IBPBII/2/415-833/10/CJS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2010 r. (data wpływu do tut. Biura - 26 lipca 2010 r.), uzupełnionym w dniu 8 października 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy dożywocia - jest prawidłowe.

W dniu 26 lipca 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy dożywocia.

W związku z brakami formalnymi wniosku, pismem z dnia 28 września 2010 r. Znak: IBPBII/2/415-833/10/CJS, IBPBII/1/436-173/10/MCZ wezwano wnioskodawczynię do ich uzupełnienia. Uzupełnienia wniosku dokonano w dniu 8 października 2010 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Ciotka ojca wnioskodawczyni (III stopień pokrewieństwa) zamierza zawrzeć z wnioskodawczynią umowę dożywocia lokalu mieszkalnego. Prawo do tego lokalu nabyła w dniu 14 listopada 1985 r. jako spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, a w dniu 6 kwietnia 2001 r. nastąpiło przekształcenie na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. W dniu 5 listopada 2007 r. została spisana notarialnie umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia własności.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie.

Czy zawarcie umowy dożywocia skutkować będzie powstaniem przychodu po stronie wnioskodawczyni jako nabywcy i obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem wnioskodawczyni, zawarcie umowy dożywocia nie będzie skutkować powstaniem przychodu po stronie wnioskodawczyni jako nabywcy, ani powstaniem obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Umowa dożywocia ma charakter odpłatny, choć świadczenie nabywcy nie polega na zapłaceniu ceny. Nie dochodzi więc do powstania po stronie wnioskodawczyni jako nabywcy przychodu z uzyskania nieodpłatnego świadczenia lub częściowo odpłatnego świadczenia (art. 11 ust. 1, ust. 2a i 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), ani też nie uzyska ona nieodpłatnego świadczenia w naturze (art. 11 ust. 2 ww. ustawy).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja dotyczy skutków podatkowych zawarcia umowy dożywocia. W zakresie pozostałych pytań wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie natomiast do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wnioskodawczyni zgodnie z przedstawionym we wniosku zdarzeniem przyszłym ma zamiar przejąć od osoby spokrewnionej z nią majątek składający się z lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną własność na zasadzie umowy o dożywocie.

Zgodnie z art. 908 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93) jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Jeżeli zaś w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia (art. 908 § 2 k.c.)

Przepis art. 910 § 1 Kodeksu z kolei stanowi, że przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia. Do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych.

W razie zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia nabywca ponosi także osobistą odpowiedzialność za świadczenia tym prawem objęte, chyba że stały się wymagalne w czasie, kiedy nieruchomość nie była jego własnością. Osobista odpowiedzialność współwłaścicieli jest solidarna (art. 910 § 2 k.c.).

W wyniku zawarcia umowy o dożywocie powstaje dla zbywcy lub jego osoby bliskiej prawo dożywocia a odpowiadające temu prawu obowiązki obciążają nabywcę nieruchomości. Treść prawa dożywocia, a zatem także treść obciążających nabywcę obowiązków określa umowa stron. Dopiero w braku takiego określenia lub przy częściowym tylko określeniu tej treści, ma zastosowanie cytowany przepis art. 908 k.c.

Umowa o dożywocie zbliżona jest do umowy sprzedaży z uwagi na przejście między stronami własności rzeczy. Do obowiązków zbywcy należy zatem stosować odpowiednio przepisy o sprzedaży. W szczególności dotyczy to przeniesienia własności, wydania nieruchomości, przejścia korzyści i ciężarów oraz odpowiedzialności za wady rzeczy.

Umowa o dożywocie z uwagi na to, że łączy się z przeniesieniem własności nieruchomości, wymaga dla swej ważności formy aktu notarialnego.

Skutkiem zawarcia umowy dożywocia jest powstanie ex lege prawa dożywocia. Prawo to wygasa w razie śmierci dożywotnika, w razie rozwiązania umowy przez sąd, zrzeczenia się prawa przez uprawnionego oraz w razie nabycia własności obciążonej nieruchomości przez dożywotnika. Co do sytuacji nabywcy, to nie może budzić wątpliwości, że ponosi on odpowiedzialność rzeczową, a co do obowiązku spełnienia świadczeń powstałych po przejściu własności nieruchomości, także osobistą.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż w zamian za świadczenie ze strony zbywcy (dożywotnika), którym jest przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Nabywca zobowiązuje się zatem do świadczeń określonych w art. 908 Kodeksu cywilnego, przy czym ich wartość i okres, w którym mają być spełnione, w momencie zawierania umowy nie są znane.

Umowa dożywocia ma więc charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej.

Dla nabywcy zatem umowa ta stanowi zobowiązanie do dokonywania na rzecz dożywotnika zawartych w umowie świadczeń i do czasu ewentualnego zbycia nabytej na jej podstawie nieruchomości nie będzie stanowić źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w momencie nabycia. Ponadto jak trafnie zauważyła wnioskodawczyni, po jej stronie nie powstanie przychód określony w art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Zauważyć należy, że przychodem wymienionym w tym przepisie mogą być m.in. inne nieodpłatne świadczenia. Umowa o dożywocie jak wykazano powyżej, jest umową odpłatną, tym samym trudno jej przyznać nieodpłatny charakter skoro nabywca jest zobowiązany do szeregu świadczeń na rzecz dożywotnika.

W związku z powyższym organ podatkowy informuje, iż dla wnioskodawczyni, przedmiotowa nieruchomość w momencie nabycia w wyniku zawarcia umowy o dożywocie nie będzie stanowiła źródła podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.