IBPP3/443-252/11/DG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 lutego 2011 r. (data wpływu 22 lutego 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 maja 2011 r. (data wpływu 13 maja 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wpływów z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 22 lutego 2011 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismem z dnia 12 maja 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wpływów z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca wykonując zadania z zakresu administracji rządowej zamierza naliczyć opłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości Skarbu Państwa oraz Gminy o pow. 19,044 ha użytkowanych przez osobę prawną jako linia kolejowa oraz osadnik wód dołowych.

W okresie ostatnich 10 lat osoba prawna złożyła wniosek o nabycie tych nieruchomości na podstawie art. 107, 208 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 561, poz. 102 z późn. zm.). Wojewoda odmówił wyrażenia zgody na nabycie tych nieruchomości z uwagi na brak dokumentów potwierdzających, że osoba ta wybudowała linię kolejową. Następnie osoba ta złożyła wniosek do Sądu Rejonowego jednak Sąd również nie uznał tego roszczenia. Dodać należy, że nieruchomości te były użytkowane przez ten okres bez tytułu prawnego.

W tym stanie rzeczy Prezydent Miasta zamierza naliczyć opłatę za bezumowne korzystanie z tych nieruchomości za okres 10 lat.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał również, iż nie występował dotąd z wnioskiem o wydanie nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w zakresie wpływów z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości opisanych we wniosku, Miasto na prawach powiatu J. oraz Skarb Państwa winny uiścić podatek od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel - art. 7 ust. 1 ww. ustawy.

Natomiast przez świadczenie usług rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

Prezydent Miasta oraz osoba prawna mieli świadomość, że grunt jest użytkowany bez tytułu prawnego jednak w związku z roszczeniem tej osoby nie naliczano opłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości do czasu rozstrzygnięcia zasadności roszczenia przez odpowiednie organy.

W opisanych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) i na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Przy czym należy zwrócić uwagę w szczególności na przepis art. 8 ust. 1 pkt 2, który przez świadczenie usług nakazuje rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

W przedmiotowej sprawie kwestią wymagającą interpretacji jest ustalenie czy w przedstawionym we wniosku zdarzeniu przyszłym opłata za bezumowne korzystanie z gruntu, którą Wnioskodawca zamierza naliczyć podlega czy też nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zarówno ustawa o podatku od towarów i usług, jak i przepisy wykonawcze do tej ustawy, nie definiują "bezumownego korzystania". Kwestie bezumownego korzystania z cudzej rzeczy regulują przepisy art. 224, art. 225 oraz art. 674 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stosownie do zapisu art. 224 i 225 k.c. w przypadku bezumownego korzystania z rzeczy korzystający w złej lub dobrej wierze od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy obowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, zwrotu pożytków oraz odszkodowania z powodu zużycia, pogorszenia lub utraty rzeczy. Wynagrodzeniem za korzystanie z rzeczy objęte jest wszystko, co właściciel mógłby uzyskać, gdyby odpłatnie, na podstawie odpowiedniego stosunku prawnego oddał rzecz do odpłatnego korzystania innemu podmiotowi.

Na podstawie powyższej analizy przepisów należy stwierdzić, że przy rozstrzygnięciu wątpliwości czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydują w każdym przypadku konkretne okoliczności.

W przypadku, gdy korzystający z nieruchomości nie chce opuścić nieruchomości, a właściciel dążąc do tego wytoczy przeciwko niemu powództwo o wydanie rzeczy, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. W tej sytuacji świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia - nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuacje, gdy korzystający użytkuje nieruchomość za zgodą właściciela (nawet dorozumianą) płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) - z różnych względów - toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując należy stwierdzić, iż decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z nieruchomości mają okoliczności faktyczne. Generalnie sytuacja ta pozostaje poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak okoliczności wskazują na dorozumiane, milczące (za zgodą właściciela) korzystanie z nieruchomości to wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu przedstawionego we wniosku wynika, że osoba prawna bez tytułu prawnego wykorzystuje nieruchomość będącą przedmiotem wniosku. Wnioskodawca zamierza naliczyć opłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 10 lat. Wnioskodawca ponadto wskazuje, że zarówno on jak osoba prawna mieli świadomość, że nieruchomość jest użytkowana bez tytułu prawnego jednak w związku z roszczeniami tej osoby prawnej nie naliczano opłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości do czasu rozstrzygnięcia zasadności roszczenia przez odpowiednie organy. Wnioskodawca wskazuje także, że w okresie użytkowania nieruchomości przez osobę prawną nie występował o jej odzyskanie (nie wystąpił z wnioskiem o wydanie nieruchomości).

Mając powyższe na uwadze, w okolicznościach przedstawionych przez Wnioskodawcę, należy uznać, że Wnioskodawca tolerował sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, osoba prawna korzystała z nieruchomości.

W tym stanie rzeczy należy stwierdzić, że wynagrodzenie (opłata) za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest w istocie odpłatnością za świadczoną usługę i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.