IBPP2/443-26/08/UH

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Zakładu Przemysłu Drzewnego, przedstawione we wniosku z dnia 3 stycznia 2008 r. (data wpływu 10 stycznia 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 13 marca 2008 r. (data wpływu 20 marca 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy przekazanie prawa wieczystego użytkowania gruntów na rzecz gminy Miasta T. w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 stycznia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy przekazanie prawa wieczystego użytkowania gruntów na rzecz gminy Miasta T. w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wniosek powyższy został uzupełniony pismem z dnia 13 marca 2008 r. (data wpływu 20 marca 2008 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 10 marca 2008 r. znak: IBPP2/443-369/07/UH.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione zdarzenie przyszłe:

Przedsiębiorstwo posiada znaczne zadłużenie powstałe na skutek nieterminowego regulowania zobowiązań z tytułu podatku od nieruchomości. Na podstawie negocjacji prowadzonych w tym zakresie uzyskało zgodę na przekazanie własności prawa użytkowania wieczystego gruntów stanowiących własność przedsiębiorstwa na rzecz gminy Miasta T. w zamian za powstałe zobowiązania podatkowe opisane powyżej.W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wyjaśnił, iż Przedsiębiorstwo na mocy decyzji Wojewody M. nabyło prawo wieczystego użytkowania przedmiotowych gruntów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przekazanie prawa wieczystego użytkowania gruntów na rzecz gminy Miasta T. w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy przekazanie gruntów na rzecz gminy Miasta T.w zamian za zaległości podatkowe nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podatek nie jest świadczeniem pieniężnym, które może być uzyskiwane w zamian za inne świadczenie (czy w miejsce innego świadczenia), ponieważ zasadniczą cechą podatku jest jego jednostronność i nieekwiwalentność. Podatnik, regulując podatek, nie uzyskuje nic w zamian. Również organy państwa, zgadzając się na pobranie podatku (a ściślej podatku, który stał się już zaległością podatkową na skutek niezapłacenia w terminie) przy wykorzystaniu umownej formy przeniesienia własności, przewidzianej w art. 66 § 2 Ordynacji podatkowej, nie dokonują ekwiwalentnej czynności prawnej, o której mowa w ustawie o podatku od towarów i usług, należy zatem przyjąć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług dotyczą świadczeń pieniężnych w obrocie gospodarczym, a nie podatków, które tylko wyjątkowo mogą być uiszczane także w naturze.

Istotnym argumentem przemawiającym przeciwko uznaniu przeniesienia własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe za czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług jest argument związany z charakterem tego podatku. Jest to podatek obrotowy, który ma dotyczyć konsumpcji, co przejawia się z jednej strony w jego neutralności dla podatnika, a z drugiej w faktycznym obciążeniu tym podatkiem finalnego odbiorcy-konsumenta. Konstrukcja podatku od towarów i usług, oparta na systemie odliczania podatku naliczonego z wcześniejszej fazy obrotu, jest nastawiona na czynności powstałe w obrocie gospodarczym, w związku z którymi powstaje wartość dodana. A za takie czynności nie można uznać wywiązywania się z obowiązków podatkowych, jeżeli nawet dochodzi do nich w formie rzeczowej (a nie pieniężnej) unormowanej w części dotyczącej przeniesienia prawa własności przepisami prawa cywilnego, bowiem podmiot, który dokonuje takiego przeniesienia, reguluje w ten sposób swoje zaległości podatkowe. Również druga strona takiej czynności nie jest konsumentem (ani przedsiębiorcą), tylko organem państwa uzyskującym dla jednostki samorządu terytorialnego odpowiedni dochód budżetowy.

Instytucja przeniesienia własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe jest stosowana w przypadku podatników będących w złej sytuacji ekonomicznej, którzy w ten sposób chcą zapobiec wszczynaniu przeciwko nim kosztownego i uciążliwego postępowania egzekucyjnego. W sytuacji gdy nie dysponują oni odpowiednimi środkami pieniężnymi na zaspokojenie zaległości podatkowych, przeniesienie własności rzeczy na rzecz gminy jest jedyną możliwością uregulowania ciążących na nich zaległości podatkowych, co jednak nie oznacza, że byliby w stanie uregulować, i to w formie pieniężnej, podatek należny od tego rodzaju czynności. Powodowałoby to w takiej sytuacji powstanie nowej zaległości podatkowej, i to w związku z wypełnianiem przez podatnika nałożonego na niego obowiązku podatkowego, czyli w gruncie rzeczy od specyficznego sposobu uregulowania podatku, co należy uznać za niedopuszczalne.

Taką uchwałę podjął NSA w Warszawie 8 października 2007, sygn. akt I FPS 2/07. Niniejsza uchwała dotyczy stanu prawnego, kiedy obowiązywała stara ustawa o VAT. Niemniej jednak ustalenia w niej zawarte zdaniem pytającego Podatnika mają zastosowanie również w obecnie obowiązującym stanie prawnym.

W uzupełnieniu stanowiska Wnioskodawca prostując powstałe rozbieżności wyjaśnił, iż w miejsce stwierdzenia o następującej treści " (...) przekazanie gruntów na rzecz gminy Miasta T. w zamian za zaległości podatkowe nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług winna być wpisana następująca treść: "Zdaniem Przedsiębiorstwa przekazanie prawa wieczystego użytkowania gruntów na rzecz gminy Miasta T. w zamian za zaległości podatkowe nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług."

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 66 § 1 ustawy z z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz:

W myśl § 2 ww. art. 66 przeniesienie następuje na wniosek podatnika:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Przedmiotowy zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług reguluje ww. przepis art. 5 ustawy o VAT. W konsekwencji czynności tam nie wymienione, nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Użytkowanie wieczyste stanowi prawo na rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do praw właściciela, czym w istotny sposób różni się od ograniczonych praw rzeczowych, stanowiąc tym samym pośrednie ogniwo pomiędzy tymi prawami a własnością (G. Bieniek, S. Rudnicki: Nieruchomości - problematyka prawna, Warszawa 2005). W świetle art. 233 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), (dalej k.c.) użytkownik wieczysty (osoba fizyczna lub prawna) może w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w użytkowanie wieczyste korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób.

W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać. Ten przepis, a także następne przepisy k.c. (art. 234, 235, 237), kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i 2 k.c.) przemawiają za uznaniem, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel.Jak wskazano wyżej "dostawa towarów" oznacza przeniesienie prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel.

Przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel, przy uwzględnieniu faktu, że definicja towaru zawarta w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT obejmuje m.in. grunty, prowadzi do stwierdzenia, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 tej ustawy. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem (towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy) na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

Definicja "dostawy towaru" zawartej w art. 7 ust. 1 ustawy obejmuje w znaczeniu podatkowym ustanowienie prawa użytkowania wieczystego, które daje użytkownikowi wieczystemu prawo do dysponowania gruntem jak właściciel, czyli w sposób podobny pod względem skutków ekonomicznych do właściciela.

Przeniesienie własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe, o którym mowa w art. 66 Ordynacji podatkowej następuje w drodze prywatnoprawnej. Umowa, na podstawie której dochodzi do przeniesienia własności rzeczy w rozliczeniu za zaległości podatkowe, jest umową cywilnoprawną, a charakter administracyjnoprawny ma jedynie zgoda urzędu skarbowego na zawarcie tej umowy.

Ustawodawca nie wyłączył z opodatkowania podatkiem VAT przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz gminy, powiatu lub województwa w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody ich budżetu. Dokonanie takiej czynności przewidzianej przepisami art. 66 § 1 pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, jest szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, co nie zmienia faktu, że przeniesienie prawa do wieczystego użytkowania gruntu jest czynnością, która zgodnie z powołanymi wyżej przepisami rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Wygaśnięcie zobowiązania na podstawie ww. przepisu, jest następstwem zawarcia umowy cywilnoprawnej pomiędzy zobowiązanym do zapłaty podatku a Gminą. Czynność będąca przedmiotem takiej umowy mieści się w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług wg stawki podstawowej w wysokości 22% zgodnie z art. 41 ust. 1 wyżej powołanej ustawy o podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca decyzją Wojewody M. nabył prawo wieczystego użytkowania gruntów.Na skutek nieterminowego regulowania zobowiązań z tytułu podatku od nieruchomości Wnioskodawca posiada znaczne zadłużenie. Negocjacje prowadzone z Gminą Miasta T. doprowadziły do uzyskania zgody na przekazanie prawa wieczystego użytkowania gruntów stanowiących własność Przedsiębiorstwa.

Reasumując, przekazanie własności rzeczy do zasobów Gminy Miasta T. w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości w świetle art. 5 ustawy o VAT jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.Opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa związana z przeniesieniem prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel. Przeniesienie następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej i jest ono odpłatne. Odpłatnością w przedmiotowym przypadku jest kwota zaległości podatkowych, która zostanie skompensowana z wartością nieruchomości.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w przedmiotowym zakresie należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto nadmienia się, iż powołana przez Wnioskodawcę uchwała podjęta przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie z dnia 8 października 2007 r., sygn. akt IFPS 2/07, dotyczy nieobowiązującego już stanu prawnego tj. ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.