IBPBII/2/415-671/11/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 26 maja 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 30 maja 2011 r.), uzupełnionym w dniu 17 czerwca 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 maja 2011 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości.

W związku z brakami formalnymi wniosku, pismem z dnia 10 czerwca 2011 r. Znak: IBPB II/2/415-671/11/MM wezwano wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 17 czerwca 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Po śmierci ojca (zgon 4 lutego 2010 r.), prawomocnym postanowieniem sądu z dnia 10 grudnia 2010 r. wnioskodawczyni otrzymała w spadku 1/8 nieruchomości - lokalu mieszkalnego (5/8 łącznie posiadała matka, 1/8 brat oraz 1/8 siostra). Wnioskodawczyni złożyła odpowiedni druk SD-Z2. Ze względu na "układy" rodzinne ustalono, iż wnioskodawczyni swoją część mieszkania przekaże siostrze. Siostra w zamian wypłaci wnioskodawczyni 1/8 wartości mieszkania. Aktem notarialnym z dnia 23 maja 2011 r. wnioskodawczyni zniosła swoją współwłasność nieruchomości na rzecz siostry. Siostra tytułem spłaty przelała na konto wnioskodawczyni 16.000 zł W dokumencie tym znajduje się zapis, iż umowa jest zawarta między matką a dziećmi tj. osobami zaliczanymi do pierwszej grupy podatkowej (w rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca 1993 r. w sprawie podatku od spadków i darowizn). W tym dokumencie ustalono również kompleksową wartość nieruchomości na kwotę 128.000 zł. Wnioskodawczyni oświadcza, iż nie odziedziczyła po ojcu żadnych innych rzeczy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od otrzymanej od siostry kwoty wpłaty, należy zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych w wymiarze 19% tej kwoty tj. 3.040 zł.

Zdaniem wnioskodawczyni, nie powinna płacić podatku. Wnioskodawczyni odziedziczyła po ojcu 1/8 mieszkania. Zmuszono ją poniekąd do "oddania" całej swojej części. Ustalono, poza wnioskodawczynią, wartość nieruchomości na 128.000 zł. Wnioskodawczyni otrzymała dokładnie 1/8 tej kwoty tj. 16.000 zł. Opisanym aktem notarialnym zamieniono tylko fizycznie formę spadku - tj. część nieruchomości na gotówkę. Nie była to sprzedaż mieszkania, stąd nie należy tego traktować jako dodatkowy przychód. Wnioskodawczyni jako córka (I grupa spadkowa) nie powinna być zmuszana do płacenia, de facto, podatku od spadku. Przecież 1/8 nieruchomości od uzyskanej kwoty różni się tylko formą a nie wartością. Przeniesienie prawa własności nie miało na celu uzyskania przez wnioskodawczynię dodatkowej korzyści materialnej poprzez jej sprzedaż. Zdaniem wnioskodawczyni, ewentualne nakazanie zapłacenia jej tego podatku będzie podatkiem płaconym od odziedziczonego spadku po ojcu tj. od 1/8 wartości nieruchomości. Wnioskodawczyni zaznacza, iż nie była to sprzedaż a jedynie przekazanie prawa do części nieruchomości. Poza tym wnioskodawczyni uważa, iż jej sytuacja nie znajduje odbicia dla zakresu formularza PIT-39. Wnioskodawczyni zaznacza, iż nie uzyskała przychodu ze sprzedaży nieruchomości. Nastąpiła zmiana formy spadku odziedziczonego po ojcu wnioskodawczyni.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), przepisów ww. ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Z powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie podlegają przychody wynikające w sposób bezpośredni ze zdarzeń powodujących powstanie obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Do wyłączenia z opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodzi przy nabyciu majątku w drodze dziedziczenia lub darowizny. Jednakże przepis ten nie ma zastosowania, gdy spadkobierca lub obdarowany w związku z tym majątkiem w okresie późniejszym uzyskuje przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym tzn. odpłatnie zbywa darowane lub otrzymane w spadku składniki majątkowe. Zbycie jest bowiem odrębną od nabycia czynnością prawną.

Wobec powyższego dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie istotnym jest ustalenie czy w opisanym we wniosku stanie faktycznym miało miejsce odpłatne zbycie nabytego w drodze spadku udziału.

Z analizy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawczyni w drodze spadku po ojcu nabyła udział 1/8 w nieruchomości. Pozostały udział należał do matki, brata i siostry wnioskodawczyni. Następnie dokonano zniesienia współwłasności w ten sposób, że wnioskodawczyni swój udział w nieruchomości przekazała swojej siostrze w zamian za spłatę.

Zgodnie z art. 1035 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Zgodnie z art. 211 i 212 oraz art. 1036 ustawy - Kodeks cywilny, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

W wyniku zniesienia współwłasności możliwy jest więc podział rzeczy lub prawa poprzez przyznanie tej rzeczy lub prawa jednej osobie, przy jednoczesnym zobowiązaniu dokonania spłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli. Wówczas osoba otrzymująca w całości daną rzecz lub prawo nabywa jej część ponad dotychczas posiadany i przysługujący jej udział w rzeczy lub prawie. Konsekwencją tego jest zbycie tej części rzeczy lub prawa po stronie innego współwłaściciela, który w zamian przysługującej części rzeczy lub prawa otrzyma spłatę pieniężną.

Należy zatem stwierdzić, że zniesienie współwłasności polegające na fizycznym podziale rzeczy (nieruchomości) wspólnej, a w przedmiotowej sprawie polegające na przyznaniu udziału wnioskodawczyni w nieruchomości jej siostrze, podczas gdy wnioskodawczyni otrzymuje spłatę, stanowi formę odpłatnego zbycia.

Osoba (w sytuacji przedstawionej we wniosku - wnioskodawczyni), która otrzymuje spłatę zbywa bowiem odpłatnie udział we współwłasności. Spłata będzie w tym przypadku wyrażoną w pieniądzu równowartością zbytego udziału we wspólnym prawie, co oznacza, że pomiędzy współwłaścicielami dochodzi do wymiany dóbr majątkowych, tj. udziału w nieruchomości w zamian za środki pieniężne. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawczyni, iż otrzymana spłata była tylko zmianą formy spadku tj. 1/8 udziału nieruchomości na gotówkę. Wnioskodawczyni wskazała bowiem we wniosku, że nie odziedziczyła po ojcu żadnych innych rzeczy, zatem w skład masy spadkowej wchodził wyłącznie przedmiotowy lokal mieszkalny. Tym samym gotówka jaką otrzymała wnioskodawczyni tytułem spłaty nie pochodziła z masy spadkowej tj. ze środków spadkodawcy, ale od innego podmiotu z jego środków, czyli od siostry wnioskodawczyni. Nie zamieniono zatem udziału na gotówkę tylko zapłacono za udział. Nie jest to więc zmiana formy spadku a odpłatne zbycie udziału nabytego w spadku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu jest - z zastrzeżeniem ust. 2 - odpłatne zbycie:

Przy czym cytowane w powyższym przepisie "odpłatne zbycie" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów. W myśl art. 155 ustawy - Kodeks cywilny umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie "zbycie" odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału.

W związku z tym, po stronie dokonującego odpłatnego (bo w zamian za spłatę) zbycia udziału w nieruchomości powstaje obowiązek podatkowy, o ile zdarzenie to ma miejsce przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie zbywanego udziału.

Stosownie do art. 924 i 925 ustawy - Kodeks cywilny spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego prawomocne postanowienie sądu stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę.

Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Tym samym wnioskodawczyni udział w przedmiotowej nieruchomości nabyła w dniu 4 lutego 2010 r. a zbyła 23 maja 2011 r. Dokonując zatem oceny skutków prawnych odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości należy stosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r.

Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316 z późn. zm.) zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania, w myśl art. 14 ustawy zmieniającej, mają zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2009 r.

Zgodnie zatem z zapisem art. 30e ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy jego obliczenia.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy podstawą obliczenia podatku, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ww. ustawy).

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ww. ustawy za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Wysokość ww. nakładów, stosownie do art. 22 ust. 6e tej ustawy, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Na podstawie wyżej powołanych przepisów należy stwierdzić, iż podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem ustalonym zgodnie z ww. art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a kosztami uzyskania przychodu, o których mowa w art. 22 ust. 6d ww. ustawy.

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ww. ustawy po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

Natomiast w przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 ww. ustawy).

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Należy wyjaśnić, iż powyższe zwolnienie obejmować będzie taką część dochodu uzyskanego z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych, jaka proporcjonalnie odpowiada udziałowi poniesionych wydatków na własne cele mieszkaniowe w osiągniętych przychodach z odpłatnego zbycia.

Dochód zwolniony należy zatem obliczyć według następującego wzoru:

W

dochód zwolniony = D x ---

P

gdzie:

D - dochód z odpłatnego zbycia,

W - wydatki poniesione na cele mieszkaniowe,

P - przychód ze sprzedaży.

W sytuacji gdy przychód z odpłatnego zbycia zostanie w całości przeznaczony na cele mieszkaniowe, to wówczas uzyskany z tego tytułu dochód będzie w całości korzystał ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Stosownie do art. 21 ust. 25 pkt 1 i 2 ww. ustawy, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się:

Reasumując, przeniesienie na podstawie umowy zniesienia współwłasności udziału w nieruchomości na rzecz siostry w zamian za spłatę stanowi formę odpłatnego zbycia wyczerpującą dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji uzyskany z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości dochód podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym według zasad określonych w art. 30e ww. ustawy, chyba że wnioskodawczyni spełni warunki do zwolnienia przewidziane w treści przepisu art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy. Dochód ten, należy wykazać w zeznaniu podatkowym PIT-39 za 2011 r., który jest przeznaczony dla podatników osiągających przychody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych nabytych lub wybudowanych po 31 grudnia 2008 r.

Ponadto podkreśla się, iż przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn podlegało wyłącznie nabycie przez wnioskodawczynię udziału w nieruchomości i wówczas nie miało miejsca zastosowanie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odrębną czynnością jest natomiast odpłatne zbycie udziału w nieruchomości, którą to czynność regulują już przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko wnioskodawczyni uznano za nieprawidłowe.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.