IBPP2/4512-291/15/ICz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 20 marca 2015 r. (data wpływu 24 marca 2015 r.), uzupełnionym pismem z 24 maja 2015 r. (data wpływu 28 maja 2015 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 24 marca 2015 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 24 maja 2015 r. (data wpływu 28 maja 2015 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 20 maja 2015 r. znak: IBPP2/4512-291/15/ICz.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W przyszłości Wnioskodawca, zamierza prowadzić działalność gospodarczą w zakresie której będzie między innymi nabywał wierzytelności od osób fizycznych i prawnych w drodze umowy cesji wierzytelności, na podstawie art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego. Przedmiotem nabycia będą wymagalne wierzytelności własne Klienta, obejmujące roszczenie o wypłatę odszkodowania, które klientowi będzie przysługiwać za poniesioną szkodę majątkową od towarzystw ubezpieczeniowych odpowiedzialnych w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego OC za zdarzenie wywołujące szkodę majątkową w mieniu Klienta. Cesja dotyczyłaby wierzytelności spornych, gdy towarzystwo ubezpieczeniowe nie przyznaje odszkodowania w wysokości żądanej przez poszkodowanego. Wnioskodawca nabywałby przedmiotową wierzytelność za cenę określoną w umowie cesji, która ustalana byłaby każdorazowo z poszkodowanym - Klientem i nie przekraczałaby ustalonej wartości nominalnej wierzytelności.

Umowa cesji w żaden sposób nie odnosiłaby się do dalszych losów wierzytelności po dokonaniu cesji i nie zobowiązywałaby Wnioskującego do żadnych działań na rzecz Klienta, poza nabyciem wierzytelności za zapłatą określonej ceny. Przede wszystkim Wnioskodawca nie ustalałby w jaki sposób poszkodowany - Klient zagospodaruje uzyskaną cenę sprzedaży wierzytelności, jak też czy środki te przeznaczy na usunięcie doznanej szkody majątkowej. Sprzedaż wierzytelności w drodze cesji pomiędzy Klientem a Wnioskującym miałaby charakter okazjonalny na podstawie pojedynczych umów, a Klienta i Wnioskującego nie łączy i nie łączyłaby żadna umowa mająca długotrwały charakter odnośnie zakupu wierzytelności.

Tym samym na dzień podpisania umowy cesji wierzytelności zbywane przez Klienta nie byłyby przedmiotem jakiejkolwiek umowy przewidującej windykację należności pomiędzy Wnioskującym a Klientem. Klient "pozbywałby się" swojej własności - wierzytelności spornej, której dochodzeniem nie byłby już zainteresowany, w drodze cesji wierzytelności na rzecz innego podmiotu i dalsze losy tej wierzytelności byłyby niezależne.

Umowa cesji zawarta na gruncie wyżej opisanych okoliczności zdaniem wnioskodawcy rodziłaby obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Podstawą opodatkowania byłaby cena sprzedaży wierzytelności określona przez strony w umowie cesji. Wnioskodawca przyjmuje, że transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności spornej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie przy tym mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa na rzecz klienta w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 19 marca 2012 r. sygn. akt I FPS 5/2011).

Jako właściciel wierzytelności nabytych od Klienta Wnioskodawca dysponowałby wierzytelnością według własnego uznania, przede wszystkim podejmując kroki zgodne z prawem; mające na celu odzyskanie chociażby ułamkowej części przysługującej wierzytelności wytaczając powództwo cywilne przeciwko dłużnikowi - w tym wypadku towarzystwu ubezpieczeniowemu. W przypadku pozytywnego dla Wnioskodawcy orzeczenia sądowego, otrzymywałby on odszkodowanie określone wyrokiem sądowym od towarzystwa ubezpieczeniowego, które stanowiłyby jego własny przychód.

W piśmie uzupełniającym z 24 maja 2014 r. Wnioskodawca doprecyzował opis zdarzenia przyszłego i wskazał, że:

1. W związku z zawarciem umowy przelewu wierzytelności Wnioskodawca nie otrzyma żadnego dodatkowego przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia).

2. Różnica pomiędzy ceną sprzedaży wierzytelności a ich wartością nominalną odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość tych wierzytelności w chwili ich nabycia. Wskazać przy tym trzeba na specyfikę wierzytelności odszkodowawczych z tytułu ubezpieczenia OC przysługujących względem towarzystw ubezpieczeń, czy bezpośrednio względem sprawcy szkody. Wierzytelności odszkodowawcze w związku ze sporem, co do ich wysokości są niepewne i mogą zostać ustalone w drodze postępowania sądowego w wysokości niższej niż nominalna, co wiąże się już wyłącznie z ryzykiem dla Wnioskodawcy.

3. Umowa cesji wierzytelności o odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC, spełniająca jednocześnie przesłanki kwalifikujące ją jako umowę sprzedaży, poza zapłatą ceny, nie nakłada na Wnioskodawcę (kupującego) jakichkolwiek innych świadczeń wobec zbywcy (sprzedającego).

4. Przelew wierzytelności będzie obejmował jedynie roszczenie o zapłatę odszkodowania z tytułu ubezpieczenia OC, z wyłączeniem jakichkolwiek innych świadczeń czy wynagrodzeń.

5. Pomiędzy zbywcą wierzytelności a Wnioskodawcą nie będzie zawierany żaden inny stosunek prawny przewidujący jakiekolwiek wzajemne świadczenia.

6. Umowa przelewu wierzytelności z tytułu ubezpieczenia OC nie będzie zawierała upoważnienia dla Wnioskodawcy do podejmowania działania wobec dłużnika a na rachunek zbywcy wierzytelności. Wnioskodawca nabywa wierzytelność do swojego majątku, wchodzi w miejsce uprawnionego do odszkodowania i podejmuje działania wobec dłużnika wyłącznie na własne ryzyko.

7. Wnioskodawca w drodze umowy przelewu wierzytelności będzie nabywał wierzytelności we własnym imieniu oraz na własny rachunek i ryzyko.

8. Nabyte wierzytelności mają charakter sporny, nie są uznane przez dłużnika, co powoduje, że celem ich odzyskania w większości wypadków koniecznym będzie wszczęcie czynności windykacyjnych, które jeśli nie zakończą się w drodze pojednawczej (przedsądowej) będą powodowały konieczność skierowania sprawy na drogę sądową z powództwa cywilnego o zapłatę.

9. Umowa przelewu wierzytelności będzie miała charakter ostateczny i nie będzie przewidywała zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu wierzytelności.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy biorąc pod uwagę zadysponowanie wierzytelnością po jej zakupie w ten sposób, iż podlegać ona będzie wyłącznie windykacji przez wnioskodawcę, uzyskane z tego tytułu przychody wnioskodawca powinien opodatkować podatkiem od towarów i usług.

2. Jeśli odpowiedź na powyższe pytanie okaże się pozytywna, to jak należy opodatkowywać podatkiem VAT czynności opisane w stanie faktycznym przyszłym począwszy od cesji wierzytelności aż po uzyskanie przez wnioskodawcę przychodu z tytułu zwindykowania wierzytelności przez wnioskodawcę, a w szczególności co byłoby przedmiotem opodatkowania - podstawą opodatkowania, kiedy powstaje obowiązek podatkowy i jaki podmiot jest w tej sytuacji usługobiorcą - to jest na kogo należy wystawić fakturę VAT, względnie czy podatnik w takiej sytuacji powinien się "samoopodatkować" podatkiem VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem wnioskodawcy na tle przedstawionego stanu faktycznego ewentualne uzyskanie przychodu w postaci wierzytelności z tytułu odszkodowania nie będzie powodować żadnych obowiązków podatkowych na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

Istotnym według Wnioskodawcy jest odpowiednie rozpoznanie skutków podatkowych umowy cesji wierzytelności zawieranych pomiędzy wnioskodawcą a poszkodowanymi klientami. W tym wypadku rozbieżności, które pojawiały się na gruncie interpretacji podatkowych zostały ostatecznie rozwiane przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 marca 2012 r. w sprawie o sygn. akt I FP5 5/2011. Zapadłe rozstrzygnięcie było także potwierdzeniem nurtu orzeczniczego Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w tym przedmiocie (wyrok w sprawie C-93/10, z dnia 27 października 2011 r.) Kluczową we wspomnianej sprawie była odpowiedź na pytanie; czy nabycie wierzytelności pieniężnej jest usługą ściągania długów w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 i art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług w związku z pozycją 3 pkt 5 załącznika nr 4 do tej ustawy. NSA wskazał między innymi, że cesjonariusz wierzytelności nie otrzymuje od cedenta żadnego wynagrodzenia za usługę, w związku z czym nie dokonuje czynności z zakresu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy VAT, ani nie świadczy usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 tego aktu.

Podążając za orzeczeniem ETS, NSA zauważył także, że istnieje różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży, jednakże stwierdził, że różnica pomiędzy wartością nominalną, a ceną sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wynagrodzenia, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników. Na gruncie przedstawionego stanu przyszłego, stwierdzić można, że dłużnik - towarzystwo ubezpieczeniowe jest podmiotem co do zasady wypłacalnym, lecz już perspektywa uzyskania wierzytelności w wysokości określonej żądaniem wnioskodawcy jest niepewna i zależy od wyników postępowania sądowego.

Zatem w sytuacji stanu faktycznego przyszłego opisanego we wniosku mielibyśmy do czynienia z nabyciem wierzytelności w drodze umowy cesji wierzytelności na podstawie pojedynczych umów a nie z zawieraniem umów stałych. Klienta i Wnioskującego nie łączy i nie łączyłaby, odnośnie zakupu wierzytelności, żadna umowa mająca długotrwały charakter, a umowa cesji poza cechami wynikającymi ze swojego kodeksowego charakteru nie byłaby opatrzona zobowiązaniami do wykonywania dodatkowych usług na rzecz zbywcy wierzytelności.

Wnioskodawca zauważa, iż "przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników" jest zasadą w umowie cesji wierzytelności w myśl art. 509 do 517 Kodeksu cywilnego chyba, że zbywca w umowie przyjął na siebie to ryzyko - jak wynika z art. 516 Kodeksu cywilnego. Zatem "przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników jest konsekwencją wynikającą z charakteru samej cesji wierzytelności jako takiej i z niej wynika, natomiast nie stanowi dodatkowej usługi ponad cesję wierzytelności.

Uwagi powyższe doprowadziły N5A do postawienia tezy, iż nabycie wierzytelności pieniężnej, co wymaga podkreślenia, na własne ryzyko, w celu windykacji w swoim imieniu i na swoją rzecz, nie jest odpłatną usługą w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, tym samym art. 8 ust. 1 u.p.t.u., jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Wnioskodawca uzyskuje zatem wierzytelność, która staje się jego "własną" wierzytelność. Tym samym wchodzi niejako w miejsce poszkodowanego w stosunku zobowiązaniowym z towarzystwem ubezpieczeniowym, które jest zobowiązane wobec niego do naprawy szkody w całości. Jeżeli w wyniku postępowania sądowego zasadność żądania wypłaty odszkodowania w wysokości oczekiwanej przez wnioskodawcę zostanie potwierdzona wyrokiem, wnioskodawca uzyska odszkodowanie "dla siebie". Stanowi to jego przychód, który nie wynika jednak ze stosunku prawnego, który można byłoby kwalifikować jako wykonanie usługi czy też dostawy na rzecz pozwanego dłużnika, a tym bardziej na rzecz pierwotnego wierzyciela. Opodatkowanie uzyskanej wierzytelności - przychodu wiązać się może ze skutkami na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz już nie wywołuje skutków na gruncie ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego, w kwestiach objętych pytaniem nr 1, jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT lub ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje "odpłatnie" w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Pojęcie usługi według ustawy jest także szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W konsekwencji, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Wskazać w tym miejscu należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.). Zgodnie więc z art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl zaś § 2 cyt. artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 ww. ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Jednakże, jak wskazano na wstępie, ww. usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.

Stanowisko powyższe potwierdzone zostało w orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG, w którym TSUE stwierdził, że "Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnej usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży".

Również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 marca 2012 r., sygn. akt I FPS 5/11 wskazał: "Przyjąć zatem należy, że podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę. Zatem badając konkretną transakcję należy poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący - cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę. Plastyczniej rzecz ujmując poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego, niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy. Podkreślenia wymaga bowiem, że dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z odpłatną usługą, konieczne jest ustalenie, czy - obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę. W omawianej sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi. Wobec tego należy dojść do wniosku, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.".

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w przyszłości zamierza prowadzić działalność gospodarczą w zakresie której będzie między innymi nabywał wierzytelności od osób fizycznych i prawnych w drodze umowy cesji wierzytelności, na podstawie art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego. Przedmiotem nabycia będą wymagalne wierzytelności własne Klienta, obejmujące roszczenie o wypłatę odszkodowania, które klientowi będzie przysługiwać za poniesioną szkodę majątkową od towarzystw ubezpieczeniowych odpowiedzialnych w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego OC za zdarzenie wywołujące szkodę majątkową w mieniu Klienta. Cesja dotyczyłaby wierzytelności spornych, gdy towarzystwo ubezpieczeniowe nie przyznaje odszkodowania w wysokości żądanej przez poszkodowanego. Wnioskodawca nabywałby przedmiotową wierzytelność za cenę określoną w umowie cesji, która ustalana byłaby każdorazowo zposzkodowanym - Klientem i nie przekraczałaby ustalonej wartości nominalnej wierzytelności.

Umowa cesji w żaden sposób nie odnosiłaby się do dalszych losów wierzytelności po dokonaniu cesji i nie zobowiązywałaby Wnioskującego do żadnych działań na rzecz Klienta, poza nabyciem wierzytelności za zapłatą określonej ceny. Przede wszystkim Wnioskodawca nie ustalałby w jaki sposób poszkodowany - Klient zagospodaruje uzyskaną cenę sprzedaży wierzytelności, jak też czy środki te przeznaczy na usunięcie doznanej szkody majątkowej. Sprzedaż wierzytelności w drodze cesji pomiędzy Klientem a Wnioskującym miałaby charakter okazjonalny na podstawie pojedynczych umów, a Klienta i Wnioskującego nie łączy i nie łączyłaby żadna umowa mająca długotrwały charakter odnośnie zakupu wierzytelności.

Tym samym na dzień podpisania umowy cesji wierzytelności zbywane przez Klienta nie byłyby przedmiotem jakiejkolwiek umowy przewidującej windykację należności pomiędzy Wnioskującym a Klientem. Klient "pozbywałby się" swojej własności - wierzytelności spornej, której dochodzeniem nie byłby już zainteresowany, w drodze cesji wierzytelności na rzecz innego podmiotu i dalsze losy tej wierzytelności byłyby niezależne.

W związku z zawarciem umowy przelewu wierzytelności Wnioskodawca nie otrzyma żadnego dodatkowego przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia). Różnica pomiędzy ceną sprzedaży wierzytelności a ich wartością nominalną odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość tych wierzytelności w chwili ich nabycia. Wskazać przy tym trzeba na specyfikę wierzytelności odszkodowawczych z tytułu ubezpieczenia OC przysługujących względem towarzystw ubezpieczeń, czy bezpośrednio względem sprawcy szkody. Wierzytelności odszkodowawcze w związku ze sporem, co do ich wysokości są niepewne i mogą zostać ustalone w drodze postępowania sądowego w wysokości niższej niż nominalna, co wiąże się już wyłącznie z ryzykiem dla Wnioskodawcy. Umowa cesji wierzytelności o odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC, spełniająca jednocześnie przesłanki kwalifikujące ją jako umowę sprzedaży, poza zapłatą ceny, nie nakłada na Wnioskodawcę (kupującego) jakichkolwiek innych świadczeń wobec zbywcy (sprzedającego). Przelew wierzytelności będzie obejmował jedynie roszczenie o zapłatę odszkodowania z tytułu ubezpieczenia OC, z wyłączeniem jakichkolwiek innych świadczeń czy wynagrodzeń. Pomiędzy zbywcą wierzytelności a Wnioskodawcą nie będzie zawierany żaden inny stosunek prawny przewidujący jakiekolwiek wzajemne świadczenia. Umowa przelewu wierzytelności z tytułu ubezpieczenia OC nie będzie zawierała upoważnienia dla Wnioskodawcy do podejmowania działania wobec dłużnika a na rachunek zbywcy wierzytelności. Wnioskodawca nabywa wierzytelność do swojego majątku, wchodzi w miejsce uprawnionego do odszkodowania i podejmuje działania wobec dłużnika wyłącznie na własne ryzyko. Wnioskodawca w drodze umowy przelewu wierzytelności będzie nabywał wierzytelności we własnym imieniu oraz na własny rachunek i ryzyko. Nabyte wierzytelności mają charakter sporny, nie są uznane przez dłużnika, co powoduje, że celem ich odzyskania w większości wypadków koniecznym będzie wszczęcie czynności windykacyjnych, które jeśli nie zakończą się w drodze pojednawczej (przedsądowej) będą powodowały konieczność skierowania sprawy na drogę sądową z powództwa cywilnego o zapłatę. Umowa przelewu wierzytelności będzie miała charakter ostateczny i nie będzie przewidywała zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu wierzytelności.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy, treść powołanych przepisów oraz powołany wyżej wyrok TSUE i uchwałę NSA, należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie Wnioskodawca nabywa wierzytelności sporne (trudne) za cenę, która - w ocenie Wnioskodawcy - odpowiada ich rzeczywistej ekonomicznej wartości. Zatem przedmiotowa czynność nabycia wierzytelności nie będzie stanowiła odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do pytania nr 1, jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy wyjaśnić, iż z uwagi na fakt, że w niniejszej interpretacji tut. organ dokonując oceny prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy odnośnie kwestii opodatkowania czynności nabycia wierzytelności na podstawie umowy cesji, której podstawą jest sprzedaż wierzytelności przez cedenta za cenę niższą od jej wartości nominalnej (pytanie nr 1) przyjął, że przedmiotowa czynność nabycia wierzytelności nie będzie stanowiła odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, zatem odpowiedź na pytanie w zakresie podstawy opodatkowania oraz obowiązku podatkowego dla czynności nabycia wierzytelności (pytanie nr 2) stała się bezprzedmiotowa.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.