IBPP3/443-1552/13/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów, w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 28 sierpnia 2013 r. sygn. akt I SA/Kr 459/13 uprawomocnionym w dniu 7 listopada 2013 r. stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 4 września 2012 r. (data wpływu 10 września 2012 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej usługę prawną - jest prawidłowe.

W dniu 10 września 2012 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej usługę prawną.

W dniu 10 grudnia 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający z upoważnienia Ministra Finansów wydał interpretację znak: IBPP3/443-968/12/KG, w której uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Pismem z 2 stycznia 2013 r. (data wpływu 4 stycznia 2013 r.) złożonym na podstawie art. 52 § 3 ww. ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Wnioskodawca wezwał tut. organ do usunięcia naruszenia prawa poprzez zmianę indywidualnej pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 10 grudnia 2012 r. znak: IBPP3/443-968/12/KG.

W odpowiedzi na wezwanie, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach pismem z 28 stycznia 2013 r. znak: IBPP3/4432-2/13/KG (doręczonym 31 stycznia 2013 r.) podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w interpretacji indywidualnej z 10 grudnia 2012 r. znak: IBPP3/443-968/12/KG.

Wnioskodawca na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego z 10 grudnia 2012 r. znak: IBPP3/443-968/12/KG złożył skargę z 20 lutego 2013 r. (data wpływu 4 marca 2013 r.), w której wniósł o uchylenie zaskarżonej interpretacji.

WSA w Krakowie wyrokiem z 28 sierpnia 2013 r. sygn. akt I SA/Kr 459/13 uprawomocnionym w dniu 7 listopada 2013 r. uchylił zaskarżoną interpretacją indywidualną.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2001 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

Wskutek powyższego wniosek Strony wymaga ponownego rozpatrzenia przez organ.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Organ podatkowy w wyniku przeprowadzonej u Wnioskodawcy kontroli zakwestionował prawidłowość naliczenia przez Podatnika podatku VAT. Organ podatkowy zakwestionował wysokość podatku naliczonego przez Podatnika na podstawie faktury VAT nr 0001/02/11 z dnia 10 lutego 2011 r. wystawionej przez Kancelarię Radcy Prawnego. Przedmiotowa faktura VAT obejmowała wynagrodzenie Radcy Prawnego zgodnie z § 2 ust. 1b umowy z dnia 24 września 2007 r. Wartość brutto przedmiotowej faktury wynosi 906.669,90 zł, wartość netto 737.130,00 zł, wartość podatku VAT 23% - 169.539,90 zł. Podatnik dokonał korekty podatku naliczonego zgodnie z wnioskami organu podatkowego zawartymi w protokole pokontrolnym.

Przedmiotowa faktura VAT obejmowała wynagrodzenie Radcy Prawnego z tytułu świadczonych usług prawnych w związku z prowadzeniem sprawy z powództwa Wnioskodawcy (Podatnik) przeciwko K. W. S.A. z siedzibą w K. o zapłatę. Wynagrodzenie Radcy Prawnego obejmowało ustaloną z Podatnikiem kwotę stałą oraz ustalony z Podatnikiem procent liczony od zasądzonej przez Sąd kwoty odszkodowania należnego Wnioskodawcy. K. W. S.A. zawarła z Podatnikiem umowę o przebudowę linii energetycznej 15 kV oraz likwidację zalewiska G w Przecieszynie do rzędnej 246 według dostarczonej dokumentacji, następnie nie wywiązała się z tej umowy. Przedmiotem sporu sądowego było ustalenie niewywiązania się przez K. W. S.A. z wyżej wskazanej umowy i w związku z tym domaganie się zasądzenia na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania za utracone korzyści. Przedmiotowa umowa została zawarta przez Podatnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zaś wystąpienie na drogę postępowania cywilnego przez Podatnika przeciwko K. W. S.A. miało na celu zabezpieczenie interesów Podatnika i wyegzekwowanie jego praw wynikających z zawartej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej umowy.

Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 14 września 2010 r., a następnie Sąd Apelacyjny w K. wyrokiem z dnia 25 stycznia 2011 r., sygn. akt XXX zasądził od pozwanej K. W. S.A. na rzecz Wnioskodawcy kwotę 10.514.587,58 zł. Mając na uwadze postanowienia umowne pomiędzy Podatnikiem a reprezentującym go w tym postępowaniu sądowym Radcą Prawnym, wynagrodzenie należne Radcy Prawnemu zgodnie z § 2 ust. 1b umowy z dnia 24 września 2007 r. wynosi 737.130,00 zł netto plus należny podatek VAT w wysokości 169.539,90 zł. Na taką też kwotę została wystawiona faktura VAT przez Radcę Prawnego.

W protokole pokontrolnym organ podatkowy zarzucił Wnioskodawcy błędne naliczenie podatku naliczonego, a to z uwagi na to, że zgodnie z przepisem art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług kwota odszkodowania nie podlega opodatkowaniu. W związku z powyższym organ podatkowy stwierdził w protokole pokontrolnym, iż Wnioskodawca zawyżył podatek naliczony o kwotę 169.539,90 zł.

Podatnik wykazał wartość netto i podatku naliczonego wynikające z faktury VAT 0001/02/11 w deklaracji VAT-7 za miesiąc luty 2011 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy od nabycia ww. usług prawnych Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Stosownie do przepisu art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Prawo to powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny za wykonaną usługę lub w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (oparte o art. 86 ust. 10 i ust. 11 ustawy o VAT).

Niezbędnym warunkiem zastosowania odliczenia VAT jest istnienie związku między zakupami (wydatkami) a czynnościami opodatkowanymi VAT. Niemniej jednak, jak wskazują liczne interpretacje organów podatkowych, orzeczenia sądów administracyjnych, czy też ETS, związek ten może występować również w sposób pośredni.

W związku z faktem, iż nabycie ww. usług związane jest z przysługującym Podatnikowi roszczeniem w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy zawartej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Podatnikowi przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabycia wyżej wymienionych usług (stosownie do postanowień art. 86 ust. 1 ustawy o VAT).

W przedmiotowej sprawie zachodzi związek pośredni pomiędzy wydatkami na pomoc prawną, której celem było doprowadzenie do sytuacji, w której Wnioskodawca otrzyma świadczenie równoważne temu, jakie otrzymałby, gdyby K. W. S.A. prawidłowo wywiązała się z zawartej z Podatnikiem umowy, a czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT, jakimi bez wątpienia są czynności wykonywane w ramach umowy zawartej przez Wnioskodawcę z K. W. S.A.

Nie ulega, zatem wątpliwości, iż poniesione wydatki na obsługę prawną świadczoną przez Radcę Prawnego na rzecz Wnioskodawcy celem wystąpienia na drogę postępowania sądowego z roszczeniem przeciwko K. W. S.A. o niewykonania lub nienależyte wykonanie umowy warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług.

Podatnik podkreśla, iż zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez organy podatkowe oraz orzecznictwem sądów administracyjnych (patrz. uzasadnienie interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, sygnatura: ILPP1/443-885/09-4/AW), aby mówić o związku pośrednim pomiędzy wydatkami a czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami (świadczoną pomocą prawną) a powstaniem obrotu, zatem i ta przesłanka została spełniona.

Podatnik podkreśla, iż zamierzony obrót, jaki miał powstać dzięki zawarciu umowy z K. W. S.A., w związku z tym, że K. W. S.A. umowy nie wykonała, nigdy by nie powstał, gdyby Wnioskodawca nie zwrócił się o pomoc do Radcy Prawnego.

Zatem poniesione wydatki na pomoc prawną były warunkiem koniecznym do uzyskania należnego Podatnikowi wynagrodzenia z tytułu umowy zawartej z K. W. S.A.

Zasądzona przez Sąd kwota odszkodowania jest niczym innym jak ekwiwalentem wynagrodzenia, jakie byłoby należne Podatnikowi z tytułu zawartej umowy z K. W. S.A., gdyby ta wywiązała się z zaciągniętego zobowiązania.

Dla oceny czy wskazany związek przyczynowo-skutkowy występuje pomocne jest ustalenie celu wykonania czynności lub fakt jej zaistnienia.

Jak wskazano w wyroku z dnia 17 września 2010 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 1087/10)"cel ten może być zrealizowany przez różne działania, których efektem (nawet potencjalnym) jest "wykreowanie" sprzedaży opodatkowanej, nawet jeśli środkiem do osiągnięcia tego celu jest wykonanie czynności niepodlegającej opodatkowaniu". Na brak konieczności istnienia związku bezpośredniego wskazuje też ETS w wyroku z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03: Kretztechnik. We wspomnianym wyroku Trybunał podkreślił, iż wystarczające jest ustalenie istnienia związku pośredniego, byleby w końcowym rozrachunku można było stwierdzić jakiekolwiek przełożenie dokonanych zakupów na sprzedaż opodatkowaną. Dodatkowo warto wskazać, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 kwietnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 173/08) podkreślił, iż wykładnia art. 86 ust. 1 ustawy o VAT dokonana w zgodzie z przepisami Dyrektywy 2006/112 oraz VI Dyrektywy winna uwzględniać orzecznictwo ETS, które powstało na tle art. 17 VI Dyrektywy, stanowiącego, iż w zakresie w jakim towary i usługi wykorzystywane są do celów transakcji opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia od podatku przypadającego do zapłaty. Powyższy pogląd Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Warszawie podzielił również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 17 września 2010 r. (sygn. akt I SA/Kr 1087/10).

Podkreślić także należy wagę i wpływ podjętych przez Wnioskodawcę działań zmierzających do zwrócenia się o pomoc prawną do Radcy Prawnego na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, jako całości. Zwrócić uwagę należy na wartość przedmiotu umowy zawartej z K. W. S.A., która to kwota jest kwota istotną w planach finansowych przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, planowanych obrotach, związanych z tym wydatkami itd.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że co prawda, ww. wydatki nie są bezpośrednio powiązane z konkretnym obrotem uzyskanym przez Wnioskodawcę, to jednak wiążą się z prowadzoną przez niego działalnością opodatkowaną. Podjęte czynności w zakresie zlecenia prowadzenia sprawy sądowej Radcy Prawnemu są pośrednio związane z prowadzoną działalnością Wnioskodawcy, ponieważ stanowią koszty ogólne ponoszone na obronę jego interesów i dochodzenia jego praw.

Jak słusznie wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy (interpretacja indywidualna sygnatura: ITPP2/443-590/09/AD) odliczenie podatku jest fundamentalnym prawem podatnika wynikającym z zasady neutralności podatku od towarów i usług. Realizacja tej zasady wyraża się, zatem w stworzeniu takich regulacji prawnych, zgodnie z którymi podatek naliczony (zapłacony) przez podatnika, w cenie nabytych towarów i usług w ramach prowadzonej działalności opodatkowanej tym podatkiem może zostać odliczony, nie stanowiąc tym samym dla podatnika obciążenia jako koszt.

Podatnik podkreśla także, że odliczenia podatku dokonał w terminie ustawowym, gdyż w tym samym miesiącu, w którym otrzymał fakturę VAT od Radcy Prawnego, zatem zgodnie z art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT.

Organ podatkowy przeprowadzający kontrolę mylnie zakwalifikował usługę świadczoną przez Radcę Prawnego na rzecz Wnioskodawcy, jako usługę związaną z prowadzeniem sprawy o odszkodowanie w szerokim tego słowa pojęciu, a zatem o odszkodowanie niezwiązane w żaden sposób z prowadzoną działalnością gospodarczą, np. odszkodowanie z tytułu zerwania dachu, zalania pomieszczeń. Stanowisko kontrolującego organu podatkowego mogłoby się ostać tylko i wyłącznie właśnie w takim przypadku. Podatnik podkreśla, że w przedmiotowej sprawie Radca Prawny nie świadczył usługi celem dochodzenia odszkodowania za zerwany dach, czy zalane pomieszczenia, przedmiotem sporu sądowego było ustalenie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez K. W. S.A. zawartej przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i w konsekwencji tego zasądzenie na rzecz Wnioskodawcy kwoty odszkodowania za utracone korzyści, jakie Wnioskodawca osiągnąłby, gdyby K. W. S.A. wywiązała się prawidłowo z umowy. Tą utraconą korzyścią jest należne wynagrodzenie Wnioskodawcy z tytułu prac, jakie był gotów wykonać i do wykonania, których poniósł odpowiednie nakłady. W związku z powyższym Wnioskodawca raz jeszcze podkreśla, iż usługa świadczona przez Radcę Prawnego miała na celu obronę interesów i dochodzenie praw Podatnika związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Podatnik wskazuje, że nie zachodzi żadna z przesłanek wskazanych w art. 88 ustawy o VAT, na podstawie której należałoby wyłączyć uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego. Nadto podkreślić należy, iż organ podatkowy podczas dokonywanych czynności nie podnosił i nie badał przedmiotowej sprawy pod kontem wyłączeń wskazanych w art. 88 ustawy o VAT.

Reasumując Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż prawidłowo dokonał odliczenia podatku naliczonego.

Mając na uwadze ocenę prawną wyrażoną w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 28 sierpnia 2013 r. sygn. akt I SA/Kr 459/13 oraz stan prawny mający w sprawie zastosowanie, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl postanowień art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: z 2011 r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie, w jakim towary są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl natomiast art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług, z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jest podstawowym i fundamentalnym prawem podatnika, wynikającym z samej konstrukcji podatku od towarów i usług. Prawo to przysługuje podatnikowi podatku od towarów i usług (prowadzącemu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy). Zapewnia ono neutralność tego podatku dla podatników, przy jednoczesnym faktycznym opodatkowaniu konsumpcji. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego ma zapewniać, że podatek płacony przez podatnika VAT w cenie nabywanych towarów i usług wykorzystywanych w działalności opodatkowanej nie będzie stanowił dla niego faktycznego obciążenia finansowego. Możliwość odliczenia podatku naliczonego nie stanowi żadnego przywileju dla podatnika, lecz jest jego fundamentalnym i podstawowym uprawnieniem, wynikającym z samej konstrukcji podatku od towarów i usług jako podatku od wartości dodanej. Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W uzasadnieniu orzeczenia w sprawie C-37/95, Belgische Staat v. Ghent Coal Terminal NV TSUE stwierdził, że system odliczeń podatku oznacza całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od obciążeń z tytułu VAT zapłaconego lub należnego (do zapłaty) w prowadzonej działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej zapewnia, że jakakolwiek działalność gospodarcza, bez względu na jej cel oraz rezultat, o ile sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Aby zatem podatnik mógł obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z dokonanych zakupów, zakupy te muszą być związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych, przy czym związek ten winien mieć charakter bezsporny. Zasada generalna wynikająca z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że niezbędnym warunkiem zastosowania odliczenia podatku jest istnienie związku między wydatkami a czynnościami opodatkowanymi, związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O pośrednim związku dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa, mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym osiąganymi przez podatnika obrotami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podatnika, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. przez ich odsprzedaż, lecz przez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotów.

Wyrażone w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych kształtuje się w danym okresie rozliczeniowym. Zdarzeniem uprawniającym do obniżenia podatku należnego - co wprost wynika z art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy - jest otrzymanie faktury lub dokumentu celnego, a ewentualne późniejsze rozliczenie podatku jest konsekwencją już nabytego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas - po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych - odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych. Warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy, prawa obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego jakim jest związek towaru lub usługi realizacją czynności opodatkowanej powoduje wyłączenia prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Dodać należy, że podatnik dokonując zakupu towarów czy usług obowiązany jest do dokonania ich natychmiastowej alokacji, do czynności dających prawo do odliczenia lub niedających takiego prawa.

Ustawodawca stworzył więc podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, jak i niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.

Zgodnie z art. 88. ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu, albo jest zwolniona od podatku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca otrzymał fakturę za wynagrodzenie Radcy Prawnego z tytułu świadczonych usług prawnych w związku z prowadzeniem sprawy z powództwa Wnioskodawcy przeciwko K. W. S.A. z siedzibą w K. Przedmiotem sporu sądowego było ustalenie niewywiązania się przez K. W. S.A. z umowy i w związku z tym domaganie się zasądzenia na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania za utracone korzyści. Przedmiotowa umowa została zawarta przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zaś wystąpienie na drogę postępowania cywilnego przez Wnioskodawcę przeciwko K. W. S.A. miało na celu zabezpieczenie interesów Wnioskodawcy i wyegzekwowanie jego praw wynikających z zawartej, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, umowy.

Wynagrodzenie Radcy Prawnego obejmowało ustaloną z Wnioskodawcą kwotę stałą oraz ustalony procent liczony od zasądzonej przez Sąd kwoty odszkodowania należnego Wnioskodawcy.

W treści złożonego wniosku Wnioskodawca podkreśla, że w konsekwencji nienależytego wykonania umowy przez K. W. S.A. zawartej przez Wnioskodawcę, było zasądzenia na jego rzecz kwoty odszkodowania za utracone korzyści jakie Wnioskodawca osiągnąłby, gdyby K. wywiązała się prawidłowo z umowy. Tą utraconą korzyścią jest należne wynagrodzenie Wnioskodawcy z tytułu prac, jakie był gotów wykonać i do wykonania których poniósł nakłady.

Nad wątpliwościami dotyczącymi możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w fakturze za obsługę prawną, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w stanie prawnym obowiązującym w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, pochylił się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie podzielił stanowisko Wnioskodawcy, w myśl którego wydatki nie są bezpośrednio powiązane z konkretnym obrotem uzyskanym przez Wnioskodawcę, to jednak wiążą się z prowadzoną przez niego działalnością opodatkowaną. Podjęte czynności w zakresie zlecenia prowadzenia sprawy sądowej Radcy Prawnemu są pośrednio związane z prowadzoną działalnością Wnioskodawcy, ponieważ stanowią koszty ogólne ponoszone na obronę jego interesów i dochodzenia jego praw.

W uzasadnieniu przedmiotowego wyroku skład orzekający wskazał, że "w wydanej interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając z upoważnienia Ministra Finansów uznał za nieprawidłowe stanowisko skarżącego, że przysługuje mu prawo do obniżenia należnego podatku od towarów i usług o podatek naliczony wynikający z faktury VAT wystawionej za usługi prawne świadczone przez radcę prawnego. Usługi te związane były z dochodzeniem przez skarżącego odszkodowania za niezrealizowanie umowy, która była wykonywana w ramach działalności gospodarczej (opodatkowanej) prowadzonej przez skarżącego.

W uzasadnieniu interpretacji organ powołał się na dwa argumenty. Pierwszy, że kwota odszkodowania jest czynnością wyłączoną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie stanowi ani dostawy towarów, ani świadczenia usług.

Kolejny argument wskazuje na to, że skoro kwota wypłaconego na podstawie wyroków sądowych odszkodowania nie podlega opodatkowaniu, to wynagrodzenie radcy prawnego z tytułu świadczenia usług prawnych o zasądzenie odszkodowania za niewywiązywanie się kontrahenta z warunków umowy, związane jest z tą konkretną czynnością niepodlegającą opodatkowaniu.

Takie stanowisko organu jest za daleko idące.

W przypadku takiej usługi, jak świadczona przez radcę prawnego w niniejszej sprawie, należy mieć na uwadze obiektywną możliwość przyczynienia się tych usług do generowania przez podatnika obrotu podlegającego opodatkowaniu. Wykładnia spornego przepisu, dokonana przez organ sprzeczna jest z zasadą neutralności podatku od towarów i usług, która to zasada jest fundamentem tej daniny publicznoprawnej. Podstawowym przepisem zapewniającym neutralność podatku od towarów i usług na gruncie polskiej ustawy jest art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis ten stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zatem podatek ten obciąża konsumpcję. W związku z tym ciężarem podatku nie powinni być obciążeni podatnicy VAT w zakresie, w jakim wykorzystują zakupione towary i usługi do prowadzenia działalności gospodarczej. W tym przypadku nie występują oni bowiem w charakterze konsumentów zakupionych towarów. Potwierdzeniem tego jest orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości. Przykładowo w orzeczeniu z dnia 14 lutego 1985 r. w sprawie Rompelman przeciwko Minister van Financien podkreślono, że wspólny system podatku od wartości dodanej zapewnia, by całość działalności gospodarczej, niezależnie od jej celu lub rezultatów, pod warunkiem, iż działalność taka sama w sobie podlega VAT, była opodatkowana w całkowicie neutralny sposób.

Poniesione wydatki na usługę prawną celem wystąpienia na drogę postępowania sądowego o niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy wpływa na uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług. Samo odszkodowanie nie stanowi czynności opodatkowanej, jednak usługa radcy prawnego związana z jego dochodzeniem podejmowana była w związku z szeroko rozumianą działalnością gospodarczą. Niezbędnym warunkiem zastosowania odliczenia podatku jest istnienie związku między wydatkami a czynnościami opodatkowanymi, związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni (jak w niniejszym przypadku). W wyniku tej czynności skarżący, będący podatnikiem, uzyskuje środki pieniężne wykorzystywane do prowadzenia podstawowej działalności. Zatem jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez skarżącego są czynności opodatkowane podatkiem VAT, to wydatki ponoszone przez skarżącego za sporną usługę należy uznać za czynności, które służą prowadzeniu działalności opodatkowanej. Z tego względu podatek naliczony związany z tymi wydatkami podlegać będzie odliczeniu od podatku należnego w takim zakresie, w jakim podatek ten będzie związany ze sprzedażą opodatkowaną. Zlecenie usługi radcy prawnemu w niniejszej sprawie było bowiem związane z działalnością gospodarczą i opodatkowaną skarżącego.

Sąd zwraca uwagę, iż w tym przypadku orzecznictwo sądów administracyjnych dopuszczające możliwość odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych w związku z wejściem na giełdę (to także czynności nieopodatkowane), w tym wydatków za usługi prawne, w drodze analogii potwierdza zaprezentowany wyżej pogląd, w szczególności w zakresie wykładni zasady neutralności i proporcjonalności VAT."

Mając zatem na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego, obowiązujący w tym zakresie stan prawny oraz stanowisko Sądu zaprezentowane w powołanym wyżej wyroku z 28 sierpnia 2013 r., stwierdzić należy, że w omawianej sprawie znajdzie zastosowanie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT regulujący prawo do odliczenia podatku naliczonego.

W konsekwencji uwzględniając przytoczone wyżej regulacje art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, należy stwierdzić, że Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej nabytą usługę prawną związaną z prowadzeniem sprawy z powództwa Wnioskodawcy o odszkodowanie za utracone korzyści w związku z niewywiązaniem się kontrahenta z warunków umowy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że prawidłowo dokonał odliczenia podatku naliczonego jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.