).

Podkreślić także należy wagę i wpływ podjętych przez Wnioskodawcę działań zmierzających do zwrócenia się o pomoc prawną do Radcy Prawnego na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, jako całości. Zwrócić uwagę należy na wartość przedmiotu umowy zawartej z S.A., która to kwota jest kwota istotną w planach finansowych przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, planowanych obrotach, związanych z tym wydatkami itd.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że co prawda, ww. wydatki nie są bezpośrednio powiązane z konkretnym obrotem uzyskanym przez Wnioskodawcę, to jednak wiążą się z prowadzoną przez niego działalnością opodatkowaną. Podjęte czynności w zakresie zlecenia prowadzenia sprawy sądowej Radcy Prawnemu są pośrednio związane z prowadzoną działalnością Wnioskodawcy, ponieważ stanowią koszty ogólne ponoszone na obronę jego interesów i dochodzenia jego praw.

Jak słusznie wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy (interpretacja indywidualna sygnatura: ITPP2/443-590/09/AD) odliczenie podatku jest fundamentalnym prawem podatnika wynikającym z zasady neutralności podatku od towarów i usług. Realizacja tej zasady wyraża się, zatem w stworzeniu takich regulacji prawnych, zgodnie z którymi podatek naliczony (zapłacony) przez podatnika, w cenie nabytych towarów i usług w ramach prowadzonej działalności opodatkowanej tym podatkiem może zostać odliczony, nie stanowiąc tym samym dla podatnika obciążenia jako koszt.

Podatnik podkreśla także, że odliczenia podatku dokonał w terminie ustawowym, gdyż w tym samym miesiącu, w którym otrzymał fakturę VAT od Radcy Prawnego, zatem zgodnie z art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT.

Organ podatkowy przeprowadzający kontrolę mylnie zakwalifikował usługę świadczoną przez Radcę Prawnego na rzecz Wnioskodawcy, jako usługę związaną z prowadzeniem sprawy o odszkodowanie w szerokim tego słowa pojęciu, a zatem o odszkodowanie niezwiązane w żaden sposób z prowadzoną działalnością gospodarczą, np. odszkodowanie z tytułu zerwania dachu, zalania pomieszczeń. Stanowisko kontrolującego organu podatkowego mogłoby się ostać tylko i wyłącznie właśnie w takim przypadku. Podatnik podkreśla, że w przedmiotowej sprawie Radca Prawny nie świadczył usługi celem dochodzenia odszkodowania za zerwany dach, czy zalane pomieszczenia, przedmiotem sporu sądowego było ustalenie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez S.A. zawartej przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i w konsekwencji tego zasądzenie na rzecz Wnioskodawcy kwoty odszkodowania za utracone korzyści, jakie Wnioskodawca osiągnąłby, gdyby S.A. wywiązała się prawidłowo z umowy. Tą utraconą korzyścią jest należne wynagrodzenie Wnioskodawcy z tytułu prac, jakie był gotów wykonać i do wykonania, których poniósł odpowiednie nakłady. W związku z powyższym Wnioskodawca raz jeszcze podkreśla, iż usługa świadczona przez Radcę Prawnego miała na celu obronę interesów i dochodzenie praw Podatnika związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Podatnik wskazuje, że nie zachodzi żadna z przesłanek wskazanych w art. 88 ustawy o VAT, na podstawie której należałoby wyłączyć uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego. Nadto podkreślić należy, iż organ podatkowy podczas dokonywanych czynności nie podnosił i nie badał przedmiotowej sprawy pod kontem wyłączeń wskazanych w art. 88 ustawy o VAT.

Reasumując Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż prawidłowo dokonał odliczenia podatku naliczonego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl postanowień art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: z 2011 r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie, w jakim towary są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl natomiast art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług, z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Jak wynika z powyższego, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wyłącznie podatnikom podatku od towarów i usług, w sytuacji gdy towary i usługi, z których nabyciem wiąże się podatek naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Aby zatem podatnik mógł obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z dokonanych inwestycji, inwestycje te muszą być związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych, przy czym związek ten winien mieć charakter bezsporny. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Według art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18.

Zgodnie z art. 86 ust. 11 tej ustawy, jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

W myśl art. 86 ust. 13 ww. ustawy, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 11, 12, 16 i 18, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego.

Wyrażone w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych kształtuje się w danym okresie rozliczeniowym. Zdarzeniem uprawniającym do obniżenia podatku należnego - co wprost wynika z art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy - jest otrzymanie faktury lub dokumentu celnego, a ewentualne późniejsze rozliczenie podatku jest konsekwencją już nabytego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego. Prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT nie jest wyjątkowym przywilejem podatnika, lecz jego prawem, z którego może on - lecz nie musi korzystać. Możliwość zrealizowania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas - po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych - odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych. Warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy, prawa obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego jakim jest związek towaru lub usługi realizacją czynności opodatkowanej powoduje wyłączenia prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Dodać należy, że podatnik dokonując zakupu towarów czy usług obowiązany jest do dokonania ich natychmiastowej alokacji, do czynności dających prawo do odliczenia lub niedających takiego prawa.

Z przedstawionego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca otrzymał fakturę za wynagrodzenie Radcy Prawnego z tytułu świadczonych usług prawnych w związku z prowadzeniem sprawy z powództwa Wnioskodawcy przeciwko S.A. z siedzibą w.... Przedmiotem sporu sądowego było ustalenie niewywiązania się przez S.A. z umowy i w związku z tym domaganie się zasądzenia na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania za utracone korzyści. Przedmiotowa umowa została zawarta przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zaś wystąpienie na drogę postępowania cywilnego przez Wnioskodawcę przeciwko S.A. miało na celu zabezpieczenie interesów Wnioskodawcy i wyegzekwowanie jego praw wynikających z zawartej, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, umowy.

Wynagrodzenie Radcy Prawnego obejmowało ustaloną z Wnioskodawcą kwotę stałą oraz ustalony procent liczony od zasądzonej przez Sąd kwoty odszkodowania należnego Wnioskodawcy.

W treści złożonego wniosku Wnioskodawca podkreśla, iż w konsekwencji nienależytego wykonania umowy przez S.A. zawartej przez Wnioskodawcę, było zasadzenia na jego rzecz kwoty odszkodowania za utracone korzyści jakie Wnioskodawca osiągnąłby, gdyby S.A. wywiązała się prawidłowo z umowy. Tą utraconą korzyścią jest należne wynagrodzenie Wnioskodawcy z tytułu prac, jakie był gotów wykonać i do wykonania których poniósł nakłady.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, w myśl postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W związku z powyższym, pod pojęciem świadczenia - składającego się na istotę usługi - należy rozumieć każde zachowanie się na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do kategorii usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Przy czym, w rozumieniu ustawy, na mocy art. 8 ust. 1 pkt 2 przez świadczenie usług należy rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z powyższym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za odszkodowaniem przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno być ono na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uznane za usługę.

Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Kwestia ta ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odnosząc się do pojęcia odszkodowania, należy zauważyć, iż jest to termin niezdefiniowany w ustawie o VAT. Regulacje dotyczące odszkodowania zostały zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

I tak z postanowień art. 361 § 1 k.c. wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zgodnie z § 2 tego artykułu w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź nie opodatkowaniu VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Tylko wówczas, gdy płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Powyższe znajduje również oparcie w orzecznictwie TSUE. W sprawie C-222/81 (BAZ Bausystem AG) Trybunał wskazał, że różnego rodzaju kary umowne, czy też odszkodowania nie podlegają opodatkowaniu VAT, gdyż nie stanowią one wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenia (dostawę towarów lub świadczenie usług), lecz wynikają one z konieczności zrekompensowania strat i kosztów poniesionych w związku z wadliwym wykonaniem zobowiązania.

Z okoliczności sprawy przedstawionych w opisanym we wniosku stanie faktycznym wynika, iż w protokole pokontrolnym organ podatkowy zarzucił podatnikowi błędne naliczenie podatku naliczonego, a to z uwagi na to, że zgodnie z przepisem art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, kwota odszkodowania nie podlega opodatkowaniu. Wnioskodawca zgodził się z ustaleniami organu podatkowego, co potwierdza fakt, iż dokonał korekty podatku naliczonego zgodnie z wnioskami organu podatkowego zawartymi w protokole podatkowym.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż w sytuacji gdy wypłacone Wnioskodawcy na podstawie wyroków sądowych kwoty odszkodowania będącego efektem niewywiązania się kontrahenta z warunków umowy nie podlega opodatkowaniu, to wynagrodzenie radcy prawnego z tytułu świadczenia usług prawnych wynajętego właśnie w związku z prowadzeniem sprawy z powództwa Wnioskodawcy przeciwko S.A. związane jest z tą konkretną czynnością niepodlegającą opodatkowaniu. Nabyta przez Wnioskodawcę usługa prawna udokumentowana fakturą VAT, była środkiem pozwalającym na skuteczne dochodzenie i uzyskanie odszkodowania za utracone korzyści, dokładnie w tym celu i w związku z prowadzeniem tej sprawy radca prawny został przez Wnioskodawcę wynajęty, powyższe potwierdza również przedstawiony w opisie sprawy sposób kalkulacji należnego mu wynagrodzenia za przedmiotową usługę prawną.

Dopuszczenie możliwości odliczenia podatku VAT związanego z zakupami służącymi działalności niepodlegającej opodatkowaniu, stanowiłoby odrzucenie naczelnej zasady podatku od towarów i usług jaką jest neutralność tego podatku. Sformułowanie, jeżeli towary i usługi wykorzystywane są na potrzeby opodatkowanych transakcji, nie pozostawia żadnych wątpliwości, że nabyta usługa (towar) musi być wykorzystana, przynajmniej w sferze zamiaru, na potrzeby czynności opodatkowanych. Natomiast czynności niepodlegające ustawie o VAT nie są związane z prawem do dokonywania odliczeń, co nie ulega żadnej wątpliwości.

Ponieważ cytowane wcześniej regulacje prawne nakazują oceniać zakres prawa do odliczenia w oparciu o finalne przeznaczenie nabywanej usługi, w cenie której zawarty był podatek mający podlegać odliczeniu, to w sytuacji gdy nabywana usługa związana jest z wykonywaniem czynności niepodlegających opodatkowaniu, prawo od odliczenia nie przysługuje.

Wobec powyższego uwzględniając przytoczone wyżej regulacje art. 86 ust. 1 ustawy o VAT należy stwierdzić, iż Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej nabytą usługę prawną związana z prowadzeniem sprawy z powództwa Wnioskodawcy o odszkodowanie za utracone korzyści w związku z niewywiązaniem się kontrahenta z warunków umowy.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo należy podkreślić, iż niniejsza interpretacja nie rozstrzyga, czy faktycznie otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu, bowiem nie było to przedmiotem wniosku, nie zadano w tym zakresie pytania, ani też nie przedstawiono stanowiska.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.