IBPBII/2/415-916/11/MW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 lipca 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 9 sierpnia 2011 r.), uzupełnionym w dniach 28 września i 4 października 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym - jest nieprawidłowe.

W dniu 9 sierpnia 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym.

W związku ze stwierdzonymi brakami formalnymi, pismem z dnia 23 września 2011 r. Znak: IBPB II/2/415-916/11/MW wezwano wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniach 28 września i 4 października 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni wraz ze zmarłym w dniu 20 grudnia 2010 r. mężem zakupiła z majątku wspólnego niżej wymienione jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym:

* w dniu 21 marca 2003 r. - 632.992 jednostki za cenę 157,98 zł (łączna kwota 100.000 zł),

* w dniu 5 lutego 2007 r. - 9.683.099 jednostek za cenę 11,36 zł (łączna kwota 110.000 zł),

* w dniu 10 października 2007 r. - 10.703.680 jednostek za cenę 13,96 zł (łączna kwota 149.423,37 zł).

Wnioskodawczyni wskazała, iż podczas kryzysu w 2008 r. wartość jednostek spadła o kilkadziesiąt procent i do dnia złożenia wniosku straty nie zostały odrobione. Przedstawiciele funduszu inwestycyjnego poinformowali wnioskodawczynię, iż odziedziczona przez nią część spadku stanowić będzie przy sprzedaży wartość zerową, a to wiąże się z pobraniem podatku.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Dlaczego wnioskodawczyni ma płacić 19% podatek Belki od wartości funduszy nabytych jako współwłasność przypadającej na nią w spadku po mężu.

Zdaniem wnioskodawczyni, nie osiągnęła ona zysku lecz ewidentną stratę, dlatego płacenie 19% podatku Belki od wartości funduszy (a nie od zysków kapitałowych, których nie było) jest niesłuszne. Fundusze zakupiła wraz z nieżyjącym mężem z majątku wspólnego (była ich współwłaścicielką), więc koszt ich nabycia nie jest zerowy. Wnioskodawczyni wskazała, iż jako żona zwolniona jest od podatku spadkowego.

W opinii wnioskodawczyni, zapłata 19% podatku od sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym (części spadkowej), które wielokrotnie traciły na wartości jest niesprawiedliwa i krzywdząca oraz koliduje z ideą tzw. podatku Belki.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi, iż jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c).

Za przychody z kapitałów pieniężnych, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Pojęcie funduszy kapitałowych zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 14 ww. ustawy, w świetle którego ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Zasady i terminy umarzania jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych w tych funduszach lub inny sposób unicestwienia tytułów udziału w funduszach kapitałowych określane są w statutach tychże funduszy kapitałowych.

Sposób opodatkowania dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych reguluje natomiast art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w świetle którego od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a.

Stosownie do treści art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Zatem wydatki na nabycie jednostek uczestnictwa nie podlegają zaliczeniu w koszty uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia, lecz dopiero w momencie odkupienia albo umorzenia jednostek uczestnictwa.

Jak wynika z art. 30a ust. 5 ww. ustawy dochodu, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, nie pomniejsza się o straty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych oraz inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, poniesione w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.

Dochodów (przychodów) z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (art. 30a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Na podstawie art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności (świadczeń) z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1 tej ustawy są obowiązane pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych, tj. m.in. dochodów z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni wraz ze zmarłym w dniu 20 grudnia 2010 r. mężem zakupiła w 2003 r. i 2007 r. z majątku wspólnego jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. Wnioskodawczyni wskazała, iż podczas kryzysu w 2008 r. wartość jednostek spadła o kilkadziesiąt procent i do dnia złożenia wniosku straty nie zostały odrobione. Przedstawiciele funduszu inwestycyjnego poinformowali wnioskodawczynię, iż odziedziczona przez nią część spadku stanowić będzie przy sprzedaży (jako koszt uzyskania przychodu) wartość zerową, a to wiąże się z pobraniem podatku. Zdaniem wnioskodawczyni, nie osiągnęła ona zysku lecz ewidentną stratę, dlatego płacenie 19% podatku Belki od wartości funduszy (a nie od zysków kapitałowych, których nie było) jest niesłuszne. Fundusze zakupiła wraz z nieżyjącym mężem z majątku wspólnego (była ich współwłaścicielką), więc koszt ich nabycia nie jest zerowy.

W myśl art. 924 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia przez wnioskodawczynię jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych w części przypadającej jej mężowi jest dzień śmierci męża czyli dzień 20 grudnia 2010 r.

Zauważyć należy, że z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.). Stosownie natomiast do art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Wspólność majątkowa ustaje m.in. z chwilą śmierci jednego ze współmałżonków. Zgodnie z art. 50¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

W świetle powyższego stwierdzić należy, iż wnioskodawczyni przedmiotowe jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym nabyła w różnym czasie i w różny sposób, a mianowicie:

* w 2003 r. i 2007 r. wraz z mężem do majątku wspólnego małżonków,

* w 2010 r. w spadku po mężu.

Skoro małżonkowie w 2003 r. i 2007 r. nabyli do majątku wspólnego jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, to każdy z nich w świetle powołanych powyżej przepisów był ich współwłaścicielem. W sytuacji zatem, gdy po śmierci uczestnika jednostki podlegają dziedziczeniu przez osobę, z którą zmarły pozostawał we wspólnocie majątkowej, należy przyjąć, że małżonek zmarłego uczestnika funduszu poniósł wydatek na nabycie zakupionych ze wspólnego majątku jednostek uczestnictwa w wysokości 50% i taki też koszt należy uwzględnić przy obliczaniu należnego zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych w odniesieniu do tych jednostek, które nabyte zostały w 2003 r. i 2007 r., czyli w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej.

Natomiast w stosunku do odziedziczonych jednostek uczestnictwa nie można poniesionych przez spadkodawcę (męża) w części na niego przypadającej na nabycie tych jednostek wydatków, w momencie ich odkupienia przez fundusz zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Wynika to z faktu, iż prawo do tych jednostek wnioskodawczyni nabyła w drodze spadkobrania, a więc pod tytułem darmym bez ponoszenia kosztów. Skoro bowiem wnioskodawczyni otrzymała jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym w spadku, tym samym nie poniosła ona wydatków na nabycie tychże jednostek - wydatki te poniósł spadkodawca w momencie ich pierwotnego nabycia. Innymi słowy w chwili nabycia tych jednostek w spadku a więc w dacie śmierci męża nie doszło do uszczuplenia majątku wnioskodawczyni na nabycie jednostek. Zatem przychód z tytułu odkupienia przez fundusz jednostek uczestnictwa, w części odpowiadającej nabytym w drodze spadku jednostkom uczestnictwa odpowiada dochodowi, od którego fundusz ma obowiązek pobrać 19% podatek.

Odnosząc się do sformułowanego we własnym stanowisku twierdzenia wnioskodawczyni, iż jako żona zwolniona jest od podatku spadkowego, tut. Organ zaznacza, że w przypadku opisanym przez wnioskodawczynię we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej mamy do czynienia z innym zdarzeniem niż nabycie spadku, a mianowicie ze zbyciem jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Czynność ta podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy bowiem innego rodzaju przychodu niż uprzednie nabycie tych jednostek w spadku. Obie operacje, zarówno nabycie jednostek w funduszach kapitałowych w spadku jak i ich późniejsze zbycie, są odrębnymi, kolejnymi czynnościami, które należy ocenić niezależnie od siebie pod względem skutków prawno-podatkowych jakie wywołały. Stąd też podlegają opodatkowaniu różnymi podatkami. Nabycie jednostek uczestnictwa nie podlegało regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz podlegało przepisom ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.). Regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegać będzie dopiero zbycie jednostek uczestnictwa. Fakt, że wnioskodawczyni skorzystała ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn w żadnym wypadku nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje bowiem zwolnień analogicznych do tych wymienionych w ustawie o podatku od spadków i darowizn, bez względu na stopień pokrewieństwa ze spadkodawcą. W podobnej sytuacji są wszyscy podatnicy, którzy w spadku otrzymali prawa lub rzeczy inne niż gotówka, np. nieruchomości, akcje, prawa majątkowe, itp.

Reasumując, przychód uzyskany z tytułu zbycia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym nabytych przez wnioskodawczynię w spadku po zmarłym w 2010 r. mężu, nie może być pomniejszony o koszty, gdyż na nabycie tej części jednostek wnioskodawczyni kosztów nie poniosła. Jednostki te wnioskodawczyni otrzymała w spadku, czyli pod tytułem darmym.

W świetle powyższego stanowisko wnioskodawczyni uznać należało za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.