IBPP3/443-361/10/IK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17 maja 2010 r. (data wpływu 24 maja 2010 r.), uzupełnionym pismami z dnia 22 lipca 2010 r. (data wpływu 29 lipca 2010 r.) oraz z dnia 11 sierpnia 2010 r. (data wpływu 17 sierpnia 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania zniesienia współwłasności nieruchomości bez obowiązku dokonania dopłat przez strony umowy - jest prawidłowe.

W dniu 24 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 22 lipca 2010 r. (data wpływu 29 lipca 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania zniesienia współwłasności nieruchomości bez obowiązku dokonania dopłat przez strony umowy.

Pismem z dnia 3 sierpnia 2010 r. znak IBPP3/443-361/10/IK Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia ww. wniosku. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 11 sierpnia 2010 r. (data wpływu 17 sierpnia 2010 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Spółka S.A. ("Spółka", "L.") w roku 2008 na podstawie umowy sprzedaży z dnia 30 czerwca 2008 r. (akt notarialny Repetytorium A nr XXX/2008) dokonała zbycia ułamkowej (3/4) części nieruchomości obejmującej działki nr 3452/152, 3600/152, 3498/152, 3497/152. W skład nieruchomości wchodziły budynki i budowle oraz urządzenia znajdujące się w budynkach. Niektóre budowle zostały wniesione do współwłasności tylko w części, w jakiej znajdują się na przedmiotowych działkach (np. kanały i przewody kanalizacyjne).

Na podstawie ww. aktu dział księgowości L. dokonał zmiany wartości początkowej środków trwałych. W przypadku wniesienia do współwłasności całego środka trwałego korekta wartości początkowej wyniosła 75%. W przypadku, gdy tylko cześć środka została wniesiona do współwłasności korekta obejmowała 75%.

Spółka dokonała zniesienia współwłasności nieruchomości.

Zniesienia współwłasności dokonano na podstawie aktu notarialnego repertorium A nr XXX/2010 z dnia 29 kwietnia 2010 r., w taki sposób, że strony transakcji dokonały nieodpłatnego zniesienia współużytkowania wieczystego działek gruntu oraz współwłasności budynków i budowli stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności oraz środków trwałych, opisanych bliżej pod punktami b, c, d w § 1 aktu notarialnego, w ten sposób, że:

* prawo wieczystego użytkowania do dnia 4 grudnia 2089 r. działek gruntu numer 3640/152, 3641/152, 3643/152, 3644/152, 3646/152, łącznego obszaru 0,6972 ha oraz prawo własności budynków i budowli stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności wraz ze środkami trwałymi z nimi związanymi, opisanych bliżej pod punktem b w § 1 aktu notarialnego - przyznają w całości na rzecz firmy: Zakład "L" Spółka Akcyjna z siedzibą w L.,

* prawo wieczystego użytkowania do dnia 4 grudnia 2089 r. działki gruntu numer 3645/152, 3647/152, 3542/142, łącznego obszaru 2, 7488 ha, oraz prawo własności budynków i budowli stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności wraz ze środkami trwałymi z nimi związanymi, opisanych bliżej pod punktami c, d w § 1 aktu notarialnego - przyznają w całości na rzecz firmy: H. Spółka Akcyjna z siedzibą w L.,

- wszystko bez dopłat i jakichkolwiek roszczeń na przyszłość.

Różnica w powierzchni wynika z różnicy udziałów w całej nieruchomości.

Działki we współwłasności:

3542)152 - 0,0968 ha

3600)152 - 2,8720 ha

3498)152 - 0,1516 ha

3497)152 - 0,3256 ha

Łączna powierzchnia 3,4460 ha

Działka 3600/152 - 2,8720 ha została podzielona na działki:

3640)152 - 0,0973 ha

3641)152 - 0,4835 ha

3643)152 - 0,0424 ha

3645)152 - 2,2348 ha

Łączna powierzchnia 2,8720 ha

Działki 3498/152 - 0,1516 ha i 3497/152 - 0,3256 ha o powierzchni łącznej 0,4772 ha zostały podzielone na działki:

3646)152 - 0,0600 ha

3647)152 - 0,4172 ha

Łączna powierzchnia 0,4772 ha

Działki po podziale, dla których została zniesiona współwłasność wg aktu notarialnego z dnia 29 kwietnia 2010 r. rep. A nr XXX/2010 będące przedmiotem zapytania:

A. S.A.

3646)152 - 0,0600 ha

3640)152 - 0,0973 ha

3641)152 - 0,4835 ha

3643)152 - 0,0424 ha

3644)152 - 0,0140 ha

Łączna powierzchnia 0,6972 ha

A. S.A.

3645)152 - 2,2348 ha

3647)151 - 0,4172 ha

3542)152 - 0,0968 ha

Łączna powierzchnia 2,7488 ha

Bilans działek po zniesieniu współwłasności:

A. 0,6972 ha

B. 2,7488 ha

Suma 3,4460 ha

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy transakcja zniesienia współwłasności podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, zniesienie współwłasności nie jest czynnością objętą hipotezą art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT oraz nie stanowi nieodpłatnego przekazania towaru lub świadczenia usług określonych w art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług bowiem zniesienie współwłasności jest ekwiwalentne tzn. każda ze stron nie świadczy żadnych usług w sposób nieodpłatny na rzecz drugiej strony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntu.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, towarami w rozumieniu ww. ustawy są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z powołanego powyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Z przepisu art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) wynika, iż własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się - jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji - przepisy odnoszące się do własności.

Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Ponadto zgodnie z art. 196 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, jako wyłącznego prawa współwłaściciela, zasadą jest, że każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli, o czym stanowi art. 198 Kodeksu cywilnego. Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.

Zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Z powyższej normy wynika zatem, że każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Ustawodawca przyznaje każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Jego zaspokojenie może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności.

Natomiast stosownie do art. 211 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. Podział rzeczy wspólnej prowadzi do zniesienia współwłasności. Jest bowiem oczywiste, że w wyniku podziału powstają nowe przedmioty własności - samoistne, odrębne rzeczy, wydzielone z większej rzeczy macierzystej (poprzednio wspólnej). Przypadają zaś one na wyłączną własność poszczególnym współwłaścicielom. Tym samym wygasa współwłasność macierzystej rzeczy wspólnej.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca oraz Spółka Akcyjna "H." stały się współużytkownikami wieczystymi działek gruntu oraz współwłaścicielami posadowionych na niej budynków i budowli oraz środków trwałych.

Zniesienia współwłasności dokonano na podstawie aktu notarialnego repertorium A nr XXX7/2010 z dnia 29 kwietnia 2010 r., w taki sposób, że strony transakcji dokonały nieodpłatnego zniesienia współużytkowania wieczystego działek gruntu oraz współwłasności budynków i budowli stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności oraz środków trwałych, w ten sposób, że:

* prawo wieczystego użytkowania do dnia 4 grudnia 2089 r. działek gruntu numer 3640/152, 3641/152, 3643/152, 3644/152, 3646/152, łącznego obszaru 0,6972 ha oraz prawo własności budynków i budowli stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności wraz ze środkami trwałymi z nimi związanymi, - przyznają w całości na rzecz firmy: Zakład "L." Spółka Akcyjna z siedzibą w L.,

* prawo wieczystego użytkowania do dnia 4 grudnia 2089 r. działki gruntu numer 3645/152, 3647/152, 3542/142, łącznego obszaru 2,7488 ha, oraz prawo własności budynków i budowli stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności wraz ze środkami trwałymi z nimi związanymi - przyznają w całości na rzecz firmy: H. Spółka Akcyjna z siedzibą w L.,

- wszystko bez dopłat i jakichkolwiek roszczeń na przyszłość.

Przenosząc powyższe na grunt ustawy o podatku VAT należy zauważyć następującą kwestię. Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają co do zasady transakcje odpłatne. W przedmiotowej sprawie, o ile żadna ze stron nie dokona na rzecz drugiej strony dodatkowego wynagrodzenia, nie można mówić o transakcji odpłatnej. W ramach przedmiotowej transakcji żadna ze stron nie dokonuje świadczenia na rzecz drugiej strony, lecz jedynie, na podstawie zawartych ustaleń, dochodzi do wyodrębnienia w sposób materialny udziałów w przedmiotowej nieruchomości. A zatem czynność ta jako taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle powyższego, przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto należy podkreślić, że niniejsza interpretacja traci swą aktualność w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego, a w szczególności, gdyby w związku ze zniesieniem współwłasności strony transakcji były zobowiązane do dokonania dopłat.

Dodatkowo informuje się, iż ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy w części dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych zawarte zostały w odrębnych rozstrzygnięciach.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.