IBPP2/443-860/12/ICz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 13 sierpnia 2012 r. (data wpływu 17 sierpnia 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 5 listopada 2012 r. (data wpływu 8 listopada 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w kwestii opodatkowania transakcji związanych z obrotem wierzytelnościami - jest prawidłowe.

W dniu 17 sierpnia 2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w kwestii opodatkowania transakcji związanych z obrotem wierzytelnościami.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 5 listopada 2012 r. (data wpływu 8 listopada 2012 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 29 października 2012 r. znak: IBPP2/443-860/12/ICz.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następując zdarzenie przyszłe:

Spółka w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zajmuje się między innymi zakupem wierzytelności na podstawie umowy cesji. Spółka zazwyczaj nabywa wierzytelności o niskiej jakości w szczególności wierzytelności niespłacone terminowo, w stosunku do których wierzyciel pierwotny podejmował, bądź podejmuje czynności windykacyjne. Spółka ma zamiar zakupić w drodze negocjacji od Banku całą wierzytelność danego klienta tj. oprócz wierzytelności z tytułu kwoty nominalnej udzielonych kredytów przedmiotem sprzedaży będą również wierzytelności akcesoryjne z nią związane, w szczególności wierzytelności odsetkowe.

Wierzytelność zakupiona zostanie za cenę znacznie niższą od jej wartości nominalnej, jednakże cena odpowiadała będzie wartości rynkowej przedmiotowej wierzytelności i zabezpieczenie ustanowione na przedmiotowej wierzytelności przejdzie zgodnie z umową na spółkę. Spółka wskazuje ponadto, iż jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, składającym co miesiąc deklarację VAT-7 oraz odprowadzającym podatek należny.

W związku z zakupem przedmiotowej wierzytelności spółka ma zamiar wszcząć postępowanie egzekucyjne z nieruchomości dłużnika oraz po ewentualnej bezskutecznej drugiej licytacji przejąć nieruchomość na własność na mocy art. 984 k.p.c. Z uwagi na wysoką wartość wierzytelności spółka nie będzie zobowiązana do uiszczenia części wartości nieruchomości, gdyż wartość wierzytelności będzie wyższa.

W piśmie uzupełniającym z dnia 5 listopada 2012 r. Wnioskodawca doprecyzował opis sprawy i wskazał:

* W związku z zawarciem umowy sprzedaży wierzytelności, na podstawie której Spółka uwolni wierzyciela od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu Spółka nie otrzyma jakiegokolwiek wynagrodzenia.

* Różnica, między wartością nominalną wierzytelności, która Spółka planuje nabyć, a ceną jej sprzedaży będzie odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili jej nabycia.

* Umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie nakładać na Spółkę dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy wierzytelności.

* Poza ceną zakupu wierzytelności nie dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia dla Spółki.

* Cena nabycia wierzytelności nie zawiera wynagrodzenia.

* W żadnym miejscu umowy sprzedaży wierzytelności, ani w żadnej dodatkowej umowie nie zostaną zawarte postanowienia pozwalające na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytej wierzytelności.

* Pomiędzy zbywcą wierzytelności, a Spółką nie będzie istniał odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności.

* Umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie ustanawiać upoważnienia dla Spółki do występowania wobec dłużnika, po to by wyegzekwować wierzytelność na rachunek zbywcy wierzytelności.

* spółka będzie nabywać wierzytelność we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko.

* Nabyta wierzytelność będzie wymagalna w dacie jej nabycia.

* Wierzytelność, o której mowa we wniosku wynika z niespłaconego kredytu bankowego oraz związanych z tym kredytem odsetek. Wierzyciel pierwotny podejmował czynności windykacyjne, mające prowadzić do wyegzekwowania wierzytelności, jednakże bez skutku. Postępowanie egzekucyjne, ani upadłościowe nie było prowadzone.

Ponadto wyjaśniono również, iż z uwagi na fakt, że wartość nominalna nabytej wierzytelności będzie przewyższać wartość nieruchomości, z której prowadzone będzie postępowanie egzekucyjne, w oparciu o nabytą wcześniej wierzytelność nie powstanie po stronie Spółki obowiązek dopłaty brakującej części wartości nieruchomości. Powyższe aktualne będzie w przypadku, gdy do licytacji przystąpi tylko Spółka. Wynika to z przepisów regulujących postępowanie egzekucyjne z nieruchomości.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy zakup przez spółkę wierzytelności od Banku po cenie niższej od ich wartości nominalnej stanowi odpłatne świadczenie usług na rzecz zbywcy wierzytelności, o ile różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży.

Zdaniem Wnioskodawcy, podmiot który na własne ryzyko nabywa wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej nie świadczy odpłatnie usług na rzecz zbywcy wierzytelności i nie dokonuje czynności z zakresu działalności gospodarczej, o ile różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności. W przypadku zbycia tej wierzytelności ryzyko jej nieopłacalności przechodzi na nabywcę, a ściąganie wierzytelności nabywca dokonuje wyłącznie na własną rzecz. Tym samym zakup wierzytelności w opisanym stanie faktycznym nie będzie stanowił odpłatnego świadczenia usług, a co za tym idzie nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Stosownie do brzmienia ust. 2 powyższego artykułu, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż nie ma podstaw do opodatkowania usług świadczonych wprawdzie nieodpłatnie, lecz do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc ustalona przez strony umowy cesji cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Spółka w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zajmuje się między innymi zakupem wierzytelności na podstawie umowy cesji. Spółka zazwyczaj nabywa wierzytelności o niskiej jakości w szczególności wierzytelności niespłacone terminowo, w stosunku do których wierzyciel pierwotny podejmował, bądź podejmuje czynności windykacyjne). Spółka ma zamiar zakupić w drodze negocjacji od Banku całą wierzytelność danego klienta tj. oprócz wierzytelności z tytułu kwoty nominalnej udzielonych kredytów przedmiotem sprzedaży będą również wierzytelności akcesoryjne z nią związane, w szczególności wierzytelności odsetkowe.

Wierzytelność zakupiona zostanie za cenę znacznie niższą od jej wartości nominalnej, jednakże cena odpowiadała będzie wartości rynkowej przedmiotowej wierzytelności i zabezpieczenie ustanowione na przedmiotowej wierzytelności przejdzie zgodnie z umową na spółkę. W związku z zakupem przedmiotowej wierzytelności Spółka ma zamiar wszcząć postępowanie egzekucyjne z nieruchomości dłużnika oraz po ewentualnej bezskutecznej drugiej licytacji przejąć nieruchomość na własność na mocy art. 984 k.p.c.

W związku z zawarciem umowy sprzedaży wierzytelności, na podstawie której Spółka uwolni wierzyciela od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu Spółka nie otrzyma jakiegokolwiek wynagrodzenia. Różnica, między wartością nominalną wierzytelności, którą Spółka planuje nabyć, a ceną jej sprzedaży będzie odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili jej nabycia. Umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie nakładać na Spółkę dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy wierzytelności. Poza ceną zakupu wierzytelności nie dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia dla Spółki. Cena nabycia wierzytelności nie zawiera wynagrodzenia. W żadnym miejscu umowy sprzedaży wierzytelności, ani w żadnej dodatkowej umowie nie zostaną zawarte postanowienia pozwalające na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytej wierzytelności. Pomiędzy zbywcą wierzytelności, a Spółką nie będzie istniał odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności. Umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie ustanawiać upoważnienia dla Spółki do występowania wobec dłużnika, po to by wyegzekwować wierzytelność na rachunek zbywcy wierzytelności. Spółka będzie nabywać wierzytelność we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko. Nabyta wierzytelność będzie wymagalna w dacie jej nabycia. Wierzytelność, o której mowa we wniosku wynika z niespłaconego kredytu bankowego oraz związanych z tym kredytem odsetek. Wierzyciel pierwotny podejmował czynności windykacyjne, mające prowadzić do wyegzekwowania wierzytelności, jednakże bez skutku. Postępowanie egzekucyjne, ani upadłościowe nie było prowadzone.

Biorąc pod uwagę powyższe, treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że w tym konkretnym przypadku, skoro - jak wskazał Wnioskodawca w opisie zdarzenia przyszłego - cena, jaką zapłaci Wnioskodawca cedentowi wierzytelności odpowiadać będzie ekonomicznej wartości tej wierzytelności, a w związku z zawarciem umowy przelewu (cesji) Wnioskodawca nie otrzyma od cedenta jakiegokolwiek wynagrodzenia, to w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Opisana we wniosku transakcja dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. Nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność Wnioskodawca wejdzie w miejsce dotychczasowego wierzyciela, natomiast dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją.

Wnioskodawca nie dokona również nieodpłatnego świadczenia usług, zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust, 2 ustawy, podlegającym opodatkowaniu, bowiem treść wniosku nie wskazuje by nabywane przez niego wierzytelności miały służyć do celów innych niż jego działalność gospodarcza.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nie będzie dokonywał czynności, które na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto należy zauważyć, iż ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie uznania za podatnika podatku od towarów i usług kontrahenta Wnioskodawcy tj. Banku z tytułu sprzedaży wierzytelności, jak również kwestia dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych, będą przedmiotem odrębnych rozstrzygnięć.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.