IBPBII/2/415-82/08/NG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani E. M. przedstawione we wniosku, który wpłynął do tut. Biura 25 listopada 2008 r., uzupełnionym w dniach 12 stycznia 2009 r. i 2 lutego 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu przymusowego wykupu akcji - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 listopada 2008 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu przymusowego wykupu akcji.

W związku z brakami formalnymi wniosku, pismem z dnia 29 grudnia 2008 r. Znak IBPBII/2-415-82/08/NG oraz pismem z dnia 23 stycznia 2009 r. Znak IBPBII/2-415-82/08/NG wezwano do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniach 12 stycznia 2009 r. i 2 lutego 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni po zmarłym w 2006 r. ojcu otrzymała spadek, w skład którego wchodziły akcje. W dniu 14 marca 2008 r. walne zgromadzenie spółki, której akcje przypadły wnioskodawczyni w spadku, na podstawie art. 418 Kodeksu spółek handlowych podjęło uchwałę o przymusowym wykupie akcji należących do akcjonariuszy mniejszościowych spółki.

Zgodnie z procedurą przymusowego wykupu akcji, akcjonariusze mniejszościowi w ciągu jednego miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały tj. od dnia 2 kwietnia 2008 r. do dnia 2 maja 2008 r. mają złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złożenia. Jeżeli akcjonariusz nie złoży dokumentu akcji w terminie, zarząd unieważni ją.

Wnioskodawczyni wskazała, że akcje były objęte podatkiem od spadków i darowizn.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu przymusowego wykupu akcji nabytych w drodze spadku po zmarłym ojcu.

Zdaniem wnioskodawczyni, ze względu na to, że akcje otrzymała w spadku, a należy do I grupy podatkowej odnośnie podatku od spadku i darowizn, obowiązuje ją wolna kwota 9 637,00 zł, czyli "0" podatku. W akcjach jest 7900 zł więc według wnioskodawczyni mieści się ona w tej kwocie. Dochód ten jest uzyskany w spadku. Wnioskodawczyni uważa, że nie powinna zapłacić 19%, podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 r. z tytułu przymusowego wykupu akcji.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2008 r. opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Natomiast zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 pkt 6 wyżej wymienionej ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne choćby nie zostały faktycznie otrzymane przychody z:

Zgodnie z art. 19 ust. 1 w związku z art. 17 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Natomiast stosownie do treści art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Powołany przepis stanowi jedynie o opodatkowaniu dochodu z odpłatnego zbycia nie różnicując czy nabycie akcji nastąpiło w sposób odpłatny czy nieodpłatny. Charakter nabycia zbywanych akcji jest zatem bez znaczenia dla powstania obowiązku podatkowego z tytułu odpłatnego zbycia.

Instytucję przymusowego wykupu akcji regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). I tak na podstawie art. 418 § 1 cyt. ustawy - walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki akcyjnej może powziąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze mniejszościowi) przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego. Uchwała taka określa akcje podlegające wykupowi oraz akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje, jak również określa akcje przypadające każdemu z nabywców. W przypadku realizacji tego uprawnienia wykup akcji dokonuje się za pośrednictwem zarządu i następuje po cenie notowanej na rynku regulowanym (jeżeli akcje nie są notowane na rynku regulowanym, po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez walne zgromadzenie) - art. 417 § 1 Kodeksu spółek handlowych.

Z powyższego wynika, że przepisy Kodeksu spółek handlowych dotyczące przymusowego wykupu akcji wskazują na wystąpienie przedmiotowo istotnych elementów charakteryzujących umowę sprzedaży: oznaczenie przedmiotu sprzedaży i ceny. Zatem przymusowy wykup akcji występuje jako szczególny typ umowy sprzedaży papierów wartościowych (akcji), co skutkuje tym, że dokonanie tej czynności cywilnoprawnej powoduje że, uzyskany w ten sposób dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956 z późn. zm.) przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do opodatkowania dochodów (strat) uzyskanych po dniu 31 grudnia 2003 r., z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, o których mowa w art. 52 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004 r., pod warunkiem, że papiery te zostały nabyte przed dniem 1 stycznia 2004 r.

Przepis zaś wyżej powołanego art. 52 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004 r., stanowi, iż zwalnia się od podatku dochodowego w okresie od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia 31 grudnia 2003 r., dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych nabytych na podstawie publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych albo w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym albo na podstawie zezwolenia udzielonego w trybie art. 92 lub 93 przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754 z późn. zm.) - przy czym zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli sprzedaż tych papierów wartościowych jest przedmiotem działalności gospodarczej.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów art. 52 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy zmieniającej z dnia 12 listopada 2003 r., dochody ze sprzedaży akcji korzystają ze zwolnienia, jeśli równocześnie zostały spełnione następujące warunki:

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż przedmiotowy wniosek dotyczy sprzedaży akcji nabytych w 2006 r. w drodze spadku. Natomiast warunkiem do skorzystania ze zwolnienia jest aby akcje zostały nabyte na postawie oferty publicznej, na giełdzie papierów wartościowych czy w regulowanym wtórnym obrocie publicznym i to przed 1 stycznia 2004 r., co nie miało miejsca w niniejszym przypadku.

W związku z powyższym dochód ze zbycia akcji nabytych w drodze spadku nie może podlegać zwolnieniu, o którym mowa w art. 52 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochód ten podlega opodatkowaniu jako dochód z kapitałów pieniężnych, na zasadach określonych w art. 30b ww. ustawy.

W myśl art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych (w tym akcji) jest różnica pomiędzy przychodami z tego zbycia a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 - osiągnięta w roku podatkowym. Przychodem będzie zatem zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy wartość wyrażona w cenie wykupu akcji. Do kosztów uzyskania przychodów w momencie odpłatnego zbycia można natomiast zaliczyć stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych. Do kosztów uzyskania przychodów można zatem zaliczyć koszt nabycia odpłatnie zbywanego papieru wartościowego.

Jednakże, należy zaznaczyć, że w przypadku nabycia papierów wartościowych w drodze spadku, nie występuje koszt nabycia tych walorów, ponieważ przez spadkobiercę nie zostały poniesione żadne wydatki na ich nabycie. Nabycie w drodze spadku jest nabyciem nieodpłatnym, gdyż spadkobierca sprzedający akcje nie poniósł wydatku na ich nabycie.

Za wydatek na nabycie nie można też uznać zapłaconego przez spadkobiercę podatku od spadków i darowizn. Stosownie bowiem do treści art. 23 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że zapłacony przez wnioskodawczynię podatek również nie może stanowić kosztu, o który pomniejszy ona uzyskany ze sprzedaży przychód.

Przy ustalaniu podstawy opodatkowania należy jednak zwrócić uwagę na brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 105 ww. ustawy, zgodnie z którym wolny od podatku dochodowego jest dochód uzyskany ze zbycia akcji (udziałów) otrzymanych w drodze spadku albo darowizny-w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni mieściła się w I grupie podatkowej podatku od spadku i darowizn i obowiązywała ją wolna kwota od podatku w wysokości 9 637,00 zł. Nie wynika natomiast, czy wnioskodawczyni zapłaciła podatek od spadku, czy w skład spadku wchodziły tylko przedmiotowe akcje, czy też inne rzeczy i prawa majątkowe. Jeżeli zatem wartość spadku po zmarłym w 2006 r. ojcu przekroczyła kwotę 9 637,00 zł i wnioskodawczyni zapłaciła podatek od spadku i darowizn, to część uzyskanego przez wnioskodawczynię dochodu z przymusowego wykupu akcji będzie podlegać zwolnieniu z opodatkowania na mocy powołanego uprzednio przepisu art. 21 ust. 1 pkt 105 ustawy podatkowej. Wolny od podatku dochodowego będzie dochód uzyskany ze zbycia akcji otrzymanych w drodze spadku jedynie w części odpowiadającej kwocie zapłaconego przez wnioskodawczynię podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia zbytych akcji.

W świetle przedstawionych powyżej przepisów należy więc stwierdzić, że dokonując odpłatnego zbycia akcji nabytych w drodze spadku wnioskodawczyni osiągnie podlegający opodatkowaniu dochód. Wobec tego, kwota dochodu osiągniętego ze zbycia akcji pomniejszona może zostać jedynie o wartość zapłaconego podatku od spadków i darowizn zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 105 ww. ustawy.

Aby obliczyć wartość dochodu zwolnionego z opodatkowania należy obliczyć wartość zapłaconego podatku spadkowego w części przypadającej na sprzedane akcje.

W pierwszej kolejności należy zatem ustalić udział procentowy przypadający na nabyte w drodze spadku akcje do całości majątku spadkowego (z wniosku nie wynika bowiem, czy w skład spadku oprócz sprzedanych akcji nie wchodziły również inne składniki majątku):

W - wartość całego majątku spadkowego

Y - wartość akcji, przyjęta do obliczenia podatku od spadku

Z - udział procentowy nabytych w drodze spadku akcji do ogólnej kwoty masy spadkowej

Z = (Y x 100%): W

Następnie należy ustalić wysokość podatku przypadającego na wszystkie nabyte w drodze spadku akcje:

K - podatek od spadku, przypadający na nabyte w drodze spadku akcje

L - podatek od spadku zapłacony od całości majątku

K = L x Z

Kolejnym krokiem jest ustalenie udziału procentowego akcji sprzedanych do całości akcji nabytych, z wniosku nie wynika bowiem, że sprzedano całość nabytych akcji:

M - całość akcji nabytych w spadku

O - akcje sprzedane

R - udział procentowy akcji sprzedanych do ogólnej ilości akcji nabytych w spadku

R = (O x 100%): M

W ostatnim etapie należy ustalić podatek przypadający na część sprzedanych akcji nabytych w drodze spadku (jeśli nie sprzedano całości akcji):

K - podatek od spadku, przypadający na nabyte w drodze spadku akcje

S - podatek od spadku, przypadający na sprzedaną część akcji nabytych w drodze spadku

S = K x R

Dopiero tak obliczona wartość podatku od spadków i darowizn przypadająca na sprzedane akcje stanowi kwotę, która odpowiadać będzie dochodowi o jaki można pomniejszyć ogólny dochód ze sprzedaży nabytych przez wnioskodawczynię w drodze spadku akcji. Do sposobu opodatkowania pozostałego dochodu ze zbycia przedmiotowych akcji zastosowanie znajdzie art. 30b ust. 1 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 cyt. ustawy). W tym samym terminie dokonuje się też wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy). Stosownie do art. 30b ust. 5 ww. ustawy dochodu tego nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (na zasadach ogólnych według skali podatkowej) oraz w art. 30c (tzw. podatek liniowy z działalności gospodarczej).

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wyjaśnia ponadto, że otrzymanie akcji w spadku po zmarłym ojcu i następnie przymusowy wykup tych akcji otrzymanych w spadku są to dwa odrębne zdarzenia podlegające opodatkowaniu dwoma różnymi podatkami.

Otrzymanie w spadku rzeczy i praw majątkowych (w tym przypadku akcji) podlega podatkowi od spadków i darowizn, co wynika z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.). Natomiast sprzedaż tych samych akcji otrzymanych w drodze spadku - podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych jako przychód z kapitałów pieniężnych, co wyjaśniono powyżej. Wobec tego czym innym jest nabycie akcji w spadku, a czym innym sprzedaż tych akcji. Do dochodu ze sprzedaży akcji nie można stosować tej samej kwoty wolnej, która obowiązuje w podatku od spadków i darowizn, gdyż nie przewidują tego przepisy prawa.

Stanowisko wnioskodawczyni jest zatem nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.