IBPP1/443-403/12/AZb

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 6 kwietnia 2012 r. (data wpływu do tut. organu 11 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT w związku z planowaną umową częściowego działu spadku - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 kwietnia 2012 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT w związku z planowaną umową częściowego działu spadku.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (podatnik) jest jednym ze spadkobierców po J. W., przedwojennym przedsiębiorcy warszawskim. W skład masy spadkowej wchodzą m.in. dwa kompleksy nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych, do których prawa odzyskano staraniem spadkobierców po J. W. w latach 2002-2011, w ramach postępowań reprywatyzacyjnych. Oba kompleksy są położone w W. - pierwszy przy ul. S., a drugi przy ul. P. Każdy z aktualnych spadkobierców po J. W. jest obecnie współwłaścicielem i współużytkowaniem wieczystym w określonym (przepisami prawa cywilnego o spadkach oraz współwłasności) udziale w prawach do nieruchomości składających się na ww. kompleksy. Od otwarcia spadku po J. W. upłynęło już kilkadziesiąt lat. Toteż dzisiejsi spadkobiercy reprezentują kilka linii oraz szczepów krewnych w rozumieniu prawa spadkowego. Ze względów rodzinno-majątkowych grono aktualnych spadkobierców po J. W. podzieliło się na dwie grupy, które w dalszej części niniejszego wniosku będą oznaczone jako "Grupa A" oraz "Grupa B". Członkowie Grupy B, do której należy m.in. Wnioskodawca, posiadają łącznie 60% udziałów w spadku po J. W. Członkowie Grupy A posiadają łącznie 40% udziałów w tejże masie spadkowej. Grupa A jest zainteresowana objęciem we współwłasność i współużytkowanie wieczyste (z wyłączeniem spadkobierców z Grupy B) kompleksu przy ul. S. Grupa B chce natomiast objąć we współwłasność i współużytkowanie wieczyste (z wyłączeniem spadkobierców z Grupy A) kompleks przy ul. P.

Ze względu na powyższe, członkowie Grupa A i Grupa B (tekst jedn.: wszyscy aktualni spadkobiercy po J. W.) chcą zawrzeć, w formie aktu notarialnego, umowę częściowego działu spadku po J. W. - odpowiednio do dyspozycji art. 1037 § 1 oraz art. 1038 § 2 k.c. Planowana umowa o częściowy dział spadku obejmowałaby wyłącznie tę część spadku po J. W., na który składają się kompleks przy ul. S. oraz kompleks przy ul. P. Na podstawie planowanej umowy częściowego działu spadku: i) wyłącznymi współwłaścicielami i współużytkownikami wieczystymi kompleksu przy ul. S. staliby się członkowie Grupy A, ii) zaś wyłącznymi współwłaścicielami i współużytkownikami wieczystymi kompleksu przy ul. P. staliby się członkowie Grupy B. Planowana umowa o częściowy dział spadku nie wpływałaby na stan współwłasności (lub współużytkowania wieczystego) innych, aniżeli ww. kompleksy, rzeczy i praw składających się na spadek po J. W.

Innymi słowy, planowana umowa o częściowy dział spadku po J. W. spowodowałaby proporcjonalny (do posiadanego dotąd udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. S. wzrost udziału każdego z członków Grupy A we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. S. oraz likwidację ich udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. P. Analogicznie, umowa o częściowy dział spadku spowodowałaby stosowny (do posiadanego dotąd udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. P.) wzrost udziału każdego z członków Grupy B we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. P. oraz likwidację ich udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. S.

W ten sposób dojdzie do częściowego działu spadku po J. W. pomiędzy Grupę A oraz Grupę B. Biorąc pod uwagę łączną wielkość udziałów w spadku członków Grupy B (60%) oraz wartość rynkową kompleksu przy ul. S. oraz kompleksu przy ul. P., należy przyjąć, iż wartość ich udziałów w majątku, który otrzymają członkowie Grupy B do wyłącznej współwłasności i wyłącznego współużytkowania wieczystego (tekst jedn.: kompleksu przy ul. P.), będzie niższa od wartości dotychczasowych udziałów członków Grupy B w obu kompleksach nieruchomości. Dlatego w planowanej umowie częściowego działu spadku zostanie przewidziana stosowna dopłata wyrównująca, tj. pokrywająca różnicę pomiędzy wartością udziałów członków Grupy B w obu kompleksach a wartością rynkową kompleksu przy ul. P. Dopłata ta będzie należna od członków Grupy A na rzecz członków Grupy B. Każdy z członków Grupy A, proporcjonalnie do wzrostu wartości jego udziału po uzyskaniu (wyłącznej) współwłasności i współużytkowania wieczystego kompleksu przy ul. S., będzie zobowiązany do uiszczenia na rzecz członków Grupy B (w tym na rzecz Wnioskodawcy) dopłaty wyrównującej. Konsekwentnie do powyższego, każdy z członków Grupy B (w tym Wnioskodawca) będzie uprawniony do otrzymania (od członków Grupy A) dopłaty wyrównującej - która zrekompensuje mu różnicę pomiędzy wartością jego udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym obu kompleksów a wartością jego udziału w (wyłącznej) współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. P. Do dnia zawarcia planowanej umowy częściowego działu spadku, Wnioskodawca - korzystając ze swego dotychczasowego udziału spadkowego - będzie prowadzić działalność gospodarczą polegającą na wynajmie lokali mieszkalnych (na cele mieszkalne) i użytkowych zlokalizowanych w obu ww. kompleksach. Rzeczy i prawa składające się na oba kompleksy są traktowane przez Wnioskodawcę - na podstawie i w granicach przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych - jako środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji podatkowej. Dochody Wnioskodawcy z tej działalności podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Obrót z wynajmu (w części odnoszącej się do lokali użytkowych) jest opodatkowany podatkiem od towarów i usług. Po zawarciu planowanej umowy o częściowy dział spadku i związanej z tym likwidacji udziałów członków Grupy B we współwłasności oraz współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. S., Wnioskodawca będzie prowadzić wynajem lokali mieszkalnych i użytkowych w oparciu o swój udział - odpowiednio powiększony po dziale spadku - we współwłasności oraz współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. P.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku zawarcia i wykonania planowanej umowy częściowego działu spadku po J. W. - tj. w stanie faktycznym wyżej opisanym - po stronie Wnioskodawcy (jako członka Grupy B) powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiotowym stanie faktycznym nie powstanie po stronie Wnioskodawcy obowiązek w podatku od towarów i usług, a to z przyczyn - zdaniem Wnioskującego - następujących.

Opisane w niniejszym wniosku zniesienie (pomiędzy Grupą A i Grupą B) współwłasności i współużytkowania wieczystego obu kompleksów nieruchomości - jako skutek częściowego działu spadku po J. W. - nastąpi w istocie w drodze podziału tych kompleksów (pomiędzy Grupę A oraz Grupę B), przy jednoczesnym wniesieniu stosownej dopłaty (przez członków Grupy A na rzecz członków Grupy B, w tym Wnioskodawcy), która będzie wyrównywać obniżenie wartości udziału Wnioskodawcy w spadkobraniu po J. W., po uzyskaniu przez Grupę B (wyłącznej) współwłasności i współużytkowania wieczystego w kompleksie przy ul. P.

Planowana czynność zniesienia współwłasności i współużytkowania wieczystego obu kompleksów nie będzie stanowić u członków Grupy B, w tym Wnioskodawcy, wykonania dostawy towarów albo świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. - dalej: "UVAT").

W myśl zasady określonej w art. 5 ust. 1 UVAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatne transakcje dostawy towarów lub świadczenia usług. Aby mówić o dostawie towarów, nastąpić musi odpłatne przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel z dostawcy (zbywcy) na nabywcę. W przyszłym stanie faktycznym członkowie Grupy B (w tym Wnioskodawca) nie dokonają zbycia udziału w spadkobraniu po J. W., ale otrzymają dopłatę, która będzie stanowić pieniężne wyrównanie do udziału członków Grupy B (w tym dla Wnioskodawcy), którzy uzyskają prawo współwłasności oraz współużytkowania wieczystego kompleksu przy ul. P. o wartości niższej, aniżeli wynika to z iloczynu łącznej wartości rynkowej obu kompleksów oraz wielkości udziałów przysługujących członkom Grupy B w obu kompleksach. Należy zatem stwierdzić, iż w przedmiotowym stanie faktycznym nie występuje po stronie członków Grupy B, w tym Wnioskodawcy, dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 UVAT.

W przedmiotowym stanie faktycznym Grupa B (w tym Wnioskodawca) nie dokona na rzecz Grupy A żadnego takiego świadczenia, które można byłoby uznać za usługę z art. 8 ust. 1 UVAT. Umowa częściowego działu spadku po J. W. (vide "Opis stanu faktycznego" wniosku) nie kreuje zobowiązania do określonego świadczenia na rzecz zamawiającego/konsumenta, za wykonanie którego należy się określone wynagrodzenie - a co jest charakterystyczną cechą różnego rodzaju umów dot. usług. Umowa częściowego działu spadku po J. W. nie będzie stawiać Wnioskodawcy (jako członka Grupy B) w roli zobowiązanego do określonego działania lub zaniechania na zamówienie/potrzeby członków Grupy A. Dopłata, jaka będzie należna członkom Grupy B (w tym Wnioskodawcy) od Grupy A, nie jest wynagrodzeniem za określone działanie lub zaniechanie świadczone na rzecz członków Grupy A, ale będzie rekompensatą wyrównującą wartość udziałów po częściowym dziale spadku.

Pogląd prawny, iż w przedmiotowym stanie faktycznym w ogóle nie może być mowy ani o dostawie towaru (z art. 7 UVAT) ani świadczeniu usług (z art. 8 UVAT), i to przez któregokolwiek ze spadkobierców po J. W., został wyrażony także w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 31 stycznia 2012 r., sygn. IPPP2-443-1239/11-2/AK.

Należy też wskazać, iż czynności członków Grupy B (w tym Wnioskodawcy), które będą polegać na zawarciu lub wykonaniu umowy częściowego działu spadku po J. W., nie będzie podejmowane w ramach profesjonalnych działań gospodarczych. Nie można tym czynnościom przypisać takiego "zorganizowania", "ciągłości" ani "częstotliwości" właściwej przedsiębiorcy handlowemu lub produkcyjnemu. Z tych też względów, ww. czynności nie mogą być uznane za przejaw "działalności gospodarczej przedsiębiorcy", który obejmuje przepis art. 15 ust. 1 i 2 UVAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT pod pojęciem towarów rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Zgodnie z definicją zawartą w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W celu przedstawienia właściwego rozumienia pojęcia "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" należy zaznaczyć, iż dotyczy ono tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nią jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu "prawo do rozporządzania jak właściciel" nie można interpretować jako "prawa własności" lecz jako własność ekonomiczną.

Dostawa towarów rozumiana zatem jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.

Prawo użytkowania wieczystego jest prawem rzeczowym, którego treść i granice określone zostały zasadniczo w przepisach Kodeksu cywilnego oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W myśl art. 233 ustawy - Kodeks cywilny, użytkownik wieczysty dysponuje gruntem (będącym towarem) jak właściciel. Zgodnie z ww. artykułem użytkownik wieczysty może w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w użytkowanie wieczyste, korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Wskazany powyżej przepis, a także regulacje art. 234, art. 235 oraz art. 237 Kodeksu cywilnego, kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego) wskazują, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

Zgodnie zatem z ww. przepisami, zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntu traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Stosownie do art. 8. ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Jak wynika z powołanych wyżej regulacji prawnych, dla uznania, iż dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Pod pojęciem odpłatności świadczenia należy zatem rozumieć prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przy czym odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług nie musi mieć postaci pieniężnej. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną - zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Odnosząc się natomiast do kwestii współwłasności zauważyć należy, iż prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielne kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ww. ustawy - Kodeks cywilny. Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się - jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji - przepisy odnoszące się do własności.

Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Stosownie do treści art. 196 § 1 ww. Kodeksu, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Podkreślić należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 Kodeksu cywilnego). Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Zauważyć zatem należy, że w zakresie pojęcia towarów jako budynków, budowli i ich części jak również gruntów, mieści się współwłasność jako prawo do rzeczy wspólnej. Wobec powyższego, towarem jest część budynku lub budowli, a także udział w prawie własności nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, według których państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części - art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 s. 1 z późn. zm.).

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż właściciel udziału jest równocześnie właścicielem części ułamkowej wspólnego prawa (prawa własności). W przypadku zbycia udziału w nieruchomości, dotychczasowy współwłaściciel przenosi na nabywcę prawo do rozporządzania tą nieruchomością jak właściciel, w zakresie, w jakim uprawniała go do tego wysokość jego udziału.

Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie udziału we współwłasności nieruchomości, dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Przyjmując natomiast, jak już uprzednio zaznaczono, że (współ)użytkownik wieczysty z ekonomicznego punktu widzenia włada nieruchomością (gruntem) jak właściciel, uznać należy, iż zbycie udziału w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości dokonywane przez podatnika (prowadzące do przeniesienia na nabywcę takiego udziału prawa do rozporządzania tymi towarami tak jak właściciel) traktować należy jako odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednakże nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ww. ustawy).

W zakresie prawa unijnego, z mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, "Działalność gospodarcza" obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta zarówno z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, jak i art. 9 ust. 1 ww. Dyrektywy ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnika" te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność podlegającą opodatkowaniu jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia "zamiar". Zgodnie z definicją zawartą we "Współczesnym słowniku języka polskiego" (Wydawnictwo Langenscheidt, Warszawa 2007 r.), "zamiar" oznacza "intencje zrobienia czegoś, zamysł, plan, projekt, chęć".

Wobec powyższego istotą zamiaru są intencje, jakie przyświecają dokonywanym czynnościom oraz cel, który dana osoba ma osiągnąć wykonując dane czynności. Zatem przez zamiar wykonywania danej czynności w sposób częstotliwy należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzenia działalności.

W świetle powyżej przytoczonych przepisów dostawa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom dokonującego tej dostawy można przypisać znamiona prowadzonej działalności gospodarczej, co może mieć miejsce również przy czynności dokonanej jednorazowo.

Dla celów podatku VAT nie jest konieczne, aby działalność była działalnością zarobkową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły przez podmioty gospodarcze (przedsiębiorców). Opodatkowaniu tym podatkiem podlega dostawa towarów nie tylko wówczas, gdy dokonywana jest przez podatnika VAT, dla którego wykonywanie działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu. Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy, również osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które dokonują dostawy, czy też świadczą usługi stają się podatnikami podatku VAT, jeżeli okoliczności towarzyszące wykonywaniu czynności wskazują na zamiar wykonywania tych czynności w sposób częstotliwy.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca (podatnik) jest jednym ze spadkobierców po J. W. W skład masy spadkowej wchodzą m.in. dwa kompleksy nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych, do których prawa odzyskano staraniem spadkobierców po J. W. w latach 2002-2011, w ramach postępowań reprywatyzacyjnych. Oba kompleksy są położone w Warszawie - pierwszy przy ul. S., a drugi przy ul. P. Każdy z aktualnych spadkobierców po J. W. jest obecnie współwłaścicielem i współużytkowaniem wieczystym w określonym (przepisami prawa cywilnego o spadkach oraz współwłasności) udziale w prawach do nieruchomości składających się na ww. kompleksy.

Ze względów rodzinno-majątkowych grono aktualnych spadkobierców po J. W. podzieliło się na dwie grupy, oznaczone jako "Grupa A" oraz "Grupa B". Członkowie Grupy B, do której należy m.in. Wnioskodawca, posiadają łącznie 60% udziałów w spadku po J. W. Członkowie Grupy A posiadają łącznie 40% udziałów w tejże masie spadkowej. Grupa A jest zainteresowana objęciem we współwłasność i współużytkowanie wieczyste (z wyłączeniem spadkobierców z Grupy B) kompleksu przy ul. S. Grupa B chce natomiast objąć we współwłasność i współużytkowanie wieczyste (z wyłączeniem spadkobierców z Grupy A) kompleks przy ul. P.

Ze względu na powyższe, członkowie Grupy A i Grupy B (tekst jedn.: wszyscy aktualni spadkobiercy po J. W.) chcą zawrzeć, w formie aktu notarialnego, umowę częściowego działu spadku po J. W. - odpowiednio do dyspozycji art. 1037 § 1 oraz art. 1038 § 2 k.c. Planowana umowa o częściowy dział spadku obejmowałaby wyłącznie tę część spadku po J. W., na który składają się kompleks przy ul. S. oraz kompleks przy ul. P. Na podstawie planowanej umowy częściowego działu spadku: i) wyłącznymi współwłaścicielami i współużytkownikami wieczystymi kompleksu przy ul. S. staliby się członkowie Grupy A, ii) zaś wyłącznymi współwłaścicielami i współużytkownikami wieczystymi kompleksu przy ul. P. staliby się członkowie Grupy B. Planowana umowa o częściowy dział spadku nie wpływałaby na stan współwłasności (lub współużytkowania wieczystego) innych, aniżeli ww. kompleksy, rzeczy i praw składających się na spadek po J. W.

Planowana umowa o częściowy dział spadku po J. W. spowodowałaby proporcjonalny (do posiadanego dotąd udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. S.) wzrost udziału każdego z członków Grupy A we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. S. oraz likwidację ich udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. P. Analogicznie, umowa o częściowy dział spadku spowodowałaby stosowny (do posiadanego dotąd udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. P.) wzrost udziału każdego z członków Grupy B we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. P. oraz likwidację ich udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. S.

Biorąc pod uwagę łączną wielkość udziałów w spadku członków Grupy B (60%) oraz wartość rynkową kompleksu przy ul. S. oraz kompleksu przy ul. P., należy przyjąć, iż wartość ich udziałów w majątku, który otrzymają członkowie Grupy B do wyłącznej współwłasności i wyłącznego współużytkowania wieczystego (tekst jedn.: kompleksu przy ul. P.), będzie niższa od wartości dotychczasowych udziałów członków Grupy B w obu kompleksach nieruchomości. Dlatego w planowanej umowie częściowego działu spadku zostanie przewidziana stosowna dopłata wyrównująca, tj. pokrywająca różnicę pomiędzy wartością udziałów członków Grupy B w obu kompleksach a wartością rynkową kompleksu przy ul. P. Dopłata ta będzie należna od członków Grupy A na rzecz członków Grupy B. Każdy z członków Grupy A, proporcjonalnie do wzrostu wartości jego udziału po uzyskaniu (wyłącznej) współwłasności i współużytkowania wieczystego kompleksu przy ul. S., będzie zobowiązany do uiszczenia na rzecz członków Grupy B (w tym na rzecz Wnioskodawcy) dopłaty wyrównującej.

Każdy z członków Grupy B (w tym Wnioskodawca) będzie uprawniony do otrzymania (od członków Grupy A) dopłaty wyrównującej - która zrekompensuje mu różnicę pomiędzy wartością jego udziału we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym obu kompleksów a wartością jego udziału w (wyłącznej) współwłasności i współużytkowaniu wieczystym kompleksu przy ul. P.

W przedmiotowej sprawie mamy zatem do czynienia z sytuacją, w której dojdzie do zniesienia (pomiędzy Grupą A i Grupą B) współwłasności i współużytkowania wieczystego obu kompleksów nieruchomości, co będzie w istocie sprowadzać się, z punktu widzenia członków Grupy B (w tym Wnioskodawcy), do objęcia w wyłączne posiadanie kompleksu przy ul. P., przy jednoczesnym otrzymaniu stosownej dopłaty.

Z wniosku wynika, iż wartość kompleksu przy ul. P., która zostanie objęta w wyłączne posiadanie (współwłasność i współużytkowanie wieczyste) przez członków Grupy B, w tym Wnioskodawcę, będzie niższa niż wartość dotychczas posiadanych udziałów członków Grupy B we współwłasności i współużytkowaniu wieczystym obu kompleksów nieruchomości tj. przy ul. S. oraz przy ul. P.

Powyższe oznacza, iż ww. czynności zamierzone w związku z planowanym zniesieniem współwłasności i współużytkowania wieczystego obu kompleksów nieruchomości nie będą ekwiwalentne, tym samym pojawi się konieczność uiszczenia dopłaty wyrównującej na rzecz Wnioskodawcy (jako członka Grupy B).

Oceniając zatem skutki dokonanych czynności cywilnoprawnych na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie z punktu widzenia Wnioskodawcy (jako członka Grupy B) dojdzie do dostawy części posiadanego przez niego majątku za wynagrodzeniem.

Zatem planowana przez Wnioskodawcę (jako członka Grupy B) dostawa części posiadanego majątku za wynagrodzeniem spełnia definicję odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, w wyniku tej czynności dojdzie bowiem do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem (udziałem w nieruchomości oraz udziałem w prawie wieczystego użytkowania) jak właściciel.

Określony w cytowanej ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, iż do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Z treści wniosku wynika, że do dnia zawarcia planowanej umowy częściowego działu spadku, Wnioskodawca - korzystając ze swego dotychczasowego udziału spadkowego - będzie prowadzić działalność gospodarczą polegającą na wynajmie lokali mieszkalnych (na cele mieszkalne) i użytkowych zlokalizowanych w obu ww. kompleksach. Rzeczy i prawa składające się na oba kompleksy są traktowane przez Wnioskodawcę - na podstawie i w granicach przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych - jako środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji podatkowej. Obrót z wynajmu (w części odnoszącej się do lokali użytkowych) jest opodatkowany podatkiem od towarów i usług.

Po zawarciu planowanej umowy o częściowy dział spadku, Wnioskodawca będzie nadal prowadzić wynajem lokali mieszkalnych i użytkowych w oparciu o swój udział.

W tym miejscu należy odwołać się do regulacji wynikających z art. 659 § 1 ww. ustawy - Kodeks Cywilny, zgodnie z którym przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Tak więc najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania i pobierania pożytków, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Wobec powyższego oddanie w ramach umowy najmu innemu podmiotowi nieruchomości (lokali) skutkuje uzyskiwaniem korzyści majątkowej po stronie Wnioskodawcy.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że najem nieruchomości (lokali), wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zawierane umowy najmu mają zazwyczaj długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe), bez względu na to, czy najem będzie prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji najem stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ww. ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W przedmiotowej sprawie nie sposób zatem uznać, że odpłatne zbycie części posiadanego przez Wnioskodawcę majątku podejmowane będzie przez Wnioskodawcę wyłącznie dla realizacji prawa do rozporządzania swoim majątkiem osobistym.

Wnioskodawca bowiem posiadane przez siebie udziały wykorzystuje do prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto Wnioskodawca posiada, w rozumieniu art. 15 ust. 1 cyt. ustawy, status czynnego podatnika podatku od towarów i usług. Mamy więc do czynienia z sytuacją, w której podmiot będący podatnikiem podatku VAT wykorzystuje posiadane udziały na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Przedmiotem dostawy będą więc składniki majątku Wnioskodawcy służące do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W takim przypadku nie można przyjąć, że opodatkowanie podatkiem od towarów i usług następuje w sposób wybiórczy, tzn. pewne czynności wskazane w ustawie jako podlegające opodatkowaniu realizowane przez podatnika są opodatkowane, a inne nie. W związku z powyższym sprzedaż towarów wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w konsekwencji przynoszących korzyści majątkowe osobie prowadzącej działalność, będzie czynnością podlegającą uregulowaniom zawartym w ustawie o podatku od towarów i usług i jako takie, podlega opodatkowaniu ww. podatkiem.

Reasumując, mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa podatkowego w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy wskazać należy, iż planowana przez Wnioskodawcę dostawa części posiadanego majątku za wynagrodzeniem, stanowić będzie odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w oparciu o regulację zawartą w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Wnioskodawca w odniesieniu do zamierzonej transakcji będzie działał jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Ponadto należy zaznaczyć, iż powołana przez Wnioskodawcę interpretacja indywidualna z dnia 31 stycznia 2012 r., sygn. IPPP2-443-1239/11-2/AK niewątpliwie kształtuje sytuację prawną podatnika w jego indywidualnej sprawie, lecz dotyczy konkretnego stanu faktycznego (odmiennego niż w niniejszej sprawie, odnosi się bowiem obowiązków podatkowych dotyczących spadkobiercy należącego do Grupy A) i nie ma mocy prawa powszechnie obowiązującego. Powyższe oznacza, że interpretacje przepisów prawa podatkowego należy traktować indywidualnie.

Zaznaczyć należy, iż w pozostałym zakresie objętym wnioskiem zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.