IBPP2/443-83/13/AB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 stycznia 2013 r. (data wpływu 1 lutego 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku korekty podatku VAT odliczonego w związku z zaliczką wpłaconą na poczet zakupu nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 stycznia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku korekty podatku VAT odliczonego w związku z zaliczką wpłaconą na poczet zakupu nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą nieprzerwanie od 29 sierpnia 1988 r. na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Aktualnie Wnioskodawca opodatkowany jest na podstawie art. 30c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (podatek liniowy). Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem działalności są specjalistyczne roboty budowlane, gdzie indziej niesklasyfikowane (43.99.Z), handel energią elektryczną (35.14.Z). Do roku 2011 Wnioskodawca prowadził wynajem własnych pomieszczeń.

Wnioskodawca zawarł notarialną przedwstępną umowę na zakup nieruchomości, która w przyszłości miała zostać wynajęta innej firmie. Wnioskodawca zapłacił część umówionej ceny, na co otrzymał faktury VAT. Zostały one ujęte w księgach jako zaliczka na zakup środka trwałego, a podatek VAT został odliczony w deklaracji za miesiąc listopad 2012. Za zgodą właściciela nieruchomości Wnioskodawca przystąpił do prac remontowych zgodnie z wymogami nowego najemcy. Z powodu, iż potencjalny najemca, z którym była podpisana umowa przedwstępna najmu wycofał się z jej realizacji, nie doszło pod podpisania umowy zakupu nieruchomości. Właściciele nieruchomości przesłali oświadczenia o odstąpieniu od umowy przedwstępnej i zachowaniu wpłaconej przez Wnioskodawcę kwoty. Kontrahent, który odstąpił od podpisania umowy najmu, nie wyraził zgody na pokrycie poniesionych w związku z niezrealizowaną umową kosztów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy podatek VAT odliczony w listopadzie 2012 r., dotyczący powyższej umowy, musi zostać skorygowany.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonego w fakturach otrzymanych przez podatnika: z tytułu nabycia towarów i usług, potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty) jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego. W związku z wpłaceniem pieniędzy na poczet zakupu nieruchomości i otrzymaniem faktur VAT w miesiącu listopadzie 2012 r., ujęty został podatek VAT w tym samym miesiącu w deklaracji. Faktury zostały wystawione przez czynnych podatników podatku VAT i dotyczyły przychodów mających być opodatkowanych tym podatkiem. Nie nastąpił zwrot pieniędzy związanych z tą transakcją oraz Wnioskodawca nie otrzymał faktur korygujących. Zasada neutralności podatku VAT implikuje, że podatek odliczony w deklaracji VAT-7, został odprowadzony jako podatek należny przez wystawców faktur. Zdaniem Wnioskodawcy przysługuje mu w pełni odliczenie podatku naliczonego VAT i nie występuje konieczność jego skorygowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ww. ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Należy zauważyć, iż celem faktury VAT jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, pełni ona bowiem szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt nabycia określonych towarów lub usług czy też otrzymania zaliczki, co oznacza, że nie można uznać za prawidłową fakturę, gdy nie wskazuje ona zaistniałego zdarzenia gospodarczego.

Jeżeli po wystawieniu faktury VAT wystąpią zdarzenia, mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że dokument ten zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Zatem, faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu. A zatem, co do zasady, korygowanie treści pierwotnie wystawionej faktury VAT powinno nastąpić przez wystawienie przez sprzedawcę faktury korygującej.

Nie ulega wątpliwości, że pomiędzy otrzymaniem przez podatnika zaliczki, a czynnością opodatkowaną (dostawą towarów lub wykonaniem usługi) musi istnieć bezpośredni związek. Część należności ma bowiem stanowić wynagrodzenie związane z wykonaniem czynności, za którą zapłata jest należna. W innym przypadku sam transfer pieniędzy - następujący bez związku z przyszłą czynnością opodatkowaną, na poczet której jest dokonywany - pozostaje obojętny na gruncie VAT (nie stanowi opodatkowanej zaliczki, przedpłaty, raty itp.).

W przypadku odstąpienia od zrealizowania transakcji, na poczet której uiszczono zaliczkę, istotne znaczenie ma fakt, że w następstwie tego odstąpienia ostatecznie nie dochodzi do czynności opodatkowanej na poczet której płatność (zaliczka) została przyjęta. Odstąpienie od umowy powoduje, że przedmiot opodatkowania (dla którego przyjęta płatność była częścią podstawy opodatkowania) nie zaistnieje. Nie ma więc czego obejmować opodatkowaniem. Konsekwencją powyższego musi być upadek obowiązku podatkowego od zaliczki. Nie ma bowiem przedmiotu podatku (czynności podlegającej opodatkowaniu), od którego obowiązek podatkowy miałby powstać.

Dotyczy to zarówno przypadku, gdy płatność miała charakter zaliczki i jest zwracana nabywcy, jak i sytuacji, gdy płatność stanowiła wadium zatrzymywane przez sprzedawcę. Także w tym ostatnim przypadku nie ma przedmiotu podatku, zaś przyjęta zaliczka przestaje być wynagrodzeniem za spodziewaną czynność opodatkowaną. Pełni funkcję quasi-odszkodowawczą i nie łączy się z żadnym świadczeniem sprzedawcy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca zawarł notarialną przedwstępną umowę na zakup nieruchomości, która w przyszłości miała zostać wynajęta innej firmie. Wnioskodawca zapłacił część umówionej ceny, na co otrzymał faktury VAT. Zostały one ujęte w księgach jako zaliczka na zakup środka trwałego, a podatek VAT został odliczony w deklaracji za miesiąc listopad 2012. Za zgodą właściciela nieruchomości Wnioskodawca przystąpił do prac remontowych zgodnie z wymogami nowego najemcy. Z powodu, iż potencjalny najemca, z którym była podpisana umowa przedwstępna najmu wycofał się z jej realizacji, nie doszło pod podpisania umowy zakupu nieruchomości. Właściciele nieruchomości przesłali oświadczenia o odstąpieniu od umowy przedwstępnej i zachowaniu wpłaconej przez Wnioskodawcę kwoty. Kontrahent, który odstąpił od podpisania umowy najmu, nie wyraził zgody na pokrycie poniesionych w związku z niezrealizowaną umową kosztów.

W odniesieniu do okoliczności sprawy przedstawionej we wniosku należy przede wszystkim zwrócić uwagę, że pomimo podpisania umowy przedwstępnej na zakup nieruchomości oraz wpłacenia przez Wnioskodawcę zaliczki na poczet przyszłej dostawy nieruchomości, do dostawy tej nie doszło, a więc transakcja nie została zrealizowana przez strony, które zawarły umowę przedwstępną. W takiej sytuacji, gdy nie doszło do zawarcia transakcji, przepisy dotyczące podatku od towarów i usług, regulujące wystawianie faktur korygujących podatek należny, wprost stanowią o możliwości wystawienia przez dostawcę nieruchomości, faktury korygującej podatek należny z tytułu otrzymanej przez kontrahenta Wnioskodawcy zaliczki na poczet transakcji, do zrealizowania której de facto nie doszło.

Zatem możliwość skorygowania przez dostawcę nieruchomości podatku należnego z tytułu zaliczki na poczet transakcji, która nie została ostatecznie zrealizowana powoduje, że w tych konkretnych okolicznościach przedstawionej we wniosku sprawy, zasada neutralności nie powoduje po stronie nabywcy - Wnioskodawcy, prawa do odliczenia podatku naliczonego, wynikającego z faktury dokumentującej zaliczkę na poczet niezrealizowanej transakcji, która to faktura, winna być przez dostawcę - tj. kontrahenta Wnioskodawcy skorygowana na zasadach przewidzianych w przepisach podatku od towarów i usług. Tym samym stwierdzić należy, że Wnioskodawca zobowiązany będzie do skorygowania odliczonego podatku naliczonego, wynikającego z faktur dokumentujących zaliczkę na poczet dostawy nieruchomości, która to dostawa nie została zrealizowana.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.