IBPBII/2/415-467/14/MZa

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 3 lipca 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 3 marca 2014 r. (data otrzymania 7 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaconego przez komornika sądowego odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 marca 2014 r. otrzymano wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaconego przez komornika sądowego odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Komornik Sądowy wszczął egzekucję na podstawie wyroku zaocznego. W wyroku tym wierzycielowi zasądzone zostało 11.490 zł brutto z ustawowymi odsetkami tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika w trybie art. 55 § 11 Kodeksu pracy.

Komornik stwierdził, że na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a - kwoty wyegzekwowane w ramach postępowania egzekucyjnego nie są zwolnione od podatku dochodowego. Komornik wystawił PIT-11 i odprowadził podatek dochodowy od kwot wyegzekwowanych.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy komornik właściwie zastosował przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy w omawianym przypadku podatek dochodowy był należny.

Zdaniem Wnioskodawcy, w omawianym przypadku biorąc pod uwagę zwrot 11.490 zł brutto komornik powinien wierzycielowi przekazać kwoty wyegzekwowane pomniejszone o należny podatek dochodowy. Ponadto zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - odszkodowanie zasądzone na podstawie art. 55 § 11 Kodeksu pracy nie korzysta ze zwolnienia od podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W treści art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy zostały określone źródła przychodów, gdzie m.in. wymienia się: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracę nakładczą, emeryturę lub rentę.

Na mocy art. 11 ust. 1 ww. ustawy - przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy - za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa do odszkodowań wypłaconych pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tą osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony z opodatkowania.

Na mocy zapisu art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, ustawodawca zwolnił od podatku otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, lecz tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

W przedmiotowej sprawie przede wszystkim należy ustalić charakter świadczenia wyegzekwowanego przez Wnioskodawcę na rzecz pracownika, a w szczególności czy świadczenie to jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Z opisu wniosku wynika, że Komornik Sądowy wszczął egzekucję na podstawie wyroku zaocznego. W wyroku tym wierzycielowi zasądzona została kwota 11.490 zł brutto wraz z ustawowymi odsetkami tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika w trybie art. 55 § 11 Kodeksu pracy. Komornik stwierdził, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - kwoty wyegzekwowane w przedmiotowym postępowaniu nie są zwolnione od podatku dochodowego. Komornik wystawił więc PIT-11 i odprowadził podatek dochodowy od wyegzekwowanych kwot.

W związku z wyżej podanym przez Wnioskodawcę stanem faktycznym należy wnioskować, że następstwem rozwiązania przez pracownika umowy o pracę z pracodawcą w trybie art. 55 § 11 Kodeksu pracy w związku z ciężkim naruszeniem przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika, było skierowanie sprawy do Sądu, który wydał wyrok zaoczny. Na podstawie tego wyroku pracownikowi została zasądzona kwota 11.490 zł brutto z ustawowymi odsetkami tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę na podstawie art. 55 § 11 Kodeksu pracy. W związku z brakiem reakcji byłego pracodawcy, pracownik oddał sprawę do egzekucji komorniczej. Komornik sądowy od wyegzekwowanych w postępowaniu kwot (odszkodowania wraz z odsetkami) potrącił i odprowadził podatek dochodowy, wystawiając na rzecz pracownika informację PIT-11.

Kwestię zasad i podstawę do wypłaty odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Stosownie do art. 55 § 11 Kodeksu pracy - pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1, tj. bez wypowiedzenia, także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

Zatem w przypadku odszkodowania zasądzonego podstawie art. 55 § 11 Kodeksu pracy na rzecz pracownika, a wyegzekwowanego przez Wnioskodawcę, mamy do czynienia z odszkodowaniem, którego zasady ustalania i wysokość wynikają wprost z przepisów odrębnej ustawy, tj. Kodeksu pracy. Ww. odszkodowanie nie wynika z zawartej umowy lub ugody, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie jest również odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy czyli nie jest to określona w prawie pracy odprawa ani odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę.

Zatem, omawiane odszkodowanie jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy.

Z wniosku wynika również, że Wnioskodawca (komornik sądowy) w ramach postępowania egzekucyjnego oprócz kwoty odszkodowania wyegzekwował od pracodawcy i wypłacił pracownikowi ustawowe odsetki.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy - za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł mówi się w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zatem przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Takim przychodem tyle, że zwolnionym z podatku jest również wskazane we wniosku odszkodowanie za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę w trybie art. 55 § 11 Kodeksu pracy, wynikające z mocy prawa a zasądzone przez sąd.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy - wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. między innymi ze stosunku pracy.

Z dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy wynika, że omawianemu zwolnieniu podlegają odsetki, które spełniają równocześnie następujące warunki:

Instytucję prawną odsetek reguluje art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może zażądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Szkoda nie stanowi zatem podstawowej przesłanki powstania roszczenia o odsetki, a więc nie mają one charakteru odszkodowawczego z tytułu czynu niedozwolonego. Są one związane z kwotą długu głównego, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego.

Roszczenie odsetkowe nie jest więc częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialno-prawnej.

Wnioskodawca we wniosku wskazał jedynie, że wierzycielowi zasądzona została kwota 11.490 zł brutto z ustawowymi odsetkami. Jeżeli poprzez to Wnioskodawca miał na myśli odsetki ustawowe należne z tytułu nieterminowej wypłaty wskazanego we wniosku odszkodowania, to odsetki te będą spełniały łącznie przesłanki wskazane powyżej w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż są one odsetkami należnymi z tytułu nieterminowego wypłacenia świadczenia mającego swoje źródło w stosunku pracy, tj. odszkodowania za rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę w trybie art. 55 § 11 Kodeksu pracy.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że odszkodowanie z tytułu dopuszczenia się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika zasądzone na podstawie art. 55 § 11 Kodeksu pracy, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem jego wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, tj. ustawy - Kodeks pracy. Ponadto, jako że wskazane odszkodowanie zaliczone jest przez ustawodawcę do źródła przychodu jakim jest stosunek pracy, to otrzymane od niego odsetki będą objęte zwolnieniem zawartym w regulacji art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli zostały wypłacone z tytułu nieterminowych świadczeń, o których mowa w tym przepisie.

W związku z powyższym wyjaśnieniem Wnioskodawca (komornik sądowy), dokonując egzekucji kwoty ww. odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami na rzecz pracownika, niesłusznie pobrał i odprowadził zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od tego odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami, zasądzonego na podstawie art. 55 § 11 Kodeksu pracy. Dodać należy, że kwota zwolnionego odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami nie podlega wykazaniu w informacji PIT-11.

Stanowisko Wnioskodawcy należało zatem uznać za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) - w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.