IBPP3/443-1355/12/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 3 grudnia 2012 r. (data wpływu 6 grudnia 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 lutego 2013 r. (data wpływu 15 lutego 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej - jest prawidłowe.

W dniu 6 grudnia 2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 12 lutego 2013 r. (data wpływu 15 lutego 2013 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w dniu 29 listopada 2012 r. ustanowił na prawie użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z działki 35/9 nieodpłatną służebność drogi na rzecz każdoczesnych użytkowników wieczystych oraz właścicieli, w przypadku przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, nieruchomości składającej się z działek: 35/1, 35/2, 35/3, 35/4, 35/5, 35/6, 35/7, 35/8.

W momencie ustanowienia służebności drogi Wnioskodawca jest jedynym użytkownikiem wieczystym wszystkich wymienionych działek. Prawo użytkowania wieczystego gruntów Wnioskodawca uzyskał na podstawie decyzji administracyjnej Wojewody z dnia 28 października 1992 r.

Działki o których mowa we wniosku, wykorzystywane są do działalności gospodarczej, to znaczy znajduje się na nich zakład produkcyjny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy ustanowienie nieodpłatnej służebności drogi będzie czynnością niepodlegającą ustawie o podatku od towarów i usług.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Ustanowiona przez Wnioskodawca służebność gruntowa będzie stanowić świadczenie usługi o charakterze nieodpłatnym. W omawianej sytuacji nie mają zastosowania przypadki uznania tej usługi za odpłatne świadczenie usług wymienione w art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż wymienione w ww. przepisie przypadki uznania za odpłatne świadczenie usług wiążą się z użyciem towarów bądź świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

W związku z powyższym opisane wcześniej nieodpłatne świadczenie usługi związanej z ustanowieniem służebności drogi nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe, jednak w oparciu o inne argumenty, niż wskazane we wniosku.

Zgodnie z art. 145 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy.

Służebność jest obciążeniem cudzej nieruchomości, mającym na celu zwiększenie użyteczności innej nieruchomości albo zaspokojenie określonych potrzeb oznaczonej osoby fizycznej. Służebność gruntową definiuje art. 285 § 1 ustawy - Kodeks cywilny. Z przepisu tego wynika, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: z 2011 r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

* przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

* zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

* świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Do czynności stanowiących świadczenie usług z tytułu zobowiązania do powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji można zaliczyć m.in. służebności gruntowe bierne i czynne, które mogą powstać np. w wyniku umowy, orzeczenia sądu, zasiedzenia lub orzeczenia administracyjnego. Ustanowienie służebności czynnej (zobowiązanie do tolerowania czynności lub sytuacji) lub biernej (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności) za wynagrodzeniem podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli świadczący usługę posiada status podatnika w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Należy zaznaczyć, iż nie każde zaniechanie czynności lub znoszenie stanów uważane jest za usługę w myśl cytowanego powyżej przepisu.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko takie powstrzymanie się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, które wynika z wyraźnego stosunku zobowiązaniowego, istnieje konkretny podmiot będący bezpośrednim konsumentem tego zobowiązania, a zobowiązanie to jest odpłatne. W przypadku gdy którykolwiek z wymienionych warunków nie zostanie spełniony, przedmiotowe zobowiązanie nie będzie podlegało opodatkowaniu.

Niezależnie od powyższego wskazać przy tym należy, iż na mocy art. 8 ust. 2 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Pojęcie "świadczenie" - składające się na istotę usługi - należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Świadczenie zakłada istnienie podmiotu będącego jego odbiorcą (konsumentem usługi). Musi to być podmiot inny niż wykonujący usługę. Świadczenie na własną rzecz nie jest więc usługą, gdyż nie występuje wówczas konsument usługi (odbiorca świadczenia).

O tym, że usługa musi być wykonywana na rzecz podmiotu innego niż świadczący usługę, świadczy również brzmienie art. 27 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L, Nr 347), zgodnie z którym aby zapobiec zakłóceniom konkurencji i po konsultacji z Komitetem ds. VAT, państwa członkowskie mogą uznać za odpłatne świadczenie usług świadczenie przez podatnika usługi do celów działalności jego przedsiębiorstwa, w przypadku gdy VAT od takiej usługi, gdyby była świadczona przez innego podatnika, nie podlegałby w całości odliczeniu.

Skoro nie ma takich wyjątkowych regulacji w ustawie, to dokonywanie świadczeń na rzecz swojej własnej działalności nie stanowi usługi. Nie dotyczy to przypadków, gdy usługa bądź towar zostały przekazane na potrzeby osobiste lub cele inne niż działalność gospodarcza podatnika, o których mowa w art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Z przedstawionego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca ustanowił na prawie użytkowania wieczystego nieruchomości nieodpłatną służebność drogi na rzecz każdoczesnych użytkowników wieczystych oraz właścicieli. W momencie ustanowienia służebności drogi, Wnioskodawca jest jedynym użytkownikiem wieczystym wszystkich wymienionych działek. Działki o których mowa we wniosku, wykorzystywane są do działalności gospodarczej, to znaczy znajduje się na nich zakład produkcyjny.

Wskazać w tym miejscu należy, iż powstanie (ustanowienie) służebności gruntowej, co do zasady, jest uzależnione od zgody właściciela nieruchomości obciążonej, natomiast z chwilą ustanowienia służebności gruntowej staje się ona składnikiem mienia właściciela nieruchomości władnącej, a jej istnienie zależy (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w Kodeksie cywilnym) jedynie od woli uprawnionego. Służebność gruntowa jest prawem związanym z własnością nieruchomości władnącej i w konsekwencji stanowi jej część składową.

W omawianej sprawie Wnioskodawca jest wyłącznym użytkownikiem wieczystym wszystkich wskazanych we wniosku działek, tj. zarówno nieruchomości władnących (działek: 35/1, 35/2, 35/3, 35/4, 35/5, 35/6, 35/7, 35/8), jak i nieruchomości obciążanej (działka 35/9).

Jak wcześniej wykazano świadczenie na własną rzecz nie jest usługą. Świadczenie usług nie może mieć miejsca bez ustalenia konsumenta, tj. podmiotu będącego beneficjentem danej usługi. W przedmiotowej sytuacji nie występuje czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT, ustanowienie służebności drogi, o której mowa we wniosku, nie służy zaspokojeniu celów osobistych Podatnika i jest związane wyłącznie z powadzoną działalnością gospodarczą - służebność ustanowiona jest na rzecz każdoczesnych użytkowników wieczystych oraz właścicieli nieruchomości składającej się z ośmiu działek, które w chwili obecnej są w użytkowaniu wieczystym Wnioskodawcy i na których znajduje się prowadzony przez Niego zakład produkcyjny.

Tym samym ustanowienie nieodpłatnej służebności gruntowej, o której mowa we wniosku, tj. na rzecz każdoczesnych użytkowników wieczystych oraz właścicieli nieruchomości składającej się z ośmiu działek, w sytuacji gdy to Wnioskodawca jest jedynym użytkownikiem wieczystym wszystkich wymienionych we wniosku działek, wykorzystując je w prowadzonej działalności gospodarczej nie stanowi usługi, zatem nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy w myśl którego świadczenie usługi związanej z ustanowieniem służebności gruntowej nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu, co do zasady należało uznać za prawidłowe, jednakże jak wynika z treści interpretacji z uwagi na inną podstawę prawną, niż powołana przez Wnioskodawcę.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.