IBPP2/443-1234/12/KO

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 6 grudnia 2012 r. (data wpływu 11 grudnia 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 lutego 2013 r. (data wpływu 5 marca 2013 r.) i z dnia 15 marca 2013 r. (data wpływu 19 marca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT czynności udzielenia pożyczek - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 grudnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT czynności udzielenia pożyczek.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 28 lutego 2013 r. (data wpływu 5 marca 2013 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 22 lutego 2013 r. znak: IBPP2/443-1234/12/KO.

Ww. wniosek został uzupełniony ponownie pismem z dnia 15 marca 2013 r. (data wpływu 19 marca 2013 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie z dnia 7 marca 2013 r. znak: IBPP2/443-1234/12/KO.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Z. jest jednostką samorządową, która prowadzi Międzyzakładową Pracowniczą Kasę Pożyczkowo-Zapomogową pracowników oświaty. Kasę obsługują 3 etaty. Środki na wynagrodzenia Szkoła otrzymuje w planie budżetowym. Na podstawie umów Kasa obsługuje pracowników szkół z całego powiatu. Kosztami wynagrodzeń i pochodnymi od wynagrodzeń pracowników obsługi KZP obciążane są proporcjonalnie do liczby członków kasy wszystkie placówki. Nie nalicza się dodatkowych opłat, kasa nie przynosi żadnych zysków. Środki za obsługę obcych członków są dochodem Wnioskodawcy, który odprowadza do jednostki nadrzędnej.

Pismem z dnia 28 lutego 2013 r. Wnioskodawca uzupełnił zdarzenie przyszłe następująco:

Wnioskodawca informuje, że

Pismem z dnia 15 marca 2013 r. Wnioskodawca uzupełnił zdarzenie przyszłe następująco:

Wnioskodawca informuje, że głównym celem MPKPZ przy Zespole Szkół jest udzielanie pożyczek długo i krótkoterminowych oraz zapomóg bez oprocentowania (przy okazji są prowadzone czynności księgowe związane z udzielaniem i ewidencją pożyczek). Pożyczki i zapomogi udzielane są członkom MPKPZ, którzy są pracownikami Urzędów Miast, Urzędów Gmin, szkół z terenu miasta i gmin, niepublicznej szkoły wyższej, Niepublicznego Zespołu Szkół, osobom fizycznym.

Na podstawie zawartych umów pomiędzy jednostkami budżetowymi, stowarzyszeniem, osobami fizycznymi świadczy Wnioskodawca usługę udzielania pożyczek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 15 marca 2013 r.):

Czy usługa udzielania pożyczek pieniężnych jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

Stanowisko Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 15 marca 2013 r.).

Usługa udzielania pożyczek i zapomóg jest zwolniona z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Na wstępie należy zauważyć, iż w piśmie z dnia 15 marca 2013 r. (data wpływu 19 marca 2013 r.) Wnioskodawca uzupełnił opis zdarzenia przyszłego, zmodyfikował pytanie i przedstawił ostateczne własne stanowisko w sprawie oceny prawnej. W opisie zdarzenia przyszłego Wnioskodawca wskazał m.in., iż pożyczki długo i krótko terminowe udzielane są bez oprocentowania. Zatem podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie odnosi się do przedstawionego ostatecznie zdarzenia przyszłego, sformułowanego pytania i stanowiska własnego Wnioskodawcy zawartego w tym piśmie.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Zatem odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Można w tym miejscu wskazać, iż kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, iż wskazane powyżej czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, iż czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem).

Z kolei pojęcie "odpłatności" pojawiło się w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin "zapłata" stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie trybunał zauważył, iż czynność "podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy".

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, iż oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

W związku z powyższym, jeżeli czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegają oprocentowaniu to stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast w przypadku, gdy czynności polegające na udzieleniu pożyczek nie podlegają oprocentowaniu wówczas świadczenie to nie stanowi odpłatnego świadczenia usług, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W opisie zdarzenia Wnioskodawca wskazał, że pożyczki krótko i długoterminowe udzielane są bez oprocentowania.

Mając na uwadze treść powołanych przepisów prawa oraz opis zdarzenia należy stwierdzić, iż świadczonej usłudze udzielenia pożyczek nie odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy w postaci wynagrodzenia. Pożyczkodawca bowiem z tytułu udzielonych pożyczek nie otrzymuje wynagrodzenia w postaci odsetek od udzielonej pożyczki. Zatem usługa udzielenia pożyczek (bez oprocentowania) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zmiana któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiana stanu prawnego powoduje, że niniejsza interpretacja traci swoją ważność.

Podkreślić należy, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie ściśle w okolicznościach przedstawionych we wniosku i w kwestiach, które były przedmiotem zapytania Wnioskodawcy, tj. w kwestii opodatkowania usług udzielania pożyczek bez oprocentowania.

Nie jest przedmiotem interpretacji kwestia opodatkowania świadczenia odpłatnych czynności i udzielanych zapomóg, gdyż kwestia ta nie była przedmiotem zapytania Wnioskodawcy.

W myśl bowiem art. 14c § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny, przy czym można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie, natomiast w razie negatywnej oceny stanowiska wnioskodawcy interpretacja indywidualna zawiera wskazanie prawidłowego stanowiska wraz z uzasadnieniem prawnym.

Z przywołanych wyżej przepisów wynika zatem, że interpretacja indywidualna wydawana w trybie przepisów art. 14b Ordynacji podatkowej stanowi de facto ocenę prawidłowości stanowiska zainteresowanego wskazanego przez niego w złożonym wniosku. Zauważyć należy, że zakres interpretacji wyznacza postawione przez zainteresowanego we wniosku pytanie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Józefa Ignacego Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.