IBPBII/2/415-718/13/MW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 8 lipca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 10 lipca 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przymusowego wykupu akcji nabytych w spadku - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 lipca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przymusowego wykupu akcji nabytych w spadku.

We wskazanym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 1998 r. ojciec wnioskodawcy nabył 962 akcje A., obecnie Spółka L. - o akcjach tych nie wiedział żaden z członków rodziny. W dniu 29 czerwca 1999 r. zmarł ojciec wnioskodawcy. W 2006 r. wnioskodawca, jego matka i brat nabyli sądownie prawa do spadku, w 1/3 części każde z nich. W dniu 9 lutego 2007 r. spadkobiercy złożyli w Urzędzie Skarbowym zeznanie SD-3.

W dniu 16 maja 2011 r. spadkobiercy otrzymali od Spółki L. pismo o wezwaniu do złożenia dokumentów akcji czyli informujące ich o przymusowym wykupie akcji z rąk akcjonariuszy mniejszościowych - w tym dniu spadkobiercy dowiedzieli się, że ojciec był posiadaczem akcji A. Spółka L. wyjaśniła spadkobiercom, że należność z tytułu przymusowego wykupu akcji została złożona do depozytu i będzie do odbioru z depozytu sądowego, o czym spadkobiercy zostaną poinformowani odrębnym pismem.

W dniu 22 listopada 2011 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o wypłaceniu spadkobiercom kwoty 9.610,38 zł (po 1/3 dla każdego z nich). Postanowienie Sądu uprawomocniło się w dniu 17 stycznia 2012 r., co skutkowało zwolnieniem depozytu w dniu 4 lutego 2012 r.

W dniu 30 kwietnia 2013 r. wnioskodawca wypełnił PlT-38 przez Internet, ale nie znalazł rubryki, która byłaby właściwa dla tego przypadku, w związku z czym powziął wątpliwość czy podatek powinien być zapłacony. Pomimo swoich wątpliwości wnioskodawca złożył w Urzędzie Skarbowym PIT-38 i wpłacił 19% podatku w kwocie 609 zł.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy uzyskane przez wnioskodawcę środki pieniężne podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zdaniem wnioskodawcy, nie powinien płacić podatku dochodowego od ww. środków pieniężnych, ponieważ stanowią one część masy spadkowej. Podatek ten został przez wnioskodawcę zapłacony w chwili otwarcia spadku.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Instytucję przymusowego wykupu akcji regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030). I tak na podstawie art. 418 § 1 cyt. ustawy - walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki akcyjnej może powziąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze mniejszościowi) przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego. Uchwała taka określa akcje podlegające wykupowi oraz akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje, jak również określa akcje przypadające każdemu z nabywców. W przypadku realizacji tego uprawnienia wykup akcji dokonuje się za pośrednictwem zarządu i następuje po cenie notowanej na rynku regulowanym (jeżeli akcje nie są notowane na rynku regulowanym, po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez walne zgromadzenie) - art. 417 § 1 Kodeksu spółek handlowych.

Z powyższej regulacji wynika, że przepisy Kodeksu spółek handlowych dotyczące przymusowego wykupu akcji wskazują na wystąpienie przedmiotowo istotnych elementów charakteryzujących umowę sprzedaży: oznaczenie przedmiotu sprzedaży i ceny. Zatem przymusowy wykup akcji występuje jako szczególny typ umowy sprzedaży papierów wartościowych (akcji), co skutkuje tym, że dokonanie tej czynności cywilnoprawnej powoduje, że uzyskany w ten sposób dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Natomiast w myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych (w tym akcji).

Powołany wyżej przepis art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy stanowi, że przychodem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych będzie przychód należny, choćby nie został faktycznie otrzymany. Jednakże przepisy prawa podatkowego nie wprowadzają definicji legalnej pojęcia "przychody należne".

Realizując tym samym założenia wykładni prawa nakazującej poszukiwanie znaczenia interpretowanego terminu w powszechnym języku polskim, wskazać należy na rozumienie znaczeniowe pojęcia "należny" według "Słownika języka polskiego" pod redakcją prof. M. Szymczaka (Wydawnictwo Naukowe PWN - 1998 r., wydanie I, tom II, str. 253), który definiuje znaczenie wyrazu "należny" jako "przysługujący, należący się komuś lub czemuś". Tak więc "przychód należny" oznacza przychód przysługujący, który się należy i nie ma znaczenia, że nie został otrzymany.

Aby określić moment podatkowy, w którym podatnik uzyskał przychód z kapitałów pieniężnych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych należy kierować się literalnym brzmieniem art. 11 ust. 1, który stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń a także art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a stanowiącym, że za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych. Artykuł ten wyraźnie odróżnia przychód należny od jego "faktycznego otrzymania" czyli "zapłacenia". Ustawodawca w art. 17 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadził wyjątek od określonej w art. 11 ust. 1 ww. ustawy "kasowej" definicji przychodu: są nim przychody należne, a nie otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika.

W świetle cytowanego powyżej przepisu art. 17 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy przychód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych powstaje w momencie odpłatnego zbycia papierów wartościowych niezależnie od daty faktycznej wypłaty.

Zatem przychód po stronie wnioskodawcy powstał nie w momencie wypłaty środków z depozytu sądowego, lecz już w momencie przymusowego wykupu akcji.

Zauważyć ponadto należy, iż zgodnie z art. 19 ust. 1 w związku z art. 17 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.

Na podstawie art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14.

Dochodem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych będzie zatem różnica pomiędzy przychodem określonym na podstawie art. 19 ust. 1 ww. ustawy czyli wartością wyrażoną w cenie wykupu akcji a kosztami uzyskania przychodów. Jednakże należy zaznaczyć, że w przypadku nabycia papierów wartościowych w drodze spadku, nie występuje koszt nabycia tych walorów, ponieważ przez spadkobiercę nie zostały poniesione żadne wydatki na ich nabycie. Nabycie w drodze spadku jest nabyciem nieodpłatnym, gdyż spadkobierca zbywający akcje nie poniósł wydatku na ich nabycie.

Przy ustalaniu podstawy opodatkowania należy jednak zwrócić uwagę na brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 105 ww. ustawy, zgodnie z którym wolny od podatku dochodowego jest dochód uzyskany ze zbycia akcji (udziałów) otrzymanych w drodze spadku albo darowizny - w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn.

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 cyt. ustawy). W tym samym terminie dokonuje się też wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy).

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że w związku z przymusowym wykupem akcji Spółki L. (poprzednio A.) wnioskodawca uzyskał przychód z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten osiągnięty został nie w momencie wypłaty środków z depozytu sądowego, lecz jako przychód należny - w momencie przymusowego wykupu akcji. Z wniosku nie wynika jednoznacznie czy przymusowy wykup akcji miał miejsce w 2011 r. czy 2012 r. W związku z tym uzyskany dochód, który podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30b ww. ustawy, powinien zostać wykazany w zeznaniu PIT-38 (część C. formularza) składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym miał miejsce przymusowy wykup i w tym też terminie winien zostać zapłacony należny podatek.

Odnosząc się do sformułowanego we własnym stanowisku twierdzenia wnioskodawcy, że nie powinien płacić podatku dochodowego od uzyskanych środków pieniężnych, ponieważ stanowią one część masy spadkowej, a podatek został przez niego zapłacony w chwili otwarcia spadku, tut. Organ wyjaśnia, że argument wnioskodawcy nie odpowiada prawdzie. Częścią masy spadkowej po zmarłym ojcu nie były środki z przymusowego wykupu akcji, lecz akcje. Oczywistym jest bowiem, że przymusowy wykup akcji miał miejsce dopiero po śmierci ojca. Do czasu przymusowego wykupu najpierw ojcu, a potem jego spadkobiercom przysługiwały akcje Spółki L. To że spadkobiercy nie wiedzieli o istnieniu akcji nie oznacza, że akcje nie stanowiły masy spadkowej. To akcje były przedmiotem dziedziczenia a nie pieniądze z ich przymusowego wykupu. Nie można też zaakceptować argumentu, że po stronie wnioskodawcy nie powstał obowiązek w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu przymusowego wykupu akcji, gdyż wnioskodawca wcześniej uiścił podatek od spadku. W przypadku opisanym przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej mamy do czynienia z innym zdarzeniem niż nabycie spadku, a mianowicie ze zbyciem akcji. Czynność ta podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy bowiem innego rodzaju przychodu niż uprzednie nabycie tych akcji w spadku. Oba zdarzenia, zarówno nabycie akcji w spadku jak i ich późniejsze zbycie, są odrębnymi, kolejnymi czynnościami, które należy ocenić niezależnie od siebie pod względem skutków prawno-podatkowych jakie wywołały. Stąd też podlegają opodatkowaniu różnymi podatkami. Nabycie akcji nie podlegało regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz podlegało przepisom ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.). Regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlega późniejsze zbycie akcji. Podkreślić należy, iż zapłata podatku od spadku nie oznacza jeszcze, że w razie odpłatnego zbycia akcji nie istnieje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Dowodem potwierdzającym powyższe wnioski jest brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 105 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który wyraźnie mówi o obowiązku opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych czynności zbycia akcji nabytych w spadku.

W świetle powyższego stanowisko wnioskodawcy uznać należało za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że przed wydaniem interpretacji w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.