IBPP1/443-1071/13/BM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku, który wpłynął do tut. organu 8 listopada 2013 r., uzupełnionym pismem z dnia 5 lutego 2014 r. (data wpływu 6 lutego 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy przeniesienie na Wnioskodawcę prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania podlega opodatkowaniu podatkiem VAT - jest prawidłowe.

W dniu 8 listopdada 2013 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy przeniesienie na Wnioskodawcę prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 5 lutego 2014 r. (data wpływu 6 lutego 2014 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 28 stycznia 2014 r. znak: IBPP1/443-1071/13/BM.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest m.in. sprzedaż samochodów, świadczenie usług w ramach serwisu samochodowego (mechanika, blacharnia, lakiernia), sprzedaż polis ubezpieczeniowych. Wnioskodawca nie prowadzi działalności w zakresie udzielania kredytów, pożyczek, obrotu wierzytelnościami i innych usług finansowych.

W ramach świadczenia usług z zakresu mechaniki pojazdowej Wnioskodawca likwiduje również szkody powypadkowe w pojazdach. Z tytułu wykonanej usługi naprawy pojazdu wystawia faktury VAT na klienta zlecającego usługę. Faktura jest niezbędnym dokumentem w toku likwidacji szkody i jest podstawą do wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela z ubezpieczenia OC. Przy czym klient nie ma żadnej pewności, że ubezpieczyciel wypłaci mu kwotę równej kwocie wskazanej na fakturze wystawionej przez wnioskodawcę. Ubezpieczyciel ma prawo także odmówić dokonania zapłaty i w takim przypadku zwykle klient występuje na drogę postępowania sądowego. Zdarzają się sytuacje, że Wnioskodawca otrzymuje upoważnienie od klienta do wystąpienia do ubezpieczyciela o zapłatę ww. faktury. W takim przypadku ubezpieczyciel na podstawie przedłożonych przez Wnioskodawcę dokumentów dokonuje oceny i wypłaty świadczenia z polisy ubezpieczeniowej OC lub AC bezpośrednio na rachunek Wnioskodawcy (a nie klienta, na którego rzecz wykonano usługę likwidacja szkody). Na dzień przekazania upoważnienia przez klienta do dochodzenia roszczenia od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia Wnioskodawca nie wie czy odszkodowanie rzeczywiście uzyska ani w jakiej będzie ono wysokości. Wierzytelność jest wierzytelnością sporną. Wnioskodawca nie pobiera żadnej dodatkowej opłaty od klienta, traktując przekazane roszczenie jako formę zapłaty za usługę mechaniki pojazdowej wyszczególnioną na fakturze VAT. W chwili dokonania zapłaty przez ubezpieczyciela zobowiązanie klienta z tytułu faktury VAT uznaje się za wykonane i wygasa. Jest to więc sposób "zapłaty" za fakturę inny aniżeli forma gotówkowa czy bezgotówkowa z rachunku klienta. Jeżeli ubezpieczyciel odmawia dokonania wypłaty wnioskodawca kieruje sprawę na drogę postępowania sądowego. W postępowaniu tym nie występuje jako pełnomocnik klienta ale jako powód - tj. osoba domagająca się zapłaty. Wnioskodawca jest bowiem na tą chwilę uprawnionym do domagania się zrealizowania roszczenia przez ubezpieczyciela. W przypadku niekorzystnego wyniku procesu i nie otrzymania od ubezpieczyciela zapłaty Wnioskodawca zwraca się do klienta o zapłatę. W przypadkach spornych Wnioskodawca kieruje sprawę o zapłatę na drogę postępowania sądowego przeciwko klientowi.

Procedura likwidacji szkody w pojeździe klienta i podstawa prawna wystąpienia przez Wnioskodawcę do ubezpieczyciela o zapłatę wystawionej przez niego faktury, uzależniona jest od towarzystwa ubezpieczeniowego przeprowadzającego postępowanie likwidacyjne.

I tak w przypadku... S.A. klient zleca Wnioskodawcy naprawę powypadkową uszkodzonego pojazdu oraz równocześnie udziela mu pisemnego upoważnienia (pełnomocnictwa) do przekazania dokumentów związanych ze zgłoszeniem szkody, składania wniosków w sprawie: potwierdzenia zakresu odpowiedzialności przez... S.A. z tytułu zgłoszonej szkody, przeprowadzenia dodatkowych oględzin, weryfikacji kosztorysów i faktur. Dodatkowo klient upoważnia na podstawie art. 9211 kodeksu cywilnego... S.A. do wypłaty na rzecz Wnioskodawcy należnego odszkodowania.

W przypadku... S.A. klient - na druku zgłoszenia szkody w pojeździe - składa dyspozycję płatniczą. W przypadku wyboru opcji "cesji na serwis" klient wskazuje, że płatności mają być przekazane na konto serwisu (czyli Wnioskodawcy). W ocenie Wnioskodawcy z prawnego punktu widzenia czynność tę należy traktować (wbrew nazwie wskazanej w druku) nie jako cesję praw i obowiązków, ale wyłącznie jako przekaz w rozumieniu art. 9211 kodeksu cywilnego.

W przypadku pozostałych ubezpieczycieli Wnioskodawca stosuje swój druk i na jego podstawie otrzymuje od klienta pełnomocnictwo do działania w jego imieniu, tj. do jego reprezentowania w postępowaniu likwidacyjnym wszczętym w związku z zaistnieniem szkody komunikacyjnej w pojeździe oraz do odbioru przysługującego klientowi odszkodowania za naprawę pojazdu oraz za ewentualne koszty związane z holowaniem pojazdu oraz wypożyczeniem na czas naprawy samochodu zastępczego.

Na podstawie powyższych dokumentów Wnioskodawca w toku postępowania likwidacyjnego występuje do ubezpieczyciela. W przypadku gdy Wnioskodawca nie uzyska pełnej kwoty odszkodowania (tekst jedn.: kwoty na którą opiewa faktura VAT wystawiona na klienta zlecającego usługę), informuje o tym klienta. Bardzo często klient prosi o to, aby Wnioskodawca w dalszym ciągu dochodził odszkodowania od ubezpieczyciela, tym razem na drodze sądowej. Wówczas Wnioskodawca zawiera z klientem ustną umowę cesji powierniczej, czyli przelewu wierzytelności, jaka przysługuje Klientowi względem ubezpieczyciela. Umowy te są zawierane ustnie, choć Wnioskodawca - mimo braku takiego wymogu na gruncie k.c. - w przyszłości mógłby je zawierać w formie pisemnej. Umowa cesji powierniczej określa w szczególności wierzytelność, która jest jej przedmiotem. W umowie strony zastrzegają, że przelew wierzytelności ma na celu dochodzenie jej przez Wnioskodawcę od ubezpieczyciela, m.in. na drodze postępowania sądowego. Na mocy tej umowy Wnioskodawca występuje w imieniu własnym, ale na rachunek klienta.

W przypadku gdy ubezpieczyciel nie wypłaci Wnioskodawcy kwoty odszkodowania (tekst jedn.: kwoty na którą opiewa faktura VAT wystawiona na poszkodowanego klienta zlecającego usługę) lub wypłaci ją w niepełnej wysokości, Wnioskodawca informuje o tym klienta. Często klient zwraca się do Wnioskodawcy o to, aby w dalszym ciągu dochodził on od ubezpieczyciela odszkodowania, tym razem na drodze sądowej. W tym zakresie do tej pory Wnioskodawca zawierał z klientami ustne umowy cesji powierniczej, czyli przelewu wierzytelności, jakie przysługują klientowi względem ubezpieczyciela. Umowy te dotychczas zawierane były ustnie, jednakże Wnioskodawca - mimo braku takiego wymogu na gruncie przepisów ustawy kodeks cywilny - rozważa na przyszłość możliwość zawierania ich w formie pisemnej. Umowa cesji powierniczej obejmuje przelew na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności klienta, jaka przysługuje mu w stosunku do danego ubezpieczyciela z tytułu odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela za szkodę komunikacyjną powstałą w pojeździe klienta, za którą wskazany Zakład ponosi odpowiedzialność na podstawie łączącej go ze sprawcą tej szkody umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdu lub na podstawie łączącej go z klientem umowy ubezpieczenia auto casco. Cesja ma na celu dochodzenie wierzytelności od ubezpieczyciela przez Wnioskodawcę, w tym na drodze postępowania sądowego. Na mocy tej umowy Wnioskodawca występuje z roszczeniem wobec ubezpieczyciela w imieniu własnym, ale na rachunek klienta. Zaznaczenia przy tym wymaga, że wierzytelność będąca przedmiotem przelewu w chwili zawierania umowy cesji powierniczej ma charakter sporny i strony umowy nie mają żadnej pewności co do tego, czy ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie, a jeżeli tak, to w jakiej wysokości.

Przekazane Wnioskodawcy roszczenie do dochodzenia odszkodowania (w formie cesji powierniczej) jest formą zapłaty za fakturę VAT wystawioną klientowi przez Wnioskodawcę bowiem w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy dochodzone należności przelewane są przez ubezpieczyciela bezpośrednio na rachunek bankowy Wnioskodawcy. W takiej sytuacji Wnioskodawca dokonuje rozliczenia wyegzekwowanej wierzytelności z wierzytelnością, która mu przysługuje względem klienta w związku z wystawioną fakturą VAT z tytułu zleconej naprawy lub wynajęcia samochodu zastępczego. Istotnym jest, iż strony zawierając ww. umowę cesji powierniczej równocześnie zastrzegają, że w sytuacji prawomocnego niekorzystnego zakończenia postępowania sądowego umowa cesji powierniczej rozwiązuje się i bez konieczności dokonywania dodatkowych czynności następuje cesja zwrotna wierzytelności będącej przedmiotem umowy. Wówczas obowiązek uregulowania faktury VAT (lub jej niezapłaconej części) z tytułu zleconej naprawy lub wynajęcia samochodu zastępczego obciąża klienta.

Jak już wskazano wyżej na mocy umowy cesji powierniczej Wnioskodawca zobowiązuje się do prowadzenia w imieniu własnym, lecz na rachunek klienta, działań zmierzających do wyegzekwowania wierzytelności. Cesja ma na celu dochodzenie wierzytelności od ubezpieczyciela przez Wnioskodawcę, w tym na drodze postępowania sądowego. Wnioskodawca wzywa ubezpieczyciela do zapłaty, a w przypadku braku zapłaty kieruje sprawę do Sądu. Przekazane Wnioskodawcy roszczenie do dochodzenia odszkodowania (w formie cesji powierniczej) jest formą zapłaty za FV wystawioną klientowi przez Wnioskodawcę bowiem w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy dochodzone należności przelewane są przez ubezpieczyciela bezpośrednio na rachunek bankowy Wnioskodawcy. W takiej sytuacji Wnioskodawca dokonuje rozliczenia wyegzekwowanej wierzytelności z wierzytelnością, która mu przysługuje względem klienta w związku z wystawioną fakturą VAT z tytułu zleconej naprawy lub wynajęcia samochodu zastępczego. Poza powyższym Wnioskodawca nie zobowiązuje się do wykonywania innych czynności.

W sytuacji prawomocnego niekorzystnego zakończenia postępowania sądowego umowa cesji powierniczej rozwiązuje się i bez konieczności dokonywania dodatkowych czynności następuje cesja zwrotna wierzytelności będącej przedmiotem umowy. Wówczas obowiązek uregulowania faktury VAT (lub jej niezapłaconej części) z tytułu zleconej naprawy lub wynajęcia samochodu zastępczego obciąża klienta.

Na pytanie tut. Organu czy w związku z przejęciem prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania Wnioskodawca jest zobowiązany do wykonania jakichkolwiek dodatkowych świadczeń na rzecz klienta, jeśli tak proszę wskazać jakich Wnioskodawca wskazał, że nie jest zobowiązany do wykonania dodatkowych czynności czy świadczeń na rzecz klienta, poza tymi opisanymi powyżej.

Wnioskodawca przedkłada ubezpieczycielowi w szczególności następujące dokumenty:

* upoważnienie lub pełnomocnictwo od klienta,

* fakturę wystawioną na klienta z tytułu naprawy pojazdu lub wynajęcia samochodu zastępczego,

* fakturę źródłową zakupu części lub umowę najmu samochodu zastępczego,

* kalkulację naprawy,

* recepturę mieszalnika,

* druk zgłoszenia szkody w pojeździe,

* dowód osobisty klienta, prawo jazdy kierującego pojazdem, dowód rejestracyjny pojazdu.

W toku postępowania likwidacyjnego Wnioskodawca dochodzi od ubezpieczyciela odszkodowania jako pełnomocnik, a więc w imieniu, na rachunek i na ryzyko klienta. W przypadku... S.A. oraz... S.A. odbywa się to w imieniu Wnioskodawcy, ale na rachunek i ryzyko klienta, co wynika z konstrukcji prawnej przekazu w rozumieniu art. 9211 kodeksu cywilnego.

W oparciu o zawartą przez Wnioskodawcę umowę cesji powierniczej Wnioskodawca dochodzi od ubezpieczyciela odszkodowania w imieniu własnym, lecz na rachunek klienta. Odszkodowanie to - w ocenie Wnioskodawcy-jest dochodzone na jego ryzyko. Wszelkie bowiem koszty postępowania sądowego ponosi wyłącznie Wnioskodawca. Z kolei ryzykiem dla klienta jest konieczność uregulowania wystawionej na niego faktury VAT za naprawę pojazdu lub wynajęcie samochodu zastępczego (w pełnej wysokości lub w części niezapłaconej przez ubezpieczyciela), w sytuacji w której dojdzie do prawomocnego niekorzystnego rozstrzygnięcia sprawy sądowej prowadzonej przez Wnioskodawcę, bowiem w takim przypadku następuje rozwiązanie umowy cesji powierniczej i cesja zwrotna wierzytelności.

W związku z nabyciem prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania Wnioskodawca nie otrzymuje od klienta żadnych przysporzeń majątkowych (wynagrodzenia).

Ewentualne postępowania sądowe są finansowane ze środków własnych Wnioskodawcy.

Na pytanie tut. Organu zawarte w wezwaniu: "Dlaczego Wnioskodawca dopuszcza taką formę regulowania należności za świadczone usługi naprawy, a nie żąda zapłaty przez klienta, na rzecz którego wykonał usługi. Jakie korzyści Wnioskodawca uzyskuje z tytułu takiej formy rozliczeń" Wnioskodawca odpowiedział, że cesja powiernicza jest korzystną - dla obu stron - formą uzyskania zaspokojenia swych roszczeń i wyegzekwowania zapłaty dla Wnioskodawcy z tytułu wystawionej przez niego faktury VAT za naprawę lub wynajem pojazdu, a dla Klienta uzyskania należnego mu od ubezpieczyciela odszkodowania. Klient często nie posiada wiedzy i czasu, jak skutecznie dochodzić zapłaty należnego mu odszkodowania. Wnioskodawca natomiast, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i posiadanej obsługi prawnej, wiedzą tą dysponuje. Cesja powiernicza daje Wnioskodawcy możliwość podjęcia stosownych działań celem dochodzenia zapłaty od ubezpieczyciela. Klient tym samym otrzymuje kompleksową obsługę związaną z likwidacją szkody powstałej w jego pojeździe. Taka forma budzi u klienta respekt i zaufanie do Wnioskodawcy, a także często prowadzi do szybszego uzyskania zapłaty należności przez obie strony umowy cesji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy czynność polegająca na nieodpłatnym przeniesieniu na Wnioskodawcę przez klienta prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania, które pokryje koszty usługi naprawy pojazdu wykonanej przez Wnioskodawcę (z zastrzeżeniem, iż w razie gdy kwoty nie uda się odzyskać od ubezpieczyciela to Wnioskodawca zwróci się o zapłatę do klienta) będzie podlegała opodatkowaniu VAT przez Wnioskodawcę.

Zdaniem Wnioskodawcy, z tytułu dokonania czynności, o której mowa w zapytaniu, nie powstanie obowiązek zapłaty podatku VAT przez Wnioskodawcę.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy VAT opodatkowaniu podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ustawy VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Z kolei pod pojęciem świadczenia usług należy rozumieć, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy VAT, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Na tle powyższego należy wskazać, że czynność dokonywana pomiędzy wnioskodawcą a jego klientem nie może zostać potraktowana jako dostawa towarów (brak towaru który byłby przedmiotem przeniesienia prawa do władania jak właściciel) ani także za świadczenie usług (przyjęta forma stanowi bowiem sposób dokonania zapłaty przez klienta za usługę, którą wykonał na jego rzecz Wnioskodawca). Wnioskodawca nie pobiera z tytułu czynności żadnej dodatkowej opłaty czyli jest to czynność nieodpłatna - tj. nie podlegająca podatkowi VAT. W niniejszym stanie faktycznym nie dochodzi również do świadczenia usługi na rzecz klienta usługi odzyskiwania długu, gdyż kwota wyegzekwowanego długu pomniejsza zobowiązanie klienta wobec Wnioskodawcy, a klient nie otrzymuje z tego tytułu żadnych korzyści. Ponadto zobowiązanie klienta wygasa dopiero z chwilą gdy ubezpieczyciel przeleje pieniądze na rachunek Wnioskodawcy a nie z chwilą upoważnienia Wnioskodawcy do wystąpienia do ubezpieczyciela z żądaniem zapłaty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ustawy VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z powołanych wyżej regulacji zawartych w art. 7 i 8 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że pojęcie świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Powołany przepis art. 8 ust. 1 ustawy wskazuje, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności, bądź sytuacji. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu.

Aby uznać daną usługę za odpłatną, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, przy czym w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Zatem powinien wystąpić związek pomiędzy świadczoną usługą a przekazanym wynagrodzeniem.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r., za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Analizując natomiast treść art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy zauważyć należy, że dla ustalenia czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego przepisu istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują. Podkreślić należy przy tym, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega nieodpłatne świadczenie usług (inne niż wskazane w pkt 1 art. 8 ust. 2 ustawy o VAT) na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika, bez względu na to, czy podatnikowi przysługiwało, czy też nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku.

W przedmiotowej sprawie wyjaśnić również należy, iż wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 k.c., umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, iż Wnioskodawca w ramach świadczenia usług z zakresu mechaniki pojazdowej likwiduje szkody powypadkowe w pojazdach. Z tytułu wykonanej usługi naprawy pojazdu wystawia faktury VAT na klienta zlecającego usługę. Zdarzają się sytuacje, że Wnioskodawca otrzymuje upoważnienie od klienta do wystąpienia do ubezpieczyciela o zapłatę ww. faktury. Wnioskodawca nie pobiera żadnej dodatkowej opłaty od klienta, traktując przekazane roszczenie jako formę zapłaty za usługę mechaniki pojazdowej wyszczególnioną na fakturze VAT.

Wnioskodawca w toku postępowania likwidacyjnego występuje do ubezpieczyciela. W przypadku gdy Wnioskodawca nie uzyska pełnej kwoty odszkodowania (tekst jedn.: kwoty na którą opiewa faktura VAT wystawiona na klienta zlecającego usługę), informuje o tym klienta. Bardzo często klient prosi o to, aby Wnioskodawca w dalszym ciągu dochodził odszkodowania od ubezpieczyciela, tym razem na drodze sądowej. Wówczas Wnioskodawca zawiera z klientem ustną umowę cesji powierniczej, czyli przelewu wierzytelności, jaka przysługuje Klientowi względem ubezpieczyciela.

W umowie strony zastrzegają, że przelew wierzytelności ma na celu dochodzenie jej przez Wnioskodawcę od ubezpieczyciela, m.in. na drodze postępowania sądowego. Na mocy tej umowy Wnioskodawca występuje w imieniu własnym, ale na rachunek klienta.

Wierzytelność będąca przedmiotem przelewu w chwili zawierania umowy cesji powierniczej ma charakter sporny i strony umowy nie mają żadnej pewności co do tego, czy ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie, a jeżeli tak, to w jakiej wysokości.

Przekazane Wnioskodawcy roszczenie do dochodzenia odszkodowania (w formie cesji powierniczej) jest formą zapłaty za fakturę VAT wystawioną klientowi przez Wnioskodawcę bowiem w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy dochodzone należności przelewane są przez ubezpieczyciela bezpośrednio na rachunek bankowy Wnioskodawcy. W takiej sytuacji Wnioskodawca dokonuje rozliczenia wyegzekwowanej wierzytelności z wierzytelnością, która mu przysługuje względem klienta w związku z wystawioną fakturą VAT z tytułu zleconej naprawy lub wynajęcia samochodu zastępczego. Strony zawierając ww. umowę cesji powierniczej równocześnie zastrzegają, że w sytuacji prawomocnego niekorzystnego zakończenia postępowania sądowego umowa cesji powierniczej rozwiązuje się i bez konieczności dokonywania dodatkowych czynności następuje cesja zwrotna wierzytelności będącej przedmiotem umowy. Wówczas obowiązek uregulowania faktury VAT (lub jej niezapłaconej części) z tytułu zleconej naprawy lub wynajęcia samochodu zastępczego obciąża klienta.

Wnioskodawca nie jest zobowiązany do wykonania dodatkowych czynności czy świadczeń na rzecz klienta, poza tymi opisanymi powyżej.

Wtoku postępowania likwidacyjnego Wnioskodawca dochodzi od ubezpieczyciela odszkodowania jako pełnomocnik, a więc w imieniu, na rachunek i na ryzyko klienta. W oparciu o zawartą przez Wnioskodawcę umowę cesji powierniczej Wnioskodawca dochodzi od ubezpieczyciela odszkodowania w imieniu własnym, lecz na rachunek klienta.

Odszkodowanie to w ocenie Wnioskodawcy jest dochodzone na ryzyko Wnioskodawcy. Wszelkie bowiem koszty postępowania sądowego ponosi wyłącznie Wnioskodawca. Z kolei ryzykiem dla klienta jest konieczność uregulowania wystawionej na niego faktury VAT za naprawę pojazdu lub wynajęcie samochodu zastępczego (w pełnej wysokości lub w części niezapłaconej przez ubezpieczyciela), w sytuacji w której dojdzie do prawomocnego niekorzystnego rozstrzygnięcia sprawy sądowej prowadzonej przez Wnioskodawcę, bowiem w takim przypadku następuje rozwiązanie umowy cesji powierniczej i cesja zwrotna wierzytelności.

W związku z nabyciem prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania Wnioskodawca nie otrzymuje od klienta żadnych przysporzeń majątkowych (wynagrodzenia).

Ewentualne postępowania sądowe są finansowane ze środków własnych Wnioskodawcy.

Cesja powiernicza jest korzystną - dla obu stron - formą uzyskania zaspokojenia swych roszczeń i wyegzekwowania zapłaty dla Wnioskodawcy z tytułu wystawionej przez niego faktury VAT za naprawę lub wynajem pojazdu, a dla Klienta uzyskania należnego mu od ubezpieczyciela odszkodowania.

W przedmiotowej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii ustalenia czy czynność polegająca na nieodpłatnym przeniesieniu na Wnioskodawcę przez klienta prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania, które pokryje koszty usługi naprawy pojazdu wykonanej przez Wnioskodawcę będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przelew powierniczy nie jest typową umową sprzedaży wierzytelności, lecz raczej podstawą do przeprowadzenia windykacji przez podmiot trudniący się ściąganiem długów.

Powierniczy przelew wierzytelności dokonywany jest na podstawie umowy, która nie została uregulowana wprost w przepisach prawa cywilnego (tzw. umowa nienazwana). W praktyce przelew powierniczy nie jest niczym innym, jak zleceniem windykacji należności, z przeniesieniem na windykatora praw przysługujących wierzycielowi.

Przelew powierniczy nie jest umową sprzedaży wierzytelności, lecz zawierany jest dla stworzenia prawnych podstaw dla windykacji należności, której ryzyko zapłaty przez cały czas ciąży na pierwszym wierzycielu.

Podmiot nabywający wierzytelności na podstawie umowy określanej potocznie mianem "przelewu powierniczego", nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika, chociaż działa w imieniu własnym.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca dochodzi od ubezpieczyciela roszczenia odszkodowania (w formie cesji powierniczej) w związku z wystawioną przez Wnioskodawcę fakturą VAT z tytułu powypadkowej naprawy samochodu lub wynajęcia samochodu zastępczego. W przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy dochodzone należności przelewane są przez ubezpieczyciela bezpośrednio na rachunek bankowy Wnioskodawcy (jest to forma zapłaty za fakturę VAT wystawioną klientowi przez Wnioskodawcę).

Natomiast w sytuacji niekorzystnego zakończenia postępowania sądowego umowa cesji powierniczej rozwiązuje się i obowiązek uregulowania faktury VAT (lub jej niezapłaconej części) obciąża klienta.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca nie jest zobowiązany do wykonania żadnych dodatkowych czynności czy świadczeń na rzecz klienta.

Ponadto Wnioskodawca wskazał we wniosku, że w związku z nabyciem prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania Wnioskodawca nie otrzymuje od klienta żadnych przysporzeń majątkowych (wynagrodzenia). Wnioskodawca nie pobiera żadnej dodatkowej opłaty od klienta, traktując przekazane roszczenie jako formę zapłaty za usługę mechaniki pojazdowej wyszczególnioną na fakturze VAT.

Zatem skoro w przedmiotowej sprawie w związku z zawarciem umowy przeniesienia na Wnioskodawcę przez klienta prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania, Wnioskodawca nie otrzymuje od klienta jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego, to należy stwierdzić, że nie mamy tutaj do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Ponadto w związku z zawarciem umowy przeniesienia na Wnioskodawcę prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania nie dochodzi do nieodpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak bowiem wskazał Wnioskodawca we wniosku cesja powiernicza jest korzystną formą uzyskania zaspokojenia swych roszczeń i wyegzekwowania zapłaty dla Wnioskodawcy z tytułu wystawionej przez niego faktury VAT za naprawę lub wynajem pojazdu. Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i posiadanej obsługi prawnej posiada wiedzę jak skutecznie dochodzić zapłaty należnego odszkodowania.

Oznacza to, iż nie jest spełniona jedna z przesłanek zawartych w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, warunkujących zrównanie nieodpłatnego świadczenia usług z odpłatnym świadczeniem usług, ponieważ nieodpłatne nabycie przez Wnioskodawcę prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania związane jest z prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwem.

Reasumując, czynność nieodpłatnego przeniesienia na Wnioskodawcę przez klienta prawa do dochodzenia od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania (która pokryje koszty usługi naprawy pojazdu wykonanej przez Wnioskodawcę) jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.