IBPP1/443-1131/10/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 16 listopada 2010 r. (data wpływu 24 listopada 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 lutego 2011 r. (data wpływu 25 lutego 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia czy wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie za przekazanie działki pod budowę drogi publicznej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 listopada 2010 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia czy wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie za przekazanie działki pod budowę drogi publicznej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 18 lutego 2011 r. (data wpływu 25 lutego 2011 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu nr IBPP1/443-1131/10/MS, IBPBII/1/436-310/10/MZ z dnia 9 lutego 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe):

W ostatnich latach na terenie Gminy S. realizowana jest inwestycja pn: "..." Inwestycja ta przebiega przez kilka działek stanowiących własność Gminy. Nieruchomości te na potrzeby budowanej drogi zostały podzielone na nowe działki zgodnie z art. 98 ustawy o nieruchomościach.

Kilka z nowo wydzielonych działek zostało przekazane pod budowę drogi.

Z dniem w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna działki te z mocy prawa przeszły na własność Województwa.

Za przekazane działki Gminie przysługuje odszkodowanie. Odszkodowanie jest wypłacane przez podmiot działający w imieniu Wojewody. - Zarząd Dróg Wojewódzkich, w kwocie określonej w decyzji o wysokości odszkodowania.

Po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, który sporządził operat szacunkowy ustalona została wartość rynkowa nieruchomości zgodnie z ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz z ustawą o gospodarce nieruchomościami. Wartość ta została ustalona na dzień wydania przez Wojewodę decyzji ustalającej lokalizację przedmiotowej inwestycji.

Wydana decyzja ustalająca odszkodowanie ma charakter decyzji administracyjnej, czynności cywilno-prawne w sprawach podlegających przepisom o szczególnych zasadach i przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych zgodnie z ustawą o czynnościach cywilno-prawnych nie podlegają podatkowi.

Czy w tej sytuacji, odszkodowanie które otrzyma Gmina będzie opodatkowane.

Z ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że tak.

Ale czy na pewno, czy nie będzie to zdefiniowane jako czynność która ma stosunek publiczno-prawny. Gmina w tym przypadku występuje w roli organu władzy publicznej, który przekazuje działki innemu organowi władzy publicznej - województwu małopolskiemu.

Kwota za jedną z kilku przekazanych działek przez Gminę wpłynęła w m-cu październiku na rachunek bankowy Urzędu Gminy. Po rozmowie telefonicznej z podmiotem wypłacającym odszkodowanie - Zarządem Dróg Wojewódzkim w K. okazało się że jest to kwota ostateczna, jaka została wypłacona zgodnie z wydaną decyzją.

Gmina S. jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.

Łącznie pod budowę drogi Gmina przekazała 21 działek, są to działki niezabudowane.

Działki te z mocy prawa przeszły na własność Województwa na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez Wojewodę w oparciu o przepisy: art. 12 ust. 4 i 5, art. 18, art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) oraz art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 154, poz. 958).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy wypłacone Gminie odszkodowanie za przekazane działki pod budowę drogi publicznej będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług za podatników nie uznaje się organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, do realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilno-prawnych. Decyzja o wysokości odszkodowania za przekazane działki nie ma charakteru stosunku cywilno-prawnego, jest to decyzja administracyjna, wydana w myśl kodeksu postępowania administracyjnego. Ponadto czynności cywilno prawne w sprawach przepisów o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. h) ustawy o czynnościach cywilno-prawnych nie podlegają podatkowi.

W świetle powyższych przepisów Gmina stoi na stanowisku, iż odszkodowanie jakie otrzymała i otrzyma za przekazane działki nie będzie podlegało podatkowi od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Ilekroć w ustawie o podatku od towarów i usług jest mowa o sprzedaży należy przez to rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ww. ustawy).

Przez towary - w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. - rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Natomiast przez towary - w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Pojęcie dostawy towarów ustawodawca zdefiniował w art. 7 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z tym przepisem pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Z przywołanych przepisów wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Konieczność implementacji przepisów prawa wspólnotowego do prawa krajowego wymusiła na ustawodawcy odrębne określenie statusu organów władzy publicznej. I tak, na podstawie art. 15 ust. 6 ww. ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z przytoczonego przepisu wynika, że organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy działają w charakterze podatników tylko wtedy, gdy:

* wykonują czynności, które nie mieszczą się w ramach ich zadań albo

* wykonują czynności, które wprawdzie mieszczą się w ramach ich zadań, jednak są wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 12 obowiązującego do dnia 31 grudnia 2010 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 224, poz. 1799 z późn. zm.) zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Natomiast zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 12 obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 246, poz. 1649) zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W myśl art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Stosownie do art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.) sektor finansów publicznych tworzą:

Gminy są więc innymi niż organy władzy podmiotami sektora finansów publicznych.

W myśl art. 2 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują m.in. sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o samorządzie gminnym).

W świetle cytowanych przepisów gmina jest jednostką samorządu terytorialnego, będącą osobą prawną i zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT posiada status podatnika podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż na terenie Gminy S. realizowana jest inwestycja pn: "...". Inwestycja ta przebiega przez kilka działek stanowiących własność Gminy. Nieruchomości te na potrzeby budowanej drogi zostały podzielone na nowe działki zgodnie z art. 98 ustawy o nieruchomościach.

Kilka z nowo wydzielonych działek zostało przekazane pod budowę drogi.

Łącznie pod budowę drogi Gmina przekazała 21 działek, są to działki niezabudowane.

Działki te z mocy prawa przeszły na własność Województwa na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez Wojewodę w oparciu o przepisy: art. 12 ust. 4 i 5, art. 18, art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) oraz art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 154, poz. 958).

Z dniem w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna działki te z mocy prawa przeszły na własność Województwa.

Za przekazane działki Gminie przysługuje odszkodowanie. Odszkodowanie jest wypłacane przez podmiot działający w imieniu Wojewody. - Zarząd Dróg Wojewódzkich., w kwocie określonej w decyzji o wysokości odszkodowania.

Po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, który sporządził operat szacunkowy ustalona została wartość rynkowa nieruchomości zgodnie z ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz z ustawą o gospodarce nieruchomościami. Wartość ta została ustalona na dzień wydania przez Wojewodę. decyzji ustalającej lokalizację przedmiotowej inwestycji.

Kwota za jedną z kilku przekazanych działek przez Gminę wpłynęła w m-cu październiku na rachunek bankowy Urzędu Gminy. Po rozmowie telefonicznej z podmiotem wypłacającym odszkodowanie - Zarządem Dróg Wojewódzkim okazało się że jest to kwota ostateczna, jaka została wypłacona zgodnie z wydaną decyzją.

Gmina S. jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.

W przypadku wywłaszczenia nieruchomości na cele budowy lub poszerzenia dróg w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym może być wojewoda lub starosta (na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm., obecnie jest to tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm. i ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych - Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa.

Czynność wykonywana przez organy dokonujące wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podmiotem, który realizuje dostawę jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, którym w przedmiotowej sprawie jest Gmina. Zbywając nieruchomość Gmina nie realizuje ani zadań własnych, ani zleconych, w tym przypadku dokonuje przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej prawa własności towaru w zamian za odszkodowanie. Wykonuje zatem czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, występuje w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Gmina, w rozumieniu ustawy o samorządzie gminnym jest jednostką samorządu terytorialnego, czyli innym, niż organ władzy publicznej uczestnikiem sektora finansów publicznych i dlatego nie może skorzystać z wyłączenia określonego w art. 15 ust. 6 ww. ustawy. Posiada jednak osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jest właścicielem mienia i innych praw majątkowych oraz samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie budżetu powiatu.

Ponadto Gmina, będąca jednostką samorządu terytorialnego, nie może również skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w cyt. § 12 ust. 1 pkt 12 obowiązującego do dnia 31 grudnia 2010 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz w § 13 ust. 1 pkt 12 obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Dokonując bowiem przeniesienia prawa do rozporządzania działkami Gmina nie realizuje ani zadań własnych, ani zadań zleconych przez organ administracji rządowej.

Zatem przedmiotowa czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca w odniesieniu do ww. czynności dostawy nieruchomości występuje jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, iż odszkodowanie jakie otrzymał i otrzyma za przekazane działek nie będzie podlegało podatkowi od towarów i usług, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.