IBPP3/443-347/10/IK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 maja 2010 r. (data wpływu 19 maja 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 sierpnia 2010 r. (data wpływu), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie otrzymane przez Gminę z tytułu przeniesienia własności nieruchomości pod budowę drogi oraz w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego - jest prawidłowe.

W dniu 19 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 4 sierpnia 2010 r. (data wpływu), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie otrzymane przez Gminę z tytułu przeniesienia własności nieruchomości pod budowę drogi oraz ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Gminy została podzielona w trybie art. 98 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami na nowe działki. Jedna z nowowydzielonych działek została przeznaczona na poszerzenie istniejącej drogi publicznej wojewódzkiej i z mocy prawa przeszła na własność Samorządu Województwa z dniem, z którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna. W omawianym przypadku była to data 27 sierpnia 2009 r. Jednocześnie, decyzja o podziale działek nie zawierała w swej treści wartości przedmiotowej nieruchomości.

Zgodnie z ust. 3 ww. artykułu za działki wydzielone pod drogi publiczne, jak również na poszerzenie istniejących dróg publicznych przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej miedzy właścicielem a właściwym organem.

Pismem z dnia 29 marca 2010 r. Zarząd Dróg (ZD) poinformował Gminę o wysokości odszkodowania za przejęty grunt, podkreślając iż jest to wartość netto. Wysokość odszkodowania została ustalona przez rzeczoznawcę majątkowego w operacie szacunkowym, sporządzonym na zlecenie ZD. W ślad za otrzymanym pismem w miesiącu kwietniu br. na konto Gminy wpłynęła kwota odszkodowania w wartości netto. Natomiast Gmina w terminie 7 dni od daty dokonania zapłaty wystawiła dla (ZD) fakturę VAT obejmującą wartość netto zgodną z operatem szacunkowym i podatek VAT w wysokości 22%.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów, a przez dostawę towarów w myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własność towarów w zamian za odszkodowanie.

W przytoczonym zdarzeniu miało miejsce przeniesienie z mocy prawa własność w zamian za odszkodowanie, a więc omawianą dostawę towaru należy opodatkować stawką VAT w wysokości 22%

Ad 2.

Obowiązek podatkowy w omawianym przypadku powstał z chwilą otrzymania zapłaty za przejęty grunt.

Nie można uznać, że z dniem uprawomocnienia się decyzji przenoszącej prawo własności powstał obowiązek podatkowy, bowiem decyzja ta nie określała wartości nieruchomości. Informację o wysokości odszkodowania Gmina otrzymała w kwietniu br. W ślad za sporządzonym operatem szacunkowym przez rzeczoznawcę majątkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwanej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Z kolei w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT postanowiono, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W świetle powołanych przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku, ma miejsce dostawa towarów (gruntu), w zamian za odszkodowanie. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Reasumując stwierdzić należy, iż przeniesienie własności gruntu w zamian za odszkodowanie dokonane przez podatnika podatku od towarów i usług, stanowi odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Jeśli chodzi o zwolnienie przedmiotowe dla dostawy gruntu niezabudowanego to ustawodawca określił je w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, wskazując, iż zwolnienie dotyczy jedynie przypadku, gdy przedmiotem dostawy są tereny niezabudowane inne niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Opodatkowaniu podlegają zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe, zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych - tylko te, których przedmiotem są tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę. Natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących np. gruntami rolnymi czy leśnymi, które nie są przeznaczone pod zabudowę, są zwolnione z podatku od towarów i usług.

Zatem aby stwierdzić czy dostawa nieruchomości będzie podlegała opodatkowaniu (stawką podstawową, ewentualnie preferencyjną) czy też będzie korzystała ze zwolnienia z podatku VAT konieczne jest ustalenie czy dana nieruchomość niezabudowana, jest przeznaczona pod zabudowę, czy też nie.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że nieruchomość gruntowa stanowiąca własność gminy została podzielona w trybie art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami na nowe działki Jedna z nowowydzielonych działek została przeznaczona na poszerzenie istniejącej drogi publicznej i z mocy prawa przeszła na własność Samorządu Województwa.

Stosownie do art. 98 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Właściwy organ składa wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej praw gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa do działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne lub pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. Podstawą wpisu tych praw do księgi wieczystej jest ostateczna decyzja zatwierdzająca podział.

Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Zatem w związku z wydaniem decyzji o podziale nieruchomości i przeznaczeniem jednej z nowowydzielonych działek na poszerzenie istniejącej drogi publicznej stwierdzić należy, iż przedmiotowa nieruchomość bezsprzecznie należy do kategorii gruntów przeznaczonych pod zabudowę.

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, iż przeniesienie własności nieruchomości gruntowej przeznaczonej pod poszerzenie istniejącej drogi publicznej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT przy zastosowaniu stawki podstawowej tj. w wysokości 22%.

Natomiast w odniesieniu do ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z podziałem nieruchomości na mocy art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wskazać należy co następuje:

Z powyższego wynika, że przedmiotem dostawy jest nieruchomość gruntowa, a zatem obowiązek podatkowy z tytułu dostawy powstaje według zasad określonych w art. 19 ust. 1 i 4 ustawy o VAT.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6., art. 20 i art. 21 ust. 1.

Jednocześnie w ust. 4 powołanego przepisu zaznaczono, że w przypadku, gdy dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Z powyższego przepisu wynika zatem, iż w przypadku dostawy gruntu niezabudowanego obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub w przypadku wystawienia faktury, z chwilą jej wystawienia, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Natomiast zgodnie z § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 224, poz. 1799 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2010 r. w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Ponadto w myśl art. 106 ust. 1 ww. ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, ust. 4 i ust. 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z przepisem § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których mają zastosowania Zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.), fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że jedna z nowowydzielonych działek została przeznaczona na poszerzenie istniejącej drogi publicznej i z mocy prawa przeszła na własność Samorządu Województwa, z dniem z którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna. W omawianym przypadku była to data 27 sierpnia 2009 r. Zarząd Dróg Wojewódzkich w dniu 29 marca 2010 r. poinformował Gminę o wysokości odszkodowania za przejęty grunt. Wysokość odszkodowania została ustalona przez rzeczoznawcę majątkowego w operacie szacunkowym, sporządzonym na zlecenie Zarządu Dróg Wojewódzkich. Kwota odszkodowania na konto Gminy wpłynęła w miesiącu kwietniu br.

Z cytowanego wyżej art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że grunty wydzielone pod drogi publiczne przechodzą z mocy prawa na własność jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne.

Postępowanie podziałowe poprzedza postępowanie o ustalenie odszkodowania i "warunkuje" późniejszą możliwość ubiegania się o odszkodowanie za grunty wydzielone pod drogi publiczne, gdyż dopiero z dniem uzyskania przez decyzję zatwierdzającą podział nieruchomości przymiotu ostateczności powstaje prawo strony do żądania odszkodowania za grunty wydzielone pod drogi publiczne.

Przepis art. 98 ust. 3 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami statuuje zasadę, iż odszkodowanie ma być "uzgodnione" między właścicielem a właściwym organem. Oznacza to, że przeprowadzenie rokowań jest obligatoryjne. Bez przeprowadzenia rokowań nie jest dopuszczalne wszczęcie postępowania administracyjnego o ustalenie odszkodowania w drodze decyzji administracyjnej. Dopiero brak uzgodnienia odszkodowania w drodze pomiędzy zainteresowanym warunkuje ustalenie w trybie administracyjnym odszkodowania za działki gruntu przejęte pod drogę publiczną.

Jak już wskazano wyżej, przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

W rozpatrywanej sprawie decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna 27 sierpnia 2009 r., natomiast wysokość odszkodowania została ustalona w marcu 2010 r., a odszkodowanie wpłynęło na konto Wnioskodawcy w miesiącu kwietniu br.

Mając zatem na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy w tym zakresie regulacje prawne stwierdzić należy, że skoro czynność faktyczna, z która przepisy wiążą powstanie obowiązku podatkowego nie nastąpiło w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2009 r., zastosowanie w sprawie znajdzie powołany wyżej przepis § 3 ust. 3 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r., stanowiący, iż w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własność towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Tak więc w rozpatrywanej sprawie obowiązek podatkowy w związku z przeniesieniem prawa własności nowowydzielonej działki w zamian za odszkodowanie powstał z chwilą otrzymania tego odszkodowania

W świetle powyższego, przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.