IBPP1/443-434/12/BM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17 marca 2012 r. (data wpływu 23 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zamiany udziału w działce - jest prawidłowe.

W dniu 23 kwietnia 2012 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zamiany udziału w działce.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego Wydział Cywilny sygn. akt... z dnia (...). o nabycie spadku po zmarłym małżonku Wnioskodawcy. Wnioskodawca wraz z córkami małżonka Wnioskodawcy... został współwłaścicielem działki.

W 1971 r. małżonek Wnioskodawcy został wywłaszczony na podstawie decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej.

W dniu 15 marca 1971 r. w Państwowym Biurze Notarialnym spisano umowę zamiany nieruchomości "W zamian za przeniesienie własności nieruchomości na rzecz Państwa - Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. zobowiązuje się oddać w drodze zamiany w użytkowanie wieczyste działkę położoną w rejonie ul. (...). Przekazanie tej działki nastąpi do końca przyszłego roku (1972)".

Przejęcie działki małżonka Wnioskodawcy przez Państwo nastąpiło w dniu 15 marca 1971 r.

Małżonek Wnioskodawcy działki zamiennej od państwa nie dostał.

Po długoletnich staraniach wraz z córkami małżonka Wnioskodawcy, Wnioskodawca ma otrzymać działkę zamienną, której wartość została określona na kwotę 192.770 zł. Zgodnie z wyceną dokonaną przez rzeczoznawcę majątkowego wartość prawa własności działek przejętych przez Skarb Państwa została określona na kwotę 383.340 zł Różnica wartości zamienianych praw ma być wypłacona w gotówce.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca powinien zapłacić podatek VAT.

Zdaniem Wnioskodawczyni, po 30 latach Skarb Państwa chce wykonać swoje zobowiązania. Za zabraną przez Państwo działkę o powierzchni 27,93 arów Wnioskodawca ma otrzymać działkę 900 m^2, a różnicę wartości otrzymać w gotówce w wysokości 190.570 zł.

Oddanie zamiennej działki i wypłacenie różnicy w wartości działek (ze względu na wielkość - otrzymuje 1/3 powierzchni zabranej przez Skarb Państwa) jest wypełnieniem zobowiązań wynikających z umowy notarialnej sprzed 30 lat, bo z dnia 15 marca 1971 r.

W związku z powyższym Wnioskodawca uważa, że nie powinien płacić podatku VAT.

Córka małżonka Wnioskodawcy dostała interpretację indywidualną w tej sprawie IBPP1/443-1682/11/BM z dnia 13 lutego 2012 r. Zgodnie z wyjaśnieniami o interpretację indywidualną zwracać się musi każdy z uczestników postępowania indywidualnie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści cytowanego wyżej przepisu nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r., przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się - w myśl art. 8 ust. 1 powołanej ustawy - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Zgodnie z treścią art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) zamiana jest umową cywilnoprawną, na podstawie której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Natomiast zapis art. 604 Kodeksu cywilnego daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Tym samym umowa zamiany skutkuje wzajemnym przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi towarami (w tym przypadku nieruchomościami) jak właściciel.

Na podstawie powyższego należy stwierdzić, że umowa zamiany towarów na gruncie podatku od towarów i usług jest niczym innym jak dwiema odpłatnymi dostawami towarów.

Z cyt. wyżej przepisu wynika, że istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W treści art. 7 ust. 1 ww. ustawy, mowa jest bowiem o tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nią jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu "prawo do rozporządzania jak właściciel" nie można interpretować jako "prawa własności" lecz jako własność ekonomiczną.

W tym znaczeniu własność ekonomiczna to sytuacja, w której z punktu widzenia aspektów ekonomicznych oraz w rozumieniu potocznym należałoby uznać kogoś za właściciela rzeczy, np. posiadacza nieruchomości, której wydaniu nie towarzyszyło przeniesienie własności w formie aktu notarialnego. W każdym razie w przypadku przejścia własności ekonomicznej ma miejsce dostawa towarów. Czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym. "Dostawa towarów" nie ogranicza się więc wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. Należy więc uznać, że dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia swoich aspektów ekonomicznych, mniejsze zaś znaczenie mają jej skutki o charakterze cywilnoprawnym, występujące na gruncie prawa prywatnego.

Czynności przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel musi jednak towarzyszyć wydanie przedmiotowego towaru, tylko wówczas bowiem powstanie obowiązek podatkowy z tytułu tej czynności.

Zgodnie bowiem z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy postaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl art. 19 ust. 4 ww. ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Podkreślić jednak należy, iż aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W myśl art. 29 ust. 4 ww. ustawy, podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4b.

Na mocy art. 29 ust. 3 ustawy o VAT, jeżeli należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku.

W myśl art. 29 ust. 9 cyt. ustawy, w przypadku wykonania czynności, o których mowa w art. 5, dla których nie została określona cena, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku, z zastrzeżeniem ust. 10 i 12.

Według art. 2 pkt 27b lit. a ww. ustawy, przez wartość rynkową rozumie się całkowitą kwotę, jaką, w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju; w przypadku gdy nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, przez wartość rynkową rozumie się w odniesieniu do towarów - kwotę nie mniejszą niż cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a w przypadku braku ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy.

Jednocześnie zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050 z późn. zm.) ceną jest wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.

Jak wynika z wniosku zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego o nabycie spadku po zmarłym małżonku Wnioskodawcy Wnioskodawca wraz z córkami małżonka Wnioskodawcy został współwłaścicielem działki.

W 1971 r. małżonek Wnioskodawcy został wywłaszczony na podstawie decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej.

W dniu 15 marca 1971 r. spisano umowę zamiany nieruchomości "W zamian za przeniesienie własności nieruchomości na rzecz Państwa - Prezydium Miejskiej Rady Narodowej zobowiązuje się oddać w drodze zamiany w użytkowanie wieczyste działkę położoną w rejonie ul. (...)." Przekazanie tej działki miało nastąpić do końca 1972 r.

Przejęcie działki małżonka Wnioskodawcy przez Państwo nastąpiło w dniu 15 marca 1971 r.

Małżonek Wnioskodawcy działki zamiennej od państwa nie dostał, a po długoletnich staraniach Wnioskodawca ma otrzymać działkę, której wartość została określona na kwotę 192.770 zł. Zgodnie z wyceną dokonaną przez rzeczoznawcę majątkowego wartość prawa własności działek przejętych przez Skarb Państwa została określona na kwotę 383.340 zł Różnica wartości zamienionych praw ma być wypłacona w gotówce.

Ponieważ przejęcie przez Państwo działki, małżonka Wnioskodawcy nastąpiło w dniu 15 marca 1971 r. i jednocześnie w umowie zamiany z 1971 r. została określona zapłata za przejętą działkę w postaci prawa użytkowania wieczystego innej działki, jak również określono termin wykonania tego zamiennego zobowiązania ze strony Państwa tj. 1972 r. co oznacza, że dostawa ta miała charakter odpłatny, zatem czynność przeniesienia działki w ramach zamiany miała miejsce przed wejściem w życie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.).

Zatem w związku z tym, że faktyczna dostawa (przekazanie) w ramach zamiany działki, której Wnioskodawca stał się poprzez spadek współwłaścicielem nastąpiła w 1971 r. tj. przed wejściem w życie ustawy o VAT, otrzymanie obecnie spóźnionej zapłaty w postaci innej działki i dopłaty pieniężnej nie spowoduje, że Wnioskodawca będzie objęty przepisami obecnie obowiązującej ustawy o VAT.

Reasumując, Wnioskodawca nie ma obowiązku naliczenia i odprowadzenia podatku VAT z tytułu wykonania w 1971 r. czynności dostawy (przeniesienia) przedmiotowej działki w ramach umowy zamiany.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku VAT, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Ponadto należy podkreślić, iż zgodnie z treścią art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

W świetle powyższego nie ma możliwości wydania interpretacji indywidualnej, dla kilku zainteresowanych osób fizycznych, na podstawie jednego wniosku.

Zatem interpretacja wydana na wniosek Wnioskodawcy nie będzie stanowiła jednocześnie interpretacji dla spadkobierców małżonka Wnioskodawcy, którzy - jeśli są zainteresowani uzyskaniem dla siebie interpretacji indywidualnych - powinni złożyć odrębne wnioski, przedstawić właściwy dla siebie stan faktyczny (zdarzenie przyszłe), pytanie oraz własne stanowisko w sprawie, jak również wnieść odrębną opłatę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.