IBPP2/443-194/09/LŻ - Obowiązek podatkowy w umowie najmu w przypadku, gdy właściciel (nierezydent) odstąpi od zgłoszenia rejestracyjnego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 6 marca 2009 r. (data wpływu do tut. organu 13 marca 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 5 maja 2009 r. (data wpływu 7 maja 2009 r.) oraz pismem z dnia 14 maja 2009 r. (data wpływu 21 maja 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku podatkowego w przypadku, gdy właściciel (nierezydent) odstąpi od zgłoszenia rejestracyjnego - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 marca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku podatkowego w przypadku gdy właściciel (nierezydent) odstąpi od zgłoszenia rejestracyjnego.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 5 maja 2009 r. (data wpływu 7 maja 2009 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 28 kwietnia 2009 r. znak: IBPP2/443-194/09/BW. Natomiast pismem z dnia 14 maja 2009 r. (data wpływu 21 maja 2009 r.), sprostowano w całości wniosek z dnia 6 marca 2009 r.

Dla potrzeb niniejszej interpretacji przyjęto opis zdarzenia przyszłego, pytania i własne stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w piśmie z dnia 14 maja 2009 r. stanowiącym sprostowanie wniosku z dnia 6 marca 2009 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest zarządcą nieruchomości w K. i województwa X na podstawie umów cywilnych o zarząd zawarty z właścicielami. Lokale w zarządzanych nieruchomościach wynajmowane są na podstawie umów najmu zawartych z najemcami lokali użytkowych i mieszkań, gdzie stronami są właściciel (w jego imieniu Zrzeszenie) i najemca. Zrzeszenie działa w swoim imieniu na rachunek właściciela tzn. pobiera czynsze poprzez przelewy bankowe, pocztowe i wpłaty w kasie Zrzeszenia. Co miesiąc nalicza stawkę czynszu i obciąża najemców lokali użytkowych fakturami VAT i rachunkami najemców lokali mieszkalnych. Wpływy księgowane są szczegółowo na konto każdego właściciela. Równolegle księgowane są koszty, a różnicę wypłaca się jako nadwyżkę bilansową przychodów nad kosztami. Zrzeszenie jako stowarzyszenie wykonujące działalność statutową zwolnione jest z podatku VAT, działa bez wynikowo, natomiast każdemu właścicielowi przekazuje informację na bieżąco, dla celów indywidualnego rozliczenia się właściciela z ciążących na nim obowiązków podatkowych przed Urzędem Skarbowym. Nieruchomości są budynkami wielolokalowymi z przewagą lokali mieszkalnych (ponad 50%). Na terenie nieruchomości znajdują się wolnostojące garaże, które najemcy niekoniecznie z przedmiotowej nieruchomości wynajmują na powyżej opisanych zasadach.

Problem Wnioskodawcy jako zarządcy, zaczyna się wówczas, gdy zgodnie z art. 17 ustawy o VAT, pojawia się właściciel, który jest nierezydentem i korzystając z przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2007 r. odstępuje od obowiązku rejestracji do podatku VAT w Polsce i poleca Zrzeszeniu jako Zarządcy przenieść obowiązek zapłaty VAT na najemców lokali użytkowych w swojej nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli właściciel skorzysta z tego przepisu to najemca lokalu użytkowego jest zobowiązany do odprowadzenia podatku VAT w momencie otrzymania informacji, że właściciel jest nierezydentem.

Jeżeli jest podatnikiem VAT powinien zwiększyć zeznanie ze swojej działalności o podatek VAT od najmu w deklaracji VAT-7, w przypadku gdy prowadzi działalność ale nie jest objęty podatkiem VAT to powinien zarejestrować się do VAT od najmu i niezwłocznie odprowadzić podatek i złożyć deklaracje VAT-9.

Natomiast jeżeli najemca nie prowadzi działalności i nie jest objęty VAT to zdaniem Wnioskodawcy nie można na niego przenieść powyższego obowiązku, dlatego w tym zakresie to właściciel nieruchomości ma obowiązek zgłoszenia rejestracji VAT w Polsce i odprowadzenia podatku w polskim Urzędzie Skarbowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawa o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez import usług, zgodnie z art. 2 ust. 9 ustawy o VAT, rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania albo pobytu na terytorium kraju.

W myśl art. 17 ust. 2 ustawy o VAT przepisów ust. 1 pkt 4 i 5 nie stosuje się w przypadku świadczenia usług i dostawy towarów, od których podatek należny został rozliczony przez usługodawcę lub dokonującego dostawy towarów na terytorium kraju, z wyłączeniem świadczenia usług określonych w art. 27 ust. 3 lub art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7 oraz dostawy gazu w systemie gazowym lub energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, dla których w każdym przypadku podatnikiem jest usługobiorca lub nabywca towarów.

Natomiast zgodnie z art. 17 ust. 3 ustawy o VAT przepis ust. 1 pkt 4 stosuje się, jeżeli usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju, z zastrzeżeniem ust. 4.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Jednocześnie zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze - z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej;

Zgodnie z art. 19 ust. 19 ustawy o VAT przepisy ust. 1, 4, 5, 11, 13 pkt 1 lit. b i c, pkt 2, 4 i 7-9 oraz ust. 14-16 stosuje się odpowiednio do importu usług.

W myśl art. 27 ust. 1 ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i art. 28.

Zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT W przypadku świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców majątkowych i pośredników w obrocie nieruchomościami oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego - miejscem świadczenia usług jest miejsce położenia nieruchomości.

Stosownie do art. 98 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia może określić podatników innych niż wymienieni w art. 96 ust. 3, niemających obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego.

Stosownie do art. 99 ust. 9 ustawy o VAT w przypadku gdy podatnicy wymienieni w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 nie mają obowiązku składania deklaracji podatkowej, o którym mowa w ust. 1-3 lub w ust. 8, deklarację podatkową składa się w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Zgodnie z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca.

Oznacza to, że w przypadku gdy podatnik podlegający podmiotowemu zwolnieniu od podatku, mimo że jest zwolniony z VAT, obowiązany jest zadeklarować i odprowadzić do urzędu skarbowego podatek należny od nabytej usługi, pochodzącej z importu, w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, w ramach deklaracji VAT-9. Podatek ten obciąża podatnika zwolnionego od podatku jako konsumenta finalnego.

Deklarację VAT-9 składają podatnicy będący usługobiorcami usług świadczonych przez podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium Polski, którzy nie mają obowiązku składać deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D lub VAT-8.

Zgodnie z § 1 pkt 1 lit. j rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie określenia podatników niemających obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego (Dz. U. Nr 58, poz. 558 z późn. zm.) obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego nie mają podatnicy nieposiadający na terytorium kraju siedziby lub stałego miejsca zamieszkania albo stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli wykonują na terytorium kraju wyłącznie czynności inne niż wymienione w lit. a-i usługi wykonywane na rzecz podatników, o których mowa w art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, posiadających siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju, lub na rzecz osób prawnych niebędących podatnikami w rozumieniu art. 15 ustawy, posiadających siedzibę na terytorium kraju.

Przez import usług rozumie się zatem usługi spełniające łącznie następujące warunki:

Wyłączenie z opodatkowania importu usług wiąże się z tym, że podatnik nieposiadający siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania albo pobytu na terytorium kraju, będący usługodawcą usług na terytorium Polski, może się zarejestrować w Polsce jako podatnik i wówczas jest zobowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonanej usługi w Polsce - za wyjątkiem importu usług określonych w art. 27 ust. 3 w związku z ust. 4, kiedy zobowiązanym do rozliczenia podatku jest zawsze usługobiorca. Jeżeli usługodawca z tego obowiązku się wywiąże, usługobiorca tych usług (za wyjątkiem ww. przypadku, kiedy zawsze to on jest zobowiązanym do rozliczenia podatku) nie jest zobligowany do samoobliczenia podatku z tego tytułu, czyli nie jest w tym momencie podatnikiem z tytułu otrzymanej usługi od tego podatnika, a to powoduje, że nie występuje w ogóle import usług. Jeżeli jednak usługodawca nie zarejestrował się w Polsce jako podatnik i nie rozliczył się w Polsce z tytułu wykonanej usługi na rzecz usługobiorcy, ten ostatni jest podatnikiem z tego tytułu i jest zobligowany do rozliczenia podatku z uwagi na zaistnienie importu usług.

Ze zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca jest zarządcą nieruchomości na podstawie umów cywilnych o zarząd zawarty z właścicielami. Lokale w zarządzanych nieruchomościach wynajmowane są na podstawie umów najmu zawartych z najemcami lokali użytkowych i mieszkań, gdzie stronami są właściciel (w jego imieniu Zrzeszenie) i najemca. Zrzeszenie działa w swoim imieniu na rachunek właściciela. Problem Wnioskodawcy jako zarządcy, zaczyna się wówczas, gdy zgodnie z art. 17 ustawy o VAT, pojawia się właściciel, który jest nierezydentem i korzystając z przepisu § 1 pkt 1 lit. j rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2007 r. odstępuje od obowiązku rejestracji do podatku VAT w Polsce i poleca Zrzeszeniu jako Zarządcy przenieść obowiązek zapłaty VAT na najemców lokali użytkowych w swojej nieruchomości.

Z powyższych przepisów wynika, iż usługi związane z nieruchomościami, w tym usługi najmu, opodatkowane są zawsze w kraju, w którym nieruchomość jest położona, niezależnie od tego dla jakiego podmiotu wykonywana jest usługa, gdzie ma siedzibę usługodawca oraz usługobiorca. Z treści wniosku wynika, iż miejsce położenia nieruchomości jest Polska. Zatem przedmiotowa usługa najmu podlega regulacji polskiej ustawy od towarów i usług.

Reasumując, stwierdzić zatem należy, że stanowisko Wnioskodawcy, iż jeżeli właściciel (nierezydent) skorzysta ze zwolnienia wynikającego z ww. przepisu § 1 pkt 1 lit. j rozporządzenia Ministra Finansów to najemca lokalu użytkowego jest zobowiązany do odprowadzenia podatku VAT, jest prawidłowe, jednakże przy założeniu, że najemca ten prowadzi działalność gospodarczą.

Za prawidłowe, przy założeniu jak powyżej, należy też uznać stanowisko Wnioskodawcy, iż w momencie otrzymania informacji, iż właściciel jest nierezydentem, najemca jest zobowiązany do odprowadzenia podatku VAT.

Równocześnie stanowisko Wnioskodawcy, iż jeżeli usługobiorca jest podatnikiem VAT to powinien zwiększyć zeznanie ze swojej działalności o podatek VAT od najmu w deklaracji VAT-7, należało uznać za prawidłowe.

Za nieprawidłowe należy natomiast uznać stanowisko Wnioskodawcy, iż Usługobiorca prowadzący działalność ale nieobjęty podatkiem VAT powinien zarejestrować się do podatku VAT.

Rozliczenie podatku z tytułu importu usługi w przypadku takiego usługobiorcy nie wymaga uprzedniej rejestracji. Jednakże na podstawie art. 90 ust. 9 ustawy o VAT, usługobiorca, jako podatnik niemający obowiązku składania deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D i VAT-8, w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego zobowiązany jest do złożenia deklaracji VAT-9 dla podatku od towarów i usług od importu usług.

Ponadto stanowisko Wnioskodawcy, iż jeżeli najemca nie prowadzi działalności i nie jest objęty VAT to nie można na niego przenieść powyższego obowiązku, dlatego w tym zakresie to właściciel nieruchomości ma obowiązek zgłoszenia rejestracji VAT w Polsce i odprowadzenia podatku w polskim Urzędzie Skarbowym, należy również uznać za prawidłowe.

Jednakże oceniając stanowisko Wnioskodawcy całościowo, należało uznać je za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.