IBPP1/443-59/12/LSz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 10 stycznia 2012 r. (data wpływu do tut. organu 13 stycznia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT na podstawie orzeczenia sądowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 stycznia 2012 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT na podstawie orzeczenia sądowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Podatnik będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą (jednoosobową) został pozwany przez powoda w cywilnym postępowaniu sądowym o zapłatę kwoty 48.000 złotych tytułem łączącej strony umowy współpracy. Przedmiotem jej było wspólne prowadzenie przedsięwzięć budowlanych, poprzez wspólne wykorzystanie zasobów ludzkich i materiałowych, sprzętu, a każda strona partycypowała w równym stopniu (po 50%) w ewentualnych kosztach albo zyskach z prac. Na podstawie tej umowy powód wystawił jednak tylko fakturę na 6.100 złotych (którą podatnik uiścił), niemniej i bez żadnych innych dokumentów Sąd orzekł nakazem zapłaty o obowiązku zapłaty przez podatnika dochodzonej pozwem pozostałej części należności (48.000 zł.) - nie ujętej w żadnych fakturach wystawionych przez powoda. Wobec nieodebrania nakazu zapłaty i niewniesienia w konsekwencji sprzeciwu nakaz zapłaty uprawomocnił się. Strony porozumiały się ugodą co do spłaty zobowiązań i podatnik uiścił na rzecz powoda kwotę 40.000 złotych, a co wyczerpało całość roszczenia powoda. Podatnik wystąpił do niego o nadesłanie mu faktury (faktur) będących podstawą jego zobowiązania, jednak otrzymał odpowiedź, że w ogóle takowy dokument nie został wystawiony i powód nie zamierza tego uczynić, albowiem otrzymał już nakaz zapłaty, a następnie uzyskał od podatnika kwotę należności ustaloną ugodą.

Podatnik nie dokonał jak dotąd odliczenia podatku VAT od ww. kwoty należności, jak też nie ujął jej jako swój koszt uzyskania przychodu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy podatnikowi przysługuje prawo odliczenia kwoty podatku VAT zawartej w kwocie brutto 48.000 złotych, zasądzonej wyrokiem sądowym należności na rzecz jego kontrahenta (powoda).

Zdaniem Wnioskodawcy, orzeczenie Sądu w postaci nakazu zapłaty tworzy stan prawny pomiędzy stronami na wszelkich płaszczyznach prawa jakie się z nim wiążą. W szczególności - mimo braku dokumentu w postaci faktury - jeśli Sąd przesądza o zasadności roszczenia skierowanego przeciwko podatnikowi, to tym samym kreuje czy też potwierdza fakt powstania między stronami stosunku zobowiązaniowego w świetle prawa cywilnego z określonymi obowiązkami stron, w tym zapłaty umówionego wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług. Konsekwentnie zatem należy również przyjąć, że podatnik staję się nabywcą usługi (towaru) wskutek zaistnienia takiego stosunku prawnego, zaś na gruncie ustawy o podatku VAT zostaje obciążony z tego tytułu podatkiem naliczonym wynikającym z odpłatnej dostawy czy odpłatnego świadczenia usług na jego rzecz, a który jako związany z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą w dziedzinie szeroko pojętego budownictwa podlega odliczeniu.

W omawianym zaś przypadku podatnik, w myśl umowy współpracy został obciążony przez powoda należnym mu wynagrodzeniem z tytułu wykonanej usługi i fakt ten ustalił Sąd. Wysokość zaś podatku VAT wynika wprost z jego orzeczenia (nakazu zapłaty), które zasądziło wobec niego konieczność zapłaty powodowi wartość jego wynagrodzenia wraz z podatkiem VAT (tj, 48.000 zł.). Wprawdzie art. 86 cyt. ustawy o podatku VAT stanowi o konieczności posiadania dokumentu uprawniającego do odliczenia podatku VAT, którym najczęściej jest faktura VAT, jednak orzeczenie sądowe mające powszechnie obowiązującą moc na terenie RP kreuje w ten sposób stan faktyczny i prawny, a zatem zbędne jest dodatkowo "potwierdzanie" wyroku Sądu dokumentem w postaci, np. faktury VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez sprzedaż, zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i ust. 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi:

Ustawodawca wyraźnie zatem wskazał, na podstawie jakich dokumentów podatnicy mogą dokonać odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabywanych towarów i usług. Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT, odliczenie jest możliwe w sytuacjach, gdy wydatki są udokumentowane fakturami VAT. Należy zauważyć, że przepisy dotyczące podatku od towarów i usług - poza pewnymi wyjątkami wyraźnie w powołanych wyżej przepisach wskazanymi - nie przewidują innego niż faktura dokumentu, dającego nabywcy towarów i usług możliwość odliczenia podatku z tytułu ich nabycia.

Wymóg posiadania faktury VAT w celu skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest całkowicie zgodny z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, s. 1 z późn. zm.). Stosownie do art. 178 lit. a) ww. Dyrektywy, celu skorzystania z prawa do odliczenia, podatnik musi spełnić następujące warunki:

* w celu dokonania odliczenia, o którym mowa w art. 168 lit. a), w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczenia usług, musi posiadać fakturę sporządzoną zgodnie z tytułem XI rozdział 3 sekcje 3-6.

W myśl art. 168 lit. a) ww. Dyrektywy, jeżeli towary i usługi wykorzystywane są na potrzeby opodatkowanych transakcji podatnika, podatnik jest uprawniony, w państwie członkowskim, w którym dokonuje tych transakcji, do odliczenia następujących kwot od kwoty VAT, którą jest zobowiązany zapłacić VAT należnego lub zapłaconego w tym państwie członkowskim od towarów i usług, które zostały mu dostarczone lub które mają być mu dostarczone przez innego podatnika.

Tym samym wymóg posiadania faktury, określony w przepisie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT jest zgodny z prawem wspólnotowym. Podstawowym dowodem poniesienia przez podatnika ciężaru podatku VAT jest właśnie faktura VAT wystawiona przez sprzedającego.

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 106 ust. 8 ustawy o VAT ustawodawca określił w § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), elementy, które powinna zawierać faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży.

Zgodnie z § 4 ust. 1 tego rozporządzenia zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT". Szczegółowe elementy takiego dokumentu określa § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia.

Ponadto za fakturę, zgodnie z § 17 ww. rozporządzenia, uznaje się również:

Stosownie do § 18 ust. 1 ww. rozporządzenia, za fakturę uznaje się dokument VAT dotyczący usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobierane są opłaty trasowe, wystawiany za okresy miesięczne przez Centralne Biuro Opłat Trasowych (...) Europejskiej Organizacji do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (...) w imieniu Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (...).

Jak wynika z przytoczonych przepisów, fakturę wystawia sprzedawca (usługodawca) będący podatnikiem podatku od towarów i usług, w celu udokumentowania dokonanej sprzedaży towarów lub świadczonych usług. Faktura VAT jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej), który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury VAT zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt dostawy określonych towarów lub usług. Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi, a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego. Faktura jest więc dokumentem stwierdzającym wystąpienie u podatnika okoliczności powodujących powstanie obowiązku podatkowego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą (jednoosobową) został pozwany przez powoda w cywilnym postępowaniu sądowym o zapłatę kwoty 48.000 złotych tytułem łączącej strony umowy współpracy. Przedmiotem jej było wspólne prowadzenie przedsięwzięć budowlanych, poprzez wspólne wykorzystanie zasobów ludzkich i materiałowych, sprzętu, a każda strona partycypowała w równym stopniu (po 50%) w ewentualnych kosztach albo zyskach z prac. Na podstawie tej umowy powód wystawił jednak tylko fakturę na 6.100 złotych (którą podatnik uiścił), bez żadnych innych dokumentów Sąd orzekł nakazem zapłaty o obowiązku zapłaty przez podatnika dochodzonej pozwem pozostałej części należności (48.000 zł.) - nie ujętej w żadnych fakturach wystawionych przez powoda. Wobec nieodebrania nakazu zapłaty i niewniesienia w konsekwencji sprzeciwu nakaz zapłaty uprawomocnił się. Strony porozumiały się ugodą co do spłaty zobowiązań i podatnik uiścił na rzecz powoda kwotę 40.000 złotych, a co wyczerpało całość roszczenia powoda. Podatnik wystąpił do niego o nadesłanie mu faktury (faktur) będących podstawą jego zobowiązania, jednak otrzymał odpowiedź, że w ogóle takowy dokument nie został wystawiony i powód nie zamierza tego uczynić, albowiem otrzymał już nakaz zapłaty, a następnie uzyskał od podatnika kwotę należności ustaloną ugodą.

Z uwagi na fakt, iż Wnioskodawca nie dysponuje fakturą VAT dokumentującą rozliczenie usług (towarów) z tytułu łączącej strony umowy współpracy, Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Brak faktury VAT jest równoznaczny z brakiem dowodu zapłacenia kwoty podatku VAT na poprzednim etapie obrotu gospodarczego. Podkreślić należy, że przepisy prawa nie dopuszczają możliwości zastąpienia faktury VAT innym dokumentem np. pismem procesowym, orzeczeniem sądu.

Reasumując, mając na względzie przepisy art. 86 ust. 1, w związku z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy i VAT, należy stwierdzić, że w związku z brakiem faktury VAT dokumentującej zakup usług (towarów) od wykonawcy, Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu.

W konsekwencji powyższego Wnioskodawca, na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, nie ma możliwości odliczenia podatku VAT na podstawie orzeczenia sądowego.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, iż zbędne jest dodatkowo "potwierdzanie" wyroku Sądu dokumentem w postaci np. faktury VAT, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

W zakresie pozostałej kwestii dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.