IBPP3/443-314/11/KO - Dokumentowanie kwoty odsetek od pożyczek udzielonych przez stowarzyszenie.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 marca 2011 r. (data wpływu 7 marca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 maja 2011 r. (data wpływu 27 maja 2011 r.) oraz z dnia 6 czerwca 2011 r. (data wpływu 10 czerwca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie dokumentowania kwoty odsetek - jest prawidłowe.

W dniu 7 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 25 maja 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie dokumentowania kwoty odsetek.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 6 czerwca 2011 r. (data wpływu 10 czerwca 2011 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie z dnia 31 maja 2011 r. znak IBPP3/443-314/11/KO.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony zaistniały stan faktyczny:

Stowarzyszenie świadczy usługi zwolnione z podatku VAT (np. usługi szkoleniowe, finansowe) oraz usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT (np. usługi najmu, dzierżawy na rzecz innych podmiotów gospodarczych, usługi odsprzedaży energii, usług telekomunikacyjnych oraz inne usługi opodatkowane VAT). W zakresie swojej działalności Stowarzyszenie świadczy usługi finansowe m.in. udzielanie pożyczek mikro, małym i średnim przedsiębiorcom w ramach otrzymanej dotacji ze środków unijnych oraz pożyczek udzielanych ze środków własnych. Udzielane pożyczki stanowią poza bankowy instrument finansowania. Stowarzyszenie pobiera od Przedsiębiorców odsetki od udzielonych pożyczek dokumentując te czynności fakturami VAT. Dokumentem wskazującym kwotę odsetek do zapłaty jest również harmonogram spłaty dołączany do każdej umowy pożyczki, który uwzględnia odsetki przypadające do zapłaty na ostatni dzień każdego miesiąca.

W sytuacji wpłaty przed terminem wynikającym z harmonogramu kwota odsetek należnych za dany miesiąc ulega zmniejszeniu i jest różna od kwoty podanej w harmonogramie. (wpłata dokonana została przed ostatnim dniem miesiąca)

Faktura VAT wystawiana jest na odsetki należne za dany miesiąc po uwzględnieniu spłaty dokonanej przez pożyczkobiorcę, a w sytuacji braku wpłaty na odsetki należne przypadające do zapłaty za dany miesiąc. Ewidencja w rejestrze VAT dokonywana jest zbiorczo na podstawie zestawienia wystawionych w danym miesiącu faktur VAT.

Pismem z dnia 25 maja 2011 r. Wnioskodawca uzupełnił zdarzenie przyszłe w następujący sposób:

Dokumentem wskazującym kwotę odsetek do zapłaty jest również sporządzony w dniu, podpisania umowy z pożyczkobiorcą harmonogram spłaty, dołączany do każdej umowy pożyczki, który uwzględnia odsetki przypadająca do zapłaty na ostatni dzień każdego miesiąca.

W sytuacji wpłaty przed terminem wynikającym z harmonogramu kwota odsetek należnych za dany miesiąc ulega zmniejszeniu i jest różna od kwoty podanej w harmonogramie, (wpłata dokonana została przed ostatnim dniem miesiąca).

Dokument zwany "harmonogramem" zawiera następujące elementy:

* nazwa usługobiorcy i usługodawcy,

* data sporządzenia harmonogramu,

* stopa oprocentowania pożyczki,

* kolejny numer transakcji pożyczki,

* numer systemowy w bazie danych,

* kwota udzielonej pożyczki,

* wykaz rat kapitałowo-odsetkowych przypadających do zapłaty wraz z terminem płatności,

* numer rachunku bankowego pożyczkodawcy.

Faktura VAT wystawiana jest tylko na odsetki podstawowe należne za dany miesiąc (wg stopy% zawartej w umowie) po uwzględnieniu spłaty dokonanej przez pożyczkobiorcę, a w sytuacji braku wpłaty na odsetki podstawowe należne, przypadające do zapłaty za dany miesiąc.

Dokonana wpłata raty niezależnie czy uregulowana jest w terminie wynikającym z harmonogramu, czy przed lub po terminie, nie potwierdzana jest innym dokumentem przekazywanym usługobiorcy, rozliczana jest wewnętrznie na poczet spłaty między innymi kapitału, odsetek podstawowych i odsetek karnych. Ewidencja w rejestrze VAT dokonywana jest zbiorczo na podstawie zestawienia wystawionych w danym miesiącu faktur VAT.

Pismem z dnia 6 czerwca 2011 r. Wnioskodawca uzupełnił zdarzenie przyszłe w następujący sposób:

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca świadczy czynności bankowe, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2011 Nr 72 poz. 388) tj. udzielanie pożyczek pieniężnych.

Przedmiotem zapytania nie jest podstawa opodatkowania w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Stowarzyszenie może dokumentować kwoty odsetek podstawowych od pożyczkobiorców bez wystawiania faktur VAT, dla potrzeb podatku od towarów i usług korzystać z kwot wynikających z harmonogramów i umów zawartych z pożyczkobiorcami.

Zdaniem Wnioskodawcy, kwoty otrzymanych, oraz należnych za dany miesiąc odsetek powinny zostać udokumentowane fakturami VAT jako usługi zwolnione zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15 są obowiązani wystawić fakturę stwierdzająca w szczególności dokonanie sprzedaży (...)

Jednocześnie art. 106 ust. 8 pozwala za zastosowanie § 20 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur (...) określające katalog dokumentów, które mogą zostać uznane za faktury VAT.

Są to m.in. dokumenty dotyczące usług bankowych zwolnionych od podatku, jeżeli zawierają co najmniej: określenie usługodawcy i usługobiorcy, numer kolejny i datę wystawienia, nazwę usługi, kwotę, której dotyczy dokument.

Stowarzyszenie świadczy czynności dozwolone zgodnie z art. 5 Prawa bankowego innym podmiotom nie bankowym (tzw. czynności bankowe sensu largo).

Jednak zdaniem Stowarzyszenia kwota odsetek wykazanych w harmonogramie Pożyczkobiorcy, który ureguluje kwotę raty pożyczki przed terminem nie jest równa obrotowi jaki należy przyjąć do celów rozliczenia VAT.

Pismem z dnia 25 maja 2011 r. Wnioskodawca uzupełnił swoje stanowisko w następujący sposób:

Kwoty otrzymanych, oraz należnych za dany miesiąc odsetek powinny zostać udokumentowane fakturami VAT jako usługi zwolnione zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15 są obowiązani wystawić fakturę stwierdzająca w szczególności dokonanie sprzedaży (...).

Stowarzyszenie świadczy czynności dozwolone zgodnie z art. 5 Prawa bankowego innym podmiotom nie bankowym (tzw. czynności bankowe sensu largo).

Jednocześnie art. 106 ust. 8 pozwala za zastosowanie § 17 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur (...) określające katalog dokumentów, które mogą zostać uznane za faktury VAT.

Są to m.in. dokumenty dotyczące usług bankowych zwolnionych od podatku, jeżeli zawierają co najmniej określenie usługodawcy i usługobiorcy, numer kolejny i datę wystawienia, nazwę usługi, kwotę, której dotyczy dokument.

Harmonogram spłaty pożyczki jest dokumentem, który nie zawiera wszystkich wymienionych w rozporządzeniu elementów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Co do zasady stosownie do art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a ww. ustawy stawka podatku w okresie od 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. wynosi 23% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 oraz art. 146f.

Przy czym ustawodawca od powyższej zasady ustanowił szereg wyjątków, a jednym z nich jest zwolnienie od podatku usług w zakresie udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę (art. 43 ust. 1 pkt 38).

Natomiast stosownie do art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41. Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.

Biorąc pod uwagę opis zaistniałego stanu faktycznego zawartego we wniosku, należy uznać, iż w przypadku usług wymienionych we wniosku kwotę należną będzie stanowiła kwota otrzymanego wynagrodzenia, tj. kwota odsetek.

Zgodnie z przepisem art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Zgodnie z przepisem art. 19 ust. 4 ww. ustawy jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Natomiast przepis art. 19 ust. 11 ww. ustawy stanowi, iż jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W myśl art. 106 ust. 4 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nie prowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Stosownie do art. 106 ust. 3 ustawy przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Na podstawie § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2011 r., fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12. Natomiast w przypadku gdy podatnik określa w fakturze, zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 4, wyłącznie miesiąc i rok dokonania sprzedaży, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano sprzedaży (§ 9 ust. 2 ww. rozporządzenia).

§ 10 ust. 1, 5 i 6 tego rozporządzenia stanowi jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Jeżeli faktury, o których mowa w ust. 1-3, nie obejmują całej ceny brutto, sprzedawca po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi wystawia fakturę na zasadach określonych w § 5 i 7-9, z tym że sumę wartości towarów (usług) pomniejsza się o wartość otrzymanych części należności, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części należności; taka faktura powinna zawierać również numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Jeżeli faktury, o których mowa w ust. 1-3, obejmują całą cenę brutto towaru lub usługi, sprzedawca po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi nie wystawia faktury w terminie określonym w § 9.

Zgodnie z § 17 pkt 3 ww. rozporządzenia za fakturę uznaje się również dokumenty dotyczące usług pośrednictwa finansowego zwolnionych od podatku, jeżeli zawierają co najmniej następujące dane:

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca świadczy usługi finansowe polegające na udzielaniu pożyczek mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom. Wnioskodawca pobiera od przedsiębiorców odsetki od udzielonych pożyczek dokumentując te czynności fakturami VAT. Dokumentem wskazującym kwotę odsetek do zapłaty jest również harmonogram spłaty dołączany do każdej umowy pożyczki, który uwzględnia odsetki przypadające do zapłaty na ostatni dzień każdego miesiąca. Harmonogram spłaty pożyczki jest dokumentem, który nie zawiera wszystkich wymienionych w § 17 pkt 3 rozporządzenia elementów.

Zauważyć zatem należy, iż w przypadku usług polegających na udzielaniu kredytów czy też pożyczek, gdzie podstawę opodatkowania stanowią należne odsetki z tytułu świadczenia tych usług, momentu wykonania usługi nie należy wiązać z faktem fizycznego otrzymania tych odsetek przez Wnioskodawcę, lecz z faktem wymagalności raty pożyczkowej, a w konsekwencji należnych odsetek od tej raty. W sytuacji opisanej we wniosku nie później niż w 7. dniu od dnia wymagalności danej raty pożyczkowej, w tym odsetek związanych z udzieloną pożyczką, winna zostać wystawiona faktura VAT, chyba że przed upływem tego terminu pożyczkobiorca uiścił całość lub część należnych odsetek wówczas wystąpi obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej, o której mowa w § 10 ust. 1 rozporządzenia.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny i stan faktyczny tut. Organ zauważa, że Wnioskodawca jako podatnik VAT jest zobowiązany udokumentowania każdą świadczoną usługę na rzecz osób innych niż osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej poprzez wystawienie faktury VAT (w tym również faktury zaliczkowej). Natomiast w przypadku świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej Wnioskodawca jest zobowiązany do wystawienia faktury jedynie w przypadku żądania tych osób o taki sposób udokumentowania nabywanych przez nich usług. Obowiązek wystawienia faktur w obu ww. przypadkach dotyczy zarówno usług zwolnionych jak i opodatkowanych. W związku z faktem, iż Wnioskodawca udziela pożyczek podmiotom prowadzącym działalność tj. mikro, małym i średnim przedsiębiorcom obowiązany jest należne od nich kwoty odsetek udokumentować fakturą VAT (w tym otrzymane w całości lub w części kwoty odsetek przed terminem wymagalności raty pożyczki winny być dokumentowane fakturą zaliczkową). Jak wskazał Wnioskodawca do każdej umowy pożyczki dołączany jest harmonogram wskazujący m.in. odsetki przypadające do zapłaty na ostatni dzień każdego miesiąca. Przedmiotowy harmonogram nie może jednak zostać uznany za fakturę, o której mowa w § 17 pkt 3 ww. rozporządzenia, ponieważ stanowi on jedynie załącznik do umowy w którym określono harmonogram spłaty pożyczki.

Tym samym za prawidłowe należało uznać stanowisko Wnioskodawcy, że kwota otrzymanych oraz należnych odsetek powinna zostać udokumentowana fakturami VAT jako że harmonogram spłaty pożyczki nie zawiera wymogów określonych przepisami § 7 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. organ nie dokonał oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT oraz podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, ponieważ nie było to przedmiotem zapytania Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.