IBPP1/4512-148/16/KJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 15 lutego 2016 r. (data wpływu 23 lutego 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT odszkodowania uzyskanego w związku z przeniesieniem z mocy prawa prawa własności nieruchomości oznaczonej jako działka nr 325 i 364/3 - jest nieprawidłowe.

W dniu 23 lutego 2016 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT odszkodowania uzyskanego w związku z przeniesieniem z mocy prawa prawa własności nieruchomości oznaczonej jako działka nr 325 i 364/3.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Parafia jest jedną z najstarszych istniejących parafii, której początki sięgają przełomu XII i XIII wieku. Według przekazu parafia otrzymała z czasem dwóch proboszczów - dla "części murowanej" z własnym uposażeniem i "części drewnianej", także z własnym uposażeniem. Było to skutkiem objęcia parafii patronatem dwóch rodzin. W skład tzw. "Probostwa drewnianego", istniejącego obok "Probostwa murowanego", wchodziła od XV wieku wieś. W jej skład wchodziły m.in. parcele gruntowe objęte (w tym działki oznaczone na dzień wydawania decyzji o wywłaszczeniu numerami ewidencyjnymi: 363, 364/3 i 325, jednostka ewidencyjna). Przedmiotowe działki położone są, około 200 metrów na północ od skrzyżowania ulicy P. z ul. J., w obszarze terenów rolnych i zielonych, zawartym między terenami zabudowy mieszkalnej jednorodzinnej w rejonie ul. K. na W.

Po wejściu w życie w dniu 23 maja 1989 r. ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP (dalej: "ustawy wyznaniowej"), parafie na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 zostały zakwalifikowane przez ustawodawcę jako jednostki terytorialne Kościoła, posiadające osobowość prawną. Zgodnie z obowiązującymi przepisami Parafia jest jednostką terytorialną Kościoła, posiadającą osobowość prawną. Nadmienić też należy, że jedynym dowodem posiadania osobowości prawnej przez istniejące przed dniem 23 maja 1989 r. osoby prawne Kościoła, jest wymienienie ich w ostatnim wydanym drukiem przez diecezję lub archidiecezję schematyzmie diecezjalnym (art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy). Wobec Parafii wymóg ten został zachowany.

Na wyżej opisanych nieruchomościach powstała droga gminna - ul. J., która skomunikowała starą część. Uchwałą Rady Narodowej Miasta z dnia 28 maja 1986 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg gminnych oraz lokalnych miejskich (Dz. Urz. Woj., nr poz.) ulica J. została zaliczona do kategorii lokalnych dróg miejskich. Uchwałą Zarządu Województwa z 13 października 2005 r. ws. nadania numerów dla dróg gminnych na obszarze, miasta będącego na prawach powiatu w Województwie, ulicy J. nadano nowy nr drogi. Oświadczeniami z dnia 20 marca 2013 r. i 23 lutego 2015 r. Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu (ZIKiT) stwierdził, że działki: 364/3 i 325 były zajęte pod drogę publiczną - ul. J., wg stanu na dzień 31 grudnia 1998 r. Z treści metryki ul. J. (oznaczenie) z października 1990 r. wynika, że ul. J. jest ulicą o długości 870 m., o utwardzonej bitumicznej nawierzchni i chodnikiem z lanego asfaltu. Z metryki drogi wynika, że posiada ona częściowe oświetlenie, wodociąg oraz kanalizację. Ul. J., od 28 maja 1986 r. (dzień podjęcia uchwały Rady Narodowej Miasta ws. zaliczenia ul. J. do kategorii dróg gminnych), nieprzerwanie, aż do dnia wydania decyzji wywłaszczeniowych pozostawała w zarządzie Prezydenta Miasta, przy czym władztwo nad nią sprawował na dzień 31 grudnia 1998 r. Miejski Zarząd Dróg (poprzednik prawny obecnego zarządcy drogi ZIKiT). Jak stwierdzono w wyroku WSA z dnia 8 listopada 2012 r., sygn. akt (...) władztwo publicznoprawne dotyczy całego odcinka drogi, a nie poszczególnych działek gruntu. W przedmiocie działki 363 prowadzone jest obecnie przed Wojewodą postępowanie w przedmiocie stwierdzenia przez Gminę nabycia ww. nieruchomości z mocy prawa, w trybie art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.

W grudniu 2005 r. Parafia wystąpiła do Urzędu Miasta z wnioskiem o ustalenie i wypłatę odszkodowania w trybie art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, m.in. za nieruchomości oznaczone na dzień wydawania decyzji o wywłaszczeniu numerami ewidencyjnymi: 364/3, 363 i 325, jednostka ewidencyjna.

Decyzją Wojewody z dnia 4 marca 2014 r. Organ stwierdził, że 1 stycznia 1999 r. Gmina nabyła z mocy prawa, własność nieruchomości położonej w jedn. ewid., oznaczonej jako działka nr 325 o pow. 0,0510 ha, stanowiącej 31 grudnia 1998 r. własność Parafii, zajętej pod drogę gminną (obecnie) ulicę J.

Decyzją Wojewody z dnia 1 czerwca 2015 r. Organ stwierdził, że 1 stycznia 1999 r. Gmina nabyła z mocy prawa, własność nieruchomości położonej w jedn. ewid., oznaczonej jako działka nr 364/3 o pow. 0,3335 ha, stanowiącej 31 grudnia 1998 r. własność Parafii, zajętej pod drogę gminną (obecnie) ulicę J.

Zarazem decyzją z dnia 1 czerwca 2015 r. Wojewoda odmówił stwierdzenia nabycia z mocy prawa 1 stycznia 1999 r. przez Gminę, własności nieruchomości oznaczonej jako działki 364/1 o pow. 0,0162 ha oraz nr 364/2 o pow. 0,0053 ha, stanowiących 31 grudnia 1998 r. własność Parafii. Organ uznał, że działki 364/1 i 364/2 nie były w dniu 31 grudnia 1998 r. zajęte pod drogę publiczną, zatem nie podlegają regulacji pod przepis art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r.

Tym niemniej, jak wynika z załączonej do wniosku mapki, działki 364/1 i 364/2 pozostają w bezpośrednim sąsiedztwie ul. J., a ich powierzchnia i ukształtowanie uniemożliwia jakiekolwiek gospodarcze wykorzystanie przez Parafię.

Decyzją Starosty z dnia 27 października 2014 r. zostało ustalone na rzecz Parafii odszkodowanie w wysokości 164.633 zł (słownie: sto sześćdziesiąt cztery tysiące sześćset trzydzieści trzy złote) za nieruchomość oznaczoną jako działka nr 325 o pow. 0,0510 ha, obr. 17, jedn. ewidencyjna, zajętą pod drogę gminną ul. J., której własność z dniem 1 stycznia 1999 r. nabyła z mocy prawa Gmina, co zostało potwierdzone decyzją Wojewody z dnia 4 marca 2014 r.

Decyzją Starosty z dnia 18 listopada 2015 r. zostało ustalone na rzecz Parafii odszkodowanie w wysokości 1.006.870 zł (słownie: jeden milion sześć tysięcy osiemset siedemdziesiąt złotych) za nieruchomość oznaczoną jako działka nr 364/3 o pow. 0,3335 ha, obr. 17, jedn. ewidencyjna, zajętą pod drogę gminną ul. J., której własność z dniem 1 stycznia 1999 r. nabyła z mocy prawa Gmina, co zostało potwierdzone decyzją Wojewody z dnia 1 czerwca 2015 r. Wszystkie z opisanych powyżej decyzji stały się ostateczne.

W wykonaniu decyzji Starosty z dnia 27 października 2014 r. Parafia otrzymała przelewem na rachunek bankowy od Prezydenta M. działającego imieniem Gminy M. w dniu 1 grudnia 2014 r. kwotę 164.633 zł. Natomiast kwota 1.006.870 zł wpłynęła na rachunek bankowy Parafii w dniu 22 grudnia 2015 r.

Parafia w czerwcu 2005 r. dokonała zgłoszenia rejestracyjnego dla podatku od towarów i usług w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Jej przedmiotem jest najem dla celów użytkowych i mieszkalnych nieruchomości stanowiących własność Parafii, jak również doraźny, okresowy najem na cele imprez kulturalnych (koncerty) budynku kościoła, stanowiącego własność Parafii. Naczelnik Urzędu Skarbowego decyzją z dnia 4 lipca 2005 r. potwierdził zarejestrowanie Parafii jako czynnego podatnika podatku VAT.

31 maja 2010 r. Archidiecezja wraz z Polską Akademią Umiejętności oraz Szkołami Wyższymi z siedzibą utworzyli Fundację, celem której jest budowa przy kościele udostępniła na ten cel podziemia kościoła, zawierając z Fundacją umowę najmu za symboliczną kwotę 1 zł.

Cały uzyskiwany dochód z działalności gospodarczej Parafia przeznacza na cele kultu religijnego oraz utrzymanie zabytkowego kościoła. Ze względu na wielkość oraz zabytkowy charakter budowli, jej utrzymanie generuje bardzo wysokie koszty. Kościół położony jest w strefie miejskiej wpisanej do rejestru. Kościół jest stale obiektem prac konserwatorskich i budowlanych. Parafia nie dysponuje wystarczającymi środkami na wykonanie niezbędnych prac konserwatorskich.

Dla Parafii uzyskanie przedmiotowej interpretacji jest bardzo ważne, ponieważ cały przychód uzyskany z tytułu odszkodowania wypłaconego na podstawie decyzji Wojewody z dnia 4 marca 2014 r. i 1 czerwca 2015 r. (jak również w przyszłości z tytułu odjęcia prawa własności działki 363) planuje przeznaczyć na remont i konserwację zabytkowego kościoła, w tym m.in. wymianę pokrycia dachowego z blachy miedzianej oraz remont konserwatorski zabytkowych, 300-letnich, kamiennych figur 12 Apostołów z ogrodzenia. Parafia chciałaby jak najszybciej przystąpić do renowacji figur, ponieważ chciałaby ukończyć prace z tym związane przed Światowymi Dniami Młodzieży.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy przeniesienie na podstawie decyzji Wojewody z dnia 4 marca 2014 r., na podstawie art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną prawa własności nieruchomości oznaczonej jako działka nr 325 o pow. 0,0510 ha, stanowiącej dnia 31 grudnia 1998 r. własność Parafii, zajętej pod drogę gminną (ulicę J.), w zamian za odszkodowanie ustalone decyzją Starosty z dnia 27 października 2014 r. w kwocie 164.633 zł, wypłacone Parafii w dniu 1 grudnia 2014 r. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz. 1054) jako odpłatna dostawa towaru w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy wykonywana przez Parafię jako podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 powołanej ustawy, czy też wobec uznania, że czynność ta została wykonana przez Parafię nie jako podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ww. ustawy, lecz przez osobę prywatną, nie w ramach prowadzonej przez Parafię działalności gospodarczej, nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 15 ust. 1 powołanej ustawy.

2. Czy przeniesienie na podstawie decyzji Wojewody z dnia 1 czerwca 2015 r., na podstawie art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną prawa własności nieruchomości oznaczonej jako działka nr 364/3 o pow. 0,3335 ha, objętej, stanowiącej 31 grudnia 1998 r. własność Parafii, zajętej pod drogę gminną (ulicę J.), w zamian za odszkodowanie ustalone decyzją Starosty z dnia 18 listopada 2015 r. w kwocie 1.006.870 zł, wypłacone Parafii w dniu 22 grudnia 2015 r. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz. 1054) jako odpłatna dostawa towaru w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy wykonywana przez Parafię jako podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 powołanej ustawy, czy też wobec uznania, że czynność ta została wykonana przez Parafię nie jako podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ww. ustawy, lecz przez osobę prywatną, nie w ramach prowadzonej przez Parafię działalności gospodarczej, nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 15 ust. 1 powołanej ustawy.

3. W przypadku uznania przez Organ, że przeniesienie na podstawie decyzji Wojewody z 1 czerwca 2015 r. prawa własności nieruchomości (działki nr 364/3) z Parafii na Gminę w zamian za odszkodowanie w kwocie 1.006.870 zł, wypłacone Parafii w dniu 22 grudnia 2015 r. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarowi usług, czy obowiązek podatkowy w podatku VAT, określony w art. 19a ust. 5 pkt 1 ww. ustawy powstaje z chwilą otrzymania przez Parafię odszkodowania w kwocie 1.006.870 zł.

4. W przypadku uznania przez Organ, że przeniesienie na podstawie decyzji Wojewody z dnia 4 marca 2014 r. prawa własności nieruchomości (działki nr 325) z Parafii na Gminę w zamian za odszkodowanie w kwocie 164.633 zł, wypłacone Parafii w dniu 1 grudnia 2014 r. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz. 1054), czy obowiązek podatkowy w podatku VAT, określony w art. 19a ust. 5 pkt 1 ww. ustawy powstaje z chwilą otrzymania przez Parafię odszkodowania w kwocie 164.633 zł.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części. Jak stanowi art. 45 Kodeksu cywilnego, rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne. Natomiast w myśl art. 46 § 1 ww. Kodeksu, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Zgodnie zatem z ww. przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT. Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Powyższa regulacja jest odzwierciedleniem art. 14 ust. 2 lit. a Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. U.E. z 2006 r. L 347 str. 1 z późn. zm.). Powołany przepis ustawy o podatku VAT określa szczególny przypadek dostawy towarów, który ma na celu wskazanie, że dostawą towarów jest nawet tak nietypowa sytuacja, jak władcze działanie organu lub samego przepisu prawa, w którym towar (także wbrew woli) zmienia właściciela za odszkodowaniem. Zatem jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Zaznaczyć należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika podatku VAT. Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle przytoczonych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarowi usług, po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. O ile określenie czynności podlegających opodatkowaniu wyznacza zakres przedmiotowy opodatkowania, to zdefiniowanie pojęcia podatnika wskazuje na podmiotowy zakres opodatkowania. W efekcie opodatkowaniu mogą podlegać te czynności, w przypadku których spełniony został zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy zakres opodatkowania, tzn. zaistniała czynność określona jako opodatkowana, która została wykonana przez podmiot mający cechę podatnika (tak w: A. Bartosiewicz w: VAT Komentarz, wydanie VII). Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przez działalność gospodarczą rozumieć należy wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży gruntu jest podatnikiem podatku od towarów i usług, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów cytowanej ustawy. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem podatnik tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. W kontekście powyższego należy stwierdzić, że każdy kto dokonuje czynności, które są konieczne do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ww. ustawy o VAT, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Natomiast nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba prawna dokonuje jednorazowych, okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami, lecz wykonuje wobec nich jedynie czynności wynikające z rozporządzania mieniem dla potrzeb własnych. Aby dostawę towarów (nawet jednorazową) uznać za działalność gospodarczą, należy wykazać, że w momencie jej realizacji podatnik miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, a wykorzystywane przez niego towary, czy usługi zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonywania tej czynności. Przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług powinny być rozumiane w ten sposób, że warunkiem sine qua non uznania, iż dany podmiot działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca (...) Ani formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT. W kwestii opodatkowania dostawy gruntów istotne jest zatem ustalenie, czy w przedstawionym stanie faktycznym sprawy Wnioskodawca, w celu dokonania sprzedaży gruntu podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawców w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też czynność odpłatnej dostawy z nakazu władzy publicznej za odszkodowaniem nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - Dz.U.UE.L 347.1 z późn. zm. - (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy) jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.

W ocenie Wnioskodawcy, w celu określenia czy w przedmiotowym stanie faktycznym uzyskane przez Parafię odszkodowanie podlega przepisom ustawy o podatku VAT, konieczne jest zatem ustalenie czy nieruchomości stanowiące działki 364/3 i 325 były w jakikolwiek sposób powiązane z prowadzoną przez Parafię działalnością gospodarczą. Rozumieć przez to należy ich wykorzystywanie jako składnika majątkowego dla celu prowadzonej działalności gospodarczej albo wykonywanie przez Parafię wobec przedmiotowych nieruchomości czynności zmierzających do rozporządzania nimi w celu uzyskania przychodu.

W ocenie Wnioskodawcy przedmiotowe nieruchomości nie były nigdy wykorzystywane przez Parafię w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jak wynika z dokumentów zgromadzonych w toku postępowań o odjęcie własności na ww. nieruchomościach już przed 1989 r. została wykonana droga, mająca charakter powszechnie dostępny. Zarządzała nią jednostka organizacyjna Gminy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, droga ta od dnia 28 maja 1986 r. miała formalny status gminnej drogi publicznej. Przedmiotowe nieruchomości drogowe były zlokalizowane w zupełnie innym miejscu niż siedziba Parafii i innym niż składniki majątkowe wykorzystywane w prowadzonej przez Parafię działalności gospodarczej. W żaden sposób nie były one powiązane z działalnością gospodarczą Parafii (podjętej dopiero w połowie 2005 r.). Parafia pozostając przedsiębiorcą nigdy nie wykonywała również wobec przedmiotowych działek żadnych czynności zmierzających do ich zbycia, jak również działań służących uzyskaniu większego przychodu (tak w toku postępowania administracyjnego zmierzającego do odjęcia własności, jak i poza nim). W analizowanej sytuacji przejęcie gruntów z mocy prawa przez Gminę nie nosi zdaniem Wnioskodawcy znamion działalności gospodarczej. Parafia nie prowadziła działań mających na celu zwiększenie ceny sprzedaży poprzez np. ulepszenie infrastruktury sprzedawanych nieruchomości czy też nie dokonywała wcześniej (przed otrzymaniem decyzji w zakresie odjęcia własności) żadnych czynności w celu znalezienia potencjalnego nabywcy (np. poprzez umieszczanie ogłoszeń prasowych). Wysokość odszkodowania została określona na podstawie operatów szacunkowych sporządzonych przez rzeczoznawcę majątkowego. Powyższe oznacza, że Parafia dokonała zbycia własnego majątku, niemniej jednak czynność ta nie została dokonana w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, lecz w ramach rozporządzania majątkiem prywatnym, z nakazu organu administracji publicznej. Również w świetle orzecznictwa, w tym w szczególności wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach C-180/10 i C-181/10 wskazane transakcje nie powinny być uznawane jako dokonane w ramach prowadzonej przez Parafię działalności gospodarczej. Wprawdzie wskazane orzeczenia dotyczyły transakcji dokonywanych przez osoby fizyczne, niemniej jednak w opinii Wnioskodawcy, przedstawione w nim konkluzje powinny znaleźć zastosowanie również w sytuacji będącej przedmiotem wniosku. W przytoczonym wyroku TSUE, sąd stwierdził, że Osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku VAT i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy VAT, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby. Natomiast jeżeli osoba ta w celu dokonania wspomnianej sprzedaży podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy VAT, należy uznać ją za podmiot prowadzący "działalność gospodarczą" w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku VAT. Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawach C-180/10 i C-181/10 orzekł, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Inaczej jest natomiast, w przypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność handlową wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich. Podkreślić należy, że pojęcie majątku prywatnego nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy o VAT. Tym samym przy wykładni art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, zasadnym jest odwołanie się do treści wyroku TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht). Orzeczenie to dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. Sąd uznał, że majątek prywatny to taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika również, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, iż majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych. W świetle stanu faktycznego niniejszej sprawy nie można cech działalności gospodarczej upatrywać w przeniesieniu własności dokonanej w trybie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT albowiem taka dostawa towaru cech takich nie zawiera. Trudno sobie bowiem wyobrazić działalność gospodarczą polegającą na odjęciu prawa własności nieruchomości. Zatem elementy działalności gospodarczej należy odnosić nie w stosunku do odjęcia prawa własności nieruchomości w trybie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jako jednostkowego zdarzenia gospodarczego lecz do całości zdarzeń gospodarczych związanych z tą nieruchomością, wśród których owe przeniesienie własności jest jedynie jednym z elementów zachowania podatnika. Jeśli uznać, że procedura wywłaszczenia z założenia ma charakter działania wbrew woli właściciela to przypisywanie mu zamiaru działania przy wywłaszczaniu go w sposób częstotliwy jest nielogiczne. (...) odczytywanie zamiaru wykonywania czynności w sposób częstotliwy musi być dokonane w kontekście generalnego uznania danego podmiotu za podatnika VAT w ramach wszystkich wykonywanych czynności (tak w: wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. akt I FSK1702/10). Powyższą tezę należy per analogiam zastosować do odjęcia własności w trybie art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r.

W przypadku odjęcia własności nie można mówić o zamiarze wskazującym na częstotliwy zamiar wykonywania tego typu dostaw. Przekazywanie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa nie jest bowiem dokonywane w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę, ale następuje przymusowo w związku z jednostronną, władczą decyzją organu władzy publicznej. Wyjątkowy charakter przeniesienia nieruchomości powoduje, że na gruncie art. 15 ust. 2 ustawy o VAT jest to czynność z założenia jednorazowa. Z uwagi na brak elementu dobrowolności po stronie Wnioskodawcy, trudno zatem mówić o zamiarze wykonywania podobnych czynności w sposób częstotliwy, nawet w kontekście generalnego uznania Parafii za podatnika VAT. Zatem w momencie przejścia z mocy prawa ww. Parafia nie działa jako podatnik (producent, handlowiec, usługodawca). A przeniesienie nieruchomości nie jest działaniem dokonywanym z zamiarem wykonywania go w sposób częstotliwy. Zamysłem ustawodawcy krajowego było, aby przesłanka dokonywania czynności w sposób wskazujący na zamiar jej wykonywania w sposób częstotliwy odzwierciedlała założenie art. 2 ust. 1 lit. a Dyrektywy tj. dokonywanie dostawy przez podatnika działającego w takim charakterze.

W związku z problemem, jak zakwalifikować udział podatnika, który z tytułu prowadzonej działalności jest podatnikiem VAT, w czynności odjęcia własności za odszkodowaniem, skoro okoliczności takiej transakcji z założenia eliminowałyby możliwość spełnienia przesłanek podmiotowych, należy sięgnąć do zasad ogólnych, którym służą zunifikowane regulacje dotyczące podatku od towarów i usług. Opodatkowanie VAT w przypadku przymusowego przeniesienia prawa własności w zamian za odszkodowanie (objęte wprost zamiarem prawodawcy unijnego w art. 14 ust. 2 lit. a Dyrektywy 112) realizuje zarówno zasadę powszechności opodatkowania, jak również zasadę niezakłócania konkurencji. Zestawiając przedmiot opodatkowania w postaci przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej prawa własności gruntu w zamian za odszkodowanie ze wskazanymi wyżej regulacjami dotyczącymi organu władzy publicznej, działającego jako podatnik VAT, należy (by zachować sens i cel przyjętych regulacji) przyjąć, że przy rozstrzyganiu statusu Parafii w przedmiotowym odjęciu własności trzeba ocenić, czy Parafia byłaby VAT-owcem w przypadku dobrowolnej sprzedaży nieruchomości, która podlegała odjęciu własności za odszkodowaniem. Specyfika czynności odjęcia własności za odszkodowaniem, niewątpliwy zamiar objęcia jej opodatkowaniem, sprawia, że nie może być ona wyławiana z całokształtu czynności podejmowanych w ramach działalności gospodarczej podatnika VAT, lecz musi być postrzegana jako składowa tej działalności, w ramach której dokonywane są różne transakcje, nie wszystkie za pełną aprobatą lub wręcz planowaniem przez przedsiębiorcę. Stąd opodatkowanie odpłatnej dostawy towarów (w tym odjęcia własności za odszkodowaniem) przez podatnika działającego w takim charakterze odnosi się do całej szeroko rozumianej sfery aktywności podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą; poza tą sferą pozostają działania w sferze osobistej. (...) jeśli osoba prawna dokonuje sprzedaży ze swojego majątku prywatnego nieruchomości, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie, w okolicznościach wskazujących, iż działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Dla oceny, że przy konkretnej transakcji podmiot wykonuje działalność gospodarczą, a tym samym należy uznać go za podatnika VAT, warunkiem niezbędnym jest ustalenie, że działa on niezależnie jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik czy wykonujący wolny zawód. W konsekwencji, jeżeli dana czynność wykonana została poza zakresem działań producenta, handlowca, usługodawcy, pozyskującego zasoby naturalne, rolnika czy wykonującego wolny zawód, to w świetle art. 4 ust. 1 i 2 VI Dyrektywy z tytułu wykonania takiej czynności dany podmiot nie może być uznany za podatnika VAT i to bez względu na to, czy czynność tę wykonał jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy, czy też wielokrotnie, (tak w: wyrok NSA, sygn. akt I FPS 3/07). Kryteria, jakimi należy kierować się dokonując powyższej oceny, wypracowane zostały w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok TSUE z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-T181/10, a także orzeczenia NSA: z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, z dnia 27 października 2009 r., sygn. akt I FSK 1043/08, z dnia 24 kwietnia 2007 r., sygn. akt I FSK 603/06, z dnia 28 marca 2008 r., sygn. akt I FSK475/07, z dnia 23 stycznia 2009 r., I FSK 1629/07.

W świetle poglądów wyrażonych w wyżej wskazanych wyrokach, które Wnioskodawca podziela, dla oceny, czy sprzedaż przez osobę fizyczną lub prawną działek budowlanych jest opodatkowaną działalnością gospodarczą, w ramach której sprzedawca działa w charakterze podatnika, należy kierować się poniższymi kryteriami.

1. Stwierdzenie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. W powyższym zakresie nie jest natomiast możliwe przyjęcie z góry konkretnych założeń, modelowego rozwiązania, mającego zastosowanie w każdym przypadku.

2. Wykonanie danej czynności jednorazowo, jednakże w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy, nie przesądza automatycznie, że z tego tylko powodu dany podmiot staje się podatnikiem VAT. Konieczne jest bowiem ustalenie, że w odniesieniu do tej czynności występował on w charakterze podatnika, tj. jako osoba angażująca środki podobne do wykorzystywanych przez handlowca, a nie osoba wykonująca prawo własności w stosunku to tego gruntu.

3. Przyjęcie, że dana osoba prawna lub fizyczna, sprzedając działki budowlane, działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czyli stałą (powtarzalność czynności i zamiar wykazany obiektywnymi dowodami ich kontynuacji), a w konsekwencji zorganizowaną.

4. Nie jest działalnością handlową sprzedaż majątku osobistego (prywatnego), który nie został nabyty w celach odsprzedaży (w celach handlowych), lecz spożytkowania w celach prywatnych.

Oczywiście nie oznacza to, że w każdych okolicznościach takie działania świadczą o wykonywaniu prawa własności w ramach zarządu prywatnym majątkiem. Jednak dla uznania, że jest inaczej, konieczne jest wykazanie jeszcze dodatkowych okoliczności pozwalających uznać, że w ramach danej transakcji podmiot działa jak profesjonalista. Za kluczowe dla ustalenie charakteru działań Parafii uznać należy takie elementy jak stopień jej aktywności w zakresie obrotu nieruchomościami, który wskazuje, że angażuje ona środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w ramach prowadzenia działalności gospodarczej.

Dodatkowo wskazać należy, że opodatkowanie VAT w przypadku przymusowego przeniesienia prawa własności w zamian za odszkodowanie (objęte wprost zamiarem prawodawcy unijnego w art. 14 ust. 2 lit. a Dyrektywy 112), realizuje zarówno zasadę powszechności opodatkowania, jak również zasadę niezakłócania konkurencji. W procesie wykładni przepisów podatku VAT istotne znaczenie odgrywa konstrukcja tego podatku jako podatku od wartości dodanej i wynikające z niej zasady: powszechności opodatkowania, neutralności i zachowania warunków konkurencji. Można zatem powiedzieć, że przy interpretacji reguł VAT wyraźnie widoczny jest prymat wykładni funkcjonalnej i systemowej nad wykładnią językową. Ważniejsze zatem będą wnioski wypływające z ogólnych reguł konstrukcyjnych VAT niż - choćby jednoznaczna - treść przepisu prawa krajowego. Zasada neutralności wymaga również, aby podatnicy wykonujący takie same transakcje podlegali opodatkowaniu VAT według takich samych zasad. Takie rozumienie zasady neutralności zostało zaprezentowane przez TSUE w wyroku w sprawie C-29/08 (AB SKF), w którym TSUE przypomniał, że: 67. (...) zasada neutralności podatkowej, będąca podstawową zasadą wspólnego systemu podatku VAT, stoi na przeszkodzie po pierwsze temu, by świadczenie podobnych usług, które tym samym są względem siebie konkurencyjne, było traktowane w odmienny sposób z punktu widzenia podatku VAT (...), a po drugie temu, by przedsiębiorcy, którzy dokonują takich samych transakcji, byli traktowani odmiennie w zakresie poboru podatku VAT (...). Ze stanu faktycznego będącego przedmiotem wniosku wynika, że Parafia w zakresie działek 363, 364/3 i 325 nie wykonywała żadnych czynności jako przedsiębiorca lecz rozporządzała majątkiem jako osoba prywatna. Na gruncie prawa wspólnotowego, orzecznictwo ETS dopuszcza opodatkowanie podatkiem VAT czynności odpłatnej dostawy towarów z nakazu władzy publicznej, ale tylko w przypadku gdy czynność ta jest dokonywana w zakresie działalności gospodarczej podatnika podatku VAT, a nie w ramach czynności rozporządzających dotyczących jego majątku prywatnego (por. wyrok w sprawie 89/91, fragmenty wyroku opubl. w Komentarzu do art. 9 Dyrektywy VAT 2006/112/WE pod. red. J. Martiniego, Unimex 2009 s. 79). Zrównując obowiązki podatkowe podmiotów, które znajdują się w nieporównywalnej sytuacji prawnej, związanej z przedmiotem opodatkowania, a mającej wpływ na przyznanie podmiotowości prawnej w podatku VAT (Parafii, która nie wykonywała jako przedsiębiorca wobec ww. nieruchomości gruntowych żadnych czynności z przedsiębiorcą), dochodzi do niedopuszczalnego w świetle Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. naruszenia zasady neutralności i zachowania warunków konkurencji. Dlatego też ustawodawca unijny nakazuje w każdym przypadku obrotu nieruchomościami dokładnie badać stan faktyczny sprawy, celem ustalenia czy czynność ta jest dokonywana w ramach działalności gospodarczej podatnika VAT.

W świetle powyższego uznać zatem należy, że chociaż przeniesienie prawa własności działek 364/3 i 325, na podstawie decyzji Wojewody z dnia (odpowiednio) 1 czerwca 2015 r. i 4 marca 2014 r. podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz. 1054), to jednak w opisanym we wniosku stanie faktycznym, wobec faktu, że Parafia w zakresie tych czynności nie jest podatnikiem podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 powołanej ustawy, otrzymane przez Parafię, w oparciu o decyzje Starosty z dnia (odpowiednio) 18 listopada 2015 r. i 27 października 2014 r. odszkodowania nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dokonana dostawa nieruchomości wchodzącej w skład majątku osobistego Parafii nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca dokonując ich dostawy będzie korzystał z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem. Zatem w przedmiotowej sprawie nie wystąpi konieczność odprowadzenia podatku należnego od czynności dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie.

Na wypadek zajęcia przez Organ odmiennego stanowiska, w zakresie pytań 3) i 4), Wnioskodawca uznaje, że obowiązek podatkowy w związku z otrzymanym w zamian za odjęcie własności odszkodowaniem powstaje, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy z dniem otrzymania przez Parafię na rachunek bankowy przedmiotowych odszkodowań. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. W ocenie Parafii odszkodowanie (stanowiące ekwiwalent wynagrodzenia), które nie zostało jeszcze określone i wypłacone, nie może podlegać samo w sobie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Przepis art. 19a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy literalnie stanowi, że w przypadku przeniesienia z nakazu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towaru za odszkodowaniem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tego tytułu. Zatem w opisanym stanie faktycznym sprawy, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania zapłaty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Powołany wyżej przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, obowiązujący od 1 maja 2004 r., określa szczególny przypadek dostawy towarów, który ma na celu wskazanie, że dostawą towarów jest nawet tak nietypowa sytuacja, jak władcze działanie organu lub samego przepisu prawa, w którym towar (także wbrew woli) zmienia właściciela za odszkodowaniem. Zgodnie bowiem z ww. przepisem, przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

Zatem, jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot, czynność taka jest objęta opodatkowaniem. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

W sprawie będącej przedmiotem niniejszej interpretacji wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą wskazania, czy przeniesienie na podstawie decyzji Wojewody z dnia 4 marca 2014 r. i 1 czerwca 2015 r. na podstawie art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną prawa własności nieruchomości oznaczonej jako działka nr 325 i 364/3 stanowiących dnia 31 grudnia 1998 r. własność Wnioskodawcy, zajętych pod drogę gminną w zamian za odszkodowanie, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatna dostawa towaru.

Jak wynika z przedstawionego opisu stanu faktycznego przeniesienie prawa własności działek o numerach 325 i 364/3 zaistniało z mocy prawa przed dniem 1 maja 2004 r. tj. przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 z późn. zm.) nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, nie stanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem.

W myśl ust. 4 powyższego artykułu - odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1 i 2, będzie ustalane i wypłacane według zasad i trybu określonych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczone nieruchomości, na wniosek właściciela nieruchomości złożony w okresie od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia 31 grudnia 2005 r. Po upływie tego okresu roszczenie wygasa.

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.) opodatkowaniu podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Stosownie do art. 4 pkt 1 ww. ustawy ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności określonych w art. 2, które wymienione są w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce państwowej.

Z powyższych uregulowań wynika, że grunty w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym nie były objęte pojęciem towaru, w konsekwencji ich sprzedaż nie podlegała opodatkowaniu.

Bezspornym jest, że od 1 maja 2004 r. grunt/nieruchomość spełnia definicję towaru z art. 2 pkt 6 ustawy VAT, a przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towaru (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT).

Z okoliczności sprawy wynika, że do przeniesienia z mocy prawa prawa własności nieruchomości (działek o nr 325 i 364/3) doszło pod rządami ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym - obowiązującej do 30 kwietnia 2004 r., która to ustawa zakresem opodatkowania nie obejmowała czynności przeniesienia z mocy prawa własności gruntów w zamian za odszkodowanie.

Przedmiot opodatkowania musi wynikać z przepisów ustawowych. Art. 217 Konstytucji wyklucza bowiem nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków w innej formie, niż w drodze ustawy. Tymczasem opisane we wniosku zdarzenie nie mieściło się w zakresie opodatkowania wyznaczonym przez ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

W związku z tym, że art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym opodatkowaniu podlega przeniesienie z mocy prawa lub z nakazu organu władzy prawo własności towarów za odszkodowaniem, nie miał swojego odpowiednika w ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, przejście z mocy prawa własności opisanych we wniosku nieruchomości (dziełek o nr 325 i 364/3) na rzecz Gminy przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Data ustalenia i wypłaty odszkodowania w późniejszym terminie nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego z racji przeniesienia własności tych nieruchomości, ponieważ samo otrzymanie odszkodowania nie stanowi w myśl tej ustawy czynności opodatkowanej. Zdarzeniem, z którym ustawa o podatku od towarów i usług wiąże obowiązek zapłaty tego podatku jest moment przeniesienia z mocy prawa własności towarów (gruntu), w tym przypadku dokonany w 1999 r.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że chociaż przeniesienie prawa własności działek 364/3 i 325, na podstawie decyzji Wojewody z dnia (odpowiednio) 1 czerwca 2015 r. i 4 marca 2014 r. podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz. 1054), to jednak w opisanym we wniosku stanie faktycznym, wobec faktu, że Parafia w zakresie tych czynności nie jest podatnikiem podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 powołanej ustawy, otrzymane przez Parafię, w oparciu o decyzje Starosty z dnia (odpowiednio) 18 listopada 2015 r. i 27 października 2014 r. odszkodowania nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy uznać za nieprawidłowe, bowiem w przedmiotowej sprawie przejście z mocy prawa własności dziełek o nr 325 i 364/3 faktycznie nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, jednak wynika to z innej podstawy prawnej niż wskazał Wnioskodawca.

Zatem z uwagi na to, że przejście z mocy prawa własności opisanych we wniosku nieruchomości (dziełek o nr 325 i 364/3) na rzecz Gminy nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, to kwestia momentu powstania obowiązku podatkowego zawarta w pytaniach nr 3 i 4 wniosku staje się bezprzedmiotowa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.