IBPP2/443-676/10/RSz - Określenie zasad fakturowania i rozliczania przez wspólnotę mieszkaniową nabycia mediów na rzecz właścicieli lokali użytkowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 16 sierpnia 2010 r. (data wpływu 19 sierpnia 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 3 listopada 2010 r. (data wpływu 4 listopada 2010 r.) oraz pismem z dnia 16 listopada 2010 r. (data wpływu 16 listopada 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:

W dniu 19 sierpnia 2010 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 3 listopada 2010 r. (data wpływu 4 listopada 2010 r.) oraz pismem z dnia 16 listopada 2010 r. (data wpływu 16 listopada 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest nową Wspólnotą (założoną w roku 2010), która składa się tylko z lokali użytkowych. W związku z tym, że właścicielami lokali użytkowych są osoby fizyczne i prawne prowadzące działalność gospodarczą, Wspólnota chce się zarejestrować do podatku od towarów i usług. Przychody osiągane przez Wspólnotę lokalową pochodzą z opłat właścicieli (członków wspólnoty) zarówno za lokale użytkowe jak i części wspólne. Tak więc, opłaty te obejmują dwa rodzaje obowiązków: jedne związane z kosztami zarządu i utrzymania nieruchomości wspólnej i drugie, związane tylko z odrębną własnością lokalu (tzw. media).

Nabywcą mediów od zewnętrznych dostawców jest Wspólnota, która działa zarówno na rzecz osób trzecich (właścicieli lokali) jak również w imieniu własnym, na rzecz swoją jako Wspólnoty (odnośnie części wspólnych). Ponieważ Wspólnota nie jest jeszcze podatnikiem podatku VAT obecnie wystawiane są tylko noty obciążeniowe (zarówno na pokrycie kosztów eksploatacji jak też i za refakturę mediów).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, rozliczenia za dostarczane media do poszczególnych lokali (rozliczane według rzeczywistych kosztów) nie mają charakteru "rozliczeń wewnątrz Wspólnoty" i nie mogą być traktowane jako czynność na rzecz samych siebie, niepodlegająca regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług (art. 5 ust. 1). Wspólnota w imieniu własnym, ale na rachunek właścicieli lokali (czyli na rzecz osoby trzeciej) zawiera umowy w zakresie dostawy energii elektrycznej, ogrzewania, wody, itp., przez co staje się stroną tych umów i kontrahentem dostawców, a w konsekwencji nabywcą towarów i usług - występuje jako pośrednik między dostawcami mediów a ich odbiorcami, tj. właścicielami lokali. Wspólnota uprawniona jest zatem do rozliczenia z właścicielami lokali kosztów zakupu mediów w drodze refakturowania z właściwą stawką 22% lub 7% (art. 106 ust. 1), a właściciele lokali (członkowie Wspólnoty) mogą odliczać podatek naliczony z wystawionych faktur.

Wspólnota działa w imieniu własnym, na rzecz swoją jako Wspólnoty, jedynie w zakresie wydatków ponoszonych na część wspólną (w części dotyczącej nieruchomości wspólnej) i w tym zakresie nie dokonuje odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 - nie wykonuje bowiem usług dla podmiotów spoza Wspólnoty, lecz dla samej siebie. Jest to więc zużycie wewnętrzne członków Wspólnoty i tylko w tym przypadku faktury powinny być wystawione ze stawką zwolnioną (zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 11). Na ten cel (pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną) właściciele, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali, uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, których wysokość ustalana jest w drodze uchwały Wspólnoty.

W piśmie z dnia 3 listopada 2010 r. Wnioskodawca wskazał, iż prostuje własne stanowisko poprzez wykreślenie następującego fragmentu tekstu: "a właściciele lokali (członkowie Wspólnoty) mogą odliczać podatek naliczony z wystawionych faktur".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej również ustawą o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 cytowanej ustawy o VAT, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Ponadto jak wynika z treści art. 8 ust. 3 ww. ustawy, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wtedy, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Stawka podatku na podstawie art. 41 ust. 1 ww. ustawy wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże, zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do art. 41 ust. 2 ustawy o VAT, dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest nową Wspólnotą (założoną w roku 2010), która składa się tylko z lokali użytkowych. W związku z tym, że właścicielami lokali użytkowych są osoby fizyczne i prawne prowadzące działalność gospodarczą, Wspólnota chce się zarejestrować do podatku od towarów i usług. Przychody osiągane przez Wspólnotę lokalową pochodzą z opłat właścicieli (członków wspólnoty) zarówno za lokale użytkowe jak i części wspólne. Tak więc, opłaty te obejmują dwa rodzaje obowiązków: jedne związane z kosztami zarządu i utrzymania nieruchomości wspólnej i drugie, związane tylko z odrębną własnością lokalu (tzw. media).

Nabywcą mediów od zewnętrznych dostawców jest Wspólnota, która działa zarówno na rzecz osób trzecich (właścicieli lokali) jak również w imieniu własnym, na rzecz swoją jako Wspólnoty (odnośnie części wspólnych). Ponieważ Wspólnota nie jest jeszcze podatnikiem podatku VAT obecnie wystawiane są tylko noty obciążeniowe (zarówno na pokrycie kosztów eksploatacji jak też i za refakturę mediów).

Podstawą prawną funkcjonowania wspólnot jest ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.). Powyższa ustawa określa prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną.

Zgodnie z art. 6 ww. ustawy, wspólnotę mieszkaniową tworzy ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości. Wspólnota może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. Przepis ten nie daje wspólnocie przymiotu osoby prawnej, lecz przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Jednostka powstała w oparciu o powyższy przepis, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy. Wymieniona ustawa określa prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną.

Stosownie natomiast do art. 13 powołanej ustawy, właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, a także uczestniczy w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, przez którą rozumie się jedynie grunt oraz część budynku i urządzenia nie służące wyłącznie właścicielom lokali (np. klatki schodowe, parkingi, instalacje energetyczne itd.).

Jak wynika z treści z art. 14 ww. ustawy, na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się w szczególności:

Drugi rodzaj wydatków ponoszonych przez właścicieli lokali, to wydatki związane z utrzymaniem własnych lokali, np. koszty zużytej przez właściciela energii cieplnej, wody czy wywozu nieczystości.

Za zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej wspólnota odpowiada bez ograniczenia, a każdy właściciel lokalu w części odpowiadającej jego udziałowi w tej nieruchomości.

Wspólnota, a więc jej członkowie są nabywcami mediów, które pokrywane są z zaliczek pobieranych od członków wspólnoty zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali.

Z powołanych przepisów wynika m.in., że kwoty wpłacane przez członków wspólnoty na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali, nie stanowią obrotu w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Zaliczki te stanowią jedynie partycypację w kosztach jednostki organizacyjnej - wspólnoty mieszkaniowej - przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie, nie dokonują bowiem sprzedaży, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie (również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali a nie tylko części wspólnej), poprzez zapłatę zaliczek (kwot) z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłat za ciepłą wodę lub ogrzewanie. Jeżeli stroną umowy o dostawę ciepłej wody i ogrzewania jest wspólnota mieszkaniowa, reprezentowana przez zarząd, brak jest uzasadnienia do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między wspólnotą a jej członkami.

Tym samym oznacza to, że wystawianie faktur z tytułu dostaw mediów przez wspólnotę na rzecz jej członków nie znajduje uzasadnienia.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, iż rozliczenia za dostarczane media do poszczególnych lokali (rozliczane według rzeczywistych kosztów) nie mają charakteru "rozliczeń wewnątrz Wspólnoty" i nie mogą być traktowane jako czynność na rzecz samych siebie, niepodlegająca regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, należało uznać za nieprawidłowe.

Wnioskodawca w swoim stanowisku stwierdził, że Wspólnota uprawniona jest do rozliczenia z właścicielami lokali kosztów zakupu mediów w drodze refakturowania z właściwą stawką 22% lub 7%.

Polskie prawo podatkowe nie definiuje pojęcia "refakturowania" kosztów ani "refakturowania" usług. Rozwiązania takie zostały natomiast zawarte w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 z późn. zm.). Refakturowanie stanowi czynność techniczną, która nie wiąże się ze zmianą charakteru samej usługi, bądź przekształceniem refakturowanej usługi w usługę podlegającą innej stawce podatkowej. Przy refakturowaniu bowiem istnieje domniemanie, że refakturujący podmiot jest świadczącym daną usługę, czyli niejako wchodzi w prawa i obowiązki podmiotu, który faktycznie świadczy tę usługę.

W świetle wskazanych wcześniej przepisów wydatki za dostawę mediów do poszczególnych lokali, jak również koszty utrzymania części wspólnych nieruchomości, obowiązani są pokryć korzystający z lokali.

Należy podkreślić, iż Wspólnota nabywając towary i usługi (tzw. media i inne usługi) od ich dostawców dotyczące utrzymania przedmiotowych lokali użytkowych, a tym samym wykonując czynności na rzecz swoich członków, nie dokonuje ona dostawy towarów zdefiniowanej w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, nie świadczy także usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ww. ustawy. Wspólnota nie wykonuje bowiem usług dla osób trzecich, lecz dla samej siebie - jest to tzw. "zużycie wewnętrzne członków Wspólnoty".

Skoro więc w rozliczeniach wewnątrz Wspólnoty nie występuje obrót w rozumieniu art. 29 ustawy o podatku od towarów i usług, nie można mówić o odsprzedaży "mediów" i innych usług przez Wspólnotę, a więc jej członków, na rzecz osób trzecich, a jedynie o zwrocie wyłożonych środków pieniężnych, która to czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy, iż Wspólnota uprawniona jest do rozliczenia z właścicielami lokali kosztów zakupu mediów w drodze refakturowania z właściwą stawką 22% lub 7%, należało uznać za nieprawidłowe, bowiem Wspólnota nie wykonuje usług dla osób trzecich, lecz dla samej siebie - "rozliczenia wewnątrz Wspólnoty".

Należy zauważyć, że zasady rozliczeń mediów dostarczanych dla wspólnoty mieszkaniowej wynikają z regulacji innych ustaw niż ustawy podatkowe. Minister Finansów nie może ingerować i zmieniać regulacji zawartych w innych ustawach szczegółowych, a wykładnie prawa podatkowego muszą być dokonywane przy uwzględnieniu uregulowań wynikających z tych ustaw.

Ponadto Wnioskodawca w swoim stanowisku stwierdził, że tylko w przypadku zużycia wewnętrznego przez członków Wspólnoty faktury powinny być wystawione ze stawką zwolnioną (zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 11). Na ten cel (pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną) właściciele, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali, uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, których wysokość ustalana jest w drodze uchwały Wspólnoty.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych niebędących członkami spółdzielni, za które pobierane są opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.).

Z przywołanego wyżej przepisu wynika, że zwolnienie od podatku VAT, przewidziane w tej regulacji prawnej, odnosi się do czynności wykonywanych na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowych, a także osób niebędących członkami spółdzielni. Muszą być oni właścicielami lokali mieszkalnych, a w przypadku członka spółdzielni może przysługiwać mu spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego.

Powyżej wskazane zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy, nie znajdzie zastosowania w przedmiotowej sprawie, bowiem czynności będące przedmiotem zapytania związane są z opłatami obejmującymi koszty zarządu i utrzymania nieruchomości wspólnej oraz koszty związane tylko z odrębną własnością lokalu (tzw. media).

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za nieprawidłowe.

Ponadto należy podkreślić, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej. W efekcie podatnik uprawniony jest do zastosowania zwolnienia od podatku jedynie w sytuacji, gdy charakter dokonywanej transakcji w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Reasumując, oceniając stanowisko Wnioskodawcy całościowo, należało uznać je za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.