IBPBII/2/415-85/08/JT

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 29 października 2008 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania rekompensaty za pozbawienie mieszkania cech użytkowych-jest nieprawidłowe

W dniu 10 października 2008 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania rekompensaty za pozbawienie mieszkania cech użytkowych. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego pismem z dnia 18 grudnia 2008 r. znak IBPB II/2-415-85/08/JT wezwano do jego uzupełnienia. Uzupełnienie wpłynęło dnia 20 stycznia 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W 2006 r. administracja budynku w którym mieszka wnioskodawca ustawiła przed całą elewacją budynku rusztowanie, na którym umieszczono reklamę zasłaniając wnioskodawcy dopływ światła do mieszkania a także umożliwiając ewentualnym przestępcom łatwy dostęp do mieszkania wnioskodawcy (po rusztowaniach). Ustawienie rusztowania miało być konieczne ze względu na remont elewacji, jednakże do remontu nie przystępowano. Po licznych interwencjach wnioskodawcy w wielu instytucjach, dwukrotnie rozbierano i ustawiano to rusztowanie. Pod naciskiem gminy wnioskodawca w końcu uległ i zawarł ugodę z administracją na mocy której miał otrzymać rekompensatę za utratę możliwości mieszkania w zasłoniętym reklamą mieszkaniu. Otrzymana rekompensata miała stanowić równowartość wynajęcia mieszkania w innym miejscu.

W dodatkowych wyjaśnieniach wnioskodawca wskazuje na fakt iż jego protesty i negocjacje cały czas pod presją zagrożenia eksmisją z lokalu, trwały na przestrzeni lat 2006 i 2007 ponad 10 miesięcy. Skutkiem tych negocjacji za kwotę rekompensaty 13 000,00 brutto zgodził się na kilkumiesięczne kontynuowanie ekspozycji reklamowej przed oknami swego mieszkania, z którego na ten czas się wyprowadził. W sytuacji ugięcia się i zawarciu ugody, w wyniku której wnioskodawca i inni lokatorzy uzyskali rekompensatę umożliwiającą pobyt poza miejscem dotychczasowego zamieszkania właściciel wszczął jednak w 2008 r. postępowanie o eksmisję.

W umowach z wykonawcą przewidziano rekompensatę w wysokości 22 000,00 zł, która została zrealizowana w roku 2007 jedynie w wysokości 13 000,00 zł.

W rozliczeniu rocznym, składając korektę zeznania podatkowego PIT 37 za 2007 r. wykazał dwa warianty zeznania podatkowego z uwzględnieniem kosztów jakie poniósł w związku z niemożnością zamieszkiwania w przedmiotowym lokalu w jednym przypadku wykazał iż koszty jakie poniósł przez ten okres wyniosły 50,00 zł dziennie co daje przez 10 miesięcy kwotę 15 000,00 zł a otrzymana rekompensata wynosi 13 000,00 zł

W drugim wariancie, uwzględniając opisany stan jako równoważny z wynajmem mieszkania z uwzględnieniem stawki opodatkowania w wysokości 8,5%, ponieważ w świetle zaistniałych warunków faktyczna nieużyteczność lokalu w czasie ekspozycji reklamy i odstąpienie od użytkowania mieszkania dla realizacji cudzych celów znajduje analogię z oddaniem lokalu w podnajem, a to znajduje formalne uzasadnienie w art. 6 ust. 1a ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998 Nr 144 poz. 930).

W świetle powyższych faktów wnioskodawca zwrócił się do tut. Biura o uznanie jako zasadnego - opodatkowania w wysokości zryczałtowanej 8,5% od uzyskanego przychodu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy wnioskodawca może od otrzymanej kwoty rekompensaty w wysokości 13 000,00 zł opłacać podatek jak za podnajem mieszkania, skoro skutek jest analogiczny bo przez ponad 10 miesięcy nie mógł z niego (mieszkania) korzystać.

Zdaniem wnioskodawcy, co uzasadnia obszernie w załączonych wyjaśnieniach, nie powinien płacić podatku gdyż jego koszty pobytu poza miejscem zamieszkania przewyższają otrzymaną rekompensatę. Według jego wyliczeń koszty jakie poniósł przez ten okres wyniosły ok. 50,00 zł dziennie (w tym suplementy zdrowotne, upominki dla znajomych i świadczenie grzecznościowe) co daje przez 10 miesięcy kwotę ok. 15 000,00 zł a otrzymana rekompensata wynosi 13 000,00 zł. Jeżeli jednak musi podatek zapłacić to chciałby, aby organ podatkowy uznał, iż podatek z tytułu otrzymanej rekompensaty można potraktować jako uzyskany z najmu mieszkania w wysokości zryczałtowanej 8,5% podstawy opodatkowania (uzyskanego z tego tytułu przychodu).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 11. ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U.z 2000 Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku (art. 11 ust. 3 ustawy),

Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ustalić należy jaki charakter ma otrzymana kwota rekompensaty w wysokości 13 000,00 zł.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem m.in. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ww. ustawy).

Jak wynika z przedstawionego we wniosku i obszernych wyjaśnieniach stanu faktycznego wnioskodawca zawarł ugodę z wykonawcą remontu elewacji (i administracją budynku w którym mieszkał) i wyraził zgodę na eksponowanie na tle swoich okien reklamy w zamian za rekompensatę.

Instytucja ugody unormowana jest w art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym wynikiem tej ugody była wypłacona wnioskodawcy rekompensata w wysokości 13 000,00 zł stanowiącą odszkodawanie za uniemożliwienie użytkowania zajmowanego lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem. W tym przypadku zatem nie jest to świadczenie nieodpłatne.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia rekompensata.

Według słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych W. Kopalińskiego - Rekompensata, odszkodowanie to wyrównanie, wynagrodzenie strat, szkód, trudów, przykrości itp. - analogicznie jak zadośćuczynienie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia "zadośćuczynienia" z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują.

W konsekwencji, użyte przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym pojęcie odszkodowania odnosi się również do rekompensaty czy zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

Zgodnie z powołanym przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy podatkowej ze zwolnienia nie korzystają kwoty odszkodowań których wysokość lub zasady ustalania wynikają z zawartych umów lub ugod.

Podstawą wypłaconej w 2007 r. rekompensaty było zwarte pomiędzy stronami porozumienie (umowa), która nakładała na wykonawcę robót elewacyjnych budynku, w którym wnioskodawca dotychczas mieszkał obowiązku wypłaty kwoty 22 000,00 zł, która została zrealizowana w roku 2007 jedynie w wysokości 13 000,00 zł.

Zatem należy przyjąć że otrzymana przez wnioskodawcę kwota 13 000,00 zł jest niczym innym jak odszkodowaniem za utracone walory mieszkalne zajmowanego dotychczas mieszkania.

Należy podkreślić, iż świadczenie to nie może być opodatkowane na zasadach określonych w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998 Nr 144 poz. 930), jako że nie stanowi źródła przychodu opodatkowanego w formie ryczałtu.

Jednocześnie należy stwierdzić, że otrzymane odszkodowanie (rekompensata) na podstawie zawartego porozumienia nie podlega zwolnieniu z opodatkowania (zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g).

Podkreślić jednak należy, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, a dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym (art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Dochód ten zatem stanowi dla wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 tej ustawy i podlega opodatkowaniu z pozostałymi osiągniętymi w roku podatkowym dochodami według skali określonej w art. 27 ww. ustawy.

Jak stanowi art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszystkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów.

Jeżeli zatem wnioskodawca dysponuje dowodami potwierdzającymi poniesienie wydatków dotyczących wynajęcia pomieszczenia zastępczego, kosztów związanych z jego adaptacją do celów mieszkalnych, mogą one stanowić koszty uzyskania przychodu przy ustaleniu dochodu do opodatkowania. Nie mogą natomiast stanowić kosztów uzyskania przychodów wymienione przez wnioskodawcę "upominki", i inne świadczenia "grzecznościowe" na rzecz jego znajomych jako nieudokumentowane i nie zawierające się w wykazie kosztów uzyskania przychodów.

Biorąc pod uwagę powyższe, stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.