IBPP3/443-813/11/KO

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 lipca 2011 r. (data wpływu 19 lipca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania udzielonej pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 19 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania udzielonej pożyczki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca (spółka akcyjna, a przed przekształceniem spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prowadząca działalność gospodarczą) udzielił pożyczki pieniężnej innej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzącej działalność gospodarczą. Pożyczka udzielona została ze środków własnych Wnioskodawcy - pożyczkodawcy. Zgodnie z umową pożyczki pożyczka ta udzielona została za wynagrodzeniem, tzn. jest oprocentowana. Umowa została zawarta i wykonana na terenie Rzeczypospolitej i siedziby obydwu podmiotów znajdują się na terenie kraju. Pożyczkobiorca nie jest właścicielem (wspólnikiem lub akcjonariuszem) Wnioskodawcy - pożyczkodawcy. Zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług, prowadzącymi działalność gospodarczą. We wpisanym w chwili zawarcia umowy pożyczki do rejestru przedsiębiorców przedmiocie działalności Wnioskodawcy - pożyczkodawcy nie były wymienione usługi pośrednictwa finansowego, natomiast odpowiedni zapis został wprowadzony później i obecnie tam figuruje.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zawarcie umowy pożyczki w przedstawionym, konkretnym stanie faktycznym, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też jest z tego podatku zwolnione, tzn. czy jedna ze stron (Wnioskodawca - pożyczkodawca) z tytułu dokonania tej konkretnej czynności prawnej jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, czy też jest z tego podatku zwolniona.

Zdaniem Wnioskodawcy, w ramach wyżej przedstawionego stanu faktycznego, konkretna czynność cywilnoprawna w postaci umowy pożyczki pieniężnej, jako element prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej, podlega, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z tym, że - wobec charakteru prawnego i istoty umowy pożyczki - usługa w postaci udzielenia pożyczki korzysta ze zwolnienia od tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Umowa pożyczki została zdefiniowana w przepisie art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. -Kodeks cywilny, jako umowa, w której "dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.". Innymi słowy umowa pożyczki jest czynnością prawną której skutkiem jest obowiązek spełnienia określonego świadczenia. Na podstawie przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, "przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...)". Z powyższego wynika zatem, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Zdaniem Wnioskodawcy oczywistym jest że udzielenie pożyczki oprocentowanej (zawarcie umowy pożyczki), zaliczyć należy do przewidzianego w powołanym przepisie szerokiego kręgu usług.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, "Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności." Działalność gospodarcza w rozumieniu tej ustawy, to działalność obejmująca "wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych."

Wykonywanie usług w postaci udzielania pożyczek należy do działalności gospodarczej w przedstawionym powyżej rozumieniu. Ponadto należy wskazać, że częstotliwość, o której mowa w przepisie art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, odnosi się do całości działania podatnika, a nie do poszczególnych jej rodzajów.

W konsekwencji, udzielenie pożyczki oprocentowanej (zawarcie umowy pożyczki w opisanym powyżej stanie faktycznym), jako element prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z tym, że - wobec charakteru prawnego i istoty umowy pożyczki - usługa w postaci udzielenia pożyczki korzysta ze zwolnienia od tego podatku - na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, że w przedstawionym w treści niniejszego wniosku, konkretnym stanie faktycznym, umowa pożyczki podlega regulacjom ustawy o VAT i na podstawie jej powołanych wyżej przepisów jest zwolniona od tego podatku.

Zdaniem Wnioskodawcy udzielenie pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w związku z jej prowadzeniem, zaliczyć należy do sfery zawodowej jednostki i w konsekwencji uznać za rodzącą obowiązek w podatku od towarów i usług, także wtedy, gdy czynności te nie znajdują się w zgłoszonym w KRS zakresie przedmiotowym prowadzonej przez spółkę (pożyczkodawcę) działalności gospodarczej. Uzasadnieniem takiego poglądu jest również przepis art. 5 ust. 2 ustawy podatku od towarów i usług, zgodnie z którym "czynności określone w ust. 1 (art. 5 ustawy o VAT - przypis Wnioskodawcy) podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa." Z powołanego przepisu wnioskować należy, że dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonej czynności nie ma znaczenia, czy jej rodzaj został wymieniony w umowie (statucie) spółki lub zgłoszony do KRS. Powyższe potwierdzono niejednokrotnie w doktrynie i orzecznictwie, w tym m.in. w interpretacji podatkowej Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2007 r. (sygn. IP-PP2-443-273/07-27BM), gdzie wskazano, że "udzielanie przez Wnioskodawcę odpłatnych pożyczek, sklasyfikowane pod symbolem PKWiU 65.22 (Usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym) podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług i korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 (jako wymienione w poz. 3, załącznika nr 4) - bez znaczenia jest tutaj fakt że przedmiotowe działania wykraczają poza zakres czynności zgłoszonych jako przedmiot działalności spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym)". W aktualnym stanie prawnym odpowiednikiem przepisu art. 43 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 3 załącznika nr 4 jest przepis art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT.

Podkreślenia wymaga również to, że zgodnie z wypowiedziami doktryny "uznać (...) należy, że ilekroć pożyczka - choćby miała charakter sporadyczny - udzielana jest z własnych środków podatnika prowadzącego działalność gospodarczą pożyczkodawca działa w charakterze podatnika VAT (komentarz do art. 43 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U.04.54.535), A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT. Komentarz, Lex, 2011, wyd. V.) Niewątpliwym jest także to, że czynność udzielania pożyczki korzysta w całości ze zwolnienia przewidzianego w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, zwolnione od podatku są "usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę". Mając na uwadze powyższe, co potwierdzono pośrednio w indywidualnej interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 4 sierpnia 2010 r., znak IBPB II/1/435-110/10/AŻ, należy wskazać, że skoro opisana powyżej, konkretna czynność w postaci udzielenia pożyczki oprocentowanej (zawarcia umowy pożyczki przez dwie, będące podatnikami podatku VAT spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przy czym w przedmiocie działalności pożyczkodawcy wpisanym do rejestru handlowego nie wymieniono usługi pośrednictwa finansowego) podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług (lecz jest zwolniona z tego podatku).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast przez świadczenie usług - na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Jak wynika z cyt. wcześniej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla uznania, iż dostawa towaru lub świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność. Pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę, do żądania od nabywcy towaru, czy odbiorcy usługi zapłaty. W konsekwencji, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegała tylko ta dostawa lub świadczenie usług, w przypadku których istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść.

W świetle powyższego, czynność udzielenia pożyczki spełnia definicję usług zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy, można bowiem zidentyfikować beneficjenta świadczenia, którym będzie pożyczkobiorca, mogący korzystać z kapitału udostępnionego przez pożyczkodawcę.

Istota umowy pożyczki została zawarta w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju. Zatem, udzielanie pożyczek stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Co do zasady stosownie do art. 41 ust. 1 ww. ustawy stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy o VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Z przedstawionego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca udzielił pożyczki pieniężnej innej spółce. Pożyczka udzielona została ze środków własnych Wnioskodawcy - pożyczkodawcy. Zgodnie z umową pożyczki pożyczka ta udzielona została za wynagrodzeniem, tzn. jest oprocentowana. Umowa została zawarta i wykonana na terenie Rzeczypospolitej i siedziby obydwu podmiotów znajdują się na terenie kraju. Zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług, prowadzącymi działalność gospodarczą.

Z powyższego nie wynika, aby usługa udzielenia pożyczki za wynagrodzeniem dotyczyła usług wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny i stan faktyczny usługa udzielenia pożyczki przez Wnioskodawcę na rzecz spółki jest zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi -Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.