IBPP1/443-1059/13/AZb

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 lipca 2013 r. (data wpływu do tut. organu 7 sierpnia 2013 r.), uzupełnionym pismem z 9 października 2013 r. (data wpływu 18 października 2013 r.), pismem z 31 października 2013 r. (data wpływu 5 listopada 2013 r.) oraz pismem z 4 listopada 2013 r. (data wpływu 7 listopada 2013 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

* opodatkowania wynagrodzenia pobieranego przez Wnioskodawcę z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, co do której nie jest zarządcą (ani sądowym ani na zlecenie właścicieli) oraz zastosowania prawidłowej stawki podatku VAT dla tych czynności - jest prawidłowe,

* opodatkowania wynagrodzenia z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, dla której Wnioskodawca jest jednocześnie zarządcą sądowym - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 sierpnia 2013 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek, o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia pobieranego przez Wnioskodawcę z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, co do której nie jest zarządcą (ani sądowym ani na zlecenie właścicieli) i zastosowania prawidłowej stawki podatku VAT dla tych czynności oraz w zakresie opodatkowania wynagrodzenia z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, dla której Wnioskodawca jest jednocześnie zarządcą sądowym.

Wniosek został uzupełniony pismem z 9 października 2013 r. (data wpływu 18 października 2013 r.), pismem z 31 października 2013 r. (data wpływu 5 listopada 2013 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 22 października 2013 r. znak: IBPP1/443-722/13/MG, IBPBI/1/415-819/13/SK oraz pismem z 4 listopada 2013 r. (data wpływu 7 listopada 2013 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. W ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej zarządza on nieruchomościami na zlecenie ich właścicieli oraz współwłaścicieli. Ww. nieruchomości zazwyczaj są kamienicami, w których część lokali jest mieszkalna, a część niemieszkalna. Wnioskodawca zarządza również nieruchomościami, w których skład wchodzi kamienica jak również garaże, stojące na terenie gruntu, na którym usytuowana jest kamienica.

Do czynności jakich Wnioskodawca dokonuje w ramach zarządu nieruchomościami na zlecenie należy m.in. załatwianie bieżących spraw związanych z eksploatacją nieruchomości i utrzymywanie jej w stanie niepogorszonym, zlecanie jej remontów, wyszukiwanie najemców i podpisywanie z nimi umów o najem lokali, sporządzanie sprawozdań finansowych, wykazywanie właścicielom i współwłaścicielom przychodów i kosztów jakie wygenerowały nieruchomości w celu prawidłowego wywiązania się przez nich z obowiązków podatkowych oraz wystawianie w imieniu właścicieli, na rzecz najemców lokali położonych w tych nieruchomościach, faktur (rachunków) za czynsz oraz media i pobieranie od nich należności za te usługi.

Obciążenie najemców kosztami zużycia mediów dokonywane jest przez Wnioskodawcę wyłącznie na podstawie rzeczywistego zużycia i według stawek cenowych ustalonych przez dostawcę mediów. Koszty mediów przenoszone są na najemców bez dodatkowych marż i opłat, czyli faktycznie Wnioskodawca nie ma wpływu na ich cenę, ani nie osiąga z tego tytułu żadnych dodatkowych korzyści (ani Wnioskodawca, ani właściciele nieruchomości). Wysokość zużycia i koszty z tym związane są wyodrębnione osobną pozycją na fakturach dla najemców i w żaden sposób nie stanowią części składowej usługi wynajmu, nie podnoszą podstawy opodatkowania świadczenia podstawowego. Z zawieranych umów najmu wynika, iż koszty zużycia mediów są odrębnymi usługami, regulowanymi w sposób odrębny i nie wpływają na ustaloną cenę najmu. Otrzymane opłaty za czynsz i media Wnioskodawca wpłaca na wydzielone konto bankowe i z tych środków pokrywa wszelkiego rodzaju wydatki związane z utrzymaniem nieruchomości oraz opłaty za dostawę mediów, remonty, itd., których jest nabywcą i faktury za te usługi wystawiane są na Wnioskodawcę jako zarządcę. Następnie usługi te Wnioskodawca refakturuje na rzecz właścicieli nieruchomości. Z środków pieniężnych kamienicy Wnioskodawca opłaca podatki właścicieli, dochodowy i VAT, pobiera również wynagrodzenie dla siebie z tytułu usług zarządzania nieruchomością, które to usługi opodatkowuje podatkiem VAT.

Poza zarządzaniem na zlecenie właścicieli nieruchomości, Wnioskodawca jest kuratorem sądowym nieruchomości oraz zarządza nieruchomościami również jako zarządca sądowy na zlecenie sądu.

Jako kurator sądowy Wnioskodawca ma obowiązek m.in. poszukiwania spadkobierców po zmarłym właścicielu nieruchomości, nawiązywania z nimi kontaktu oraz gromadzenia dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania spadkowego w sądzie. Przed sądem Wnioskodawca składa sprawozdania ze swoich postępów w tym zakresie. Za pracę jako kurator sądowy Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie, które sąd ustalił w postanowieniu. Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie od zarządcy sądowego budynku ze środków pozyskanych od lokatorów tytułem opłat za czynsz.

Natomiast zarządcą sądowym Wnioskodawca zostaje powołany w przypadku braku prawowitych właścicieli, np. gdy toczy się postępowanie spadkowe po zmarłym dotychczasowym właścicielu lub obecni współwłaściciele o sposób zarządzania wspólną nieruchomością dochodzą do porozumienia na drodze sądowej. W takich przypadkach Wnioskodawca zostaje powołany przez sąd w charakterze zarządcy sądowego danej nieruchomości do czasu zakończenia postępowania. Z tytułu pełnienia funkcji zarządcy, sąd w drodze postanowienia przyznaje Wnioskodawcy wynagrodzenie.

Podobnie jak zarząd na zlecenie, zarząd sądowy polega na załatwianiu bieżących spraw związanych z eksploatacją nieruchomości i utrzymywaniu ich w stanie niepogorszonym oraz pobieraniu od najemców lokali położonych w tych nieruchomościach opłat tytułem czynszu oraz mediów. Obciążenie najemców kosztami zużycia mediów dokonywane jest przez Wnioskodawcę wyłącznie na podstawie rzeczywistego zużycia i według stawek ustalonych przez dostawcę mediów. Koszty mediów przenoszone są na najemców bez dodatkowych marż i opłat, czyli faktycznie Wnioskodawca nie wpływa na ich cenę, ani nie osiąga z tego tytułu żadnych dodatkowych korzyści. Wysokość zużycia i koszty z tym związane są wyodrębnione osobną pozycją na fakturach dla najemców i w żaden sposób nie stanowią części składowej usługi wynajmu, nie podnoszą podstawy opodatkowania świadczenia podstawowego.

Z zawieranych umów najmu wynika, iż koszty zużycia mediów są odrębnymi usługami i nie wpływają na ustaloną cenę najmu. Otrzymane opłaty za czynsz i media Wnioskodawca wpłaca na wydzielone konto bankowe i z tych środków pokrywa wszelkiego rodzaju wydatki związane z utrzymaniem nieruchomości oraz opłaty za dostawę mediów, remonty, itd., w przypadku których jest ich nabywcą i faktury za te usługi wystawiane są dla Wnioskodawcy. Ze środków pieniężnych kamienicy Wnioskodawca pobiera również wynagrodzenie dla siebie z tytułu usług zarządzania nieruchomością.

W przypadku dwóch nieruchomości Wnioskodawca został powołany zarówno jako kurator sądowy jak i zarządcą sądowy. W tym przypadku z zebranych na wydzielonym koncie kamienicy Wnioskodawca pobiera przyznane mu przez sąd wynagrodzenie z tytułu zarządu sądowego jak i wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji kuratora sądowego nieruchomości.

Z uzupełnienia wniosku z 31 października 2013 r. wynika, że w przypadku nieruchomości zarządzanych na zlecenie sądu jak również niektórych nieruchomości zarządzanych na zlecenie właścicieli to Wnioskodawca, a nie właściciele, jest stroną umów zawartych z dostawcami mediów. W takich przypadkach dostawcy mediów, za swoje usługi wystawiają faktury dla Wnioskodawcy jako zarządcy nieruchomości, które z kolei Wnioskodawca refakturuje na właścicieli nieruchomości, nie zmieniając ich ceny.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że:

* na zlecenie właścicieli i współwłaścicieli Wnioskodawca zarządza czternastoma nieruchomościami,

* na zlecenie sądu Wnioskodawca zarządza dwoma nieruchomościami,

* symbole PKOB pod którymi sklasyfikowane są nieruchomości zarządzane przez Wnioskodawcę na zlecenie właścicieli i współwłaścicieli to: 1122 dla 12 nieruchomości, 1242 dla jednej nieruchomości oraz 1220 dla jednej nieruchomości,

* symbole PKOB pod którymi sklasyfikowane są nieruchomości zarządzane przez Wnioskodawcę na zlecenie sądu, jak również nieruchomości w których na zlecenie sądu Wnioskodawca pełni funkcję kuratora to: 1122 dla jednej nieruchomości oraz 1220 dla drugiej nieruchomości,

* symbole Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług świadczonych przez Wnioskodawcę usług zarządzania nieruchomościami na zlecenie zarówno właścicieli i współwłaścicieli jak i na zlecenie sądu są takie same, gdyż w PKWiU nie ma rozgraniczenia ze względu na odbiorcę usług, są to symbole: 68.32.11.0, 68.32.12.0, 68.32.13.0,

* przepisy, na podstawie których Wnioskodawca wykonuje zadania zarządcy sądowego nieruchomości to: art. 203 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), art. 611-616 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.),

* przepisy, na podstawie których Wnioskodawca wykonuje zadania kuratora sądowego nieruchomości to: art. 16 oraz art. 42 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), art. 178-184 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.), art. 601-605 oraz art. 666-668 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.),

* stroną umów zawartych z dostawcami mediów, w przypadku zarządu nieruchomościami na zlecenie sądu jest Wnioskodawca. Natomiast w przypadku zarządu na zlecenie właścicieli i współwłaścicieli stroną tych umów jest Wnioskodawca jedynie w stosunku do 3 nieruchomości, a w stosunku do pozostałych 11 nieruchomości stroną tą są właściciele lub współwłaściciele.

Z uzupełnienia wniosku z 4 listopada 2013 r. wynika, że zapłaty za usługi dostarczenia mediów w przypadku gdy stroną umowy jest Wnioskodawca jako zarządca na zlecenie właścicieli nieruchomości, nie dokonuje z własnych środków, a z środków należących do właścicieli nieruchomości, znajdujących się na wyodrębnionym koncie bankowym danej nieruchomości. Na to wyodrębnione konto bankowe najemcy lokali wpłacają opłaty tytułem czynszu i opłat za media. Z tego konta również Wnioskodawca dokonuje opłat tytułem wszelkich niezbędnych opłat takich jak usługi remontowe, usługi sprzątania czy właśnie usługi dostarczenia mediów. Właściciele nieruchomości po otrzymaniu od Wnioskodawcy "refaktur" za usługi dostarczania mediów już Wnioskodawcy za nie nie płacą.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy wynagrodzenie Wnioskodawcy, które pobiera z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, co do której nie jest zarządcą (ani sądowym ani na zlecenie właścicieli) podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jeżeli tak to z jaką stawką VAT Wnioskodawca powinien opodatkować to wynagrodzenie w przypadku kurateli sądowej nieruchomości, w której więcej niż 50%, powierzchni użytkowej stanowią lokale mieszkalne, a z jaką jeżeli więcej niż 50% powierzchni użytkowej stanowią lokale niemieszkalne.

2. Czy wynagrodzenie Wnioskodawcy z tytułu kurateli sądowej nieruchomości dla której Wnioskodawca jest jednocześnie zarządcą sądowym podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Kuratela sądowa nieruchomości jest usługą, a świadczenie usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Ze względu na to, iż w przypadku świadczenia usług kurateli sądowej nie przewidziano zwolnienia, ani preferencyjnej stawki VAT, jest ona opodatkowana 23% stawką podatku VAT. Zarówno w przypadku usługi kurateli sądowej nieruchomości, w której więcej niż 50% powierzchni użytkowej stanowią lokale mieszkalne, jak i w przypadku kurateli sądowej nieruchomości, w której więcej niż 50% całej powierzchni użytkowej stanowią lokale mieszkalne powinna ona być opodatkowana 23% stawką podatku VAT.

Ad. 2

Wnioskodawca uważa, iż w sytuacji gdy jego stanowisko w stosunku do pytania dotyczącego uznania zarządcy sądowego nieruchomości za podatnika podatku od towarów i usług w zakresie należności z tytułu czynszu pobieranego od najemców oraz obowiązku wykazania obrotu z tego tytułu w składanych przez zarządcę deklaracjach jest słuszne i jako zarządca w zakresie należności z tytułu czynszu jaki pobiera od najemców lokali nieruchomości jest podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, to wynagrodzenie, które pobiera z tytułu kurateli sądowej tej nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Czynności kuratora sądowego, jakie Wnioskodawca wykonuje w stosunku do takiej nieruchomości są czynnościami wykonywanymi na własną rzecz jako podatnika VAT z tytułu najmu tej nieruchomości, w ramach tej samej działalności gospodarczej, w rozumieniu ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Jeżeli natomiast przekonanie Wnioskodawcy co do braku obowiązku opodatkowania usług kurateli sądowej podatkiem VAT byłoby błędne, to Wnioskodawca uważa, iż zasadnym byłoby wystawić fakturę za te czynności jako "Wnioskodawca (imię i nazwisko) - kurator sądowy" dla "Wnioskodawca (imię i nazwisko) - zarządca sądowy" i uwzględnić tą fakturę zarówno w rejestrze sprzedaży VAT jak i w rejestrze zakupu VAT i odpowiednio naliczyć oraz odliczyć podatek od towarów i usług.

W przypadku natomiast gdyby stanowisko Wnioskodawcy co do pytania dotyczącego uznania zarządcy sądowego nieruchomości za podatnika podatku od towarów i usług w zakresie należności z tytułu czynszu pobieranego od najemców oraz obowiązku wykazania obrotu z tego tytułu w składanych przez zarządcę deklaracjach było błędne i zarządca sądowy w zakresie należności z tytułu czynszu jaki pobiera od najemców lokali nieruchomości nie byłby podatnikiem podatku od towarów i usług, to Wnioskodawca uważa że wynagrodzenie z tytułu kurateli sądowej nieruchomości powinno być opodatkowane podatkiem VAT ze stawką 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się:

* za prawidłowe w zakresie opodatkowania wynagrodzenia pobieranego przez Wnioskodawcę z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, co do której nie jest zarządcą (ani sądowym ani na zlecenie właścicieli) oraz zastosowania prawidłowej stawki podatku VAT dla tych czynności,

* za nieprawidłowe w zakresie opodatkowania wynagrodzenia z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, dla której Wnioskodawca jest jednocześnie zarządcą sądowym.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy o VAT są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Według art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast w świetle postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 cyt. ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r., obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Działalność gospodarcza (zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r.) obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

Zgodnie z art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Powołany wyżej przepis art. 15 ust. 3 ustawy o VAT wyłącza zatem z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności zleceniobiorcy są związani ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy nimi, co do:

* warunków wykonania tych czynności,

* wynagrodzenia,

* odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Uprawnienia kuratora wynikają z przepisów art. 666 do 668 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) (ochrona dziedziczenia).

Zgodnie z art. 666 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, do czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad całością spadku, a w razie potrzeby ustanawia kuratora spadku.

Zgodnie z art. 667 § 1 k.p.c. kurator spadku powinien starać się o wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą, i zawiadomić spadkobierców o otwarciu spadku.

Kurator spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku. Do sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości (art. 667 § 2 k.p.c.).

W myśl art. 668 k.p.c. sąd spadku może nakazać sprzedaż należących do spadku rzeczy ruchomych, które są narażone na zepsucie albo których przechowanie pociąga za sobą nadmierne koszty. Sprzedaż nastąpi w sposób przewidziany dla sprzedaży ruchomości w toku egzekucji, chyba że sąd określi inny sposób sprzedaży.

Wątpliwości Wnioskodawcy odnoszą się do kwestii opodatkowania wynagrodzenia pobieranego przez Wnioskodawcę z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, co do której nie jest zarządcą (ani sądowym ani na zlecenie właścicieli).

W tym miejscu należy stwierdzić, że na podstawie przytoczonego wyżej przepisu art. 667 k.p.c. kurator sprawuje zarząd majątkiem spadkowym. Zarząd ten sprawowany jest pod nadzorem sądu i do jego sprawowania należy odpowiednio stosować przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości.

Z opisu sprawy wynika, że jako kurator sądowy Wnioskodawca ma obowiązek m.in. poszukiwania spadkobierców po zmarłym właścicielu nieruchomości, nawiązywania z nimi kontaktu oraz gromadzenia dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania spadkowego w sądzie. Przed sądem Wnioskodawca składa sprawozdania ze swoich postępów w tym zakresie. Z tytułu pełnienia funkcji zarządcy, sąd w drodze postanowienia przyznaje Wnioskodawcy wynagrodzenie.

Wobec tego należy uznać, że kurator sądowy wykonuje swe czynności samodzielnie, odpłatnie, a przy tym ponosi za nie odpowiedzialność zarówno wobec osób trzecich, jak i właścicieli zarządzanej nieruchomości (czy też potencjalnych spadkobierców) oraz ustanawiającego go sądu. Za pracę jako kurator sądowy Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie, które sąd ustalił w postanowieniu, co przesądza o uznaniu powyższych czynności za odpłatne.

Jak już wskazano powyżej, warunkiem uznania, że dana czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług tylko i wyłącznie te czynności, z tytułu wykonania których osoby (zleceniobiorcy) są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia.

Analiza przytoczonych wyżej przepisów prawa wskazuje, iż również w przypadku kuratora spadku pomiędzy zlecającym wykonanie czynności (sądem) a podmiotem, który daną czynność wykonuje (Wnioskodawcą) istnieje stosunek prawny określony co do warunków wykonywania tych czynności oraz wynagrodzenia.

Nie można natomiast stwierdzić, iż w przypadku wykonywania czynności kuratora spadku na zlecenie sądu, sąd bierze na siebie odpowiedzialność za ww. czynności, w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że czynności wykonywane na zlecenie sądu przez Wnioskodawcę jako kuratora spadku, nie korzystają z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Tym samym czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych, zaś Wnioskodawca z tytułu ich wykonywania jest podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ww. ustawy, prowadzącym samodzielną działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem usługi wykonywane przez Wnioskodawcę jako kuratora sądowego nieruchomości podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Odnosząc się do kwestii zastosowania właściwej stawki podatku VAT do czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę jako kuratora sądowego nieruchomości, w której więcej niż 50%, powierzchni użytkowej stanowią lokale mieszkalne, oraz nieruchomości, w której więcej niż 50% powierzchni użytkowej stanowią lokale niemieszkalne, należy przytoczyć przepis art. 41 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Na mocy art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki lub zwolnienie od podatku.

Oznacza to, że wymienioną wyżej stawkę należy stosować, jeżeli brak jest przepisu szczególnego określającego obniżoną stawkę podatku lub zwolnienie od podatku, przy czym przepisy takie zawiera zarówno ustawa o VAT, jak też rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy.

Wobec powyższego świadczone przez Wnioskodawcę usługi kuratora sądowego nieruchomości, co do której Wnioskodawca nie jest zarządcą (ani sądowym ani na zlecenie właścicieli), niezależnie od faktu czy odnoszą się do nieruchomości mieszkalnych czy też niemieszkalnych, są opodatkowane stawką podatku w wysokości 23%, zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy, bowiem ani przepisy ustawy o VAT, ani też rozporządzeń wykonawczych do ustawy nie przewidują preferencyjnej stawki podatku lub też zwolnienia od podatku dla przedmiotowych usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w przedmiotowym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również opodatkowania wynagrodzenia z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, dla której Wnioskodawca jest jednocześnie zarządcą sądowym.

Podstawę prawną działalności sądowego zarządcy nieruchomości stanowi przepis art. 203 kodeksu cywilnego oraz przepisy art. 933-941 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Na mocy art. 203 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może wystąpić do sądu o wyznaczenie zarządcy, jeżeli nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach dotyczących zwykłego zarządu albo jeżeli większość współwłaścicieli narusza zasady prawidłowego zarządu lub krzywdzi mniejszość.

Zgodnie z art. 935 § 1 k.p.c. zarządca zajętej nieruchomości obowiązany jest wykonywać czynności potrzebne do prowadzenia prawidłowej gospodarki. Ma on prawo pobierać zamiast dłużnika wszelkie pożytki z nieruchomości, spieniężać je w granicach zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które przy wykonywaniu takiego zarządu okażą się potrzebne. W sprawach wynikających z zarządu nieruchomością zarządca może pozywać i być pozywany.

W myśl art. 935 § 2 k.p.c. zarządcy wolno zaciągać tylko takie zobowiązania, które mogą być zaspokojone z dochodów z nieruchomości i są gospodarczo uzasadnione.

Natomiast czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu zarządca może wykonywać tylko za zgodą stron, a w jej braku - za zezwoleniem sądu, który przed wydaniem postanowienia wysłucha wierzyciela, dłużnika i zarządcę, chyba że zwłoka groziłaby szkodą (art. 935 § 3 k.p.c.).

Zarządca odpowiada za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków (art. 938 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).

Zgodnie z art. 939 § 1 k.p.c. zarządca może żądać wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków, które w związku z zarządem poniósł z własnych funduszów. Wysokość wynagrodzenia sąd określi odpowiednio do nakładu pracy i dochodowości nieruchomości.

Ustanowiony w tym trybie zarządca jest uprawniony i zobowiązany do dokonywania czynności zwykłego zarządu, co tym samym oznacza wyłączenie właściciela od możliwości dokonywania takich czynności.

Z powyższych regulacji wynika, że zarządca działa wobec osób trzecich we własnym imieniu, w związku z czym to on jest stroną umów mających za przedmiot zarządzaną nieruchomość. W pewnych przypadkach działalność ta doznaje ograniczeń, albowiem możliwość jej prowadzenia uzależniona jest od zgody współwłaścicieli nieruchomości bądź sądu. Ograniczenie to wiąże się jednak z pojęciem czynności wykraczających poza zwykły zarząd, których kwalifikacja na gruncie konkretnego przypadku ma zawsze charakter oceny. Poza tym, gdy do udzielenia stosownej zgody już dojdzie, to także w tym przypadku "na zewnątrz", tj. wobec osób trzecich, działać będzie ustanowiony zarządca występujący pod własnym imieniem, tak jak ma to miejsce w sytuacji czynności niewykraczających poza zwykły zarząd.

Ustanowiony w tym trybie zarządca jest uprawniony i zobowiązany do dokonywania czynności zwykłego zarządu.

Zarządca obowiązany jest zatem wykonywać czynności potrzebne do prawidłowej gospodarki. Jest uprawniony do pobierania, zamiast współwłaścicieli, wszelkich pożytków z nieruchomości, spieniężania ich w granicach zwykłego zarządu oraz do prowadzenia spraw, które przy wykonywaniu zarządu okażą się potrzebne.

Zarządca nie jest przedstawicielem współwłaścicieli, lecz działa w imieniu własnym na podstawie umocowania sądowego. Względem właściciela czy współwłaścicieli jest odpowiedzialny za należyte wypełnianie swoich obowiązków. Za wykonywane czynności zarządca sądowy otrzymuje wynagrodzenie, które określa i przyznaje sąd.

Wobec tego należy uznać, że sądowy zarządca nieruchomości wykonuje swe czynności samodzielnie, odpłatnie, a przy tym ponosi za nie odpowiedzialność zarówno wobec osób trzecich, jak i właścicieli zarządzanej nieruchomości oraz ustanawiającego go sądu.

Z treści wniosku wynika, że w przypadku dwóch nieruchomości Wnioskodawca został powołany zarówno jako kurator sądowy jak i zarządca sądowy. W tym przypadku z zebranych na wydzielonym koncie kamienicy środków Wnioskodawca pobiera przyznane mu przez sąd wynagrodzenie z tytułu zarządu sądowego jak i wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji kuratora sądowego nieruchomości.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego wskazać należy, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako kuratora sądowego będącego równocześnie sądowym zarządcą nieruchomości, w świetle art. 15 ust. 1 w związku z ust. 2 i 3 ustawy o VAT wypełniają przesłanki przemawiające za uznaniem go za podatnika podatku od towarów i usług.

Tym samym usługi wykonywane przez Wnioskodawcę jako kuratora sądowego będącego równocześnie sądowym zarządcą nieruchomości podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Nieprawidłowym jest zatem stanowisko Wnioskodawcy, że wynagrodzenie, które pobiera z tytułu kurateli sądowej nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż - jak wykazano powyżej - Wnioskodawca z tytułu świadczonych przez siebie usług wykonywania kurateli sądowej nieruchomości, dla której jest jednocześnie zarządcą sądowym, jest podatnikiem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, prowadzącym działalność gospodarczą.

Należy w tym miejscu zauważyć, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie (tekst jedn.: w zakresie obowiązku opodatkowania wynagrodzenia z tytułu kurateli sądowej nieruchomości, dla której Wnioskodawca jest jednocześnie zarządcą sądowym) pozostaje kwestia opodatkowania wynajmu nieruchomości.

Tym samym nieprawidłowym jest stanowisko Wnioskodawcy uzależniające sam fakt opodatkowania usług kurateli sądowej nieruchomości, dla której jest jednocześnie zarządcą sądowym od tego, czy Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy w zakresie należności z tytułu czynszu pobieranego od najemców, czy też nie.

Odnosząc się natomiast do stwierdzeń Wnioskodawcy, że " (...) Czynności kuratora sądowego, jakie Wnioskodawca wykonuje w stosunku do takiej nieruchomości są czynnościami wykonywanymi na własną rzecz jako podatnika VAT z tytułu najmu tej nieruchomości, w ramach tej samej działalności gospodarczej, w rozumieniu ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług" oraz " (...) Jeżeli natomiast przekonanie Wnioskodawcy co do braku obowiązku opodatkowania usług kurateli sądowej podatkiem VAT byłoby błędne, to Wnioskodawca uważa, iż zasadnym byłoby wystawić fakturę za te czynności jako "Wnioskodawca (imię i nazwisko) - kurator sądowy" dla "Wnioskodawca (imię i nazwisko) - zarządca sądowy" i uwzględnić tą fakturę zarówno w rejestrze sprzedaży VAT jak i w rejestrze zakupu VAT i odpowiednio naliczyć oraz odliczyć podatek od towarów i usług" należy wyjaśnić, że - jak wskazano powyżej - kurator sądowy (będący jednocześnie zarządcą sądowym nieruchomości) wykonuje swe czynności samodzielnie, odpłatnie, a przy tym ponosi za nie odpowiedzialność zarówno wobec osób trzecich, jak i właścicieli zarządzanej nieruchomości (czy też potencjalnych spadkobierców) oraz ustanawiającego go sądu, który też określa dla niego wynagrodzenie. Kurator sądowy działa w interesie ekonomicznym współwłaścicieli nieruchomości (czy też potencjalnych spadkobierców) lecz na zlecenie i z umocowania Sądu.

Tym samym należy uznać, że zleceniodawcą czyli nabywcą usługi (usługobiorcą) jest Sąd, który wyznaczył kuratora sądowego nieruchomości, a w konsekwencji na fakturze, dokumentującej świadczenie usługi kurateli sądowej, jako odbiorca winien widnieć Sąd na zlecenie którego działa Wnioskodawca, niezależnie od tego z jakiego źródła pochodzą środki na wynagrodzenie za tą usługę.

Za nieprawidłowe zatem należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, że czynności kurateli sądowej są w istocie czynnościami wykonywanymi na własną rzecz jako podatnika VAT z tytułu najmu nieruchomości oraz że winny być udokumentowane fakturą wystawioną jako "Wnioskodawca (imię i nazwisko) - kurator sądowy" dla "Wnioskodawca (imię i nazwisko) - zarządca sądowy" z uwzględnieniem tej faktury zarówno w rejestrze sprzedaży VAT jak i w rejestrze zakupu VAT i odpowiednim naliczeniem oraz odliczeniem podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy w przedmiotowym zakresie należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

W pozostałym zakresie objętym wnioskiem wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Natomiast uzupełnienie wniosku, które wpłynęło 7 listopada 2013 r., w części wykraczającej poza zakres pierwotnego wniosku i poza zakres wezwania do jego uzupełnienia, uznano za wpływ (złożenie) nowego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.