IBPP1/443-985/12/AW - Ustalenie prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z tytułu zakupu towarów i usług związanych z budową ośmiu budynków mieszkalnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 września 2012 r. (data wpływu 14 września 2012 r.), uzupełnionym pismami z dnia 4 grudnia 2012 r. (data wpływu 7 grudnia 2012 r.) i z dnia 12 grudnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy od umów zamiany nieruchomości należało naliczyć podatek VAT ze stawką 8% i czy Gminie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z tytułu zakupu towarów i usług związanych z budową ośmiu budynków mieszkalnych (budynki mieszkalne wybudowane przez Gminę i przekazane mieszkańcom na podstawie umów zamiany) - jest prawidłowe.

W dniu 12 września 2012 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy od umów zamiany nieruchomości należało naliczyć podatek VAT ze stawką 8% i czy Gminie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z tytułu zakupu towarów i usług związanych z budową ośmiu budynków mieszkalnych (budynki mieszkalne wybudowane przez Gminę i przekazane mieszkańcom na podstawie umów zamiany).

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 4 grudnia 2012 r. (data wpływu 7 grudnia 2012 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 28 listopada 2012 r. zna IBPP1/443-985/12/AW oraz pismem z dnia 12 grudnia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (Gmina) jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Podczas powodzi w 2010 r. dziewięć budynków mieszkalnych uległo zniszczeniu. W związku z tym Gmina rozpoczęła w 2011 r. realizację zadania inwestycyjnego związanego z odbudową budynków mieszkalnych dla poszkodowanych z terenu Gminy.

Źródłem finansowania inwestycji były środki przekazane od Wojewody jako dotacja celowa. Domy wybudowano na gruntach stanowiących własność Gminy i ujętych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako nieruchomości przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne. Wykonawca zadania został wybrany przez inwestora - Gminę - w drodze przetargu nieograniczonego. Gmina zawarła z wybranym wykonawcą umowę regulującą jego obowiązki związane z wybudowaniem budynków mieszkalnych. Za wykonane zadania Gmina uiściła wynagrodzenie, natomiast materiały niezbędne do wybudowania domów były zakupione przez wykonawcę sfinansowane przez niego. Gmina od początku realizacji inwestycji zamierzała przekazać nieruchomości wraz z wybudowanymi budynkami mieszkalnymi na rzecz ośmiu poszkodowanych na podstawie umów zamiany, jedna nieruchomość miała stanowić własność komunalną. Zamiany nieruchomości nastąpiły na podstawie ośmiu aktów notarialnych zawartych w dniu 30 grudnia 2011 r. bez wnoszenia dopłat w związku z nierówną wartością zamienianych nieruchomości. Przedmiotem zamian ze strony Gminy były nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi wybudowanymi przez Gminę dla mieszkańców Gminy, a po stronie poszkodowanych były nieruchomości na których znajdowały się budynki mieszkalne zniszczone podczas powodzi. Przekazane poszkodowanym nieruchomości wraz z budynkami mieszkalnymi na podstawie umowy zamiany były przeznaczone na zaspokojenie ich własnych potrzeb mieszkaniowych. Były to budynki nowe, w których nie były wykonywane żadne wydatki na ich ulepszenie i ich przeniesienie nastąpiło w ramach pierwszego zasiedlenia.

W związku z tym, że przeniesienie własności nieruchomości (grunty wraz z wybudowanymi budynkami mieszkalnymi) w drodze zamian było dokonane w ramach pierwszego zasiedlenia, nie można było skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a. Zamiany nieruchomości zabudowanych zostały opodatkowane podatkiem VAT przy zastosowaniu stawki 8%. Wartości netto odpowiadały wartości szacunkowej nieruchomości wycenionych przez rzeczoznawcę. Ponadto Gmina skorzystała z prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu towarów i usług związanych z budową ośmiu budynków mieszkalnych, gdyż budynki mieszkalne przeznaczone były do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W piśmie z dnia 4 grudnia 2012 r. stanowiącym uzupełnienie wniosku podano ponadto, że:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od umów zamiany nieruchomości należało naliczyć podatek VAT ze stawką 8% i czy Gminie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z tytułu zakupu towarów i usług związanych z budową ośmiu budynków mieszkalnych (budynki mieszkalne wybudowane przez Gminę i przekazane mieszkańcom na podstawie umów zamiany).

Zdaniem Wnioskodawcy, umowy zamiany nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi (zasiedlanymi po raz pierwszy przez poszkodowanych), podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz. 1054). Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Strony umowy występują zarówno w charakterze nabywcy jak i w charakterze dostawcy. Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży i skutkuje przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi nieruchomościami jak właściciel. Umowa zamiany jest czynnością cywilnoprawną. Przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy zamiany stanowi odpłatną dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarowi usług i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ Gmina nie miała prawa do zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto na podstawie art. 29 ust. 5 ww. ustawy, przy dostawie budynków i budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. Dlatego dla całych nieruchomości będących przedmiotem umów zamian była zastosowana stawka podatku 8%.

Wybudowane budynki mieszkalne przeznaczone były do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, w związku z tym Gminie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu towarów i usług związanych z realizacją inwestycji (odbudowy domów zniszczonych podczas powodzi).

W piśmie z dnia 4 grudnia 2012 r. stanowiącym uzupełnienie wniosku podano ponadto, że zdaniem Wnioskodawcy, zamiany nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi o powierzchni użytkowej poniżej 300 m² podlegają opodatkowaniu VAT w stawce 8%. Powyższe wynika z art. 146a pkt 2, art. 41 ust. 2 z zastrzeżeniem ust. 12 -12c ustawy o VAT. Stawka 8% ma zastosowanie m.in. do dostawy, budowy obiektów budownictwa mieszkalnego sklasyfikowanego w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11. Wszystkie budynki będące przedmiotem zamian miały powierzchnie użytkowe poniżej 300 m² posadowione były na wyodrębnionych geodezyjnie działkach oraz sklasyfikowane według PKOB w dziale 11. Zgodnie z powyższym naliczono podatek VAT według stawki 8%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zauważyć należy, że z uwagi na ścisłe powiązanie tematyki zawartej we wniosku, tut. organ postanowił ująć kwestię ustalenia czy od umów zamiany nieruchomości należało naliczyć podatek VAT ze stawką 8% oraz kwestię ustalenia czy Gminie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z tytułu zakupu towarów i usług związanych z budową ośmiu budynków mieszkalnych - w jednej interpretacji.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 2 pkt 6 powołanej ustawy, towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Według art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Z treści art. 15 ust. 2 tej ustawy wynika, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przytoczonych przepisów wynika, iż - co do zasady - opodatkowaniu podlegają czynności odpłatne, przy czym nie wynika z nich, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną - zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Zgodnie z przedstawionymi przepisami, grunt zabudowany budynkiem spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując zarówno w charakterze dostawcy, jak i w charakterze nabywcy. Przepis art. 604 Kodeksu cywilnego daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży.

Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna.

Zamiana nieruchomości skutkuje przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi nieruchomościami jak właściciel.

Natomiast zgodnie z art. 158 ww. ustawy - Kodeks cywilny, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione. Zatem umowa przeniesienia własności nieruchomości (również w drodze zamiany) jest czynnością cywilnoprawną.

Z powyższego wynika, że przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy zamiany stanowi odpłatną dostawę towaru i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca w związku z tą dostawą występuje w charakterze podatnika podatku VAT.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy.

Na mocy art. 146a pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Wszelkie zaś odstępstwa od tej zasady poprzez zastosowanie obniżonej stawki lub zwolnienie z opodatkowania, należy uznać za wyjątek w stosowaniu ww. przepisu.

I tak na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o VAT, dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Na mocy art. 146a pkt 2 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz w tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%.

Stawkę podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2 ustawy o VAT, stosuje się - w myśl ust. 12 wskazanego artykułu - do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym - zgodnie z art. 43 ust. 12a ustawy o VAT - rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, z zastrzeżeniem ust. 12b.

Do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, zgodnie z art. 41 ust. 12b wskazanej ustawy, nie zalicza się:

Przepis art. 41 ust. 12c ustawy o VAT stanowi, że w przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej limity określone w ust. 12b stawkę podatku, o której mowa w ust. 2, stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej.

Należy również zwrócić uwagę na brzmienie art. 2 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym, przez obiekty budownictwa mieszkaniowego rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w PKOB w dziale 11.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, ustawa o podatku od towarów i usług, poprzez podanie klasyfikacji, odwołuje się do Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, która stanowi usystematyzowany wykaz obiektów budowlanych. Zatem, dla celów VAT stosuje się przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. Nr 112, poz. 1316 z późn. zm.), stanowiącego usystematyzowany wykaz obiektów budowlanych.

Zgodnie z ww. rozporządzeniem, w dziale 11 mieszczą się budynki mieszkalne. Dział ten obejmuje grupy budynków: 111 - mieszkalnych jednorodzinnych, 112 - o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowych, 113 - zbiorowego zamieszkania. W dziale 12 usystematyzowano natomiast budynki niemieszkalne.

Ponadto zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392 z późn. zm.), stawkę podatku wymienioną w art. 41 ust. 1 ustawy obniża się do wysokości 8% dla:

- w zakresie, w jakim wymienione roboty nie są objęte tą stawką na podstawie pkt 2.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

Z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT wynika natomiast, że ilekroć w jej przepisach mowa jest o pierwszym zasiedleniu - rozumie się przez to oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

Jak wynika z art. 43 ust. 1 pkt 10a tej ustawy, zwalnia się dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

Treść art. 43 ust. 7a powyższej ustawy wskazuje, że warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10a lit. b, nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

Jak stanowi art. 29 ust. 5 ustawy o VAT, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Gmina jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Podczas powodzi w 2010 r. dziewięć budynków mieszkalnych uległo zniszczeniu. W związku z tym Gmina rozpoczęła w 2011 r. realizację zadania inwestycyjnego związanego z odbudową budynków mieszkalnych dla poszkodowanych z terenu Gminy.

Źródłem finansowania inwestycji były środki przekazane od Wojewody jako dotacja celowa. Domy wybudowano na gruntach stanowiących własność Gminy i ujętych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako nieruchomości przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne. Wykonawca zadania został wybrany przez inwestora - Gminę - w drodze przetargu nieograniczonego. Gmina zawarła z wybranym wykonawcą umowę regulującą jego obowiązki związane z wybudowaniem budynków mieszkalnych. Za wykonane zadania Gmina uiściła wynagrodzenie, natomiast materiały niezbędne do wybudowania domów były zakupione przez wykonawcę sfinansowane przez niego. Gmina od początku realizacji inwestycji zamierzała przekazać nieruchomości wraz z wybudowanymi budynkami mieszkalnymi na rzecz ośmiu poszkodowanych na podstawie umów zamiany, jedna nieruchomość miała stanowić własność komunalną. Zamiany nieruchomości nastąpiły na podstawie ośmiu aktów notarialnych zawartych w dniu 30 grudnia 2011 r. bez wnoszenia dopłat w związku z nierówną wartością zamienianych nieruchomości. Przedmiotem zamian ze strony Gminy były nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi wybudowanymi przez Gminę dla mieszkańców Gminy, a po stronie poszkodowanych były nieruchomości na których znajdowały się budynki mieszkalne zniszczone podczas powodzi. Przekazane poszkodowanym nieruchomości wraz z budynkami mieszkalnymi na podstawie umowy zamiany były przeznaczone na zaspokojenie ich własnych potrzeb mieszkaniowych. Były to budynki nowe, w których nie były wykonywane żadne wydatki na ich ulepszenie i ich przeniesienie nastąpiło w ramach pierwszego zasiedlenia.

Przeniesienie własności nieruchomości (grunty wraz z wybudowanymi budynkami mieszkalnymi) w drodze zamian było dokonane w ramach pierwszego zasiedlenia. Ponadto Gmina skorzystała z prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu towarów i usług związanych z budową ośmiu budynków mieszkalnych, gdyż budynki mieszkalne przeznaczone były do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Ponadto z wniosku wynika, że budynki mieszkalne, będące przedmiotami umów zamiany, zostały wybudowane w okresie od 4 kwietnia 2011 r. do 28 listopada 2011 r. W dniu 8 grudnia 2011 r. zostały przekazane do użytkowania poszczególnym przyszłym właścicielom. Przeniesienie własności nastąpiło na podstawie umów zamiany zawartych w formie aktów notarialnych w dniu 30 grudnia 2011 r. Budynki mieszkalne, w okresie od momentu wybudowania do momentu zamiany, nie były wykorzystywane do działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT. Budynki mieszkalne przekazane na podstawie umów zamiany są trwale złączone z gruntem i sklasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych - Dział 11 Grupa 111 Klasa 1110 - budynki mieszkalne jednorodzinne (powiązanie z KOB - 115). Powierzchnia użytkowa budynków mieszkalnych wynosi od 45,0 m² do 120,0 m^2. Każdy budynek posadowiony jest na jednej geodezyjnie wyodrębnionej działce budowlanej.

Przenosząc zatem opisany przez Wnioskodawcę stan faktyczny na grunt ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że dostawa przedmiotowych budynków mieszkalnych w drodze zamiany została dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o VAT, bowiem - jak wynika z wniosku - od momentu wybudowania budynków mieszkalnych do momentu zamiany, Gmina nie wykorzystywała zamienionych budynków mieszkalnych do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT. Oznacza to, że oddanie do użytkowania w wykonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu pierwszemu nabywcy miało miejsce dopiero w momencie dokonania dostawy budynków w ramach umowy zamiany.

Wobec powyższego, w przypadku opisanej dostawy, nie znajduje zastosowania zwolnienie od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

W niniejszej sprawie nie wystąpią także przesłanki do zastosowania zwolnienia dla opisanej dostawy wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT. Aby dostawa (zamiana) mogła korzystać ze zwolnienia z ww. przepisu muszą być spełnione oba warunki określone tym przepisem łącznie.

Z wniosku wynika, że w momencie budowy budynków mieszkalnych Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, bowiem Gmina od początku realizacji inwestycji zamierzała przekazać nieruchomości wraz z wybudowanymi budynkami mieszkalnymi na rzecz ośmiu poszkodowanych na podstawie umów zamiany. W związku z tym, zamiarem Gminy było wykorzystanie tych budynków do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Tak więc nie został spełniony warunek określony w art. 43 ust. 1 pkt 10a lit. a ustawy o VAT odnośnie braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w stosunku do przedmiotowych budynków przy ich budowie.

W świetle powyższego zamiana dotycząca ośmiu budynków mieszkalnych stanowi odpłatną dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stosownej stawki podatku.

W przedmiotowej sprawie przedmiotem dostawy (zamiany) były budynki mieszkalne, z których każdy posadowiony jest na jednej geodezyjnie wyodrębnionej działce budowlanej. Budynki mieszkalne przekazane na podstawie umów zamiany są trwale złączone z gruntem i sklasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych - Dział 11 Grupa 111 Klasa 1110 - budynki mieszkalne jednorodzinne (powiązanie z KOB - 115). Powierzchnia użytkowa budynków mieszkalnych wynosi od 45,0 m² do 120,0 m².

Uwzględniając zatem wymienione wyżej uregulowania w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego wskazać należy, iż dostawa (zamiana) tych budynków mieszkalnych sklasyfikowanych pod symbolem PKOB 1110, spełniających definicję budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, podlegała opodatkowaniu według 8% stawki podatku od towarów i usług, na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o VAT w związku z art. 146a pkt 2 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 29 ust. 5 ustawy o VAT, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. A zatem grunty zabudowane - co do zasady - podlegają opodatkowaniu według stawki właściwej dla budynku lub budowli, które się na nim znajdują.

W świetle tego przepisu przy dostawie budynków, budowli lub ich części, grunt, z którym są one związane, dzieli byt prawny budynków, budowli lub ich części w zakresie stawki podatku obowiązującej przy jego dostawie.

Tym samym również do zamiany gruntu związanego z zamienianym budynkiem zastosować należy stawkę podatku VAT w wysokości 8%.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy w tej części uznano za prawidłowe.

Kwestię prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego reguluje art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług - art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy.

Treść tego przepisu wskazuje, iż:

* prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikom podatku od towarów i usług,

* prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi "w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych".

Z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością.

Zatem odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza jednocześnie możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Ponadto z powyższego wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części (w takim zakresie), w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony, są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku, w jakiej te towary i usługi nie są do nich wykorzystywane.

Biorąc pod uwagę, że prawo do odliczenia powinno być realizowane natychmiast po powstaniu podatku naliczonego, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia będzie miał zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Jeśli podatnik zamierza przeznaczyć dane towary lub usługi na cele działalności opodatkowanej, to jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów i usług (choćby przed zrealizowaniem prawa do odliczenia, towary bądź usługi nie zostały jeszcze spożytkowane na cele działalności opodatkowanej).

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas - po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych - odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Wystarczającym zatem jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towaru lub usługi, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej oraz planowanej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakup ten dokonany został w celu jego wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej. Ta warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy, prawa obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego jakim jest wykorzystanie towaru lub usługi do realizacji czynności opodatkowanej podatnika, np. gdy okaże się, że zmieniono przeznaczenie towaru (usługi) i został on ostatecznie wykorzystany do czynności zwolnionych od VAT lub niepodlegających VAT - spowoduje konieczność weryfikacji uprzedniego odliczenia podatku naliczonego.

Jednocześnie należy mieć na uwadze wyłączenia w zakresie obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego określone w art. 88 ust. 1 ustawy o VAT.

Jak wynika z wniosku, Gmina od początku realizacji inwestycji zamierzała przekazać nieruchomości wraz z wybudowanymi budynkami mieszkalnymi na rzecz ośmiu poszkodowanych na podstawie umów zamiany. W związku z tym, zamiarem Gminy było wykorzystanie tych budynków do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Mając na uwadze art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz przedstawiony stan faktyczny, należy stwierdzić, iż Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z budową przedmiotowych budynków mieszkaniowych, przeznaczonego do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem VAT, pod warunkiem iż nie wystąpiły żadne przesłanki negatywne, o których mowa w powołanym wyżej art. 88 ustawy o VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w tej części uznano za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.