IBPBII/2/415-602/13/ŁCz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 czerwca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 6 czerwca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania przychodu uzyskanego z odkupienia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, nabytych w drodze spadku - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 czerwca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania przychodu uzyskanego z odkupienia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, nabytych w drodze spadku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Po śmierci stryja wnioskodawca przeprowadził postępowanie spadkowe. Na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia, zgodnie z testamentem zmarłego, wnioskodawca został jego jedynym spadkobiercą. Wśród majątku były także jednostki uczestnictwa subfunduszu, które były objęte dyspozycją na wypadek śmierci.

Zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych, w razie śmierci uczestnika funduszu, fundusz jest zobowiązany na żądanie osoby wskazanej przez zmarłego do odkupienia jednostek, ale do określonej kwoty tj. do 20-krotności średniego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego przez Prezesa GUS. Od wartości tak odkupionych jednostek wnioskodawca zapłacił podatek od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy - dyspozycja na wypadek śmierci. Ponieważ wartość odkupionych jednostek przekroczyła wskazaną kwotę, to pozostałą wartość jako jedyny spadkobierca stryja wnioskodawca zgłosił do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, od której zapłacił 12% podatku z uwagi na zaliczenie go do II grupy podatkowej. Niemniej od tej samej kwoty tj. przewyższającej 20-krotność i opodatkowanej 12% podatkiem od spadków i darowizn został wnioskodawcy pobrany 19% zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych, czyli ta sama kwota została dwukrotnie opodatkowana, tj. podatkiem od spadków i darowizn oraz podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota pieniężna uzyskana z tytułu odkupienia przez fundusz inwestycyjny jednostek uczestnictwa na rzecz osoby wskazanej, ale przewyższającej 20-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez Prezesa GUS, opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn (12%) jako masa spadkowa winna być równocześnie w 100% opodatkowana 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem wnioskodawcy, nie powinien on płacić 19% zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych od całej uzyskanej kwoty, gdyż z racji nabycia praw majątkowych w spadkobraniu nie stał się uczestnikiem funduszu, lecz otrzymał kwotę pieniężną w wyniku odkupienia jednostek uczestnictwa przez fundusz. Ponadto wnioskodawca poniósł koszty nabycia, gdyż uiścił 12% podatek od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Uzyskane środki podlegają podatkowi od spadków i darowizn i takiemu podatkowi winny podlegać nabyte środki w wyniku spadkobrania. Natomiast zryczałtowanemu 19% podatkowi dochodowemu może jedynie podlegać wartość z dnia wypłaty pomniejszona o koszty nabycia w spadku na dzień zgonu spadkodawcy, czyli pomniejszona o zapłacony podatek od spadków i darowizn. Zdaniem wnioskodawcy, dopiero taka wartość stanowi jego zysk. Wnioskodawca uważa, że jeśli środki miałyby podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to nie powinny być opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) przepisów ww. ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Przepisom ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podlega nabycie przez osoby fizyczne w drodze spadku własności rzeczy znajdujących się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zatem nabycie jednostek uczestnictwa w spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Oznacza to, że skoro ich nabycie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, nie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w związku ze śmiercią spadkodawcy powstał obowiązek podatkowy w podatku od spadków, lecz nie powstał w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Niemniej jednak w przypadku opisanym przez wnioskodawcę mamy do czynienia z inną sytuacją niż nabycie spadku, a mianowicie z odkupieniem jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Czynność ta podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy bowiem innego rodzaju przychodu niż uprzednie nabycie tych jednostek w spadku. Obie operacje, zarówno nabycie jednostek w funduszach kapitałowych w spadku jak i ich późniejsze odkupienie, są odrębnymi, kolejnymi czynnościami, które należy ocenić niezależnie od siebie pod względem skutków prawnych, jakie wywołały. Stąd też podlegają opodatkowaniu różnymi podatkami. W podobnej sytuacji są wszyscy podatnicy, którzy odpłatnie zbywają otrzymane w spadku prawa lub rzeczy inne niż gotówka, np. nieruchomości, akcje, prawa majątkowe itp.

Nie ma więc miejsca podwójne opodatkowanie, na które powołuje się wnioskodawca. O podwójnym opodatkowaniu moglibyśmy mówić wyłącznie wówczas, gdyby nabycie jednostek uczestnictwa w spadku podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i jednocześnie to samo nabycie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Z taką sytuacją nie mamy jednak do czynienia, gdyż z jednej strony wykluczają ją wprost same przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z drugiej zaś opodatkowują one nie nabycie jednostek uczestnictwa, lecz ich odpłatne zbycie (odkupienie).

Przechodząc na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stwierdzić, iż zgodnie z art. 9 ust. 1 tej ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi, iż jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c).

Za przychody z kapitałów pieniężnych, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Pojęcie funduszy kapitałowych zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 14 ww. ustawy, w świetle którego ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Zasady i terminy umarzania jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych w tych funduszach lub inny sposób unicestwienia tytułów udziału w funduszach kapitałowych określane są w statutach tychże funduszy kapitałowych.

Zasady opodatkowania dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych reguluje art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w świetle którego od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca nabył w spadku jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, które następnie przedstawił do wykupu. Fundusz naliczył i potrącił 19% podatek od wypłaconej kwoty.

W myśl art. 924 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia przez wnioskodawcę jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym jest dzień śmierci spadkodawcy. Przy czym podatek od spadków i darowizn nie jest kosztem nabycia spadku, gdyż spadkobierca nabywa spadek w dacie śmierci spadkodawcy bez względu na to czy, kiedy i w jakiej wysokości zapłaci podatek od spadków i darowizn. Zapłata podatku od spadków i darowizn jest konsekwencją nabycia spadku a nie warunkiem, stąd nie może być mowy aby podatek uznawać za koszt nabycia spadku. Spadek nabywa się bowiem od spadkodawcy i jest to nabycie nieodpłatne, bo spadkobierca nie ponosi wydatku na jego nabycie - nabywa go z mocy ustawy albo w drodze testamentu. Uprawnienie do pomniejszenia przychodu z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa o koszty uzyskania przychodu może być oceniane w kontekście art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do treści art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Jak wynika z art. 30a ust. 5 ww. ustawy dochodu, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, nie pomniejsza się o straty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych oraz inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, poniesione w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.

Dochodów (przychodów) z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (art. 30a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) - czyli według skali podatkowej.

Na podstawie art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności (świadczeń) z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1 tej ustawy są obowiązane pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych, tj. m.in. dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, iż skoro wnioskodawca otrzymał jednostki uczestnictwa w funduszu kapitałowym w spadku, tym samym nie poniósł wydatków na nabycie tychże jednostek - wydatki te poniósł spadkodawca. Innymi słowy nie doszło do uszczuplenia majątku wnioskodawcy o kwotę stanowiącą równowartość jednostek uczestnictwa w funduszu. W przypadku odkupienia jednostek nabytych przez wnioskodawcę w drodze dziedziczenia wartość odkupu będąca przychodem z tytułu udziału w funduszu kapitałowym stanowi równocześnie dochód do opodatkowania 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 5 ww. ustawy. Fundusz będący płatnikiem prawidłowo zatem pobrał podatek od całej wypłaconej kwoty. Skoro bowiem wnioskodawca nie wpłacił do funduszu żadnej kwoty na nabycie jednostek, gdyż nabył je w spadku, to cała kwota wypłacona mu z tytułu odkupienia jednostek przez fundusz stanowi jego przychód. Za koszt nabycia jednostek nie może być uznany podatek od spadków i darowizn, gdyż nie stanowi on wydatku na nabycie jednostek - jednostki zostały nabyte przez wnioskodawcę na mocy testamentu bez względu na to czy zapłaciłby podatek od spadków i darowizn, czy też nie.

Podsumowując, skoro wnioskodawca podjął decyzję o przedstawieniu do wykupu otrzymanych w drodze spadku jednostek w funduszu kapitałowym, a więc otrzymanych pod tytułem darmym bez ponoszenia wydatków na ich nabycie, od wypłaconej kwoty musiał być i został prawidłowo pobrany podatek dochodowy od osób fizycznych.

Stanowisko wnioskodawcy uznać należało zatem za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.