IBPBII/2/4511-360/15/HS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku otrzymanym 18 marca 2015 r., uzupełnionym 27 maja 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty środków członkom Wspólnoty - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 marca 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty środków członkom Wspólnoty.

W związku z brakami formalnymi, pismem z 15 maja 2015 r. Znak: IBPBII/2/4511-360/15/HS wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 27 maja 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka.... działa na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych oraz statutu Spółki zatwierdzonego uchwałą. Z ww. ustawy wynika, że Spółka posiada osobowość prawną. Spółka ta nie jest spółką prawa handlowego, nie podlega rejestracji w KRS, a nadzór nad jej działalnością sprawuje właściwy wójt gminy. Spółka opłaca podatek rolny, leśny oraz podatek od nieruchomości.

W dniu 4 stycznia 2015 r. nadzwyczajne Ogólne Zebranie Członków podjęło uchwałę o wypłacie z funduszy Spółki po 2 000,00 zł na każdego członka (aktualnie 294 członków), w oparciu o § 23 pkt statutu w następującym brzmieniu: "Podział pożytków z użytków rolnych i leśnych pomiędzy poszczególnych członków dokonuje się w stosunku proporcjonalnym do wielkości ich udziałów w gruntach spółki". Wypłata pożytków została wstrzymana z uwagi na niezgodność uchwały z § 23 statutu, który określa, że pożytki ustala się proporcjonalnie do wielkości udziałów, a uchwała dotyczy wypłaty po 2 000,00 zł dla każdego członka.

Aktualnie fundusze Spółki wynoszą około 780 000,00 zł i pochodzą z dochodów uzyskanych w latach 2004-2008 z tytułu sprzedaży gruntów (działek) nad powstałym zalewem.

Jak wyżej wymieniono fundusze Spółki pochodzą z podziału zysków za lata 2004-2013 i pochodzą głównie ze sprzedaży gruntów (działek) nad powstałym zalewem w kwocie 1 484 568,00 zł oraz sprzedaży pozyskanego drewna o wartości 124 304,00 zł. W 2004 r. dokonano dwóch wypłat z zysku po 400,00 zł i 650,00 zł na członka na łączną kwotę 284 550,00 zł, a w 2006 r. po 350,00 zł na członka o wartości 95 200,00 zł. Wnioskodawca wskazuje, ze dokonano trzech wypłat z zysku w ww. łącznej kwocie 379 750,00 zł, od których nie naliczono podatku dochodowego od osób fizycznych.

W związku z powyższym zdarzeniem przyszłym zadano następujące pytanie.

Czy ewentualna wypłata tych pożytków jest zwolniona z opodatkowania stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy mają zastosowanie przepisy art. 30a ust. 1 pkt 4 o opodatkowaniu dochodów z zysków osób prawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłata pożytków jest zwolniona z opodatkowania stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Wspólnoty gruntowo-leśne to podmioty o swoistym statusie prawnym, opartym na uregulowaniach ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz. U. Nr 28, poz. 169 z późn. zm.). Z definicji wspólnoty zawartej w art. 1 ust. 1 przywołanej ustawy wynika, że wspólnotami gruntowymi podlegającymi zagospodarowaniu w trybie i na zasadach określonych w ustawie są nieruchomości rolne, leśne oraz obszary wodne - o określonych przymiotach.

Uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej polega na korzystaniu z nieruchomości stanowiącej przedmiot wspólnoty zgodnie z jej przeznaczeniem, np. przez wypasanie bydła, pobieranie pożytków naturalnych z lasu lub stawu, udział w dochodach przez podział pożytków z użytków rolnych i leśnych, czyli przez udział w zagospodarowaniu wspólnoty gruntowej.

Udziały uprawnionych we wspólnocie i w korzyściach wynikających z zagospodarowania wspólnoty są określone w idealnych (ułamkowych) częściach w sposób wymieniony w art. 9 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych - osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej powinny utworzyć spółkę do sprawowania zarządu nad wspólnotą i do właściwego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty. Utworzenie spółki następuje w drodze uchwały powziętej większością głosów uprawnionych do udziału we wspólnocie przy obecności przynajmniej ich połowy (art. 14 ust. 2 ww. ustawy). Jeżeli w skład wspólnoty wchodzą również lasy, grunty leśne lub nieużytki przeznaczone do zalesienia (art. 6 ust. 2), do zagospodarowania takich gruntów może być utworzona odrębna spółka (art. 14 ust. 3 ww. ustawy). Natomiast z art. 15 ust. 1 ww. ustawy wynika, że spółka ta jest osobą prawną i działa na postawie statutu.

Członkami spółki są osoby uprawnione do udziału we wspólności gruntowej - art. 16 ust. 1 powołanej wyżej ustawy. Członkami spółki mogą być również posiadacze gruntów przyległych do wspólnoty gruntowej na warunkach określonych w statucie - art. 16 ust. 1 tejże ustawy.

Za zobowiązania spółki odpowiada spółka całym swoim majątkiem stosownie do art. 20 ust. 1 przedmiotowej ustawy.

Członkowie spółki odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wartości ich udziałów w tej wspólnocie, jeżeli chodzi jednak o zobowiązania spółki utworzonej do zagospodarowania gruntów określonych w art. 1 ust. 2 - odpowiednio do wysokości udziału w korzyściach osiąganych z tych gruntów (art. 20 ust. 2 ustawy).

Jak wynika z art. 27 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych - członek wspólnoty nie może zbyć udziału osobie spoza wspólnoty, a jedynie wspólnota może dokonać zbycia gruntów wspólnoty za zgodą wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Każdy zaś członek wspólnoty samodzielnie opłaca podatek rolny, przewidziany w ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. Nr 136, poz. 969, z późn. zm.). Po zbyciu gruntów i podziale sprzedaży każdy członek wspólnoty uzyskuje własny przychód.

W przypadku wspólnot gruntowych, mamy do czynienia ze szczególnym rodzajem współwłasności - do którego, ze względu na regulację zawartą w ustawie o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, nie znajdują zastosowania przepisy o współwłasności z Kodeksu cywilnego.

Osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej powinny utworzyć spółkę dla sprawowania zarządu nad gruntami wspólnoty ze spółką prawa handlowego. Spółka.... aczkolwiek posiada osobowość prawną nie jest właścicielem gruntów lub odrębnym od współużytkowników przedsiębiorcą.

Zauważyć należy, że Spółka w momencie jej powołania nie staje się właścicielem gruntu wspólnoty, lecz pełni tylko funkcje zarządcze. Grunty te stanowią w dalszym ciągu przedmiot własności osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej. Oznacza to, że dochód z dzierżawy czy sprzedaży gruntów będących wyłączną własnością wspólnoty nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, jako dochód spółki. Zatem obowiązek złożenia deklaracji podatkowej i uiszczenia podatku ciąży na każdej osobie fizycznej uprawnionej do udziału we wspólnocie gruntowej.

Wspólnota gruntowa, aczkolwiek zbliża się do współwłasności, stanowi jednak współwłasność o szczególnych cechach, niepodlegającą podziałowi, rządzącą się odrębnymi zasadami. Istotą współwłasności jest uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej w postaci korzystania z objętych nią gruntów zgodnie z ich przeznaczeniem, które przysługuje osobom fizycznym lub prawnym posiadającym gospodarstwa rolne.

Członkowie wspólnoty nie posiadają zatem wszystkich praw wynikających z przepisów Kodeksu cywilnego, dotyczących współwłasności rzeczy, gdyż jest to współwłasność szczególnego rodzaju i rządząca się przepisami ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Członek wspólnoty nie może zbyć udziału osobie spoza wspólnoty, a jedynie wspólnota może dokonać zbycia gruntów za zgodą wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Zatem wszelkiego rodzaju przychody uzyskane przez wspólnotę stanowią dochód, będący wyłączną własnością jej członków.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle powyższego uregulowania podatkiem dochodowym nie są objęte wyłącznie dochody wymienione art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy oraz dochody, od których zaniechano poboru podatku. Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu. Za przychód należy więc uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Pod pojęciem przychodu należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Katalog źródeł przychodów został określony w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z nim źródłami przychodów są:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a.działalność prowadzona przez zagraniczną spółkę kontrolowaną;

9. inne źródła.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Spółka (Wspólnota Gruntowa) w latach 2004-2008 otrzymywała przychody ze sprzedaży gruntów (działek) nad powstałym zalewem w kwocie 1 484 568,00 zł oraz sprzedaży pozyskanego drewna o wartości 124 304,00 zł. Aktualnie - po wypłacie środków w wysokości 379 750,00 zł - na koncie Wspólnoty pozostaje około 780 000,00 zł.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia, czy ewentualna wypłata tych środków pozostałych na koncie jest zwolniona z opodatkowania stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też mają zastosowanie przepisy art. 30a ust. 1 pkt 4 o opodatkowaniu dochodów z zysków osób prawnych.

Ww. przychody co do zasady zalicza się do źródeł przychodów, które stanowią odpowiednio przychody z odpłatnego zbycia nieruchomości - art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a oraz odpłatnego zbycia innych rzeczy - art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na pewno nie stanowią one natomiast przychodu wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 7 - tj. przychodu z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, w tym odpłatnego zbycia praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c) i nie będzie miał do nich zastosowania art. 30a ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, w myśl którego - podatek dochodowy od uzyskanych dochodów (przychodów) z tytułu dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych oblicza się zryczałtowaną 19% stawką.

Spółka, zbywając grunty wchodzące w skład wspólnoty gruntowej, nie działa na własny rachunek, ale na rachunek swoich członków występując jako ich reprezentant z mocy ustawy - nie zbywa gruntów własnych, ale grunty, których właścicielami są członkowie Spółki, jako uprawnieni do udziału we wspólnocie, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych.

W konsekwencji należy uznać, że - co do zasady - w przypadku zbycia gruntów wchodzących w skład wspólnoty gruntowej każdy członek Spółki, jako uprawniony do udziału we wspólnocie gruntowej, uzyskuje przychód z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 8 ust. 1.

Generalnie oznacza to, że to nie Wnioskodawca, a członkowie wspólnoty gruntowej, w związku ze zbyciem nieruchomości, uzyskują przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych - na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przy czym udział w przychodzie uzyskanym z tytułu zbycia nieruchomości będzie odpowiadał udziałowi posiadanemu przez członka we wspólnocie gruntowej.

Z treści cytowanego z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że źródłem przychodu podatnika jest m.in. odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie lub wybudowanie. Każda zatem sprzedaż grunt przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie lub wybudowanie podlega opodatkowaniu.

W omawianej sprawie środki ze sprzedaży nieruchomości zostały ulokowane na koncie Spółki i nie doszło do rozliczenia się członków Spółki z tej sprzedaży. Fakt, że Spółka (Wspólnota Gruntowa) sprzedała grunt i to ona posiadała później te środki na swoim rachunku nie zwalniało bynajmniej jej członków z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Skoro jednak to opodatkowanie nie nastąpiło, a Spółka nie wypłaciła swoim członkom środków zatrzymując je na własnym koncie, to okoliczność ta nie może stawiać członków Wspólnoty w sytuacji uprzywilejowanej, tym bardziej, że aktualnie mają otrzymać te środki z konta Wspólnoty. Dla członków Spółki (Wspólnoty) będą to teraz przychody faktycznie uzyskane, albowiem uprzednio Spółka ich nie przekazała członkom do opodatkowania. Zatem obecnie po dokonaniu takich wypłat przez Wspólnotę po stronie członków Wspólnoty powstanie przychód do opodatkowania. Wspólnota nie będzie natomiast pełnić funkcji płatnika.

Otrzymany w wyniku podziału przychód członków Wspólnoty winien być w powstałej sytuacji opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy art. 8 ust. 1 przywołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.

Zatem w rozpatrywanej sprawie środki otrzymane ze sprzedaży zgromadzone i przechowywane na koncie Spółki stanowią przychód członków Wspólnoty (a nie przychód z działalności gospodarczej Wspólnoty, która jedynie zarządza nieruchomościami stanowiącymi przedmiot Wspólnoty) w momencie ich wypłaty lub postawienia do dyspozycji. W rozpatrywanej sprawie członkowie Wspólnoty nie otrzymali od Wspólnoty informacji o sprzedaży podlegającej opodatkowaniu. Zatem dla nich przychód powstanie w dacie wypłaty, gdyż w przeciwnym razie uniknęliby obowiązków podatkowych.

Obowiązek złożenia deklaracji podatkowej i uiszczenia podatku ciąży na każdej osobie uprawnionej do udziału we wspólnocie gruntowej - w związku z tym, że środki nie zostały wypłacone i opodatkowane, to dopiero po rzeczonej wypłacie - nie zaś na samej Spółce zarządzającej tą Wspólnotą.

Inna sytuacja wystąpi przy wypłacie środków ze sprzedaży drewna - dla przychodu członka Wspólnoty z tytułu sprzedaży drewna - zastosowanie znajduje art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej oraz przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach oraz ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia. Zatem przychód ze sprzedaży drewna nie stanowi źródła podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż przychód ten jest przychodem z gospodarki leśnej. Przychodem z działalności rolniczej nie jest natomiast sprzedaż gruntów nad zalewem, dlatego nie ma zastosowania wyłączenie z art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.