IBPBII/2/415-82/10/ŁCz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2010 r. (data wpływu do tut. Biura 21 stycznia 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości w drodze zniesienia współwłasności - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 listopada 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości w drodze zniesienia współwłasności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W maju 2005 r. wnioskodawczyni zakupiła wraz z przyjacielem (po 1/2 udziału) mieszkanie. Na początku 2007 r. utraciła możliwość korzystania z tego mieszkania więc wniosła do sądu rejonowego sprawę o zniesienie współwłasności. Postanowieniem sądu mieszkanie przyznano byłemu przyjacielowi, który w terminie 6 tygodni od prawomocności postanowienia miał spłacić wnioskodawczynię kwotą 60 000 zł, następnie po sześciu miesiącach 10 000 zł. Przyjaciel wnioskodawczyni odwołał się kwestionując terminy spłat jako niemożliwe do spełnienia i proponował ich przedłużenie o pół roku. Postanowienie uzyskało prawomocność dopiero 5 stycznia 2010 r. W dniu 3 września 2009 r. wnioskodawczyni zakupiła mieszkanie za wartość wyższą niż 70 000 zł biorąc na nie kredyt hipoteczny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy 2 lata na wydatkowanie kwoty 70 000 zł (aby być zwolnionym od 10% podatku) biegną od 10 grudnia 2008 r. kiedy to zaistniał przychód hipotetyczny i zakup mieszkania we wrześniu 2009 r. jest wydatkowaniem kwoty 70 000 zł.

Czy przychód liczy się od uzyskania klauzuli prawomocności postanowienia czyli od 5 stycznia 2010 r.

Czy też przychód będzie od momentu otrzymania pierwszej raty czyli 60 000 zł po upływie 6 tygodni od uzyskania prawomocności (luty 2010).

Jeżeli rok 2010 będzie interpretowany jako ten, w którym przychód powstał to czy raty i odsetki od kredytu otrzymanego na zakup mieszkania we wrześniu 2009 r. mogą być wydatkiem uprawniającym do wydania 70 000 zł na własne cele mieszkaniowe.

Zdaniem wnioskodawczyni, okres 13 miesięcy, jaki upłynął od momentu uzyskania postanowienia sądu w sprawie o zniesienie współwłasności a jego prawomocnością, powstał z inicjatywy (przedłużanie procedury prawnej) i działał na korzyść drugiego właściciela mieszkania. Wnioskodawczyni licząc, że wypłata zasądzonych 70 000 zł nastąpi w każdej chwili, zadatkowała zakup nowego mieszkania i pomimo nie otrzymania tej kwoty musiała je w określonym umową terminie kupić (aby nie stracić wpłaconego zadatku). Dla wnioskodawczyni korzystne byłoby zakupem mieszkania we wrześniu 2009 r. kompensować przychód hipotetyczny, który powstał 10 grudnia 2008 r. i tym samym uniknąć płacenia 10% podatku. Tym bardziej, że drugi właściciel nie kwestionował treści postanowienia sądu z 10 grudnia 2008 r. lecz tylko chciał przedłużyć okres spłaty.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) źródłem przychodu jest - z zastrzeżeniem ust. 2 - odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Stosownie do art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, iż własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo własnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego - art. 196 § 2 tej ustawy. Zgodnie z art. 210 i nast. Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności. Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Mając zatem na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym wnioskodawczyni decydując się na odpłatne zniesienie współwłasności, w wyniku którego swój udział w mieszkaniu wynoszący 1/2 zbyła na rzecz drugiego współwłaściciela w zamian za co drugi współwłaściciel przekaże jej łączną kwotę 70.000 zł, dokonała odpłatnego zbycia swojego udziału w nieruchomości i ta czynność prawna będzie dla niej stanowiła źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi na fakt, iż w przedstawionym stanie faktycznym nabycie przez wnioskodawczynię 1/2 udziału w mieszkaniu miało miejsce w 2005 r., dokonując oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia tego udziału w lokalu mieszkalnym należy stosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. zgodnie z art. 7 ww. ustawy zmieniającej z dnia 16 listopada 2006 r.

Od 1 stycznia 2007 r. zmieniły się bowiem zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości. Jednakże zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588) do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w ww. ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r., przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a -c) nie łączy się z przychodami (dochodami) z innych źródeł.

Podatek od przychodu, o którym mowa powyżej, zgodnie z art. 28 ust. 2 ww. ustawy ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Podatek ten jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

W przedmiotowej sprawie dla ustalenia obowiązku podatkowego istotnym jest ustalenie daty dokonanego przez wnioskodawczynię odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że postępowanie w sprawie zniesienia współwłasności zostało zakończone orzeczeniem sądowym o zniesieniu współwłasności, które uzyskało prawomocność w lutym 2010 r. Zatem w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym umowę odpłatnego zbycia nieruchomości zastępuje postanowienie sądu o zniesieniu współwłasności i przyznaniu nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty drugiego współwłaściciela. Możliwość taką przewiduje art. 212 ust. 1 Kodeksu cywilnego. Stanowi on, iż jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana (art. 212 ust. 2 ww. Kodeksu cywilnego). Zgodnie z art. 212 ust. 3 Kodeksu cywilnego jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia.

W świetle powyższego stwierdzić należy, iż w celu określenia przychodu uzyskanego w wyniku sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości należy przyjąć wartość nieruchomości określoną przez sąd w postanowieniu o zniesieniu współwłasności.

Wskazać również należy, iż w przedmiotowej sprawie zbycie udziału w nieruchomości w drodze zniesienia współwłasności nastąpiło w dacie uprawomocnienia się orzeczenia sądu znoszącego współwłasność przedmiotowej nieruchomości i tę datę należy uznać za datę odpłatnego zbycia. Należy ponadto dodać, iż prawomocność orzeczenie sądowe uzyskuje z chwilą wyczerpania drogi odwoławczej. Dopiero bowiem z chwilą uprawomocnienia się postanowienia przyznającego dotychczasowym współwłaścicielom części lub jednemu z nich całość rzeczy, własność przechodzi na uczestników wskazanych w postanowieniu. Prawomocność postanowienie o zniesieniu współwłasności uzyskało w lutym 2010 r. i dopiero o tego momentu było wiadomym, że ustalenia w nim zawarte ostatecznie wiążą strony postępowania.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż zbycie udziału w nieruchomości w drodze sądowego zniesienia współwłasności nastąpiło w dacie uprawomocnienia się orzeczenia sądu o zniesieniu współwłasności.

Ponadto należy wyjaśnić, że stosownie do art. 28 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006. zasada, o której mowa w ust. 2 zdanie drugie obowiązek zapłaty podatku w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia nie ma zastosowania do podatników dokonujących sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c), którzy w terminie 14 dni od dnia dokonania tej sprzedaży złożą oświadczenie, że przychód uzyskany ze sprzedaży przeznaczą na cele określone w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) lub lit. e).

Powołany powyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a i e) ustawy przewiduje możliwość zwolnienia z opodatkowania po spełnieniu określonych warunków przychodu ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych.

Brzmienie tego przepisu jednoznacznie wskazuje, że zwolnieniu z opodatkowania, o którym mowa w art. 28 ust. 2 ustawy może podlegać jedynie przychód osiągnięty ze sprzedaży. Przepis ten nie posługuje się bowiem pojęciem odpłatne zbycie, które ma szerszy charakter znaczeniowy niż sprzedaż. Zarówno sprzedaż jak i odpłatne zniesienie współwłasności są odpłatnym zbyciem, jednakże są to dwie różne czynności prawne, odrębnie uregulowane przepisami kodeksu cywilnego. Użycie pojęcia "sprzedaż" wyklucza możliwość objęcia tym zwolnieniem również przychodu uzyskanego w wyniku zniesienia współwłasności.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) w części wydatkowanej nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży:

* na nabycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

* na nabycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

* na nabycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie przeznaczonych pod budowę budynku mieszkalnego, w tym również gruntu lub udziału w gruncie albo prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego,

* na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, remont lub modernizację własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

* na rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację - na cele mieszkalne - własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że wolny od podatku dochodowego jest przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a- c) w części wydatkowanej, nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży, na spłatę kredytu lub pożyczki, a także odsetek od kredytu lub pożyczki zaciągniętych na cele, o których mowa w lit. a), w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym również na spłatę kredytu lub pożyczki oraz odsetek od tego kredytu lub pożyczki zaciągniętych przed dniem uzyskania tych przychodów.

W myśl art. 21 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisy art. 21 ust. 1 pkt 32 ustawy nie mają zastosowania, jeżeli przychód ze sprzedaży jest wydatkowany na nabycie gruntu lub udziału w gruncie, prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie, budynku, jego części lub udziału w budynku, a także na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, modernizację, adaptację lub remont budynku albo jego części - przeznaczonych na cele rekreacyjne.

Ponadto przepis art. 21 ust. 2 lit. a ww. ustawy określa, iż ust. 1 pkt 32 lit. e nie ma zastosowania do podatników, którzy odsetki od kredytu lub pożyczki odliczali lub odliczają na podstawie art. 26 lit. b, czyli korzystali lub korzystają z tzw. ulgi odsetkowej.

Podstawową okolicznością decydującą o stosowaniu powyższych zwolnień jest wyłącznie przeznaczenie przychodów uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych na cele i w terminach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a lub e), co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że prawomocne orzeczenie znoszące współwłasność przedmiotowego mieszkania zapadło w 2010 r., natomiast wnioskodawczyni zakupiła mieszkanie we wrześniu 2009 r. biorąc na niego kredyt, który nadal spłaca.

Podkreślić należy, iż co do zasady zwolnieniu podlegać mógłby przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości wydatkowany w okresie 2 lat od dnia sprzedaży przeznaczony na spłatę rat kredytu hipotecznego wraz z odsetkami oraz na pokrycie wydatków na pozostałe cele mieszkaniowe, które poniesione zostałyby wyłącznie po sprzedaży lokalu mieszkalnego we wskazanym wyżej okresie.

Jednakże mając na uwadze, iż w przedmiotowej sprawie nie nastąpiła sprzedaż, zwolnienie nie będzie miało w ogóle zastosowania.

Reasumując, momentem powstania przychodu jest dla wnioskodawczyni data uprawomocnienia się orzeczenia sądu znoszącego współwłasność przedmiotowej nieruchomości, a zatem 5 stycznia 2010 r. Zgodnie zaś z literalnym brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a i e) ustawy o podatku dochodowym w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. przychód uzyskany ze spłat otrzymanych w wyniku prawomocnego orzeczenia sądu znoszącego współwłasność mieszkania nie może korzystać ze zwolnienia bez względu na okres jego wydatkowania.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.