IBPP1/4512-263/16/ES

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 w związku z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 4 stycznia 2016 r. (data wpływu 11 stycznia 2016 r.), uzupełnionym pismem z 6 kwietnia 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie czynności wykonywanych przez komornika:

* odnośnie stwierdzenia, że w przypadku gdy wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., a Wnioskodawca wyznaczy termin usunięcia braków formalnych do dnia 14 lutego 2016 r. to jeżeli wierzyciel uzupełni braki formalne wniosku do dnia 15 lutego 2016 r. - wówczas Wnioskodawca ma obowiązek wystawienia faktury VAT najpóźniej w dniu 15 lutego 2016 r. na otrzymaną opłatę za czynności, a tym samym jej opodatkowanie VAT z dniem wpłynięcia opłaty za czynności - jest nieprawidłowe,

* odnośnie stwierdzenia, że w przypadku gdy wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., a Wnioskodawca wyznaczy termin usunięcia braków formalnych do dnia 14 lutego 2016 r., to jeżeli wierzyciel nie uzupełni braków formalnych wniosku do dnia 15 lutego 2016 r. - wówczas Wnioskodawca zwraca wniosek bez rozpoznania oraz zwraca niezwłocznie wniesioną opłatę w całości jako świadczenie nienależne, ponieważ nie powstanie wówczas obowiązek podatkowy i obowiązek fakturowania - jest nieprawidłowe,

* odnośnie stwierdzenia, że w przypadku odmowy wszczęcia egzekucji pomimo, iż opłata za czynności została wniesiona na jego rachunek bankowy przez potencjalnego wierzyciela, Wnioskodawca nie ma obowiązku fakturowania takiej wpłaty na dzień jej wpływu i nie będzie miał również obowiązku wystawiania faktury korygującej VAT - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 stycznia 2016 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych czynności wykonywanych przez komornika.

Wniosek został uzupełnionym pismem z 6 kwietnia 2016 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi Kancelarię Komorniczą w ramach której wykonuje typowe dla zawodu czynności. Czynności te zostały objęte podatkiem od towarów i usług od 1 października 2015 r. Wątpliwości może budzić moment powstania obowiązku podatkowego oraz obowiązki dokumentacyjne w przypadku niektórych czynności.

Do Wnioskodawcy wpływają wnioski o wszczęcie postępowania egzekucyjnego lub o inne czynności komornicze, które mogą zawierać braki formalne. W praktyce dosyć często się zdarza, że wierzyciel składa wniosek dotknięty brakami formalnymi oraz jednocześnie uiszcza opłatę za czynności na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Wnioskodawca, zgodnie z obowiązującymi procedurami przed przystąpieniem do realizacji takiego wniosku wzywa wnoszącego, aby w wyznaczonym terminie usunął braki formalne, uniemożliwiające prowadzenie czynności przez Wnioskodawcę. Zazwyczaj wezwany wierzyciel usuwa braki, jednakże zdarza się często, iż po wezwaniu nie następuje usunięcie braków formalnych i tym samym prowadzenie wnioskowanych czynności jest niemożliwe. W takich okolicznościach Wnioskodawca zwraca wierzycielowi pismo oraz wniesioną opłatę za czynności.

W praktyce możliwa jest także sytuacja, w której Wnioskodawca odmówi - na podstawie art. 8 ust. 8 i 9 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 590 z późn. zm.) - wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres ustawowych zadań komornika. W przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających tą odmowę Wnioskodawca wydaje odpowiednie postanowienie. Zarówno zwrot wniosku, jak też odmowa wszczęcia egzekucji łączą się z obowiązkiem zwrotu pobranych opłat. Po objęciu czynności komorniczych ustawą o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa VAT) Wnioskodawca ma wątpliwość, czy w opisanym stanie faktycznym powstaje obowiązek podatkowy i czy Wnioskodawca ma obowiązek wystawiania faktur VAT na udokumentowanie wpływu ww. opłat za czynności komornicze, a następnie ich korygowanie w sytuacji kiedy wierzyciel nie uzupełni braków formalnych lub Wnioskodawca wyda postanowienie, o którym mowa w art. 8 ust. 9 ustawy komornikach sądowych i egzekucji.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy w sytuacji, gdy wniosek o wszczęcie egzekucji zawiera braki formalne, a Wnioskodawca wzywa wnoszącego do ich usunięcia, powstaje u Wnioskodawcy (komornika) obowiązek podatkowy w podatku VAT w dniu wpływu wniesionej opłaty za czynności oraz obowiązek fakturowania, mimo istnienia prawdopodobieństwa, że z powodu nieuzupełnienia braków formalnych "usługa" nie będzie wykonana bez woli i winy Wnioskodawcy.

2. Czy w sytuacji, gdy Wnioskodawca po wpłynięciu wniosku o dokonanie czynności i po uiszczeniu stosownej opłaty, dokona, na podstawie art. 8 ust. 8 i 9 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, odmowy wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres ustawowych zadań komornika, będzie on zobowiązany wystawić fakturę VAT na wpłaconą opłatę, a następnie fakturę VAT korygującą w dniu wydania postanowienia o odmowie podjęcia czynności.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1. Zgodnie z przepisem § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 września 2015 r. w sprawie późniejszego terminu powstania obowiązku podatkowego (Dz. U. z 30 września 2015 r. poz. 1504) w przypadku usług wykonywanych przez komornika sądowego w ramach czynności egzekucyjnych lub innych czynności przekazanych do kompetencji komornika sądowego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązek podatkowy z tytułu tych usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Z powyższego wynika, iż ustawodawca określił w sposób odmienny od zasad ogólnych chwilę powstania obowiązku podatkowego. Jednakże zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Zgodnie z przepisem art. 106i ust. 1 ustawy o VAT fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, przy czym zgodnie z przepisem ust. 2, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy.

Zgodnie z przepisem art. 103 ust. 1 ustawy o podatku VAT podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego (z zastrzeżeniem ust. 1a-4 oraz art. 33 i art. 33b).

W przedstawionym stanie faktycznym zaistniała wątpliwość, jaki charakter ma wniesiona opłata za czynności komornicze, przed formalnym przyjęciem egzekucji czy czynności do realizacji. Czy ma ona charakter zapłaty całości należnego za usługi Wnioskodawcy wynagrodzenia, czy też jest świadczeniem warunkowym lub nienależnym do czasu spełnienia wszystkich wymogów formalnych.

Zgodnie z przepisem art. 796 § 1 k.p.c. wniosek o wszczęcie egzekucji składa się stosownie do właściwości sądowi lub komornikowi.

Zgodnie zaś z przepisem art. 797 § 1 k.p.c. we wniosku należy wskazać świadczenie, które ma być spełnione, oraz sposób egzekucji. Do wniosku lub żądania należy dołączyć tytuł wykonawczy.

Przepis art. 797 § 1-5 k.p.c. określa wymogi, jakie obok ogólnych wskazanych dla pism procesowych (art. 126 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.) powinien zawierać wniosek lub żądanie przeprowadzenia egzekucji, jeżeli są złożone na piśmie.

W sytuacji, gdy wniosek o wszczęcie egzekucji nie zawiera określonych przez przepisy wymogów, komornik stosuje procedurę opisaną w przepisie art. 130 k.p.c., tj. wzywa wierzyciela do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia wniosku, pod rygorem jego zwrotu. Zgodnie zaś z przepisem § 2 art. 130 k.p.c. po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu.

W przypadku bezskutecznego upływu terminu do poprawienia, uzupełnienia wniosku o wszczęcie egzekucji komornik zwraca wniosek wierzycielowi. Wniosek o wszczęcie egzekucji nie wywołuje żadnych skutków, postępowanie egzekucyjne nie zostaje rzeczywiście wszczęte, a zatem komornik mimo otrzymania opłaty za przyszłe czynności nie będzie świadczył żadnych usług na rzecz wierzyciela. Art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy VAT nakłada obowiązek fakturowania jedynie takich przychodów, które są lub będą należne i co wynika z już łączącego strony stosunku prawnego. Obowiązek podatkowy wiąże się bowiem bezpośrednio ze sprzedażą towarów lub ze świadczeniem usług, jako czynnościami cywilnoprawnymi. To samo odnosi się do zaliczek, przedpłat itp. świadczeń częściowych.

Zakładając zatem, że wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., a Wnioskodawca wyznaczy termin usunięcia braków formalnych do dnia 14 lutego 2016 r. to jeżeli:

Ad. 2. W opisanej sytuacji postępowanie egzekucyjne nie zostaje rzeczywiście wszczęte, a zatem Wnioskodawca mimo otrzymania opłaty za przyszłe czynności nie będzie świadczył żadnych usług na rzecz wierzyciela. Art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy VAT nakłada obowiązek fakturowania jedynie takich przychodów, które są lub będą należne i co wynika z już łączącego strony stosunku prawnego. Obowiązek podatkowy wiąże się bowiem bezpośrednio ze sprzedażą towarów lub ze świadczeniem usług, jako czynnościami cywilnoprawnymi. W tym przypadku do takich relacji nie dojdzie w ogóle, dlatego opłata za czynności wniesiona w takim stanie faktycznym już w dniu wpłynięcia na konto Wnioskodawcy jest kwotą nienależną, podlegającą zwrotowi.

W takiej sytuacji faktycznej i prawnej Wnioskodawca uważa, że wniesiona opłata nie stanowi zapłaty w całości wynagrodzenia za przyszłe usługi, ani zaliczki na ten cel. Nie dochodzi do nawiązania stosunku prawnego pomiędzy Wnioskodawcą a wierzycielem. Wnioskodawca, pomimo, iż opłata za czynności została wniesiona na jego rachunek bankowy przez potencjalnego wierzyciela, nie ma obowiązku fakturowania takiej wpłaty na dzień jej wpływu. Nie będzie miał również obowiązku wystawiania faktury korygującej VAT w chwili wydania postanowienia, o którym mowa w art. 8 ust. 9 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, ponieważ wpłacona przez wierzyciela kwota zostanie zwrócona w całości na konto wpłacającego, jako świadczenie nienależne Wnioskodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

* nieprawidłowe - odnośnie stwierdzenia, że w przypadku gdy wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., a Wnioskodawca wyznaczy termin usunięcia braków formalnych do dnia 14 lutego 2016 r. to jeżeli wierzyciel uzupełni braki formalne wniosku do dnia 15 lutego 2016 r. - wówczas Wnioskodawca ma obowiązek wystawienia faktury VAT najpóźniej w dniu 15 lutego 2016 r. na otrzymaną opłatę za czynności, a tym samym jej opodatkowanie VAT z dniem wpłynięcia opłaty za czynności,

* nieprawidłowe - odnośnie stwierdzenia, że w przypadku gdy wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., a Wnioskodawca wyznaczy termin usunięcia braków formalnych do dnia 14 lutego 2016 r., to jeżeli wierzyciel nie uzupełni braków formalnych wniosku do dnia 15 lutego 2016 r. - wówczas Wnioskodawca zwraca wniosek bez rozpoznania oraz zwraca niezwłocznie wniesioną opłatę w całości jako świadczenie nienależne, ponieważ nie powstanie wówczas obowiązek podatkowy i obowiązek fakturowania,

* nieprawidłowe - odnośnie stwierdzenia, że w przypadku odmowy wszczęcia egzekucji pomimo, iż opłata za czynności została wniesiona na jego rachunek bankowy przez potencjalnego wierzyciela, Wnioskodawca nie ma obowiązku fakturowania takiej wpłaty na dzień jej wpływu i nie będzie miał również obowiązku wystawiania faktury korygującej VAT.

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie z generalną zasadą zawartą w art. 19a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy lub wykonania usługi. Zatem podatek staje się wymagalny w miesiącu dokonania dostawy lub wykonania usługi i, co do zasady, powinien być rozliczony za ten okres rozliczeniowy.

Jednocześnie należy wskazać, że w myśl art. 19a ust. 8 cyt. ustawy, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty

W świetle art. 19a ust. 12 tej ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, późniejsze niż wymienione w ust. 1, 5 oraz 7-11 terminy powstania obowiązku podatkowego, uwzględniając specyfikę wykonywania niektórych czynności, uwarunkowania obrotu gospodarczego niektórymi towarami oraz przepisy Unii Europejskiej.

Na podstawie powyższej delegacji ustawowej Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 18 września 2015 r. w sprawie późniejszego terminu powstania obowiązku podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 1504).

W myśl § 2 tego rozporządzenia, w przypadku usług wykonywanych przez komornika sądowego w ramach czynności egzekucyjnych lub innych czynności przekazanych do kompetencji komornika sądowego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązek podatkowy z tytułu tych usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Obowiązek podatkowy z tytułu usług egzekucyjnych świadczonych przez komorników sądowych oraz innych czynności przekazanych do ich kompetencji na podstawie odrębnych przepisów powstaje zatem w chwili otrzymania zaliczki w rozumieniu ustawy o VAT na poczet wykonywanej usługi.

Wątpliwości Wnioskodawcy (komornika sądowego) dotyczą kwestii:

1. Czy w sytuacji, gdy wniosek o wszczęcie egzekucji zawiera braki formalne, a Wnioskodawca wzywa wnoszącego do ich usunięcia, powstaje u Wnioskodawcy (komornika) obowiązek podatkowy w podatku VAT w dniu wpływu wniesionej opłaty za czynności oraz obowiązek fakturowania, mimo istnienia prawdopodobieństwa, że z powodu nieuzupełnienia braków formalnych "usługa" nie będzie wykonana bez woli i winy Wnioskodawcy.

2. Czy w sytuacji, gdy Wnioskodawca po wpłynięciu wniosku o dokonanie czynności i po uiszczeniu stosownej opłaty, dokona, na podstawia art. 8 ust. 8 i 9 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, odmowy wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres ustawowych zadań komornika, będzie on zobowiązany wystawić fakturę VAT na wpłaconą opłatę, a następnie fakturę VAT korygującą w dniu wydania postanowienia o odmowie podjęcia czynności.

Zgodnie z art. 8 ust. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 790 z późn. zm.), komornik wybrany przez wierzyciela odmawia jednak wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli:

W myśl art. 8 ust. 9 cyt. ustawy, w przypadku odmowy wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres ustawowych zadań komornika, komornik wydaje postanowienie. Postanowienie to doręcza się tylko wierzycielowi.

W przedstawionym stanie faktycznym nie ulega wątpliwości, że płatności uiszczane przez wierzyciela na rzecz Wnioskodawcy - komornika są zaliczkami w rozumieniu ustawy o VAT. Są to bowiem płatności związane z określonym przyszłym wyświadczeniem usługi. Płatności takie skutkują więc powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

Ustalenie zatem momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku płatności uiszczanej przez wierzyciela na rzecz Wnioskodawcy - komornika opiera się na momencie otrzymania płatności. W świetle powyższego Wnioskodawca powinien rozpoznać obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT już w momencie wpływu środków na jego rachunek bankowy.

Stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Zgodnie z art. 106b ust. 3 cyt. ustawy, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Z zastrzeżenia zawartego w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy wynika, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu:

Powyższy przepis nie dotyczy świadczenia usług przez komornika na rzecz wierzyciela, zatem w rozpatrywanej sprawie zastrzeżenie to nie ma zastosowania.

Natomiast zgodnie z art. 106i ust. 2 ustawy - jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy.

Wnioskodawca uważa, że jeżeli wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., a Wnioskodawca wyznaczy termin usunięcia braków formalnych do dnia 14 lutego 2016 r. i jeżeli wierzyciel uzupełni braki formalne wniosku do dnia 15 lutego 2016 r., to Wnioskodawca ma obowiązek wystawienia faktury VAT najpóźniej w dniu 15 lutego 2016 r. na otrzymaną opłatę za czynności, a tym samym jej opodatkowanie VAT z dniem wpłynięcia opłaty za czynności.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, że jeżeli przed wykonaniem usługi Wnioskodawca otrzyma całość lub część zapłaty od wierzyciela prowadzącego działalność gospodarczą, to Wnioskodawca jako czynny podatnik VAT, zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT będzie zobowiązany udokumentować świadczoną przez siebie usługę fakturą VAT, którą zgodnie z art. 106i ust. 2 tej ustawy powinien wystawić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzyma całość lub część zapłaty od wierzyciela.

Zatem w przypadku, gdy wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy (komornika) wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., to Wnioskodawca powinien - na podstawie § 2 o rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 września 2015 r. w sprawie późniejszego terminu powstania obowiązku podatkowego - rozpoznać obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty w odniesieniu do otrzymanej kwoty tj. w momencie wpływu środków na rachunek bankowy Wnioskodawcy, natomiast fakturę z tego tytułu Wnioskodawca winien wystawić najpóźniej w dniu 15 lutego 2016 r.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy, iż w przypadku gdy wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., a Wnioskodawca wyznaczy termin usunięcia braków formalnych do dnia 14 lutego 2016 r. to jeżeli wierzyciel uzupełni braki formalne wniosku do dnia 15 lutego 2016 r. - wówczas Wnioskodawca ma obowiązek wystawienia faktury VAT najpóźniej w dniu 15 lutego 2016 r. na otrzymaną opłatę za czynności, a tym samym jej opodatkowanie VAT z dniem wpłynięcia opłaty za czynności, należało uznać za nieprawidłowe. W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca uzależnia bowiem moment powstania obowiązku podatkowego od wyznaczenia terminu usunięcia braków formalnych, kwestia ta pozostaje natomiast bez wpływu na rozstrzygnięcie.

Zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie, tak jak wskazał Wnioskodawca we własnym stanowisku, obowiązek podatkowy powstanie wprawdzie z dniem wpływu opłaty za czynności, a obowiązek wystawienia faktury powstanie najpóźniej w dniu 15 lutego 2016 r., jednak terminy te są niezależne od wyznaczenia przez Wnioskodawcę terminu usunięcia braków formalnych wniosku do dnia 14 lutego 2016 r. oraz od usunięcia przez wierzyciela braków formalnych wniosku do 15 lutego 2016 r. Jak wskazał Wnioskodawca, istnienie prawdopodobieństwa, że z powodu nieuzupełnienia braków formalnych wniosku usługa nie będzie wykonana bez woli i winy Wnioskodawcy, nie oznacza, że wpłacona zaliczkowo opłata nie podlega opodatkowaniu i Wnioskodawca nie jest obowiązany do udokumentowania otrzymania tej kwoty. Kwota ta stanowi bowiem zaliczkę podlegającą opodatkowaniu niezależnie od tego, czy egzekucja ostatecznie zostanie przeprowadzona, czy nie i czy wierzyciel uzupełni braki formalne, czy nie.

Odnośnie natomiast sytuacji, gdy wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., a Wnioskodawca wyznaczy termin usunięcia braków formalnych do dnia 14 lutego 2016 r. i wierzyciel nie uzupełni braków formalnych wniosku do dnia 15 lutego 2016 r., to ponieważ zgodnie z § 2 o rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 września 2015 r. w sprawie późniejszego terminu powstania obowiązku podatkowego, obowiązek podatkowy z tytułu tych usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty w odniesieniu do otrzymanej kwoty - Wnioskodawca jako czynny podatnik VAT, zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT będzie zobowiązany udokumentować fakturą VAT otrzymaną zapłatę na poczet świadczonej przez siebie usługi na rzecz wierzyciela prowadzącego działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 106i ust. 2 ustawy o VAT, fakturę Wnioskodawca powinien wystawić w takiej sytuacji nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzyma całość lub część zapłaty od wierzyciela.

Zatem w przypadku, gdy wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy (komornika) wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., to obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT powstanie już w momencie wpływu środków na rachunek bankowy Wnioskodawcy, wobec powyższego Wnioskodawca winien fakturę z tego tytułu wystawić najpóźniej w dniu 15 lutego 2016 r. (może to zrobić wcześniej), pomimo, że na skutek nieuzupełnienia wniosku przez wierzyciela Wnioskodawca zwróci wniosek bez rozpoznania wraz z wniesioną opłatą.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy, iż w przypadku gdy wniosek o wszczęcie egzekucji od wierzyciela wpłynie do Wnioskodawcy wraz z należną opłatą za czynności w dniu 20 stycznia 2016 r., a Wnioskodawca wyznaczy termin usunięcia braków formalnych do dnia 14 lutego 2016 r., to jeżeli wierzyciel nie uzupełni braków formalnych wniosku do dnia 15 lutego 2016 r. - wówczas Wnioskodawca zwraca wniosek bez rozpoznania oraz zwraca niezwłocznie wniesioną opłatę w całości jako świadczenie nienależne, ponieważ nie powstanie wówczas obowiązek podatkowy i obowiązek fakturowania, należało uznać za nieprawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również powstania obowiązku podatkowego, wystawienia faktury oraz faktury korygującej w sytuacji, gdy po wpływie wniosku o dokonanie czynności i po uiszczeniu stosownej opłaty, Wnioskodawca dokona, na podstawia art. 8 ust. 8 i 9 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, odmowy wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres ustawowych zadań komornika.

Ponieważ zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 września 2015 r. w sprawie późniejszego terminu powstania obowiązku podatkowego, obowiązek podatkowy z tytułu usług wykonywanych przez komornika sądowego w ramach czynności egzekucyjnych lub innych czynności przekazanych do kompetencji komornika sądowego na podstawie odrębnych przepisów, powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty w odniesieniu do otrzymanej kwoty - Wnioskodawca (komornik) jako czynny podatnik VAT, zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT będzie zobowiązany udokumentować fakturą VAT otrzymaną zapłatę na poczet świadczonej przez siebie usługi na rzecz wierzyciela prowadzącego działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 106i ust. 2 ustawy o VAT, fakturę Wnioskodawca powinien wystawić w takiej sytuacji nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzyma całość lub część zapłaty.

Zatem w przypadku, gdy wniosek o dokonanie czynności wpłynie do Wnioskodawcy (komornika) wraz z należną opłatą, to obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT powstanie już w momencie wpływu środków na rachunek bankowy Wnioskodawcy, wobec powyższego Wnioskodawca winien fakturę z tego tytułu wystawić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzyma tę zapłatę, mimo późniejszej odmowy wszczęcia egzekucji.

Gdy świadczenie usługi przez Wnioskodawcę nie dojdzie do skutku, Wnioskodawca uprawniony jest do skorygowania swojego rozliczenia w zakresie pobranej i opodatkowanej opłaty, albowiem opodatkowana zapłata nie dotyczy już, z chwilą odmowy wszczęcia egzekucji, świadczenia usługi opodatkowanej podatkiem VAT.

Zgodnie bowiem z art. 106j ust. 1 ustawy, w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

- podatnik wystawia fakturę korygującą.

Przepis art. 106j ust. 2 ustawy określa, że faktura korygująca powinna zawierać:

Podkreślić należy, iż celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, pełni ona bowiem szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze.

Jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Zatem faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której z dniem otrzymania od wierzyciela opłaty na poczet czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę jako komornika, u Wnioskodawcy powstał obowiązek podatkowy z tego tytułu. Wnioskodawca jest zatem zobowiązany do wystawienia faktury na rzecz wierzyciela - dokumentującej zapłatę przedmiotowej opłaty.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że w dniu otrzymania przez Wnioskodawcę opłaty, istniał związek pomiędzy jej otrzymaniem, a czynnością opodatkowaną, która miała zostać dokonana w przyszłości. Otrzymanie opłaty związane było z przyszłym świadczeniem usług, zatem faktura dokumentująca przedmiotową opłatę nie została wystawiona w wyniku błędu lub pomyłki. Z kolei wydanie przez Wnioskodawcę postanowienia o odmowie wszczęcia egzekucji należy traktować jako zdarzenie, które wywołuje określone skutki podatkowe. Otrzymana od wierzyciela opłata stała się z tym dniem kwotą nienależną, która co do zasady powinna być wierzycielowi zwrócona.

Jeżeli zatem, po wystawieniu faktury otrzymana przez Wnioskodawcę należność została zwrócona wierzycielowi (niedoszłemu nabywcy usług), Wnioskodawca winien wystawić fakturę korygującą fakturę dokumentującą opłatę dokonaną przez wierzyciela.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy, że w przypadku odmowy wszczęcia egzekucji, pomimo iż opłata za czynności została wniesiona na jego rachunek bankowy przez potencjalnego wierzyciela, Wnioskodawca nie ma obowiązku fakturowania takiej wpłaty na dzień jej wpływu i nie będzie miał również obowiązku wystawiania faktury korygującej VAT, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

W pozostałym zakresie objętym wnioskiem zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Józefa Ignacego Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.