IBPBII/2/415-87/09/NG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 26 stycznia 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 28 stycznia 2009 r), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy darowizny polegającej na zwolnieniu pożyczkodawcy z długu - jest prawidłowe.

W dniu 28 stycznia 2009 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy darowizny polegającej na zwolnieniu pożyczkodawcy z długu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniach 20 kwietnia 2007 r. i 19 maja 2007 r. wnioskodawczyni wraz z małżonkiem udzieliła synowi pożyczki pieniężnej oprocentowanej, w łącznej kwocie 130 740 zł.

Umowy pożyczek zostały zawarte w formie pisemnej i zostały wykonane przez pożyczkodawców. Pożyczki pieniężne zostały udzielone z majątku dorobkowego małżonków i poza działalnością gospodarczą. Zapłata odsetek od pożyczek została przewidziana z dołu, w dacie zwrotu pożyczki.

Termin wymagalności zwrotu kwoty pożyczki został - za porozumieniem stron wydłużony i obecnie zarówno pożyczka jak i odsetki od pożyczki nie są wymagalne. Nie były też przedmiotem świadczenia przez pożyczkobiorcę. Wnioskodawczyni zamierza wraz z małżonkiem, niezwłocznie po nadejściu terminu zwrotu pożyczki i terminu wymagalności zapłaty umówionych odsetek - dokonać na rzecz syna darowizny polegającej na zwolnieniu go z długu wobec wnioskodawczyni i jej męża (zwolnienie ze świadczenia polegającego na zwrocie kwoty pożyczki wraz z odsetkami).

Umowy darowizny wnioskodawczyni wraz z mężem zamierza dokonać w zwykłej formie pisemnej. Darowizna nie będzie poprzedzona jakimikolwiek świadczeniami realnymi pożyczkobiorcy z tytułu wymagalnego zwrotu pożyczki i zapłaty odsetek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy darowizna dokonana na rzecz syna, w przedstawionym stanie faktycznym, spowoduje u darczyńców - rodziców (uprzednio pożyczkodawców) przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zdaniem wnioskodawczyni, dokonanie darowizny polegającej na zwolnieniu z długu syna z tytułu wymagalnego zwrotu pożyczki pieniężnej wraz z wierzytelnością o zapłatę wymagalnych na dzień zwrotu pożyczki odsetek - dokonanej w zwykłej formie pisemnej - nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych u dokonujących darowizny.

Stosownie do postanowień art. 888 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Przedmiotem darowizny mogą być różne przysporzenia, np. przeniesienie własności rzeczy, zapłata kwoty pieniężnej, zwolnienie z długu (E. Gniewek, Kodeks cywilny t. 2 komentarz do artykułów 535-1088, C. H. Beck, Warszawa 2004 r. s. 640).

Skutkiem zawarcia umowy darowizny dochodzi do zwolnienia z długu obdarowanego, który do chwili dokonania darowizny jest osobistym dłużnikiem darczyńców z tytułu zwrotu kwoty pożyczki i zapłaty odsetek od pożyczki. Zatem dochodzi do umorzenia zobowiązania obdarowanego względem darczyńców pod tytułem darmym - bez zaspokojenia ich interesów występujących jednocześnie z pozycji wierzycieli. Ponieważ skutkiem zwolnienia z długu - jako czynności rozporządzającej - jest umorzenie zobowiązania obdarowanego, odpada wymóg zachowania formy aktu notarialnego (por. E. Gniewek, komentarz... s. 1312).

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych, uważa się odsetki od pożyczki. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychód w ogóle nie powstanie, gdyż wierzytelność o odsetki wygaśnie wraz ze zwolnieniem z długu obdarowanego. Podobnie - u darczyńców z tytułu nieodpłatnego przysporzenia - wskutek zwolnienia z długu obdarowany nie musi świadczyć darczyńcom kwoty pożyczki ani odsetek - nie powstanie przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Wnioskodawczyni na poparcie swojego stanowiska powołuje się na rozstrzygnięcia organów podatkowych w kwestii przychodów z innych źródeł - przychód podatkowy z innych źródeł powstaje w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe (Izba Skarbowa w Warszawie pismo z 7 lipca 2008 r. IPPB1/415-562/05-2/P, pismo z 28 października 2008 r. IPPB1/415-1003/08-02/PJ).

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a) - c).

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:

Z treści wskazanych wyżej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż ustawodawca enumeratywnie określił przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód z kapitałów pieniężnych.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od pożyczki. Natomiast zgodnie z art. 11 ust. 1 tejże ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3 są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Oznacza to, że odsetki od pożyczek stanowią przychód, pod warunkiem, że zostały faktycznie otrzymane. W przedstawionym przez wnioskodawczynię zdarzeniu przyszłym, wnioskodawczyni wraz ze zwrotem pożyczki miała otrzymać odsetki, które mogłyby stanowić dochód z kapitałów pieniężnych, jednak termin wymagalności spłaty pożyczki, jak i odsetek od pożyczki został za porozumieniem stron wydłużony. Niezwłocznie po nadejściu terminu zwrotu pożyczki i terminu wymagalności zapłaty odsetek wnioskodawczyni zamierza dokonać na rzecz pożyczkobiorcy darowizny polegającej na zwolnieniu go z długu (zwolnieniu ze świadczenia polegającego na zwrocie kwoty pożyczki wraz z odsetkami). Wnioskodawczyni od pożyczkobiorcy, z tytułu nadejścia terminu spłaty odsetek od pożyczki nie otrzyma żadnych pieniędzy, wartości pieniężnych, czy też świadczeń w naturze lub innych nieodpłatnych świadczeń. Wierzytelność o odsetki wygaśnie wraz ze zwolnieniem z długu obdarowanego, tym samym wnioskodawczyni w przedmiotowej sprawie nie uzyska przychodu z kapitałów pieniężnych.

Wnioskodawczyni nie uzyska również przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Przepis ten formułuje wprawdzie otwarty katalog przychodów, do którego mogą być zaliczone także inne poza wprost wymienionymi w tym przepisie korzyści finansowe, jednakże warunkiem ich opodatkowania jest faktyczne otrzymanie. W przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni wskazuje, że nie otrzyma do swojego majątku żadnego przysporzenia, gdyż poprzez darowiznę zwolni syna z długu.

Przez pojęcie darowizny rozumieć należy typ umowy nazwanej, opisany w z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z przepisem art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Podstawowym elementem umowy darowizny, niezbędnym do uznania, że dane świadczenie jest darowizną, jest jej nieodpłatność. Świadczenie jest nieodpłatne wówczas, gdy otrzymujący świadczenie nie świadczy nic w zamian, ani też nie zobowiązuje się do innego świadczenia w przyszłości. Przy czym to świadczenie drugiej strony nie musi mieć charakteru majątkowego, może być np. korzyścią osobistą. Jedynym celem, jaki u podstaw darowizny, jest chęć przysporzenia majątkowego na rzecz drugiej strony. Jeżeli podatnik dokonuje świadczenia, mając nadzieję uzyskania w zamian, w przyszłości jakiejś korzyści majątkowej lub osobistej, to nie można mówić o darowiźnie.

Mając na uwadze powyższe uregulowania zawarte w cytowanej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że wskutek zawarcia umowy darowizny pomiędzy wnioskodawczynią i jej małżonkiem a synem, polegającej na zwolnieniu go z długu po stronie wnioskodawczyni nie powstanie przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Gdyby jednak okazało się, że przedmiotowa "darowizna" ma charakter zwrotny np. będzie elementem jakiegokolwiek rozliczenia w teraźniejszości bądź przyszłości, wówczas należałoby uznać, że nie wystąpił tu przypadek darowizny w rozumieniu Kodeksu cywilnego i w związku z tym organ podatkowy może wywieść skutki podatkowe adekwatne do ustalonej sytuacji faktycznej.

Tym samym stanowisko wnioskodawczyni należy uznać za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja została wydana dla wnioskodawczyni w jej indywidualnej sprawie zgodnie z dyspozycją art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej. Mąż wnioskodawczyni chcąc uzyskać interpretację indywidualną winien wystąpić z odrębnym wnioskiem i uiścić stosowną opłatę.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.