IBPP3/443-762/11/KO

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 29 czerwca 2011 r. (data wpływu 4 lipca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej za ponadnormatywną eksploatację drogi oraz wszelkich innych szkód związanych z ww. drogą - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej za ponadnormatywną eksploatację drogi oraz wszelkich innych szkód związanych z ww. drogą.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

W dniu 25 marca 2011 r. pomiędzy Powiatem a Firmą D zawarto umowę określającą zasady zamknięcia drogi powiatowej nr X relacji O - R na odcinku od skrzyżowania z drogą powiatową nr Y w kierunku m. R (dł. 2050 m). Firma D realizuje inwestycję pod nazwą "Budowa Autostrady...", i w związku z jej realizacją zaistniała konieczność zamknięcia w dniach od 1 kwietnia 2011 r. do dnia 31 maja 2012 r. drogi powiatowej nr X relacji O - R na odcinku wymienionym powyżej, w celu poprowadzenia na niej wyłącznego ruchu samochodów Wykonawcy, transportujących materiał budowlany potrzebny do realizacji inwestycji. Strony mając świadomość iż obowiązkiem Powiatu na podstawie art. 20 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych jest zarząd drogami powiatowymi, natomiast realizacja przez Firmę D inwestycji spowoduje ponadnormatywną eksploatację drogi wyznaczonej na długości 2050 m. i jej zniszczenie ustaliły, że Wykonawca - Firma D wpłaci na konto Powiatu określoną kwotę brutto, tytułem zryczałtowanego zrekompensowania szkód związanych ze zniszczeniem Drogi Wyznaczonej jakie powstaną na skutek poprowadzenia ruchu pojazdów ponadnormatywnych Drogą Wyznaczoną oraz wszelkich innych szkód związanych z ww. drogą z wyłączeniem odpowiedzialności wykonawcy zgodnie z § 2 pkt 4 umowy. W zamian za dokonanie wpłaty ustalonej kwoty, Wykonawca będzie między innymi zwolniony z przeprowadzenia inwentaryzacji stanu technicznego Drogi Wyznaczonej zarówno przed rozpoczęciem okresu obowiązywania umowy jak i po zakończeniu wykorzystywania Drogi Wyznaczonej, będzie również zwolniony z bieżącego utrzymania Drogi Wyznaczonej, jednakże będzie zobowiązany do zapewnienia bezpiecznego dojazdu właścicielom działek położonych wzdłuż Drogi Wyznaczonej (zgodnie z § 2 pkt 4 umowy). Po zakończeniu obowiązywania umowy Powiat nie będzie podnosił w stosunku do Wykonawcy jakichkolwiek dalszych finansowych roszczeń pieniężnych ponad wymienioną kwotę, ani też nie będzie żądał od Wykonawcy wykonania prac naprawczych Drogi Wyznaczonej. Jednocześnie strony ustaliły, że Powiat we własnym zakresie dokona naprawy Drogi Wyznaczonej ze środków wpłaconych przez Wykonawcę na konto Powiatu. Powiat natomiast celem naprawy zniszczonej drogi przekaże otrzymane od Wykonawcy środki jednostce organizacyjnej Powiatu T. Powiatowemu Zarządowi Dróg, który dokona niezbędnych napraw.

Powiat - Starostwo Powiatowe jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i rozlicza VAT-7 miesięcznie.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy należna Powiatowi kwota tytułem zryczałtowanego zrekompensowania szkód związanych ze zniszczeniem Drogi Wyznaczonej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota tytułem zryczałtowanego zrekompensowania szkód związanych ze zniszczeniem Drogi Wyznaczonej należna Powiatowi nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Otrzymana przez Wnioskodawcę kwota ma charakter odszkodowania, jest bowiem rekompensatą za szkody wyrządzone przez działanie inwestora. Opodatkowaniu VAT podlegają czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, będące odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług na terytorium kraju. Zakres tych czynności sformułowany został w art. 7 oraz art. 8 ustawy.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowiły dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

Wśród czynności tych nie zostały wymienione odszkodowania. Odszkodowanie bowiem nie stanowi ani dostawy towarów ani nie jest świadczeniem usług, jest świadczeniem pieniężnym za wyrządzoną szkodę. Pieniądze natomiast nie są towarem i w związku z tym przekazanie prawa do rozporządzania nimi nie stanowi dostawy. Ponadto opodatkowaniu podlega dostawa towarów i świadczenie usług za wynagrodzeniem, które powinno mieć formę przysporzenia korzyści, tj. zwiększenia aktywów po stronie otrzymującego. W przypadku odszkodowań mamy do czynienia jedynie z wynagrodzeniem, które przyjmuje formę zadośćuczynienia za wyrządzoną szkodę, co nie powoduje zwiększenia aktywów u otrzymującego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, iż oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest określenie czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wnioskodawca wskazuje na odszkodowawczą funkcję otrzymanej od wykonawcy kwoty pieniężnej. Z twierdzeniem tym nie sposób jest się zgodzić, bowiem wykonawca dokonując wypłaty na rzecz Wnioskodawcy uwalnia się od obowiązku wyremontowania uszkodzonej w trakcie robót drogi. Zatem w tej sytuacji wypłacający otrzymuje wymierną korzyść. Zwracając uwagę na odszkodowanie to kwestię tą regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 kodeksu cywilnego zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Co do zasady obowiązek pokrycia szkody powstaje z uwagi na dokonanie czynności zabronionej (ex delicto) lub w wyniku niewykonania lub nieprawidłowego wykonania postanowień umowy (ex contracto). Podkreślając, że decydujące znaczenie dla oceny skutków prawnych umów w stosunkach pomiędzy stronami ma ich treść, stwierdzić należy, iż w ocenie tut. Organu, w opisanym stanie faktycznym otrzymana kwota pieniężna nie posiada cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Otrzymana kwota nie stanowi rekompensaty za poniesione przez Wnioskodawcę szkody z powodu niewykonania lub nieprawidłowego wykonania postanowień umowy lecz stanowi element następstwa wyświadczonych usług w związku z zawartą umową.

Z przedstawionego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego wynika, iż Firma D zawarła z Powiatem umowę w wyniku, której Firma D wpłaci na konto Powiatu określoną kwotę brutto w związku ze zniszczeniem drogi zamkniętej w dniach od 1 kwietnia 2011 r. do 31 maja 2012 r. na skutek poprowadzenia ruchu pojazdów ponadnormatywnych drogą. Otrzymana kwota będzie adekwatna do kwoty związanej z wyremontowaniem zniszczonej drogi. Wnioskodawca nie będzie żądał od Wykonawcy uiszczenie dodatkowych kwot ani też wykonania prac naprawczych drogi. Wnioskodawca we własnym zakresie dokonana naprawy ze środków wpłaconych przez Wykonawcę. Naprawy drogi zniszczonej Wnioskodawca dokona poprzez Powiatowy Zarząd Dróg, któremu przekaże otrzymane od Wykonawcy środki. Zatem otrzymane środki stanowić będą wynagrodzenie za wykonaną usługę związaną z naprawą zniszczonej drogi przez Wykonawcę.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny i zaistniały stan faktyczny należy stwierdzić, że istnieje stosunek prawny w postaci zawartej umowy pomiędzy świadczącym usługę (Powiatem) a bezpośrednim beneficjentem (Firmą D) świadczenia. Na podstawie zawartej umowy Powiat świadczy usługę, a świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy tj. Firmy D w postaci określonego wynagrodzenia. W związku z powyższym świadczona usługa stanowi w świetle art. 8 ust. 1 ww. ustawy czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.