IBPP3/443-372/08/AŚ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko XXX, przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2008 r. (data wpływu 21 maja 2008 r.), uzupełnionym pismami z dnia 10 lipca 2008 r. (data wpływu 11 lipca 2008 r.) oraz 12 sierpnia 2008 r. (data wpływu 12 sierpnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania darowizny prawa użytkowania wieczystego gruntu - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 maja 2008 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismami z dnia 10 lipca 2008 r. i 12 sierpnia 2008 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania darowizny prawa użytkowania wieczystego gruntu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca aktem notarialnym nabył od S.A. w W. prawo użytkowania wieczystego gruntu do nieruchomości zbudowanej składającej się między innymi z działek oznaczonych w ewidencji gruntów numerami geodezyjnymi xx/xx, zz/zz, zz/xx o łącznej powierzchni 8.000 m#178;. Ww. umowa dotyczyła przeniesienia prawa wieczystego użytkowania gruntu celem wygaśnięcia zobowiązań podatkowych S.A. wobec Wnioskodawcy z tytułu podatku od nieruchomości na kwotę X,00 zł.

Wartość przedmiotowej nieruchomości określona została na podstawie operatu szacunkowego na kwotę brutto 1.XXX,80 zł w tym podatek VAT w wysokości XXX,80 zł. Wnioskodawca wygasił zobowiązanie podatkowe ww. Spółki na kwotę X,00 zł.

Podatek VAT został naliczony przez S.A. i wpłacony przez Wnioskodawcę na konto S.A. na podstawie Faktury VAT.

Prezes Sądu Rejonowego zwrócił się z wnioskiem w maju 2007 r. o przekazanie na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości niezabudowanej, oznaczonej jako działka nr xx/xx o pow. 2385 m#61447;. Ww. działka stanowi własność Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym Wnioskodawcy i położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie budynku zajmowanego przez Sąd, stąd zainteresowanie Sądu pozyskaniem przedmiotowej nieruchomości.

Sądowi Rejonowemu jako państwowej jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej przysługuje forma trwałego zarządu do nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa. Przekazanie prawa użytkowania wieczystego ww. działki na rzecz Skarbu Państwa pozwoli Sądowi Rejonowemu wystąpić o ustanowienie trwałego zarządu. Jak wynika z pisma Sądu nieruchomość wykorzystywana będzie na potrzeby związane z jego działalnością, w szczególności w zakresie możliwości parkowania pojazdów policji dla doprowadzania osób, przeciwko którym prowadzone są postępowania karne.

Na posiedzeniu w dniu 15 czerwca 2007 r. Wnioskodawca biorąc pod uwagę sposób zagospodarowania terenu oraz potrzeby Sądu Rejonowego postanowił dokonać darowizny prawa użytkowania wieczystego działki nr xx/xx na rzecz Skarbu Państwa, z przeznaczeniem na potrzeby Sądu Rejonowego w oparciu o art. 13 ust. 2 i ust. 2a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Darowizna dokonywana między jednostkami samorządu terytorialnego a Skarbem Państwa nie wymaga celu publicznego.

Komisja Skarbu na posiedzeniu w dniu 14 czerwca 2007 r. oraz Komisja Rozwoju i Promocji Miasta na posiedzeniu w dniu 10 lipca 2007 r. pozytywnie zaopiniowały dokonanie darowizny przedmiotowej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa z przeznaczeniem na potrzeby Sądu Rejonowego. Wnioskodawca oświadcza, że przy nabyciu z podatkiem VAT za zobowiązania podatkowe S.A. prawa użytkowania wieczystego przedmiotowego gruntu nie odliczał zapłaconego podatku VAT od podatku należnego płaconego miesięcznie do Urzędu Skarbowego.

Przeznaczenie przedmiotowej nieruchomości wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy z uwagi na brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy.

Ww. działka zz/zz - będąca przedmiotem darowizny znajduje się wg. studium w strefie zainwestowania miejskiego o wysokiej intensywności, obszar ochronny środowiska przyrodniczego - pomnik przyrody, obszar proponowany do objęcia ochroną krajobrazu kulturowego miasta, droga główna.

Zdaniem Wnioskodawcy - dokonując nabycia od S.A. prawa użytkowania wieczystego gruntu w zamian za zobowiązania podatkowe mógł dokonać częściowego odliczenia naliczonego podatku VAT, gdyż już wówczas było wiadome, że działka będzie przedmiotem darowizny na co wyraziły zgodę komisja Skarbu i Komisja rozwoju Miasta oraz Prezydent Miasta. Jednakże w przypadku gdyby transakcja nie została skutecznie przeprowadzona - odliczenie okazałoby się nienależne - co naraziłoby Wnioskodawcę do skorygowania podatku i jego zwrot wraz z odsetkami.

Działka zz/zz o powierzchni 2385 m#61447; mająca być przedmiotem darowizny jest niezabudowana oraz nie ponoszono na nią nakładów inwestycyjnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy dokonując aktualnie darowizny prawa użytkowania wieczystego gruntu na rzecz Sądu Rejonowego na cele nie związane z działalnością Wnioskodawcy należy opodatkować ww. darowiznę podatku VAT z równoczesną możliwością odliczenia części podatku VAT zapłaconego do S.A. w miesiącu maju 2007 r. w kwocie XXX,80 zł....

Czy też transakcja darowizny przedmiotowego prawa użytkowania wieczystego gruntu na rzecz Skarbu Państwa nie podlega opodatkowaniu podatek VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, przy dokonywaniu darowizny przedmiotowego prawa użytkowania wieczystego gruntu na rzecz Sądu Rejonowego należy przedmiotową transakcję opodatkować podatkiem VAT jednocześnie odliczając VAT naliczony przy przejęciu tego prawa za zobowiązania podatkowe S.A.

Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.)" Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem w szczególności wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny - jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności w całości lub w części."

W przypadku przedstawionym we wniosku, zdaniem Wnioskodawcy odliczenie podatku naliczonego przysługiwało w miesiącu VI/2007 r., gdyż wówczas było już wiadome, że Prezes Sądu Rejonowego wystąpił o przedmiotową darowiznę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez odpłatną dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 cytowanej ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Towarami w rozumieniu ustawy o VAT są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Z cyt. wyżej art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że istotą dostawy towarów jest przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W treści art. 7 ust. 1 ww. ustawy, mowa jest bowiem o tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nią jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu "prawo do rozporządzania jak właściciel" nie można interpretować jako "prawa własności" lecz jako własność ekonomiczną.

W tym znaczeniu własność ekonomiczna to sytuacja, w której z punktu widzenia aspektów ekonomicznych oraz w rozumieniu potocznym należałoby uznać kogoś za właściciela rzeczy, np. posiadacza nieruchomości, której wydaniu nie towarzyszyło przeniesienie własności w formie aktu notarialnego. W każdym razie w przypadku przejścia własności ekonomicznej ma miejsce dostawa towarów. Czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym. "Dostawa towarów" nie ogranicza się więc wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.

Należy więc uznać, że dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia swoich aspektów ekonomicznych, mniejsze zaś znaczenie mają jej skutki o charakterze cywilnoprawnym, występujące na gruncie prawa prywatnego.

Oderwanie pojęcia "dostawa towarów" od skutków cywilnoprawnych powstających na gruncie prawa prywatnego od ekonomicznych aspektów transakcji pozwala także na opodatkowanie czynności mających za przedmiot przeniesienie towarów, które to czynności byłyby nieważne (przede wszystkim z uwagi na zachowanie niewłaściwej formy) czy też nieskuteczne na gruncie prawa cywilnego.

W tym stanie rzeczy nie mają decydującego znaczenia dla opodatkowania dostawy gruntów podstawy cywilnoprawne danej transakcji, tj. czy podstawą danej dostawy gruntu jest umowa sprzedaży, umowa zamiany, darowizny itp.

Odnosząc się do kwalifikacji czynności, których przedmiotem jest wieczyste użytkowanie gruntów zauważyć należy, iż grunty są w rozumieniu ustawy VAT towarem.

Z przepisów regulujących to prawo rzeczowe wynika, że w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać (art. 233 k.c.). Ma on zatem prawo rozporządzania gruntem jak właściciel.

W świetle powyższego za taką własność ekonomiczną uznać należy właśnie prawo wieczystego użytkowania gruntów.

Zaś zawierając umowę zbycia prawa użytkowania wieczystego gruntu strony tej umowy faktycznie zmierzają do przeniesienia władztwa wynikającego z prawa wieczystego użytkowania nad gruntem.

Z uwagi zatem na cechy użytkowania wieczystego i faktyczną treść czynności związanych z jego zbyciem, należy potraktować tę czynność jako dostawę towarów, albowiem nabycie prawa do korzystania z gruntu przez użytkownika wieczystego z ekonomicznego punktu widzenia jest zbliżone do prawa własności.

Opodatkowaniu co do zasady podlega tylko taka dostawa towarów, która ma charakter odpłatny. Stanowi o tym przepis art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, który wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatne dostawy towarów. Nieodpłatne dostawy towarów tylko wyjątkowo są przedmiotem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 7 ust. 2 cyt. wyżej ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

Nieodpłatne czynności, o których mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, tylko wówczas są uznawane za odpłatną dostawę towarów, jeśli podatnikowi przysługiwało przy ich nabyciu prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego. Jeśli podatnik odliczył podatek naliczony przy ich nabyciu, to ich nieodpłatne przekazanie - gdyby było nieopodatkowane - w istocie stanowiłoby nabycie bez opodatkowania. Stoi to w sprzeczności z zasadą powszechności oraz neutralności opodatkowania. Jeśli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku, to nieodpłatne przekazanie tego towaru pozostaje neutralne podatkowo, gdyż podatnik już raz został obciążony faktycznym kosztem podatku (w tej części wystąpił więc jako konsument, a nie jako podatnik VAT). Nie ma tutaj znaczenia, czy podatnik odliczył podatek czy też nie, istotne jest jedynie, czy mu to prawo przysługiwało. Uznać ponadto trzeba, że dotyczy to zarówno przypadków, gdy podatnikowi przysługiwało prawo odliczenia pełnego, jak i częściowego.

Zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego oraz kiedy to prawo powstaje określają przepisy art. 86 ww. ustawy o VAT.

W myśl art. 86 ust. 1, ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7 suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Stosownie zaś do do art. 86 ust. 10 pkt 1, ust. 11 i ust. 12 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-4 oraz ust. 11, 12, 16 i 18;

Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy.

W przypadku otrzymania faktury, o której mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a) lub lit. c), przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi, z wyłączeniem przypadków, gdy faktura dokumentuje czynności, od których obowiązek podatkowy powstał zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1, 2, 4, 7, 9-11 - prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi.

Z powyższego wynika, iż przepis art. 86 ust. 1 ustawy przyjmuje zasadę, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Wynika stąd, że jeśli towary i usługi, przy nabyciu których naliczono podatek, są (mają być) wykorzystywane w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej, wówczas podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia całości podatku.

Biorąc pod uwagę, że prawo do odliczenia powinno być realizowane natychmiast po powstaniu podatku naliczonego, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia będzie miał zamierzony związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Jeśli podatnik zamierza przeznaczyć dane towary lub usługi na cele działalności opodatkowanej, to jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów i usług.

Z powyższego wynika więc, iż odliczeniu podlega taki podatek naliczony, który jest związany z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu, a powstanie prawa do odliczenia jest uzależnione od bezpośredniego i niezwłocznego związku z transakcjami opodatkowanymi.

W sprawie C-408/98 z dnia 22 lutego 2001 r., Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że przepisy dyrektywy, dotyczące prawa do odliczenia podatku naliczonego, powinny być interpretowane w ten sposób, aby warunkiem powstania prawa do odliczenia podatku było co do zasady istnienie bezpośredniego i niezwłocznego związku pomiędzy daną transakcją "wejściową" (z którą związany jest podatek naliczony) a daną "wyjściową" transakcją opodatkowaną. Istnienie takiego związku jest konieczne, aby podatnik był uprawniony do odliczenia VAT, a także dla ustalenia zakresu tego odliczenia.Z ww. orzeczenia ETS wynika, że związek pomiędzy podatkiem naliczonym a czynnościami opodatkowanymi powinien być nie tylko bezpośredni, ale także niezwłoczny.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego jedynie w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanych.

Jak wynika ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku Wnioskodawca nabył prawo użytkowania wieczystego działki nr 77/16 celem wygaśnięcia zobowiązań podatkowych S.A. z tytułu podatku od nieruchomości. Z powyższego wynika więc, że Wnioskodawca nabywając ww. działkę, która będzie przedmiotem darowizny, skorzystał z prawa przysługującego mu zgodnie z art. 66 § 1 ust. 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz gminy, powiatu, województwa - w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody ich budżetów. Prawo użytkowania wieczystego działki nr 77/16 zostało zatem nabyte w zamian za zaległości podatkowe w podatku od nieruchomości w celu spowodowania wygaśnięcia zobowiązania podatkowego w całości lub w części. W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, iż nabycie prawa wieczystego użytkowania nie nastąpiło z zamiarem wykorzystania tego prawa do działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, w konsekwencji Wnioskodawca nie nabył prawa do odliczenia podatku naliczonego.

W związku z powyższym darowizna prawa użytkowania wieczystego nieruchomości niezabudowanej oznaczonej jako działka 77/16 na rzecz Sądu Rejonowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.

Wobec powyższego stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę uznać należy za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.