IBPBII/2/415-67/14/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 16 stycznia 2014 r. (data otrzymania 22 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych najmu nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 22 stycznia 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych najmu nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 3 września 2013 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. Ojciec podzielił swoją część majątku (#189;) równo między Wnioskodawcę oraz jego siostrę. W związku z pozostawionym przez niego testamentem Wnioskodawca został spadkobiercą w wielkości #188; majątku - domu. Udziały posiada również jego siostra oraz matka.

Rodzice Wnioskodawcy wynajmowali (i wynajem trwa nadal) w swoim domu lokale na działalność gospodarczą: handel detaliczny artykułami dziecięcymi i tekstyliami. Dzierżawcy (najemcy) lokali nie są podatnikami podatku VAT. Dochody z najmu były i są opodatkowane przez rodziców (obecnie matkę) podatkiem zryczałtowanym 8,5%.

Wnioskodawca od 1978 r. ma własną rodzinę, mieszka w swoim mieszkaniu w K. W domu rodziców jest tylko gościem (bywa tam średnio 1 raz w miesiącu), nigdy nie partycypował ani w kosztach utrzymania tego domu, ani też w pożytkach otrzymywanych przez rodziców (teraz przez matkę) z najmu pomieszczeń. Wnioskodawca prowadzi jednoosobowa firmę (oprogramowanie mikrokomputerów) i jest podatnikiem podatku VAT.

Dawno temu rodzice Wnioskodawcy, jego siostra i Wnioskodawca (a teraz po śmierci ojca - matka Wnioskodawcy, siostra i Wnioskodawca) umówili się, że ani Wnioskodawca, ani siostra nie będą czerpać z najmu żadnych pożytków. Taka forma ustaleń ma charakter umowy użyczenia (nieodpłatnej) matce (obecnie po śmierci ojca) udziału Wnioskodawcy w nieruchomości. Wnioskodawca wyraził przez to zgodę, że matka może w sposób dowolny dysponować jego częścią majątku odziedziczonego po ojcu, przeznaczając go na wynajem, a Wnioskodawca nie chce pieniędzy z tego wynajmu i to matka ma płacić podatek od całości przychodów z najmu.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano m.in. następujące pytania.

1. Czy na podstawie ww. umowy użyczenia na rzecz matki Wnioskodawca skutecznie zrzekł się dochodów (których nie otrzymuje) z tytułu najmu pomieszczeń w domu rodziców i czy skutecznie i prawidłowo scedował na nią (za jej zgodą) obowiązek regulowania w całości podatku od przychodów z najmu lokali. Czy Wnioskodawca nie jest wobec powyższych ustaleń zobowiązany do płacenia podatku z tytułu wynajmu.

2. Czy ewentualny obowiązek podatkowy (w związku z otrzymanym spadkiem) z tytułu podatku od najmu w przedstawionym przypadku ciążyłby na Wnioskodawcy od dnia śmierci ojca (3 września 2013 r.), czy też od dnia notarialnego (lub sądowego) potwierdzenia tego zdarzenia (poświadczenia posiadania przez notariusza/sąd).

Zdaniem Wnioskodawcy, po sporządzeniu opisanej w stanie faktycznym umowy z matką o tym, że całość dochodów z najmu opodatkowuje ona - nie ma on żadnego obowiązku w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu najmu, ponieważ taka umowa jest formalnym usankcjonowaniem istniejącego stanu rzeczy, tj.:

* Wnioskodawca w domu nie mieszka i nie rości sobie praw do zarządzania tym domem oraz praw do otrzymywania pożytków z najmu i nie czerpie faktycznie pożytków z tego najmu,

* Wnioskodawca nie ponosi żadnych kosztów utrzymania domu, nie pobiera i nie chce pobierać dochodów z tytułu najmu lokali w tym domu,

* między matką, siostrą a Wnioskodawcą nie występują na tym tle żadne konflikty co od tego, że matka w całości pobiera pożytki z najmu i to ona płaci w całości podatek od najmu (zryczałtowany 8,5%).

Wnioskodawcy wydaje się, że ewentualny obowiązek podatkowy ciążyłby na nim od dnia poświadczenia posiadania przez notariusza lub sąd.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Ocena stanowiska w zakresie podatku od towarów o usług została zawarta w odrębnej interpretacji.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wskazać zatem należy, że zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu tym podatkiem podlega każde przysporzenie majątkowe, które uzyskują osoby fizyczne. Wszelkie dochody osiągane przez podatnika - z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku - podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w tym m.in. dochód z tytułu najmu.

W myśl bowiem art. 10 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy - jednym ze źródeł przychodów jest najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Przychodami z tytułu najmu, który nie stanowi działalności gospodarczej - w myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do treści art. 9a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - dochody osiągane przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6, są opodatkowane na zasadach określonych w ustawie, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

W myśl art. 2 ust. 1a ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.) - osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Stosownie do art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu tych umów, stosuje się art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym.

Oznacza to, że przychody z najmu mogą podlegać opodatkowaniu według skali podatkowej albo zgodnie z wyborem podatnika ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych określonym w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Stosownie do art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) - przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Z przytoczonych powyżej uregulowań prawnych wynika, że podstawą generowania przychodów z najmu jest fakt zawarcia stosownej umowy między stronami. Strony umowy określają w niej wysokość czynszu. Czynsz ten stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, a tym samym generuje przychód w rozumieniu podatkowym. Jednakże aby powstał przychód po stronie wynajmującego musi powstać przysporzenie majątkowe, czyli czynsz musi zostać otrzymany lub postawiony do dyspozycji wynajmującego. Powyższa regulacja oznacza, że przychodem z najmu jest wyłącznie przychód otrzymany lub postawiony podatnikowi do dyspozycji.

Przez pojęcie "otrzymane" - zgodnie ze Słownikiem języka polskiego - należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Natomiast "postawionymi do dyspozycji" są takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik - wykazując określoną aktywność - ma możliwość włączyć do swojego władztwa. Innymi słowy, podatnik ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy. Oznacza to, że momentem powstania przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym jest moment rzeczywistego otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika kwoty z tytułu najmu. Przychód powstaje zatem wtedy, kiedy podatnik otrzymuje pieniądze, albo kiedy pieniądze są postawione do jego dyspozycji.

W omawianej sprawie Wnioskodawca jako współwłaściciel domu (w udziale #188; nabytym w spadku), w którym część lokali została oddana w najem poczynił z innymi współwłaścicielami (matką i siostrą) ustalenia, że czynsz z tytułu najmu tych lokali w całości będzie pobierała matka Wnioskodawcy. Wnioskodawca wyraża zgodę aby dysponowała ona jego częścią odziedziczonego majątku przeznaczając go na najem a on z najmu nie będzie czerpał żadnych korzyści.

Wnioskodawca uważa, że powyższe ustalenia mają charakter umowy użyczenia i po zawarciu takiej umowy z matką całość dochodu z najmu winna opodatkowywać ona a Wnioskodawca nie ma żadnych obowiązków z tego tytułu.

Wskazać zatem należy, że zgodnie z art. 710 ustawy - Kodeks cywilny - przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy w zakresie przewidzianym umową i przepisami prawa. Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności. Z uwagi na fakt, że z tytułu umowy użyczenia zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest tylko użyczający, umowę tę należy uznać za jednostronnie zobowiązującą. Kodeks cywilny nie przewiduje żadnej szczególnej formy zawierania tej umowy i może ona być zawarta w dowolnej formie, np. zwykłej pisemnej, ustnej, aktu notarialnego, czynności konkludentnych (dorozumianych).

Skoro zatem w omawianej sprawie po śmierci ojca Wnioskodawca zawarł z matką umowę użyczenia, na podstawie której oddał jej do bezpłatnego używania przypadający na niego udział w nieruchomości i zezwolił na dowolne dysponowanie nieruchomością przez matkę, która będzie wynajmowała lokale znajdujące się w nieruchomości i będzie pobierała cały czynsz za najem a Wnioskodawca nie uzyskuje z tego tytułu żadnych pożytków, to wysokość tego czynszu w żadnej części nie stanowi dla Wnioskodawcy przysporzenia majątkowego, a tym samym nie będzie generowała przychodu w rozumieniu podatkowym. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z tytułu najmu zaliczanego do źródła przychodów wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc najmu nie stanowiącego pozarolniczej działalności gospodarczej jest wysokość uiszczanego na rzecz wynajmującego czynszu, którego w omawianej sprawie Wnioskodawca jednak nie uzyskuje. Tym samym nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tytułu przychodu z najmu w części, w której mogłaby ona na niego przypadać skoro w całości przychodem z najmu dysponuje matka Wnioskodawcy i który zgodnie z umową użyczenia ona otrzymuje.

Stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Z kolei odnośnie do pytania nr 2 o moment powstania ewentualnego obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu najmu wskazać należy, że pytanie to staje się bezprzedmiotowe w sytuacji, kiedy Organ potwierdził, że w rozpatrywanej sprawie na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek podatkowy z tytułu najmu nieruchomości.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.