IBPP2/443-20/12/IK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 2 stycznia 2012 r. (data wpływu 9 stycznia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 9 stycznia 2012 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Spółka (Wnioskodawca) produkuje i sprzedaje swoim odbiorcom wyroby z tworzyw sztucznych stanowiące u nich elementy wykorzystywane bezpośrednio lub najczęściej pośrednio (zmontowane z innymi elementami własnymi lub kupionymi u innych dostawców sprzedawane są do następnego klienta lub ostatecznego producenta samochodów) do produkcji części składowych samochodów.

W przypadku, gdy dostarczane przez Spółkę elementy nie spełniają wymagań jakościowych, odbiorcy obciążają Spółkę poniesionymi przez siebie kosztami powstałymi na skutek dostarczenia przez nią towarów złej jakości.

Są to obciążenia za wycenione przez odbiorcę wszystkie lub niektóre z poniższych zdarzeń:

Jeżeli, głównie czas pozwala na to, że Spółka może dostarczyć odbiorcy towar wolny od wad (zabierając towar wadliwy) lub też usunąć na własny koszt wady dostarczonego towaru (przeprowadzić selekcję lub naprawić wady) i nie występują zdarzenia wymienione w pkt 4-7, o odbiorca obciąża Spółkę wyłącznie kosztami wymienionymi w pkt 1 tj. kosztami administracyjnymi reklamacji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy opisane wyżej czynności podlegają podatkowi od towarów i usług czy, jako mające charakter odszkodowania pozostają poza opodatkowaniem tym podatkiem.

Zdaniem Wnioskodawcy, całość ww. kosztów, którymi obciąża go dostawca w związku z nieodpowiednią jakością dostarczonych przez niego wyrobów ma charakter odszkodowania dochodzonego na warunkach Kodeksu Cywilnego, a zatem nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem VAT.

Zgodnie z ustawą o VAT opodatkowaniu podlega m.in. odpłatna dostawa towarów, odpłatne świadczenie usług na terenie kraju oraz import usług.

Ww. czynności:

Płacone przez Spółkę kwoty stanowiące zwrot poniesionych przez odbiorcę kosztów wynikających z dostarczenia przez nią towarów złej jakości są natomiast mającą charakter odszkodowania za szkody wynikłe z jego winy, rekompensatą za straty poniesione przez odbiorcę i dlatego jako pozostające poza zakresem ustawy o VAT nie powinny być opodatkowane tym podatkiem.

Wnioskodawca nadmienia, że wątpliwości w powyższym zakresie pojawiły się w odniesieniu do nowego odbiorcy polskiego, gdyż dotychczasowi wszyscy odbiorcy zarówno krajowi jak i zagraniczni w przedstawionym przypadku obciążają Spółkę notami obciążeniowymi bez naliczania podatku VAT. W odniesieniu do odbiorców zagranicznych fakt braku obciążenia podatkiem VAT był widoczny w poprzednim stanie prawnym tj. wtedy, gdy miejscem opodatkowania takich usług (zakładając, że za granicą byłyby to czynności - usługi - opodatkowane tym podatkiem) była siedziba lub stałe miejsce prowadzenia działalności usługodawcy. W obecnym stanie prawnym Spółka również nie traktuje takich czynności jako importu usług.

Uzyskanie odpowiedzi na pytanie j.w., z punktu widzenia Wnioskodawcy ma istotne znaczenie z uwagi na art. 88 ust. 3a pkt 2 Ustawy mówiący, iż nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego faktury, w przypadku gdy transakcja udokumentowana tą fakturą nie podlega opodatkowaniu. Ponieważ zdaniem Wnioskodawcy opisane czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, to w przypadku słuszności tego stanowiska i braku zmiany stanowiska przez odbiorcę, VAT naliczony od tych czynności nie będzie podlegał odliczeniu od VAT należnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z unormowaniem zawartym w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Przez świadczenie usług rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

Z przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego wynika iż, Wnioskodawca produkuje i sprzedaje swoim odbiorcom wyroby z tworzyw sztucznych do produkcji części składowych samochodów. W przypadku, gdy dostarczane przez Wnioskodawcę elementy nie spełniają wymagań jakościowych, odbiorcy obciążają Wnioskodawcę poniesionymi przez siebie kosztami powstałymi na skutek dostarczenia przez Wnioskodawcę towarów złej jakości. W skład tych kosztów wchodzą: koszty administracyjne rozpoznania niezgodności oraz wystawienia dokumentów reklamacyjnych; koszty selekcji (i lub naprawy) całego posiadanego przez odbiorcę zapasu wyrobów; koszty złomowania złych jakościowo wyrobów; koszty złomowania części własnych klienta do których zamontowano złe jakościowo części dostarczone przez Spółkę; koszty prac w godzinach nadliczbowych, dodatkowego, najczęściej ekspresowego transportu części, aby nie dopuścić do postoju produkcji następnego odbiorcy; koszty postoju linii produkcyjnej; koszty poniesione przez odbiorcę Wnioskodawcy na rzecz swojego kolejnego odbiorcy.

Jeżeli, głównie czas pozwala na to, że Spółka może dostarczyć odbiorcy towar wolny od wad (zabierając towar wadliwy) lub też usunąć na własny koszt wady dostarczonego towaru (przeprowadzić selekcję lub naprawić wady) to odbiorca obciąża Spółkę wyłącznie kosztami administracyjnymi reklamacji.

Zapłata za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty, jest w świetle regulacji ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) odszkodowaniem. Kwestię odszkodowań regulują przepisy art. 361-363 Kodeksu cywilnego. Z ww. przepisów wynika, iż:

Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 1 i 2 k.c.).

Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron (art. 362 k.c.).

Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili (art. 363 § 1 i 2 k.c.).

Mając zatem na uwadze przedstawiony powyżej zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz przepisy regulujące kwestię odszkodowań stwierdzić należy, iż w przedmiotowym zakresie ustawy o podatku od towarów i usług nie mieści się przeniesienie kosztów na dostawcę za nadesłane komponenty/materiały które nie będą spełniać wymagań stawianych przez odbiorcę. W przypadku zaistnienia takiej sytuacji dostawca (Wnioskodawca) będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz Odbiorcy odszkodowania rekompensującego straty jakie Odbiorca poniósł.

Powyższe ma charakter rekompensaty, wypłacanej przez Wnioskodawcę, Odbiorcy z tytułu świadczenia usług niepełnowartościowych, a zatem wykracza poza zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Sytuacja ta nie wypełnia dyspozycji przytoczonych powyżej przepisów, gdyż nie stanowi żadnej z czynności w nich wskazanych. Konieczność poniesienia przez Wnioskodawcę, będącego dostawcą złej jakości towarów, kosztów i strat jakie poniósł ich Odbiorca w związku z koniecznością poświęcenia czasu pracowników na wyselekcjonowanie wadliwych materiałów, ich naprawę (w przypadkach gdy będzie ona możliwa) złomowania, ewentualnych przestojów produkcji w związku z otrzymanymi wadliwymi materiałami oraz kosztów administracyjnych, ma wyłącznie charakter odszkodowawczy w zamian za straty poniesione przez Odbiorcę i nie łączy się z wykonaniem żadnej czynności opodatkowanej, żadnego wzajemnego świadczenia. Tym samym Odbiorca obciążając Wnioskodawcę kosztami zwrotu wydatków poniesionych w związku z niedopełnieniem przez niego obowiązku, nie wykonuje - w świetle cytowanej ustawy o VAT - żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Obciążenie Wnioskodawcy kosztami jakie poniósł Odbiorca wskutek niewłaściwego wykonania przez Wnioskodawcę zobowiązania, wiąże się zwykle z odpowiedzialnością odszkodowawczą określonymi przepisami kodeksu cywilnego lub wynika z zawartej umowy. Wobec tego wskazane kwoty, jako stanowiące należności o charakterze odszkodowawczym i nie wiążące się ze świadczeniem usług, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnośnie zaś kwestii prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wskazać należy, iż:

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Natomiast w myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r., kwotę podatku naliczonego stanowi, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:

Ustawodawca umożliwił podatnikom skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez nich zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, tj. zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bowiem związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie będą w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Natomiast zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Z powyższego przepisu wynika więc, że z prawa do odliczenia podatku podatnik nie może skorzystać w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany w fakturze, ale na mocy przepisów o VAT nie może być zaklasyfikowany (uznany) jako VAT. W związku z tym dla odbiorcy takiej faktury wykazany w niej podatek nie stanowi podatku VAT do odliczenia, nawet jeżeli zostanie zapłacony. Kwota podatku - będąca u sprzedawcy podatkiem należnym, zaś u nabywcy podatkiem naliczonym - musi istnieć realnie i obiektywnie. Wynika ona z zaistnienia czynności opodatkowanej, zaś nie kreuje jej sam fakt wystawienia faktury, w której wykazuje się "podatek".

Mając zatem na względzie, że Odbiorca obciążając Wnioskodawcę kosztami zwrotu wydatków poniesionych w związku z niedopełnieniem przez niego obowiązku, nie wykonuje - w świetle cytowanej ustawy o VAT - żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, kwota podatku VAT wynikająca z faktury VAT dokumentującej przedmiotową transakcję nie stanowi podstawy do obniżenia kwoty podatku należnego u Wnioskodawcy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Należy jednakże podkreślić, iż niniejsza interpretacja została wydana w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy i nie jest wiążąca dla odbiorcy jego towarów, który mógł lub może wystąpić z roszczeniem odszkodowawczym w zakresie jak opisany w przedmiotowym wniosku.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Nadmienia się, iż zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.