IBPP2/443-1105/08/LŻ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 27 listopada 2008 r. (data wpływu 1 grudnia 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 listopada 2009 r. (data wpływu 3 grudnia 2008 r.), pismem z dnia 8 grudnia 2008 r. (data wpływu 11 grudnia 2008 r.) oraz pismem z dnia 29 grudnia 2008 r. (data wpływu 2 stycznia 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia na rzecz Skarbu Państwa własności nieruchomości w celu ustanowienia przez Skarb Państwa na tej samej nieruchomości prawa wieczystego użytkowania na rzecz Wnioskodawcy - jest prawidłowe.

W dniu 1 grudnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia na rzecz Skarbu Państwa własności nieruchomości w celu ustanowienia przez Skarb Państwa na tej samej nieruchomości prawa wieczystego użytkowania na rzecz Wnioskodawcy.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 28 listopada 2009 r. (data wpływu 3 grudnia 2008 r.), pismem z dnia 8 grudnia 2008 r. (data wpływu 11 grudnia 2008 r.) oraz pismem z dnia 29 grudnia 2008 r. (data wpływu 2 stycznia 2009 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 23 grudnia 2008 r. znak: IBPP2/443-1105/08/LŻ.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest dysponentem dwóch, sąsiadujących ze sobą nieruchomości, z których jednej jest właścicielem, a drugiej użytkownikiem wieczystym. Wnioskodawca zamierza połączyć obie nieruchomości w jedną; zamiar ten może zostać zrealizowany poprzez przeniesienie własności nieruchomości, której jest właścicielem na rzecz Skarbu Państwa z jednoczesnym zobowiązaniem się przez Skarb Państwa do ustanowienia na rzecz Wnioskodawcy na tej nieruchomości prawa użytkowania wieczystego. Umowa, którą Wnioskodawca zamierza zawrzeć jest umową nienazwaną, nie mieszczącą się w ramach umowy sprzedaży, o której mowa w art. 535 Kodeksu cywilnego, jak również umowy zamiany - art. 603 Kodeksu cywilnego czy też umowy darowizny - art. 888 Kodeksu Cywilnego. Umowa ta polega bowiem na przeniesieniu (bez ekwiwalentu pieniężnego czy też rzeczowego) przez Wnioskodawcę na rzecz Skarbu Państwa prawa własności nieruchomości gruntowej, w celu ustanowienia przez Skarb Państwa na rzecz Wnioskodawcy prawa użytkowania wieczystego na tej nieruchomości. Jak z tego wynika, Wnioskodawca nie otrzymuje z tytułu przeniesienia własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa (dostawę towarów w rozumieniu Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej Ustawa o VAT) żadnego ekwiwalentu. Jako ekwiwalent taki nie może być traktowane ustanowienie przez Skarb Państwa na jego rzecz prawa użytkowania wieczystego, gdyż ustanowienie to jest odrębną i odpłatną czynnością prawną (wnioskodawca zobowiązany będzie ponosić z tego tytułu opłatę wstępną i opłaty roczne).

Przedmiotowa nieruchomość jest działką niezabudowaną, przeznaczoną pod zabudowę.

W pismie z dnia 29 grudnia 2008 r. Wnioskodawca wyjaśnił, iż nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu działki objętej wnioskiem.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy umowa polegająca na przeniesieniu przez Wnioskodawcę na rzecz Skarbu Państwa własności nieruchomości bez otrzymywania w zamian ekwiwalentu pieniężnego bądź rzeczowego tj. dostawa towaru w rozumieniu Ustawy o VAT w celu ustanowienia przez Skarb Państwa na tej samej nieruchomości prawa użytkowania wieczystego na rzecz Wnioskodawcy ma charakter odpłatnej dostawy w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT i czy w związku z tym będzie ona podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, art. 5 ustawy o VAT określa przedmiotowy zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że przepisy ustawy znajdują zastosowanie w zasadzie jedynie do określonych tam wyczerpująco czynności i zdarzeń. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju. Zgodnie zaś z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w tym również: (pkt 2) wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. Zgodnie zaś z art. 7 ust. 2 Ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się również wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności w całości lub w części.

W ocenie Wnioskodawcy zasadniczą kwestią dla ustalenie czy opisany stan faktyczny podlega opodatkowaniu jest odpowiedź na pytanie czy umowa przeniesienia prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa - tj. posługując się nomenklaturą Ustawy o VAT - świadczenie polegające na dostawie towaru w zamian za świadczenie Skarbu Państwa polegające na ustanowieniu przez Skarb Państwa na tej nieruchomości prawa użytkowania wieczystego na rzecz Wnioskodawcy jest odpłatną dostawą w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z brzmieniem powoływanego art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT podstawowe czynności, które podlegają opodatkowaniu - tj. dostawa towarów oraz świadczenie usług - muszą mieć charakter odpłatny. Odpłatność nie jest oczywiście ograniczona do świadczenia pieniężnego. Także świadczenie rzeczowe może stanowić o odpłatności dostawy czy świadczenia usług o ile dokonywane ono będzie ekwiwalentnie, to znaczy w zamian za przedmiotowe świadczenie. Odpłatny charakter czynności (dostawy bądź usług) to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów. Podkreślić należy, że wspomniana zapłata, czy zwrot kosztów musi następować w zamian za dostawę towarów czy świadczenie usług. Nie każda jednak korzyść, jaką otrzymuje dostawca czy też świadczeniodawca, może być uznana za płatność (wynagrodzenie) za usługę czy dostawę. Stąd też niektóre świadczenia, mimo że łączy się z nimi transfer środków pieniężnych czy też innych korzyści materialnych, nie będą uznane za odpłatne. Zapłata musi mieć konkretny wymiar. Wynagrodzenie musi być konkretną wielkością wyrażoną w pieniądzu.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 lipca 2007 r. III SA/Wa 3630/06 "odpłatność oznacza wykonanie usługi (dostawy towarów) za wynagrodzeniem, a więc za zapłatą, zwrotem kosztów lub ekwiwalentem środków pieniężnych,..) Element "odpłatności" musi pojawić się bowiem w bezpośrednich relacjach pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą. Pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonaniem świadczenia powinien istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie, a otrzymana zapłata jest konsekwencją wykonania świadczenia. Zapłata musi mieć konkretny wymiar, nie stanowią jej nieznane bliżej i ewentualne korzyści, które mogą powstać w zamian za świadczenie.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w powołanym stanie faktycznym nie można mówić o tym, iż planowana przez Wnioskodawca transakcja ma charakter odpłatny. O braku tej cechy świadczy przede wszystkim okoliczność, że Wnioskodawca zamierza wyzbyć się swojego prawa własności na rzecz innego pomiotu nie otrzymując w zamian żadnego ekwiwalentu mającego dla niego wartość pieniężną bądź rzeczową. Świadczeniem drugiej strony umowy tj. Skarbu Państwa będzie wprawdzie ustanowienie na rzecz Wnioskodawcy prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości, ale w tym wypadku świadczenie to nie może być uznane za ekwiwalent dostawy dokonywanej przez Wnioskodawcę a to z tego tytułu jest ono ze swej istoty odpłatne "w przeciwną stronę", gdyż kreuje ono dla Wnioskodawcy zobowiązanie do zapłaty opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego. To świadczenie Skarbu Państwa nie jest więc odpłatnością za przeniesienie na jego rzecz własności nieruchomości a jedynie celem i uzasadnieniem dla dokonania przez Wnioskodawcę tej czynności. Korzyść prawna jaką Wnioskodawca uzyska (możliwość połączenia dwóch nieruchomości w jedną, w jednej księdze wieczystej) ma wymiar jedynie prawny a nie materialny.

Z drugiej strony przedmiotowa Umowa w ocenie Wnioskodawcy nie może być również uznana za umowę darowizny, gdyż przeniesienie prawa własności przez Wnioskodawcę nie odbywa się bez obowiązku żadnego świadczenia na jego rzecz ze strony Skarbu Państwa. To świadczenie przecież występuje, w postaci ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na tejże nieruchomości, jednakże świadczenie to, jak napisano wyżej nie ma dla Wnioskodawcy wartości materialnej a jedynie prawną. Mimo to, samo jego istnienie przesądza o braku możliwości kwalifikacji przedmiotowej umowy jako umowy darowizny.

Z tych względów w ocenie Wnioskodawcy odpowiedź na przedstawione w niniejszym wniosku pytanie jest negatywna.

W załączeniu Wnioskodawca przedkłada opinię Pana prof. dr hab. Edwarda D. na temat charakteru prawnego umowy będącej przedmiotem przedstawionego we wniosku stanu faktycznego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm., ostatnia zmiana Dz. U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega między innymi odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu VAT, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przepis art. 7 ust. 1 cyt. ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Ustawodawca dla celów podatku od towarów i usług zrównał z odpłatną dostawą towarów niektóre nieodpłatne czynności. I tak, zgodnie z treścią art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

Zatem opodatkowaniu podatkiem VAT podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru.

Jak wynika z cyt. wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT dla uznania, iż dostawa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność.

W ustawie o podatku od towarów i usług nie określono expressis verbis co należy rozumieć pod pojęciem odpłatności (wynagrodzenia), które powoduje, że dostawa towarów lub świadczenie usług stają się czynnościami opodatkowanymi VAT. Ponieważ i na gruncie Szóstej Dyrektywy oraz Dyrektywy 2006/112/WE nie zdefiniowano tego pojęcia, dla jego sprecyzowania można się odwołać do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w którym przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym, dostawcę towarów lub usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności, wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu, co jednak nie oznacza, że musi mieć ono postać pieniężną, gdyż wynagrodzenie (odpłatność) jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (zapłatą za towar lub usługę może być inny towar lub usługa), albo mieszaną (zapłata w części pieniężna a w części rzeczowa). Innymi słowy, musi istnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług. Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę i jeżeli świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności. Wskazano również, że wynagrodzenie jako świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, ponieważ podstawą opodatkowania jest świadczenie (wynagrodzenie) faktycznie otrzymane (należne), a nie wartość ustalana według kryteriów obiektywnych. Wynagrodzenie takie powinno pozostawać jednak w proporcji do uzyskanej w zamian korzyści, a więc być ekwiwalentne wobec dostarczanego towaru lub świadczonej usługi.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca jest dysponentem dwóch, sąsiadujących ze sobą nieruchomości, z których jednej jest właścicielem, a drugiej użytkownikiem wieczystym. Wnioskodawca zamierza połączyć obie nieruchomości w jedną; zamiar ten może zostać zrealizowany poprzez przeniesienie własności nieruchomości, której jest właścicielem na rzecz Skarbu Państwa z jednoczesnym zobowiązaniem się przez Skarb Państwa do ustanowienia na rzecz Wnioskodawcy na tej nieruchomości prawa użytkowania wieczystego. Wnioskodawca nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu działki objętej wnioskiem.

Zatem ustanowienia na rzecz Wnioskodawcy na przedmiotowej nieruchomości prawa użytkowania wieczystego przez Skarb Państwa nie można potraktować jako odpłatność za przeniesienie własności ww. nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa, gdyż ww. ustanowienie, w ocenie tut. organu, nie jest ekwiwalentem dostawy ww. gruntu. Dla Wnioskodawcy ustanowienie ww. prawa powoduje zobowiązanie do poniesienia opłaty wstępnej oraz do ponoszenia opłat rocznych z tytułu użytkowana wieczystego przez cały okres jego trwania.

Jednocześnie przez umowę darowizny zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) rozumie się, iż darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Świadczenie na rzecz obdarowanego może w szczególności polegać na przeniesieniu określonych praw z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego (np. prawa własności, użytkowania wieczystego, wierzytelności), na zapłacie pewnej sumy pieniężnej, ustanowieniu praw majątkowych (np. służebności osobistej), zwolnieniu obdarowanego z długu, zniesieniu prawa obciążającego rzecz należącą do obdarowanego (np. hipoteki). Darowizna prowadzi z jednej strony do zmniejszenia majątku darczyńcy, a z drugiej strony do powiększenia aktywów majątkowych obdarowanego lub do zmniejszenia jego pasywów. Jej istotą jest jej nieodpłatność, tzn. brak odpłatności za nabycie majątku przez obdarowanego. Obdarowany nie jest zobligowany do wykonania świadczenia wzajemnego, które stanowiłoby ekwiwalent za nabycie majątku. Dla oceny charakteru prawnego umowy darowizny nie ma znaczenia konkretny motyw dokonanego nieodpłatnego przysporzenia.

Należy jednak zauważyć, iż w kompetencjach tut. organu nie leży ocena czy mamy do czynienia z darowizną w rozumieniu ww. przepisu Kodeksu cywilnego czy też nie, tylko ocena czy dana czynność stanowi nieodpłatne przekazanie towarów w myśl art. 7 ust. 2 ustawy o VAT

Analiza powołanych wyżej przepisów pozwala stwierdzić, iż nie zostały spełnione przesłanki, warunkujące zrównanie nieodpłatnego przekazania towarów z odpłatną dostawą towarów, gdyż Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku naliczonego w związku z przedmiotową nieruchomością oraz ustanowienia prawa wieczystego użytkowania nie można potraktować jako odpłatność za przekazanie własności gruntu na rzecz Skarbu Państwa.

Reasumując, nieodpłatne przekazanie przez Wnioskodawcę przedmiotowej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na powyższe rozstrzygnięcie nie ma wpływu późniejsze ustanowienie na tej nieruchomości wieczystego użytkowania przez Skarb Państwa.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy uznaje się za prawidłowe.

W odniesieniu do przywołanego przez Wnioskodawcę wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 lipca 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 3630/06 zauważa się, iż orzeczenie to zostało wydane w konkretnej sprawie i dotyczy wyłącznie tej sprawy, w której zapadł. Wyroki sądów nie mają charakteru powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania Ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.