IBPP1/443-949/11/LG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 2 czerwca 2011 r. (data wpływu 3 czerwca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT wypłaconego Wnioskodawcy odszkodowania w związku z przejęciem nieruchomości z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 czerwca 2011 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT wypłaconego Wnioskodawcy odszkodowania w związku z przejęciem nieruchomości z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Decyzją wydaną przez Wojewodę X nieruchomość oznaczona jako dz. 2156 położona w Gminie Y, stanowiąca własność Wnioskodawcy, przejęta została z mocy prawa na własność Skarbu Państwa w trybie przepisów art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm). W związku z przejęciem nieruchomości z mocy prawa, na rzecz Skarbu Państwa, Wnioskodawcy wypłacone zostało odszkodowanie ustalone zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Zgodnie z uzyskaną przez Wnioskodawcę informacją z Urzędu Gminy w Y przejęta nieruchomość znajduje się w obszarze, dla którego nie obowiązuje prawomocny plan zagospodarowania przestrzennego. W sporządzonym studium określono, że na obszarze, w którym znajduje się przejęta nieruchomość istnieje zadrzewienie typu leśnego nadrzeczne i śródpolne do adaptacji i ochrony. Z wypisu z rejestru gruntów wynika, że przejęta nieruchomość stanowi: łąki trwałe, lasy i pastwiska.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone odszkodowanie jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług czy też, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług, jest zwolnione od tego podatku.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług za dostawę rozumie się również przeniesienie z mocy prawa własności towarów za odszkodowanie. Na podstawie tego uregulowania przejęcie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa należałoby opodatkować podatkiem VAT. Biorąc jednak pod uwagę przepis art. 43 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, zdaniem Wnioskodawcy, dostawa ta korzysta ze zwolnienia ponieważ stanowi ona dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę. Jak wynika z udzielonej przez Urząd Gminy informacji, przejęta nieruchomość znajdowała się w obszarze, dla którego nie obowiązuje prawomocny plan zagospodarowania przestrzennego, a sporządzone studium również nie przewiduje przeznaczenia nieruchomości na cele budowlane lecz określa tę nieruchomość jako nieruchomość z zadrzewieniem typu leśnego do adaptacji i ochrony. W związku z tym, że w ustawie o podatku od towarów i usług nie sprecyzowano pojęć "terenu budowlanego" ani "przeznaczonego pod zabudowę", należy zastosować przepis art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne, który stwierdza, że podstawą planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczenia nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zapisane z ewidencji gruntów i budynków.

Powołany przepis prawa geodezyjnego i kartograficznego wskazuje, że zapis w ewidencji gruntów stanowi podstawę wymiaru każdego podatku, a więc i podatku VAT.

Za takim stanowiskiem przemawia również dotychczasowe orzecznictwo administracyjne związane z wymiarem podatków od nieruchomości, wskazując na wiążący charakter ewidencji gruntów. W wyroku z dnia 15 kwietnia 2008 r. - sygn. akt IIFSK 372/07, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że dane zawarte w ewidencji mają charakter dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 194 Ordynacji podatkowej.

Za przyjęciem jako wiążącego zapisu wynikającego z ewidencji gruntów opowiedział się w podobnej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 stycznia 2011 r. - sygn. akt IFPS 8/10.

W związku z powyższym stanem faktycznym jak i wskazanymi uregulowaniami Wnioskodawca stoi na stanowisku, że odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. z 2011 r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Powołany powyżej przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, stanowi o nakazie organu władzy publicznej zobowiązującym do przeniesienia własności. Pod pojęciem tym należy rozumieć organy administracji publicznej oraz sądy. Wskazana regulacja obejmuje w szczególności przypadki wywłaszczenia nieruchomości oraz sprzedaży nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie.

Z powyższych przepisów wynika, że dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie takie wywłaszczenie czy też przymusowa sprzedaż, która następuje za odszkodowaniem. Uznać bowiem należy, że odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Jeśli zatem wywłaszczenie lub przymusowa sprzedaż następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy. Tym samym taka dostawa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z definicji tej wynika, że działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub innych usługodawców, w tym również podmiotów pozyskujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub dóbr niematerialnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (np. wynajem gruntów lub budynków).

Z sytuacji opisanej we wniosku wynika, iż przedmiotowa nieruchomość jako działka 2156 będąca własnością Wnioskodawcy, przejęta została z mocy prawa na własność Skarbu Państwa na mocy art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych zgodnie z decyzją wydaną przez Wojewodę X. Wnioskodawcy zostało wypłacone odszkodowanie. Wnioskodawca określił, iż nieruchomość ta znajduje się w obszarze, dla którego nie obowiązuje prawomocny plan zagospodarowania przestrzennego. W studium określono, że na obszarze, w którym znajduje się przejęta nieruchomość istnieje zadrzewienie typu leśnego, nadrzecze i śródpolne do adaptacji i ochrony. Natomiast z rejestru gruntów wynika, że przejęta nieruchomość stanowi łąki trwałe, lasy i pastwiska.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, Nr 23, poz. 136 i Nr 192, poz. 1381 oraz z 2008 r. Nr 54, poz. 326), zwanych dalej "drogami", a także organy właściwe w tych sprawach.

Artykuł 11a ust. 1 ww. ustawy stanowi, że Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Do postępowania w sprawach dotyczących wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy (art. 11c ww. ustawy).

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ww. ustawy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1, 2, 3, 4 i 4f ww. ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości. Linie rozgraniczające teren ustalone decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowią linie podziału nieruchomości.

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.

Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych, własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Ponadto należy zwrócić uwagę na uregulowania zawarte w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

W przypadku natomiast braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:

W świetle powyższego należy stwierdzić, że w przypadku wydania decyzji o lokalizacji na danym gruncie inwestycji celu publicznego - w przedmiotowej sprawie decyzji dotyczącej inwestycji w zakresie dróg publicznych - bez znaczenia pozostaje przeznaczenie gruntu wynikające ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jak również przeznaczenie gruntu wynikające z ewidencji gruntu. Obowiązującym dokumentem określającym przeznaczenie gruntu jest wydana przez wojewodę decyzja administracyjna wskazująca na przeznaczenie terenu w niej uwidocznionego pod zabudowę. Zgodnie bowiem z przepisami prawa budowlanego jak i Polską Klasyfikacją Obiektów Budowlanych drogi są budowlami.

Zgodnie z przepisem art. 3 pkt 1, 3 i 3a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) ilekroć w ustawie jest mowa o:

* obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć:

* budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

* obiekcie liniowym - należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.

Zgodnie natomiast z uregulowaniami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. Nr 112, poz. 1316 z późn. zm.) przez obiekty budowlane rozumie się konstrukcje połączone z gruntem w sposób trwały, wykonane z materiałów budowlanych i elementów składowych, będące wynikiem prac budowlanych. Obiekty inżynierii lądowej i wodnej są to wszystkie obiekty budowlane nie klasyfikowane jako budynki, tj.: drogi kołowe, drogi kolejowe, mosty, autostrady, drogi lotniskowe, zapory wodne, itp.

Zgodnie z brzmieniem art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem art. 41 ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy.

W myśl art. 146a pkt 1 ww. ustawy o VAT - dodanego do tej ustawy od dnia 1 stycznia 2011 r. - w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Stosowanie do art. 43 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Mając na uwadze powyższe przepisy stwierdza się, iż opodatkowaniu podlegają dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych opodatkowane są tylko te, które stanowią tereny budowlane lub przeznaczone pod zabudowę.

Okoliczności rozpatrywanej sprawy wskazują na fakt, iż przedmiotowa działka nr 2156 położona w Gminie Y zgodnie z decyzją Wojewody X wydaną w trybie przepisów art. 12 ust. 1 i 2 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych została przejęta na własność Skarbu Państwa pod realizację inwestycji drogowej, a więc nie można odnieść się do zwolnienia od podatku VAT określonego w art. 43 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy o podatku od towarów i usług regulującego możliwość zwolnienia dostawy terenów niezabudowanych i nieprzeznaczonych pod zabudowę.

Reasumując, przekazanie (sprzedaż) przez Wnioskodawcę gruntu na cel publiczny stanowi odpłatną dostawę towarów i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Czynność będąca przedmiotem wniosku nie spełnia warunku uprawniającego do korzystania ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż przedmiotem dostawy jest grunt przeznaczony zgodnie z decyzją administracyjną pod zabudowę. Wnioskodawca winien zatem przedmiotową dostawę, zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy opodatkować 23% stawką podatku od towarów i usług.

Wyjaśnić zatem należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.