IBPP2/443-1012/14/IK - Podatek od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących usługi prawne.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 10 października 2014 r. (data wpływu 13 października 2014 r.), uzupełnionym pismem z 12 stycznia 2015 r. (data wpływu 14 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących usługi prawne - jest prawidłowe.

W dniu 13 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących usługi prawne.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 12 stycznia 2015 r. (data wpływu 14 stycznia 2015 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 31 grudnia 2014 r. znak: IBPP2/443-1012/14/IK.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca (dalej także jako: pozwany) jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, której przedmiotem jest m.in. sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach. Działalność ta jest opodatkowana podatkiem VAT.

Wnioskodawca jako pozwany był stroną w procesach cywilnych, wytoczonych przez osoby wynajmujące mu lokal na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Procesy te były efektem uznania przez wynajmujących za bezskuteczne dokonanego przez Wnioskodawcę obniżenia czynszu najmu, jak również późniejszego wypowiedzenia umowy najmu. Działania te zostały zaś poczynione przez Wnioskodawcę w związku z faktem, że remont ulicy przy której usytuowany był lokal, w ocenie Wnioskodawcy, utrudniał klientom dostęp do lokalu co wpłynęło na spadek obrotów Wnioskodawcy i nieopłacalność prowadzenia w tym miejscu działalności handlowej. Uznając to za wady lokalu przeznaczonego do działalności handlowej, Wnioskodawca skorzystał z uprawnień wynikających z art. 664 Kodeksu cywilnego umożliwiających obniżenie czynszu, jak i wypowiedzenie umowy najmu.

Przebieg i okoliczności sporów sądowych przedstawiono poniżej.

A)Postępowanie przed Sądem Okręgowym, jako Sądem I instancji oraz postępowania nakazowe

W dniu 5 lutego 2004 r. Wnioskodawca zawarł ze współwłaścicielami nieruchomości (dalej: powodami) umowę najmu lokalu położonego w T. (dalej jako: "umowa najmu"); umowa najmu została zawarta na czas określony do dnia 31 sierpnia 2014 r., a jej postanowienia nie przewidywały możliwości wcześniejszego wypowiedzenia umowy; w najmowanym lokalu Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą - sklep z odzieżą firmy odzieżowej (na podstawie umowy franczyzy).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

a. Pismem z dnia 13 czerwca 2012 r. powodowie wezwali Wnioskodawcę do zapłaty zaległości czynszowych za okres od lipca 2011 r. do czerwca 2012 r. w wysokości 431 414,14 zł w terminie 5 dni pod rygorem wszczęcia postępowania sądowego; pozwany zajmował lokal, prowadził w nim działalność gospodarczą, lecz nie uiszczał należności w żądanej przez powodów i ustalonej umową najmu wysokości (z przyczyn wyjaśnionych w dalszej części wniosku).

b. W dniu 19 lipca 2012 r. przeciwko Wnioskodawcy został wniesiony pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i zasądzenie od Wnioskodawcy kwoty 431 414,14 zł tytułem zaległości czynszowych z tytułu zawartej umowy najmu lokalu. W sprawie wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, od którego Wnioskodawca wniósł środek zaskarżenia (sprzeciw).

c. Od maja 2011 r. do kwietnia 2012 r. Miasto T. prowadziło remont głównej ulicy miasta, przy której był położony przedmiotowy lokal. Polegał on na wymianie wszelkich instalacji podziemnych, wymianie nawierzchni oraz jej nowej aranżacji. Był on prowadzony etapami. Na czas trwania remontu ulica wyłączona została z ruchu pojazdami. Przejście nią, na odcinkach prowadzonych prac, było utrudnione z powodu wykopów prowadzonych środkiem ulicy, zalegania materiałów budowlanych. Dojścia do lokali użytkowych były jednak zapewnione W bezpośrednim sąsiedztwie wynajmowanego lokalu remont był prowadzony przez okres około dwa-trzy miesiące. W listopadzie 2011 r. dostęp do sklepu nie był utrudniony. Pozwany nie zgłaszał administratorowi budynku żadnych problemów z dostępnością do lokalu.

d. Prace remontowe wpłynęły na spadek ilości klientów odwiedzających sklep prowadzony przez Wnioskodawcę. Od lipca 2011 r. sklep prowadzony przez Wnioskodawcę pod ww. adresem odnotowywał systematyczny spadek "wejść" klientów, tendencja taka utrzymała się również w 2012 r. Działalność gospodarcza prowadzona przez Wnioskodawcę w przedmiotowym lokalu od kilku lat nie była opłacalna.

e. Mailem z dnia 27 października 2011 r. Wnioskodawca poprosił jednego z powodów o spotkanie celem ustalenia nowych warunków współpracy w związku z utratą rentowności punktu handlowego prowadzonego przez niego. Powód zaproponował spotkanie w tygodniu po 1 listopada 2011 r. W dniu 2 listopada 2011 r. Wnioskodawca skierował do jednego z powodów pismo, w którym wskazał, że w związku z niewywiązywaniem się z ustaleń dotyczących obniżenia czynszu najmu, a nadto z okolicznością, że od wiosny 2011 r. dostęp do lokali handlowych przy ulicy jest praktycznie uniemożliwiony rozwiązuje umowę najmu ze skutkiem na dzień 31 stycznia 2012 r.

f. W odpowiedzi na powyższe - powodowie - w piśmie z dnia 10 listopada 2011 r. - wskazali, że oświadczenie pozwanego o wypowiedzeniu umowy traktują jako bezskuteczne z uwagi na brak przesłanek prawnych i faktycznych do rozwiązania umowy. Zaprzeczyli, aby kiedykolwiek deklarowali obniżenie czynszu najmu, jak również to, że klienci mają utrudniony dostęp do lokalu

g. Pozwany w dniu 15 listopada 2011 r. drogą mailową poinformował jednego z powodów, że ponosi straty z pozarolniczej działalności gospodarczej i może pozostać w wynajętym lokalu przy 50% stawce umówionego czynszu najmu. Wskazał nadto, że każdy inny poziom czynszu jest stratą dla firmy prowadzonej przez niego, i naturalne staje się rozwiązanie umowy najmu. Powodowie tego samego dnia zwrócili Wnioskodawcy uwagę, że pomimo wymiany nawierzchni ulicy, wejścia do lokali handlowych są dostępne lecz wygląd salonu nie świadczy o zaangażowaniu w jego prowadzenie. Propozycje obniżenia czynszu pozostawili bez komentarza.

h. Pismem z dnia 15 listopada 2012 r. skierowanym do powodów pozwany zażądał dokonania korekty faktur za okres kwiecień-czerwiec 2011 r. o 30% zafakturowanych kwot, od lipca do października 2011 r. o 50% zafakturowanych kwot oraz obniżenia czynszu i pozostałych należności o 50% od listopada 2011 r. Jeden z powodów na powyższe żądanie odpowiedział, że korekty faktur zostaną dokonane tylko w przypadku spłaty zadłużenia i bieżących terminowych płatności i to jest warunek rozmów o ewentualnym obniżeniu czynszu. Ostatecznie strony nie doszły do porozumienia, a Wnioskodawca dokonał częściowej zapłaty należności czynszowych.

i. Nadto należy dodać, że wobec Wnioskodawcy zostały wytoczone inne powództwa, tj. o wydanie nakazów zapłaty w związku z należnościami wynikającymi z tytułu umowy najmu między innymi za miesiące lipiec - sierpień 2012 r., wrzesień 2012 r., październik - listopad 2012 r., styczeń - luty 2013 r. W części spraw dochodzono również od Wnioskodawcy odsetek od nieregulowanych w terminie płatności czynszowych czy też opłat za media. Od wydanych w tych sprawach nakazów zapłaty Wnioskodawca wnosił środki zaskarżenia (zarzuty) wskutek czego sprawy te ostatecznie trafiły do rozpoznania wraz z powództwem opisanym w lit. b).

j. Spór w sprawie koncentrował się na okoliczności, czy remont ulicy prowadzony przez Miasto T. spowodował ograniczenie przydatności wynajętego lokalu do umówionego użytku, a nadto czy spowodował powstanie takiej wady, która uzasadniała wypowiedzenie przez najemcę umowy najmu.

W wyroku z dnia 5 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy zasądził od Wnioskodawcy kwotę 370 707,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami, utrzymał w całości bądź części wydane wobec Wnioskodawcy nakazy zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części i zasądził wobec Wnioskodawcy na rzecz powodów kwotę 37 819,83 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i oddalił wniosek powodów o zasądzenie kosztów procesu w pozostałej części.

Sąd Okręgowy uznał, że Wnioskodawca nie miał podstaw do wypowiedzenia, ze skutkiem natychmiastowym na dzień 31 stycznia 2012 r., łączącej strony umowy najmu. Natomiast pozwany na podstawie art. 664 § 1 k.c. zasadnie za okres od lipca 2011 r. do październik 2011 r. obniżył czynsz najmu, lecz obniżkę tę ustalił na poziomie 30%.

B)Postępowanie przed Sądem Apelacyjnym jako Sądem II instancji

W wyroku z dnia 23 maja 2014 r., Sąd Okręgowy w K. zmienił wyrok Sądu I instancji, w ten sposób, że zasądził od Wnioskodawcy solidarnie na rzecz powodów kwotę 431 414,14 zł oraz kwotę 46 033,30 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu, jak również dodatkowo zasądził od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 10 236 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Uwzględniając roszczenie powodów, Sąd apelacyjny zważył co następuje (cyt):

"Apelacja powodów okazała się niemal w całości zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego orzeczenia. Na uwzględnienie nie zasługiwała natomiast apelacja wniesiona przez pozwanego poza tą częścią, która dotyczy rozstrzygnięcia o kosztach postępowania. Sąd Apelacyjny przyjął ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz dokonane na jego podstawie ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego, jako własne.

Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie okazało się mieć rozpoznanie podniesionego w apelacji powodów zarzutu błędnego zastosowania przez Sąd I instancji art. 664 § 1 k.c. i na jego podstawie częściowego uwzględnienia podnoszonych przez pozwanego zarzutów, w sytuacji, gdy w okolicznościach faktycznych sprawy nie zachodziły przesłanki umożliwiające obniżenie czynszu najmu na zasadzie wskazanej w tym przepisie, albowiem będący przedmiotem zawartej między stronami umowy najmu lokal użytkowy nie posiadał wad, które skutkować miały ograniczeniem jego przydatności do umówionego między stronami użytku. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji wyjaśniając przyczyny, dla których uznał za częściowo zasadny zarzut pozwanego dotyczący konieczności obniżenia czynszu najmowanego od powodów lokalu, w swojej argumentacji skoncentrował się na wykazaniu wpływu jaki na użyteczność tego lokalu miały mieć roboty budowlane polegające na remoncie ulicy (...), przy której lokal ten jest położony. Należy jednak zauważyć, w świetle przepisu art. 664 § 1 k.c. dopuszczalne jest żądanie obniżenia czynszu najmu jedynie w sytuacji, gdy skutek w postaci ograniczenia przydatności rzeczy do umówionego użytku wynika z wady przedmiotu najmu. Sąd I instancji kwestię tą zupełnie pominął, co oznacza, że albo zagadnienia tego nie dostrzegł, albo apriorycznie założył, iż prowadzenie robót budowlanych w sąsiedztwie lokalu użytkowego stanowi jego wadę. Niezależnie od przyczyny braku wyjaśnienia tej kwestii w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, podkreślić należy, że w tym zakresie trafne okazało się niejednokrotnie artykułowane w toku postępowania stanowisko powodów, którzy kwestionowali możliwość przyjęcia, iż prowadzony przez Gminę Miasta remont ulicy i wynikające z niego dalsze konsekwencje, mogą zostać uznane za wadę oddanego w najem lokalu. Niewątpliwie bowiem za wadę przedmiotu najmu może zostać uznane jedynie coś co tkwi w tym przedmiocie, znajduje w nim swoją przyczynę, która ostatecznie negatywnie wypływa na walory użytkowe, ograniczając, jak stanowi powoływany art. 664 § 1 k.c. jego przydatność do umówionego użytku. Za tak rozumiane wady wynajmujący ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi, która rzeczywiście nie jest uzależniona od winy wynajmującego. Zdecydowanie należy natomiast wykluczyć rozszerzanie pojęcia "wady" na wszelkie okoliczności zewnętrzne, które jedynie oddziaływają na przedmiot najmu. Za takie zewnętrzne okoliczności należy uznać czynniki, którym nie można się skutecznie przeciwstawić poprzez dokonanie odpowiednich modyfikacji przedmiotu najmu. Taka wykładnia pojęcia wady w rozumieniu art. 664 § 1 k.c. prowadziłaby wprost do nieuzasadnionego rozszerzenia odpowiedzialności wynajmującego na okoliczności, wynikające z działania osób trzecich, na które nie ma on jakiegokolwiek wpływu i którym nie może się skutecznie przeciwstawić. Należy podkreślić, iż w sytuacji kiedy negatywne oddziaływanie na przedmiot najmu jest konsekwencją działania osób trzecich, najemcy lokalu przysługuje możliwość obrony swoich praw na podstawie art. 690 k.c. Tego typu roszczenia należy kierować jednak do osoby, która jest odpowiedzialna za naruszenie tych uprawnień, nie zaś do wynajmującego.

Uwzględniając powyższe rozważania należy stwierdzić, że okoliczności wskazywane przez pozwanego w postaci utrudnienia dostępu do przedmiotowego lokalu, stan techniczny całej ulicy (...) wyłączonej z ruchu oraz jej wygląd, zamykanie się lokali handlowych w trakcie remontu oraz utrzymujący się zmieniony profil handlowy nie mogą zostać uznane wbrew jego stanowisku za wady lokalu, ani za okoliczności za które powodowie ponoszą odpowiedzialność na innej podstawie. Abstrahując już od spornego charakteru niektórych ze wskazanych czynników, które jak argumentuje pozwany ostatecznie wpływają na dochodowość prowadzonej przez niego działalności gospodarczej w przedmiotowym lokalu, należy stwierdzić, że stanowią one konsekwencje remontu prowadzonego przez podmiot trzeci poza lokalem stanowiącym przedmiot najmu i to zapewne, uwzględniając rodzaj inwestycji zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Cechy użytkowe tego lokalu określone w umowie nie uległy zmianie i istotnie trudno oczekiwać, by wynajmujący mogli dokonać jakichkolwiek modyfikacji w tym obiekcie, które usunęłyby definiowane przez pozwanego "wady". Powodowie zasadnie zatem argumentowali, że w strukturze lokalu nie nastąpiła żadna zmiana, nie zmieniła się jego powierzchnia, sprawne są wszystkie urządzenia, posiada wodę, kanalizacje, prąd oraz instalację centralnego ogrzewania podłogowego, frontowe witryny i drzwi dwuskrzydłowe, czyli wszystko to, do czego zobowiązywali się powodowie w § 5 zawartej przez strony w dniu 5 lutego 2004 r. umowy Nadto posiada dostęp do drogi publicznej, nie zmieniła się jego lokalizacja i nie ma utrudnionego dostępu spowodowanego np. przebudową nieruchomości. Żadna ze wskazanych cech nie wpływa na okoliczności, na które powołuje się pozwany domagając się obniżenia czynszu najmu na podstawie art. 664 § 1 k.c. nie mówiąc już o braku jakichkolwiek podstaw do wypowiadania umowy w oparciu o art. 664 § 2 k.c.

Na odmienną interpretację wskazanego przepisu nie może wpływać powoływana w toku postępowania okoliczność, iż faktycznie doszło do obniżenia czynszu najmu w lokalach, których podmiotem wynajmującym była Gmina Miasta T. Gmina ta niewątpliwe poczuwała się do odpowiedzialności za wpływ prowadzonego remontu na wyniki działalności gospodarczej prowadzonej w lokalach położonych na remontowanej ulicy, nie mniej jednak okoliczność tą należy wiązać nie z faktem prawnej konieczności partycypowania właścicieli nieruchomości w ryzyku prowadzenia działalności w wynajmowanych przedsiębiorcom lokalach, lecz tym, iż była ona inwestorem tych robót budowlanych i tym samym liczyła się z odpowiedzialnością za szkody, jakie mogły zostać wywołane prowadzoną inwestycją. Niejako zatem, aby uprzedzić ewentualne roszczenia swoich najemców zdecydowała się zmodyfikować treść łączących ją stosunków najmu lokali użytkowych. Na podobnej zasadzie podjęta została uchwała zmniejszająca wymiar podatku lokalnego obciążającego właścicieli nieruchomości. Istotnie jednak działania Gminy względem właścicieli nieruchomości nie mogły wywołać bezpośredniego skutku miedzy najemcami lokali a innymi wynajmującymi, jak również prawnie obligować tych drugich do zmodyfikowania stawek czynszu wynikających z zawartych umów. Wskazane działania nie uchylały jednak odpowiedzialności Gminy względem najemców, którzy wskutek prowadzonego remontu odnieśli szkody w żaden sposób naprawione. W konsekwencji stwierdzenia, iż powoływane przez pozwanego okoliczności nie mogą zostać uznane za wady będącego przedmiotem najmu lokalu użytkowego przyjąć należy, że pozwanemu nie przysługiwało prawo do wypowiedzenia łączącej go z powodami umowy w oparciu o szczególną regulację art. 664 § 2 k.c. Ponieważ umowa ta była zawarta na czas oznaczony nie było podstawy do wypowiedzenia w oparciu o ogólne przepisy o zobowiązaniach, albowiem przewidziana w art. 3651 k.c. możliwość wypowiedzenia zobowiązania o charakterze ciągłym odnosi się wyłącznie do zobowiązań bezterminowych. Strony nie skorzystały także z możliwości zastrzeżenia w treści samej umowy sytuacji, w których przysługiwałoby im uprawnienie do jej wypowiedzenia, co było dopuszczalne w myśl art. 673 § 3 k.c. W tym stanie rzeczy skierowane do powodów oświadczenie z dnia 2 listopada 2011 r. o wypowiedzeniu umowy najmu było bezskuteczne i powodowie w dalszym ciągu uprawnieni byli do naliczania czynszu a pozwany zobowiązany do jego zapłaty. Podniesiony przez pozwanego zarzut, mający doprowadzić do oddalenia skierowanego przeciwko niemu powództwa w swej istocie opierał się na żądaniu uznania zasadności obniżenia czynszu najmu z uwagi na spadek dochodowości prowadzonej w będącym przedmiotem tego najmu lokalu działalności gospodarczej. Analiza zarówno przepisów regulujących stosunek najmu, jak i treści zawartej przez strony umowy nie pozwala jednak przyjąć, aby wskazana okoliczność w jakikolwiek sposób wpływała na zakres świadczenia, do spełnienia którego pozwany był zobowiązany względem powodów. W szczególności odnotować należy, że wśród przepisów art. 659-692 k.c. normujących najem, brak jest odpowiednika przepisu art. 700 k.c., zgodnie z którym dzierżawca może żądać obniżenia czynszu w sytuacji, gdy wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i które nie dotyczą jego osoby, zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu. Również w treści umowy z dnia 5 lutego 2004 r. strony dość szczegółowo regulując kwestię wysokości czynszu, ani nie uzgodniły żadnej procedury jego korekty, w sytuacji zmniejszenia się zysków osiąganych z prowadzonej w lokalu działalności, spowodowanego okolicznościami niezależnymi od pozwanego, ani też nie rozszerzyły odpowiedzialność wynajmujących na wypadek zaistnienia okoliczności, które do takiej sytuacji prowadziłyby.

Zamieszczenie w umowie tego typu postanowienia, jako skutek indywidualnego uzgodnienia przez strony szczegółowych warunków zawieranej umowy byłoby niewątpliwie skuteczne w świetle obowiązującej zasady swobody kształtowania treści umów (art. 3531 k.c.). Jego brak natomiast uniezależnia obowiązek zapłaty czynszu najmu od kwestii dochodowości prowadzonego w lokalu sklepu odzieżowego i na obecnym etapie czyni niemożliwym faktyczne przerzucenie na wynajmujących, wbrew ich woli części ryzyka gospodarczego prowadzonej przez pozwanego działalności. Należy także zwrócić uwagę na to, że tak powodowie jak i pozwany zawierali umowę najmu w ramach prowadzonych przez siebie działalności gospodarczych. Okoliczność ta ma znaczenie nie tylko przy określaniu miary staranności, której należałoby oczekiwać także na etapie kreowania stosunków zobowiązaniowych od osób, które są profesjonalnymi uczestnikami obrotu gospodarczego ale przede wszystkim z uwagi na możliwość swobodnego kształtowania zasad odpowiedzialności z tytułu rękojmi bez ograniczeń wynikających z art. 558 § 1 k.c. W relacjach między stronami dopuszczalne zatem było nie tylko przyjęcie szerszego pojęcia wady ale też rozbudowa zakresu uprawnień najemcy z przypadku ich wystąpienia. Strony z tej możliwości nie skorzystały. Podkreślić należy, że skoro z punktu widzenia interesów pozwanego istotne dla decyzji o wynajmowaniu od powodów przedmiotowego lokalu użytkowego, były cechy okolicy, w której ten lokal się znajdował, to nikt inny lecz właśnie pozwany winien był doprowadzić do tego, aby w umowie zostały przewidziane uprawnienia, czy to w postaci obniżenia czynszu czy też do rozwiązania umowy wskutek wypowiedzenia, na wypadek, gdyby charakterystyka otoczenia uległa długotrwałej lub stałej zmianie w tym zakresie W rezultacie przyjęcia stanowiska o braku podstaw do obniżenia czynszu należnego od pozwanego stwierdzić należy, iż zapłacone przez niego środki pieniężne nigdy nie przewyższały wysokości jego zadłużenia względem powodów, co czyni bezskutecznymi złożone przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu rzekomo przysługującym mu z tego tytułu wierzytelności względem powodów z ich roszczeniami o zapłatę części zaległego czynszu lub wynikających z faktu opóźnienia w jego zapłacie odsetek. Potrącenie jest bowiem możliwe jedynie między osobami, które są względem siebie równocześnie wierzycielami i dłużnikami, natomiast pozwany w przedstawianych przez siebie okolicznościach nie stał się, wbrew własnym twierdzeniom wierzycielem powodów. Tym samym brak jest podstaw do uznania zasadności sformułowanych na takiej podstawie zarzutów apelacji pozwanego Podobnie należy wyjaśnić, iż wobec wyżej przedstawionego stanowiska Sądu Apelacyjnego co do kwestii istnienia rzekomych wad lokalu, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy stały się pozostałe podniesione w apelacjach stron zarzuty zmierzające do podważenia rozważań Sądu I instancji co okresu, za który w ocenie tego Sądu należało obniżyć wysokość należnego od pozwanego czynszu z uwagi na ograniczenie użyteczności przedmiotowego lokalu ze względu na cel oznaczony w umowie, jak i wysokości obniżenia, które w nakreślonych warunkach winno było zostać uznać za odpowiednie. W szczególności należy podkreślić, że na uwzględnienie nie zasługiwały zarzuty pozwanego związane z zaniechaniem przeprowadzenia przez Sąd I instancji dowodów w postaci opinii biegłego sądowego i zeznań świadka (...), które miały służyć dokonaniu ustaleń w zakresie wpływu prowadzonego remontu ulicy na spadek osiąganych przez pozwanego dochodów z działalności realizowanej w lokalu wynajmowanym od powodów. Okoliczności te nie miały wpływu na treść rozstrzygnięcia w związku z czym Sąd Apelacyjny oddalił zawarte w apelacji pozwanego wnioski o ich dopuszczenie w toku postępowania odwoławczego Ostatecznie zatem, skoro niezasadne okazały się zarzuty pozwanego, co do istnienia okoliczności, stanowiących w świetle art. 664 § 1 k.c. podstawę obniżenia należnego powodom czynszu, którego zapłaty wraz z odsetkami za opóźnienie dochodzili w niniejszym postępowaniu, zaskarżony wyrok Sądu I instancji podlegał zmianie w pkt I polegającej na uwzględnieniu w całości powództwa i zasądzeniu od pozwanego na rzecz powodów kwoty 431 414,14 zł wraz z ustawowymi odsetkami naliczanymi od kwot i w terminach szczegółowo wykazanych w pozwie. Nadto zmianie podlegało rozstrzygnięcie o kosztach postępowań, które zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia już z tej przyczyny, że ostatecznie powództwo zostało uwzględnione w całości a zatem brak jest podstaw do stosunkowego rozdzielenia kosztów postępowania. Analizując tą część zaskarżonego wyroku Sąd Apelacyjny zwraca uwagę na to, że Sąd I instancji nie wyjaśnił dlaczego w ramach zwrotu kosztów procesu przyznał powodom potrójne koszty zastępstwa procesowego. W ocenie Sądu Apelacyjnego ani stopień skomplikowania tej sprawy, skala problemów prawnych w nim występujących, ani czas jego trwania nie upoważniają do określenia tego wynagrodzenia w stawce wyższej niż minimalna. Podstawą do takiego określenia kosztów zastępstwa procesowego nie może być tutaj ani liczba powodów, ani rodzaj współuczestnictwa występujący po ich stronie Wynagrodzenie pełnomocnika powodów za jego udział w postępowaniu przed Sądem I instancji powinno zostać ustalone w stawce minimalnej określonej w 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 lipca 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., t.j.). Uwzględniając powyższe oraz uiszczoną przez powodów w niniejszej sprawie: opłatę sądową w wysokości 21 571 zł, opłatę od wniosku o udzielenie zabezpieczenia, opłatę od wniosku o wpis hipoteki, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powodów za udział w postępowaniu zabezpieczającym i zażaleniowym a także opłaty poniesione przez powodów w połączonych sprawach: I C 2985/12 (opłata od wpisu hipoteki), I C 3144/12, I C 257/13 i I C 283/13 (opłaty od wniosków o udzielenie zabezpieczenia) oraz wynagrodzenie pełnomocnika powodów za udział w sprawach I C 3144/12 (postępowanie zabezpieczające - 900 zł), I C 257/11 (postępowanie zabezpieczające - 900 zł i zażaleniowe), I C 283/11 (postępowanie zabezpieczające - 600 zł) nie objęte wydanymi w nich nakazami zapłaty ani w inny sposób nie rozliczone, Sąd Apelacyjny ustalił koszty procesu należne powodom na kwotę 46 033,30 zł i taką też kwotę na podstawie art. 98 k.p.c., w myśl zasady odpowiedzialności za wynik postępowania, zasądził w pkt VII zmienionego wyroku. Cząstkowe kwoty wynagrodzenia pełnomocnika powodów poza przypadkami wyraźnie wskazanymi zostały określone według stawek minimalnych wskazanych w przepisach powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości.

Wynagrodzenia pełnomocnika powodów z połączonych spraw zostały określone w utrzymanych w mocy nakazach zapłaty.

(...)

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny, działając na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w uwzględnieniu apelacji powodów i częściowo apelacji pozwanego zmienił zaskarżony wyrok w pkt I i VII oraz na zasadzie art. 385 k.p.c. oddalił w pozostałym zakresie apelację pozwanego i apelację powodów w zakresie niektórych zarzutów co do rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd II instancji rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Uwzględniając iż, powodowie wygrali w całości sprawę (z niewielkim zmianami dotyczącymi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania) wywołaną zarówno wniesioną własną apelacją, jaki i apelacją pozwanego, która praktycznie w całości okazała się niezasadna, od pozwanego na ich rzecz należało zasądzić kwotę 10 236 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego..."

C)Ugoda zawarta z powodami

Obok opisanych wyżej spraw przeciwko Wnioskodawcy toczyło się również postępowanie cywilne w sprawie o zapłatę czynszu najmu za miesiąc grudzień 2012 r. (I NC 559/12), które zakończyło się zawarciem ugody z powodami, po zapadnięciu już wyroku Sądu Apelacyjnego, o którym mowa w pkt B). Zgodnie z jej postanowieniami, Wnioskodawca jest zobowiązany zapłacić powodom należność główną, odsetki, zwrot połowy opłaty sądowej od pozwu, zwrot kosztów zastępstwa procesowego, koszt pełnomocnictw, koszty zastępstwa w postępowaniu zażaleniowym oraz koszt wpisu hipoteki. Wnioskodawca zawarł z powodami ww. ugodę, gdyż dalsze kontynuowanie sprawy w świetle poprzednio zapadłego wyroku Sądu Apelacyjnego byłoby niecelowe i wiązałoby się z dodatkowymi kosztami.

Niezależnie od opisanych powyżej, a zapadłych w niniejszej sprawie rozstrzygnięć sądowych i zawartej ugody przez strony, należy mieć na uwadze, że zachowanie Wnioskodawcy nieuiszczającego czynszu w umownej wysokości nie było efektem jego złej woli lecz uznania, że obniżka czynszu najmu i wypowiedzenie umowy najmu znajdują swoje uzasadnienie w faktach, jak i w interpretacji obowiązujących przepisów prawa, albowiem jak uważał i wskazuje Wnioskodawca:

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, że:

Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i wykonuje czynności opodatkowane podatkiem VAT.

Usługi prawne świadczone na rzecz Wnioskodawcy w związku z obsługą prawną sporów opisanych w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku o interpretację indywidualną wykazują związek z wykonywanymi przez Wnioskodawcę czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT.

Znajomość praw i obowiązków wynikających z przepisów obowiązującego prawa jest niezbędna dla każdego przedsiębiorcy w realiach prowadzenia działalności gospodarczej w gospodarce wolnorynkowej. Z uwagi na skomplikowany i rozbudowany system prawny, każdy racjonalnie działający przedsiębiorca nieposiadający stosownej wiedzy prawniczej, a przede wszystkim praktyki w stosowaniu prawa (szczególnie prawa procesowego), korzysta z usług pomocy prawnej, świadczonej przez profesjonalistów.

Nie ulega wątpliwości, że korzystanie z usług prawniczych w zakresie obsługi prawnej sporów z kontrahentami jest związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, który wykonuje w ramach tego przedsiębiorstwa czynności opodatkowane podatkiem VAT. Spór o przysługujące Wnioskodawcy uprawnienia, w związku z istniejącymi w jego przekonaniu wadami najmowanego lokalu, był naturalną konsekwencją prowadzenia przez Wnioskodawcę opodatkowanej podatkiem VAT sprzedaży towarów. Wnioskodawca zakładał wygraną w sporze z przeciwnikami procesowymi dzięki czemu nieuiszczone na ich rzecz środki pieniężne mogłyby zostać przeznaczone na dalszą działalność opodatkowaną podatkiem VAT. Wydatki na usługi prawne wykazują zatem związek z obrotem Wnioskodawcy osiąganym z czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Jak już wskazano we wniosku, w myśl art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy o VAT (zastrzeżenia te nie mają tutaj zastosowania).

Jak przyjmuje się powszechnie w orzecznictwie sądowym oraz orzecznictwie organów podatkowych, związek pomiędzy towarem/usługą a działalnością opodatkowaną prowadzoną przez podatnika może mieć zarówno charakter bezpośredni, jak i pośredni. W tym ostatnim przypadku ocena, czy dany towar/usługa służy pośrednio wykonywaniu czynności opodatkowanych, powinna być dokonywana w sposób obiektywny, przy uwzględnieniu logiki oraz doświadczenia życiowego.

Bezpośredni związek wytwarzanych/nabywanych towarów czy usług z działalnością opodatkowaną podatnika zachodzi wówczas, gdy ww. towary i usługi służą dalszej odsprzedaży bądź też są niezbędne do wytworzenia innych towarów (usług), które po wytworzeniu staną się przedmiotem czynności opodatkowanej podatkiem VAT.

Z kolei pośredni związek nabywanych/wytwarzanych towarów czy usług z działalnością opodatkowaną zachodzi wówczas, gdy wiążą się one z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa (jako całości), a tym samym osiąganym przez niego obrotem z tytułu czynności opodatkowanych, niemniej nie przyczyniają się one bezpośrednio do osiągnięcia przez podatnika ww. obrotu (uzyskania przychodu) np. poprzez ich odsprzedaż. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym. Przykładowo, jak wskazano w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 15 czerwca 2009 r. (sygn. I SA/Wr 1368/08): "(...) prawo do odliczenia podatku istnieje nawet wtedy, gdy nie można ustalić bezpośredniego związku pomiędzy zakupem a opodatkowaną transakcją, czyli w niektórych sytuacjach prawo do odliczenia może przysługiwać podatnikowi nawet w przypadku braku konkretnej transakcji opodatkowanej, jeżeli zakup związany jest z działalnością podatnika, która, co do zasady, podlega opodatkowaniu (lub daje prawo do odliczenia podatku mimo zwolnienia), a brak związku z konkretną transakcją opodatkowaną wynika z czynników obiektywnych, zwykle niezależnych od podatnika". Podobne podejście do kwestii przysługiwania podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego względem nabywanych towarów i usług wykazujących pośredni związek z jego działalnością opodatkowaną odnaleźć można w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE (por.m.in.: wyrok z dnia 22 lutego 2001 r. w sprawie Abbey National plc v. Commissioners of Customs Excise, sygn. C-408/98).

Koszty usług prawniczych świadczonych w związku z obsługą sporów z powodami wykazują pośredni związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę i opodatkowaną podatkiem VAT działalnością gospodarczą. Wydatki analizowanego typu wiążą się z bowiem z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa Wnioskodawcy i osiąganym przez niego obrotem z tytułu czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Oznacza to, że prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, iż przysługuje mu prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego w otrzymanych fakturach dokumentujących zakup usług z zakresu świadczenia pomocy prawnej.

W związku z powyższym w zakresie podatku od towarów i usług zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego w otrzymanych fakturach dokumentujących świadczenie na rzecz Wnioskodawcy usług prawnych w związku z obsługą prawną sporów opisanych w stanie faktycznym niniejszego wniosku.

Stanowisko Wnioskodawcy.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że przysługuje mu prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego w otrzymanych fakturach dokumentujących świadczenie pomocy prawnej przy obsłudze opisanych w stanie faktycznym sporów co do zobowiązań Wnioskodawcy wynikających z umowy najmu.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy o VAT (zastrzeżenia te nie mają tutaj zastosowania).

Bezpośredni związek wytwarzanych/nabywanych towarów czy usług z działalnością opodatkowaną podatnika zachodzi wówczas, gdy ww. towary i usługi służą dalszej odsprzedaży bądź też są niezbędne do wytworzenia innych towarów (usług), które po wytworzeniu staną się przedmiotem czynności opodatkowanej podatkiem VAT.

Z kolei pośredni związek nabywanych/wytwarzanych towarów czy usług z działalnością opodatkowaną zachodzi wówczas, gdy wiążą się one z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa (jako całości), a tym samym osiąganym przez niego obrotem z tytułu czynności opodatkowanych, niemniej nie przyczyniają się one bezpośrednio do osiągnięcia przez podatnika ww. obrotu (uzyskania przychodu) np. poprzez ich odsprzedaż. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym. Przykładowo, jak wskazano w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 15 czerwca 2009 r. (sygn. I SA/Wr 1368/08):" (...) prawo do odliczenia podatku istnieje nawet wtedy, gdy nie można ustalić bezpośredniego związku pomiędzy zakupem a opodatkowaną transakcją, czyli w niektórych sytuacjach prawo do odliczenia może przysługiwać podatnikowi nawet w przypadku braku konkretnej transakcji opodatkowanej, jeżeli zakup związany jest z działalnością podatnika, która, co do zasady, podlega opodatkowaniu (lub daje prawo do odliczenia podatku mimo zwolnienia), a brak związku z konkretną transakcją opodatkowaną wynika z czynników obiektywnych, zwykle niezależnych od podatnika". Podobne podejście do kwestii przysługiwania podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego względem nabywanych towarów i usług wykazujących pośredni związek z jego działalnością opodatkowaną odnaleźć można w orzecznictwie TSUE (por.m.in.: wyrok z dnia 22 lutego 2001 r. w sprawie Abbey National plc v. Commissioners of Customs #61478; Excise, sygn. C-408/98).

Nie ulega wątpliwości, że koszty usług prawniczych świadczonych w związku z obsługą sporów z powodami wykazują pośredni związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę i opodatkowaną podatkiem VAT działalnością gospodarczą. Wydatki analizowanego typu wiążą się z bowiem z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa Wnioskodawcy i osiąganym przez niego obrotem z tytułu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Oznacza to, że prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, iż przysługuje mu prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego w otrzymanych fakturach dokumentujących zakup usług z zakresu świadczenia pomocy prawnej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W uzasadnieniu orzeczenia w sprawie C-37/95, Belgische Staat v. Ghent Coal Terminal NV TSUE stwierdził, że system odliczeń podatku oznacza całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od obciążeń z tytułu VAT zapłaconego lub należnego (do zapłaty) w prowadzonej działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej zapewnia, że jakakolwiek działalność gospodarcza, bez względu na jej cel oraz rezultat, o ile sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Aby zatem podatnik mógł obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z dokonanych zakupów, zakupy te muszą być związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych, przy czym związek ten winien mieć charakter bezsporny.

Zasada generalna wynikająca z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Z treści powołanego wyżej art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, a towary i usługi, przy nabyciu których podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Zaznaczyć jednak należy, że ustawodawca nie precyzuje w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Podkreślenia wymaga, iż związek między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną może mieć charakter pośredni lub bezpośredni. O związku bezpośrednim można mówić wówczas, gdy nabywane towary i usługi służą np. dalszej odprzedaży, lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem sprzedaży - bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast pośredni związek występuje, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa podatnika, a tym samym z osiąganymi przez niego przychodami. Najczęściej do wydatków mających pośredni wpływ na wykonywanie czynności opodatkowanych zalicza się koszty reprezentacji i reklamy, wydatki związane z udziałem w targach, konferencjach, koszty doradztwa podatkowego, itp.

Wobec powyższego, przy ocenie, czy nabyty towar lub usługa związane są z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT, należy przede wszystkim zbadać cel wykonania tej czynności lub fakt jej zaistnienia. Cel ten może być zrealizowany przez różne działania, których efektem (nawet potencjalnym) jest "wykreowanie" sprzedaży opodatkowanej, nawet jeśli środkiem do osiągnięcia tego celu jest wykonanie czynności niepodlegającej opodatkowaniu, a ostatecznie dokonane zakupy towarów lub usług mają związek z czynnością (sprzedażą) opodatkowaną. Związek między zakupami a sprzedażą opodatkowaną nie musi mieć charakteru bezpośredniego. Wystarczające jest ustalenie istnienia związku pośredniego, byleby w końcowym rozrachunku można było stwierdzić przełożenie dokonanych zakupów na sprzedaż opodatkowaną, np. w postaci chociażby intensyfikacji działalności opodatkowanej danego podmiotu.

Należy również podkreślić, iż możliwość odliczenia podatku naliczonego nie stanowi żadnego przywileju dla podatnika, lecz jest podstawowym i fundamentalnym uprawnieniem, wynikającym z samej konstrukcji podatku od wartości dodanej. Wspólny system podatku od wartości dodanej zapewnia, że jakakolwiek działalność gospodarcza, bez względu na jej cel oraz rezultat, o ile sama jest opodatkowana VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny. Pozwala to na zachowanie zasady potrącalności, która powinna być na gruncie ustawy o VAT rozumiana możliwie najszerzej. Oznacza to, że zawsze ma ona zastosowanie przy nabyciu towarów i usług dokonanym z zamiarem wykorzystania ich w działalności opodatkowanej.

W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo - prawne jest wykonywanie czynności opodatkowanych.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT i prowadzi działalność opodatkowaną VAT. Przedmiotem działalności jest m.in. sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach.

Wnioskodawca jako pozwany był stroną w procesach cywilnych, wytoczonych przez osoby wynajmujące mu lokal na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Procesy te były efektem uznania przez wynajmujących za bezskuteczne dokonanego przez Wnioskodawcę obniżenia czynszu najmu, jak również późniejszego wypowiedzenia umowy najmu. Działania te zostały zaś poczynione przez Wnioskodawcę w związku z faktem, że remont ulicy przy której usytuowany był lokal, w ocenie Wnioskodawcy, utrudniał klientom dostęp do lokalu co wpłynęło na spadek obrotów Wnioskodawcy i nieopłacalność prowadzenia w tym miejscu działalności handlowej. Uznając to za wady lokalu przeznaczonego do działalności handlowej, Wnioskodawca skorzystał z uprawnień wynikających z art. 664 Kodeksu cywilnego umożliwiających obniżenie czynszu, jak i wypowiedzenie umowy najmu. Wnioskodawca wskazał, że usługi prawne świadczone na rzecz Wnioskodawcy w związku z obsługą prawną sporów opisanych w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku o interpretację indywidualną wykazują związek z wykonywanymi przez Wnioskodawcę czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT. Spór o przysługujące Wnioskodawcy uprawnienia, w związku z istniejącymi w jego przekonaniu wadami najmowanego lokalu, był naturalną konsekwencją prowadzenia przez Wnioskodawcę opodatkowanej podatkiem VAT sprzedaży towarów. Wnioskodawca zakładał wygraną w sporze z przeciwnikami procesowymi dzięki czemu nieuiszczone na ich rzecz środki pieniężne mogłyby zostać przeznaczone na dalszą działalność opodatkowaną podatkiem VAT. Wydatki na usługi prawne wykazują zatem związek z obrotem Wnioskodawcy osiąganym z czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Koszty usług prawniczych świadczonych w związku z obsługą sporów z powodami wykazują pośredni związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę i opodatkowaną podatkiem VAT działalnością gospodarczą. Wydatki analizowanego typu wiążą się z bowiem z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa Wnioskodawcy i osiąganym przez niego obrotem z tytułu czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Jak wskazano powyżej przepis art. 86 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT daje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wówczas, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem związany jest podatek naliczony, są wykorzystywane przez tego podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych.

Warunkiem koniecznym do uzyskania prawa do odliczenia podatku VAT jest związek nabywanych towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni.

Podatnik musi jednak wykazać związek poniesionego wydatku z prowadzoną działalnością opodatkowaną.

Należy zauważyć, że w orzeczeniu TSUE z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 Kretztechnik AG przeciwko Finanzamt Linz stwierdzono, że warunek dopuszczalności odliczenia podatku VAT, tj. warunek by czynność powodująca naliczenie podatku winna pozostawać w bezpośrednim i ścisłym związku z czynnościami objętymi podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia należy rozumieć zgodnie z założeniami prawa do odliczenia podatku VAT. Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług zakłada z kolei, iż wydatki poczynione celem ich uzyskania stanowiły element cenotwórczy transakcji obciążonych podatkiem należnym, rodzącym prawo do odliczenia (innymi słowy, wydatki te powinny stanowić część składową kosztów świadczenia, uwzględnioną w cenie). Wskazując na powyższe TSUE stwierdził, że brak bezpośredniego związku pomiędzy zakupami (wydatkami) a transakcją opodatkowaną wyrażającego się w braku konkretnej transakcji opodatkowanej nie musi zawsze prowadzić do utraty prawa do odliczenia VAT. W przypadku, bowiem wydatków zaliczanych do tzw. kosztów ogólnych, wprawdzie nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy zakupem tych towarów i usług a sprzedażą opodatkowaną, lecz w sytuacji, gdy stanowią one element cenotwórczy produktów podatnika, pozostając w ten sposób w bezpośrednim związku z jego opodatkowaną działalnością gospodarczą, prawo do odliczenia z tytułu tych zakupów (wydatków) powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo do odliczenia VAT.

Podobnie w wyrokach TSUE z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie C-98/98 Commissioners of Customs and Excise przeciw Midland Bank plc oraz z dnia 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/98 Abbey National plc przeciwko Commissioners of Customs and Excise).

Koszty obsługi prawnej nie są bezpośrednio powiązane z konkretnym obrotem uzyskanym przez Wnioskodawcę, to jednak wiążą się z prowadzoną przez niego działalnością opodatkowaną. Podjęte czynności w zakresie obsługi prawnej sporów są pośrednio związane z prowadzoną działalnością Wnioskodawcy, ponieważ stanowią koszty ogólne ponoszone na obronę jego interesów i dochodzenia jego praw.

W związku z powyższym z uwagi na wskazany wyżej pośredni związek wydatków, których dotyczy zapytanie Wnioskodawcy, z jego opodatkowaną działalnością gospodarczą, Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących koszty obsługi prawnej

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Dodatkowo informuje się, że ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-000 Bielsko-Biała.