IBPP3/443-179/11/PH

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 1 lutego 2011 r. (data wpływu 7 luty 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 od podatku VAT sprzedaży akcji - jest prawidłowe.

W dniu 7 lutego 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów w zakresie zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 sprzedaży akcji.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zaistniałego stanu faktycznego:

Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest m.in. "pośrednictwo finansowe pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane" (PKD 2008 - 64.99.Z). Na tej podstawie Wnioskodawca prowadzi m.in. działalność w zakresie sprzedaży i nabywania udziałów i akcji zarówno spółek notowanych na rynku publicznym jak i nienotowanych na tym rynku we własnym imieniu i na własny rachunek. Wnioskodawca nie jest firmą inwestycyjną w rozumieniu art. 3 pkt 33 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Zakup przez Wnioskodawcę akcji nie jest działalnością inwestycyjną. Akcje są traktowane jak "towary handlowe". Wnioskodawca zadaje sobie sprawę z faktu, iż przedmiotowe akcje towarami nie są. Akcje te są instrumentami finansowymi, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384). Sprzedaż i nabywanie udziałów i akcji jest przeprowadzana na kilka sposobów. Wnioskodawca dokonuje sprzedaży akcji spółek akcyjnych poprzez bezpośrednią transakcję na rynku giełdowym, transakcję przeprowadzoną na podstawie umowy cywilnoprawnej, czy też zlecenia do domu maklerskiego o występowanie jako pośrednik oferujący w imieniu Wnioskodawcy akcje posiadane przez Wnioskodawcę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy sprzedaż akcji w przedstawionych powyżej wariantach przy uwzględnieniu opisanego stanu faktycznego podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy sprzedaż akcji w przedstawionych wariantach oraz przy uwzględnieniu stanu faktycznego podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. i pkt 41 ustawy o VAT. Zgodnie z przepisem powołanego artykułu "zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. Akcje, będące przedmiotem sprzedaży dokonywanej przez Wnioskodawcę, są instrumentami finansowymi, o których mowa w art. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Sprzedaż akcji nie jest niewątpliwie usługą polegającą na przechowywaniu tych instrumentów, czy też zarządzaniu nimi. nie stanowi ponadto pośrednictwa w tym zakresie. Art. 43 ust. 16 zawiera wprawdzie katalog usług dotyczących praw i udziałów, do których zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41, nie znajduje zastosowania, akcje sprzedawane przez Wnioskodawcę, do tegoż katalogu jednak nie należą. W świetle powyższego bezsprzeczne jest więc, iż sprzedaż akcji w przedstawionych w niniejszym wniosku wariantach oraz przy uwzględnieniu opisanego w tymże wniosku stanu faktycznego jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług jest m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, przy czym w myśl art. 2 ust. 6 w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 r., przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez świadczenie usług, rozumie się w myśl art. 8 ust. 1 ustawy każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy. Czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Z powyższego jednoznacznie wynika, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez "podatników" w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Kwestia, czy sprzedaż i zbycie udziałów i akcji można uznać za prowadzenie działalności gospodarczej była przedmiotem szerokiego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS), który orzekł, że co do zasady ww. czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

W wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 21 października 2004 r. w sprawie BBL (C-8/03) Trybunał potwierdził powyższe stanowisko, podkreślając, iż dochody związane z posiadaniem udziałów (np. dywidendy) wynikają jedynie z wykonywania tych praw i nie są związane z "wykorzystywaniem własności dóbr niematerialnych do celów zarobkowych", które art. 4 (2) Szóstej Dyrektywy uznaje za przejaw działalności gospodarczej. Niemniej, ETS zauważył, iż niektóre transakcje związane z papierami wartościowymi mogą być objęte zakresem przedmiotowym Szóstej Dyrektywy. Świadczy o tym chociażby art. 13B (d) (5) tej dyrektywy, który zwalnia z podatku VAT określone rodzaje takich transakcji. Trybunał argumentował następnie, iż jeżeli działalność danej instytucji obejmuje inwestowanie w zbywalne papiery wartościowe kapitałów powierzonych przez prywatne osoby, instytucje te, nabywając udziały za środki deponowane przez inwestorów, tworzą i zarządzają, w imieniu tych inwestorów i w zamian za uiszczane przez nich opłaty, pakietami papierów wartościowych. Zdaniem ETS, taka działalność, zmierzająca do stałego generowania dochodu, wykracza poza samo jedynie nabywanie i sprzedaż udziałów w spółkach i stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (1) Szóstej Dyrektywy. Trybunał uznał, iż takie instytucje finansowe, są podatnikami VAT na gruncie Szóstej Dyrektywy VAT.

Ponadto należy również wskazać, że na podstawie orzecznictwa ETS przewidziano pewne wyjątki, wyżej wskazanej zasady, że zbycie akcji i udziałów nie podlega opodatkowaniu, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.

Dotyczy to sytuacji gdy:

* posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,

* sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,

* posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Również w Polsce, pod wpływem orzecznictwa ETS, przyjęło się, że sprzedaż akcji może zostać uznana za usługę finansową. Istotne znaczenie ma fakt, czy podatnik nabył udziały w celu sprawowania uprawnień właścicielskich, czy upatruje jedynie korzyści finansowe i nabywa udziały w celach spekulacyjnych (licząc na wzrost ich wartości). W tym drugim przypadku, jeżeli dojdzie do sprzedaży takich udziałów, mamy do czynienia z usługami pośrednictwa finansowego.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż sprzedaż akcji nabytych w celach handlowych, spekulacyjnych przez Spółkę prowadzącą działalność w zakresie pośrednictwa finansowego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest m.in. "pośrednictwo finansowe pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane" (PKD 2008 - 64.99.Z). Na tej podstawie Wnioskodawca prowadzi m.in. działalność w zakresie sprzedaży i nabywania udziałów i akcji zarówno spółek notowanych na rynku publicznym jak i nienotowanych na tym rynku we własnym imieniu i na własny rachunek. Wnioskodawca nie jest firmą inwestycyjną w rozumieniu art. 3 pkt 33 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Zakup przez Wnioskodawcę akcji nie jest działalnością inwestycyjną. Akcje są traktowane jak "towary handlowe".

Biorąc pod uwagę fakty, że Spółka dokonuje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, której przedmiotem jest pośrednictwo finansowe, we własnym imieniu i na własny rachunek sprzedaży akcji w celu uzyskiwaniu stałego dochodu z działalności, należy stwierdzić, że sprzedaż ta wpisuje się w definicję prowadzenia działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT, w związku z powyższym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, wprowadzonym na mocy art. 19 ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578), zmienionym treścią art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726), w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku. Od 1 stycznia 2011 r. poprzez ustawę z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476), został zmodyfikowany sposób określenia katalogu usług zwolnionych. Dotychczas usługi zwolnione były enumeratywnie wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, który z kolei odwoływał się do klasyfikacji statystycznej z 1997 r. Wolą ustawodawcy, katalog usług zwolnionych został przeniesiony do treści ustawy i obecnie jest uregulowany w art. 43 ustawy. Zrezygnowano również z odwołania do klasyfikacji statystycznej.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych miało na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego. Zwolnienia od podatku usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi.

Nowelizacja została uchwalona w celu dostosowania polskich przepisów do prawa unijnego, a konkretnie dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 2006.347.1, z późn. zm.).

I tak zgodnie z art. 131 Dyrektywy, zwolnienia przewidziane w rozdziałach 2-9 stosuje się bez uszczerbku dla innych przepisów wspólnotowych i na warunkach ustalanych przez państwa członkowskie w celu zapewnienia prawidłowego zastosowania tych zwolnień oraz zapobieżenia wszelkim możliwym przypadkom uchylania się od opodatkowania, unikania opodatkowania i nadużyć. W myśl art. 135 ust. 1 lit. b)-f) Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje:

Na podstawie dodanego do ustawy o podatku od towarów i usług, z dniem 1 stycznia 2011 r., przez art. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476), przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Stosownie do treści art. 1 pkt 8 lit. b) ww. ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, z dniem 1 stycznia 2011 r. do ustawy o podatku od towarów i usług dodane zostały również m.in. przepisy art. 43 ust. 13-16.

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przy czym, w myśl art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Ponadto zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy o VAT zwolnienie o którym mowa w ust. 1 pkt 41 nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 29 lipca 2005 r. (tekst jedn. Dz. U. Nr 211, poz. 1384), instrumentami finansowymi są:

W art. 3 pkt 1 ww. ustawy wskazano, iż przez papiery wartościowe rozumie się:

Akcja jest to instrument finansowy (papier wartościowy) reprezentujący częściowy udział jego właściciela w kapitale spółki akcyjnej. Akcjonariusz, czyli właściciel akcji, ma ustalone prawa i obowiązki. Najważniejszym prawem akcjonariusza jest prawo do udziału w zyskach spółki.

Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, że sprzedaż akcji dokonywana przez Spółkę w ramach działalności gospodarczej polegającej na pośrednictwie finansowym w celach handlowych korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto wskazać należy, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są na pisemny wniosek zainteresowanego w jego indywidualnej sprawie. W związku z powyższym przedmiotowa interpretacja dotyczy wyłącznie Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.