IBPP1/443-152/12/ES

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 31 stycznia 2012 r. (data wpływu 7 lutego 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 maja 2012 r. (data wpływu 14 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości wystawianych faktur - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 lutego 2012 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości wystawianych faktur.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 10 maja 2012 r. (data wpływu 14 maja 2012 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu nr IBPP1/443-152/12/ES z dnia 26 kwietnia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (zdarzenia przyszłe):

Małżeństwo J.W. i E.W. nabyli w obrocie wtórnym aktem notarialnym na majątek objęty ustawową wspólnością małżeńską odrębną własność lokalu mieszkalnego w budynku znajdującym się w zasobach Wnioskodawcy (Spółdzielni Mieszkaniowej).

Z zapisu § 4 aktu notarialnego wynika, iż J.W. prowadzi przedsiębiorstwo pod firmą "S" J.W., które to przedsiębiorstwo wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków.

Z kolei w § 9 aktu notarialnego E.W. oświadcza, że wyraża zgodę, aby nabyta nieruchomość lokalowa była wykorzystywana na cele gospodarcze prowadzone przez J.W. pod firmą "S" J.W.

J.W. wystąpił pisemnie do Wnioskodawcy, aby faktury VAT za utrzymanie nabytego lokalu wystawiane były na firmę "S" J.W.

W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazuje, że od 8 lipca 1993 r. jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.

Firma "S" J.W. przedmiotowy lokal mieszkalny użytkuje w całości do celów gospodarczych jako lokal mieszkalny.

Firma "S" J.W. jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.

Wnioskodawca do chwili obecnej dokumentuje koszty związane z utrzymaniem lokalu poprzez wysyłanie zawiadomień o wysokości opłat należnych Spółdzielni na imię i nazwisko osoby, która nabyła w obrocie wtórnym aktem notarialnym ww. lokal mieszkalny. W celu dokonywania opłat za lokal została przesłana książeczka mieszkaniowa opłat.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Spółdzielnia Mieszkaniowa jako czynny podatnik VAT ma prawo lub obowiązek wystawiać faktury na inny podmiot niż nabywca uwidoczniony w akcie notarialnym - w tym przypadku osoby fizyczne J.W i E.W. pozostające w związku małżeńskim.

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółdzielnia Mieszkaniowa powinna wystawiać faktury na podmiot, który widnieje w akcie notarialnym jako nabywca, czyli w przedstawionym przypadku na osoby fizyczne J.W i E.W.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za nieprawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że z uwagi na charakter sprawy będącej przedmiotem interpretacji tut. organ postanowił ująć kwestie dotyczące stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w jednej interpretacji.

Jak stanowi art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 2 cyt. ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zauważyć należy, iż małżeństwo nie należy do żadnej kategorii wymienionej w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

W związku z powyższym należy przytoczyć przepisy ustawy z dnia 25 maja 1964 r. - Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Istotą współwłasności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, iż każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W myśl art. 36 § 1 i § 2 ww. Kodeksu oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Wobec powyższego świadczący usługę będzie podatnikiem podatku VAT wówczas, gdy usługę tę będzie wykonywał we własnym imieniu i na własny rachunek. Jeżeli przedmiotem usługi jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy o VAT będzie ten małżonek, który świadczy usługę we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej). Prawnopodatkowa podmiotowość określona ww. przepisem, jak również prawa i obowiązki określone przepisami o podatku VAT (w tym również obowiązek rozliczenia tegoż podatku) w takiej sytuacji dotyczą tylko jednego z małżonków.

W kwestii tej zwraca się uwagę, iż każdy składnik majątku małżonków objęty jest wspólnością ustawową pomiędzy małżonkami. Jednak zarząd majątkiem wspólnym każde z małżonków może wykonywać samodzielnie.

Nadmienić należy przy tym, iż wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT przez jednego małżonka pozostającego we wspólności majątkowej małżeńskiej nie rodzi obowiązku podatkowego w tym podatku u drugiego małżonka.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Zgodnie zaś z art. 14 ust. 1 tej ustawy, przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo do Ewidencji Działalności Gospodarczej. Ust. 2 tego przepisu stanowi natomiast, że wpisowi do ewidencji podlegają przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi. Zasady wpisu do rejestru przedsiębiorców określają odrębne przepisy (art. 14 ust. 7 cyt. ustawy).

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2011 r. podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Natomiast zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2011 r. podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Z kolei art. 106 ust. 4 ustawy stanowi, iż podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Ponadto w myśl § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 68, poz. 360) faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

Faktury wystawiane przez podatników VAT pełnią fundamentalną rolę na gruncie podatku od towarów i usług. Są one dokumentem służącym dokumentacji transakcji oraz będącym podstawą do jej zaksięgowania w księgach stron tej transakcji, jak również stanowią podstawę do odliczenia podatku naliczonego.

Małżeństwo nabyło na podstawie aktu notarialnego w ramach majątku objętego ustawową wspólnością małżeńską własność lokalu mieszkalnego w budynku znajdującym się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej.

Jeden z małżonków prowadzi jednoosobowe przedsiębiorstwo, które to przedsiębiorstwo wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Z aktu notarialnego wynika, ze drugi z małżonków wyraża zgodę, aby nabyta nieruchomość lokalowa była wykorzystywana na cele gospodarcze prowadzone przez współmałżonka.

Współmałżonek prowadzący firmę pod własnym nazwiskiem (zarejestrowany czynny podatnik podatku VAT) wystąpił do Spółdzielni, aby faktury VAT za utrzymanie nabytego lokalu wystawiane były na jego firmę, która przedmiotowy lokal mieszkalny użytkuje w całości do celów gospodarczych jako lokal mieszkalny.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą podmiotu, na który należy wystawiać faktury VAT dokumentujące koszty związane z utrzymaniem lokalu.

W przedmiotowej sprawie należy wskazać także na regulacje prawa cywilnego dotyczące firm, pod jakimi działają przedsiębiorcy.

W myśl art. 431 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Natomiast art. 432 § 1 ww. ustawy stanowi, iż przedsiębiorca działa pod firmą.

Stosownie do art. 434 Kodeksu cywilnego, firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych. Dodatki, które mogą zostać dołączone do imienia i nazwiska, mają służyć lepszej identyfikacji przedsiębiorcy posługującego się firmą.

Ponadto przepisy Kodeksu cywilnego regulują zasady zawierania umów cywilnoprawnych. W prawodawstwie polskim obowiązuje zasada swobody umów, w ramach której strony mogą kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez prawo. Zasada ta ma również zastosowanie na gruncie prawa podatkowego. Oznacza to, że ustawodawca nie ingeruje w sferę podejmowanych przez strony decyzji w zakresie konstruowania umów cywilnoprawnych, jednakże umowy te nie mogą zmieniać obowiązków jakie wynikają z prawa podatkowego.

Tut. Organ wskazuje również, że zgodnie z art. 158 ustawy - Kodeks cywilny, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

Przepisów o obowiązku zachowania formy aktu notarialnego nie stosuje się w wypadku, gdy grunty wniesione jako wkład do rolniczej spółdzielni produkcyjnej mają stać się współwłasnością dotychczasowych właścicieli (art. 159 ww. ustawy).

Zatem, sprzedaż nieruchomości wymaga zachowania szczególnej formy - aktu notarialnego.

Mając na uwadze przedstawiony w złożonym wniosku opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawne należy stwierdzić, iż żadna norma prawna nie zwalnia podatnika podatku od towarów i usług z obowiązku udokumentowania transakcji na rzecz podmiotu gospodarczego fakturą VAT. Natomiast z art. 106 ust. 1 i 3 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż podatnik podatku VAT ma obowiązek udokumentowania transakcji za pomocą faktury VAT.

W związku z powyższym należy wskazać, że jeśli z aktu notarialnego wynika, iż nabywcą lokalu mieszkalnego są małżonkowie, z których jeden jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, natomiast drugi wyraża zgodę na wykorzystania tego lokalu do działalności prowadzonej przez współmałżonka i do tej działalności wykorzystywany jest przedmiotowy lokal mieszkalny, to faktury VAT, dokumentujące koszty związane z utrzymaniem tego lokalu powinny być wystawione z danymi firmy współmałżonka prowadzącego działalność gospodarczą. Faktura VAT musi bowiem odzwierciedlać dane faktyczne nabywcy.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy, iż Spółdzielnia Mieszkaniowa powinna wystawiać faktury na osoby fizyczne tj. na oboje małżonków, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.