IBPBII/2/415-366/11/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku, który wpłynął do Organu 10 lutego 2011 r., uzupełnionym w dniu 6 kwietnia 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany działek - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 lutego 2011 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany działek.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z dnia 31 marca 2011 r. Znak: IBPBII/2/415-366/11/AK wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 6 kwietnia 2011 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca stara się o dotację ze środków Unii Europejskiej - Modernizacja Rolnictwa. Wnioskodawca chce powiększyć swoje gospodarstwo rolne. Jednakże nie otrzymał zgody na wybudowanie na działce, której jest obecnie właścicielem nowego budynku gospodarczego, ze względu na to, że teren, na którym znajduje się działka jest terenem mieszkaniowym.

W związku z powyższym wnioskodawca zamierza zamienić się z sąsiadem działkami i na działce, która obecnie należy do sąsiada wybudować nowy budynek wraz z domem. Wnioskodawca zasięgnął już wiedzy, iż teren, na którym znajduje się działka sąsiada może być przeznaczony na budowę takiego budynku. Ponadto wioskodawca rozmawiał już z sąsiadem i ten zgodził się na wymianę.

Sąsiad wnioskodawcy posiada działkę o powierzchni 0,50 h a wnioskodawca o powierzchni 0,52 ha. Działki posiadają taką samą wartość (obie budowlane). Działkę, której wnioskodawca obecnie jest właścicielem przepisali na niego rodzice w dniu 16 grudnia 2006 r.

Wnioskodacwa wskazał również, iż dowiedział się, że w jego przypadku nie musi płacić podatku dochowego z tytułu zamiany działek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy istnieje możliwość zamiany z sąsiadem działki (wnioskodawca za swoją część nie chce dopłaty, gdyż 2 ary nie mają dla niego znaczenia, a za to może wybudować gospodarstwo) bez opłacania podatku.

Zdaniem wnioskodawcy, skoro żadna ze stron transakcji nie traci ani się nie wzbogaca, a przedmiotem transakcji jest tylko wymiana, to nie widzi on powodów, dla których podatek powinien być płacony.

Ponadto wnioskodawca wskazał, że złożył pismo w Gminie w sprawie opłaty planistycznej. Po zapoznaniu się ze sprawą oraz dokładnymi informacjami na temat działek stwierdzono, że opłata ta nie zostanie naliczona.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości i praw wymienionych w tym przepisie przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości i praw nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości i praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Natomiast użyte w cytowanym przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie "odpłatne zbycie" oznacza przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Tym samym "odpłatne zbycie" obejmuje swoim zakresem nie tylko umowę sprzedaży, ale również umowę zamiany. Aby dana czynność miała charakter odpłatnej nie musi jej bowiem towarzyszyć świadczenie pieniężne i przepływ gotówkowy. Forma bezpośredniej wymiany towarów, jaką jest uregulowana w art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umowa zamiany, w wyniku której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy, również stanowi odpłatne zbycie rzeczy. Ekwiwalentem w tym wypadku jest inna rzecz, a nie wartości pieniężne.

Zamiana jest więc umową o podobnym charakterze co sprzedaż. Świadczy o tym między innymi fakt, że ustawodawca nie reguluje odrębnie tej umowy, a jedynie w art. 604 Kodeksu cywilnego stanowi, że do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Ponadto zgodnie z art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, umowa m.in. zamiany rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę. Zasadnicza różnica między umową sprzedaży a umową zamiany polega jedynie na tym, że w umowie zamiany nie występuje świadczenie pieniężne, a formę zapłaty stanowi inna rzecz. Zamiana więc podobnie jak umowa sprzedaży stanowi formę odpłatnego zbycia.

Nie ma przy tym znaczenia, czy zamieniane nieruchomości mają taką samą wartość i powierzchnię, przez co między stronami umowy zamiany nie dochodzi do dopłat tytułem wyrównania wartości zamienianych nieruchomości, czyli jak wskazuje wnioskodawca, że "żadna ze stron transakcji nie traci ani się nie wzbogaca". Zamiana bowiem niezależnie od tego, czy przedmiotem zamiany są nieruchomości mające taką sama wartość czy też nie, stanowi formę odpłatnego zbycia, przez co wywołuje określone skutki podatkowe. Natomiast ewentualne dopłaty wynikające z różnicy wartości zbywanych w drodze zamiany nieruchomości mogłyby zostać uwzględnione przy ustalaniu dochodu z tytułu odpłatnego zbycia (np. w drodze sprzedaży) nabytej w formie zamiany nieruchomości.

Ponadto zauważyć należy, że na skutki podatkowe umowy zamiany w podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma wpływu również fakt, czy wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz Gminy tzw. opłaty planistycznej.

Opłata z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem planu miejscowego, zwana dalej "opłatą planistyczną", określona jest w przepisach ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.). Stosownie do art. 36 ust. 4 tej ustawy, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości.

Zatem u podstaw opłaty planistycznej leży wzrost wartości nieruchomości położonej na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, w związku z jego uchwaleniem lub zmianą ustaleń zawartych w tym planie. Natomiast jak zostało już wskazane powyżej w przypadku zamiany nieruchomości nie ma znaczenia czy podatnik uzyska w wyniku zamiany nieruchomość o tej samej wartości czy wyżej lub niższej. Ponadto ustawodawca nie uzależnia obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu odpłatnego zbycia w formie zamiany od tego, czy podatnikowi zostanie czy też nie naliczona opłata planistyczna. Opłata planistyczna a podatek dochodowy od osób fizycznych są to dwie równe należności. Tę pierwszą pobiera się w związku ze wzrostem wartości nieruchomości, natomiast podatek dochodowy od osób fizycznych jest pobierany w sytuacji, gdy właściciel nieruchomości dokona jej odpłatnego zbycia m.in. w formie umowy zamiany. Tak więc, są to dwie różne należności, których obowiązek zapłaty jest związany z zaistnieniem różnych zdarzeń prawnych. Fakt zapłacenia lub nie opłaty planistycznej nie zwalnia z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wobec powyższego, zamiana nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zamiana ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Jeżeli natomiast zamiana nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości następuje po upływie tego okresu, przychód z zamiany nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że wnioskodawca ma zamiar dokonać zamiany z sąsiadem działki (bez dopłat), której właścicielem stał się w 2006 r., co oznacza, że zamiana przedmiotowej działki nie będzie stanowiła źródła przychody wyłącznie jeżeli zostanie dokonana po 31 grudnia 2011 r., czyli po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wnioskodawca nabył działkę mającą być przedmiotem zamiany.

Natomiast zamiana tej działki przed 1 stycznia 2012 r. będzie stanowiła źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nastąpi bowiem przed pływem 5 lat licząco końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie działki, tj. 2006 r.

Dokonując oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia (zamiany) przedmiotowej działki przed dniem 1 stycznia 2012 r. należy stosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588 z późn. zm.), do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w tej ustawie, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

I tak, w myśl art. 28 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r. - podatek od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Podatek ten jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z odpłatnego zbycia w drodze zamiany nieruchomości lub praw majątkowych, a także innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8u każdej ze stron umowy przenoszącej własność, jest wartość nieruchomości, rzeczy lub prawa zbywanego w drodze zamiany. Przepisy ust. 1, 3 i 4 stosuje się odpowiednio. Zatem przy zamianie działek przychodem jest wartość zbywanej działki wyrażona w cenie określonej w umowie pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości rynkowej (art. 19 ust. 4 ww. ustawy).

Przychód ten można pomniejszyć o koszty odpłatnego zbycia, czyli te koszty, które wnioskodawca poniósł, aby transakcja mogła dojść do skutku np. podatek od czynności cywilnoprawnych, koszty sporządzenia aktu notarialnego zamiany. Tak obliczony przychód podlega opodatkowaniu 10% podatkiem dochodowym płatnym w terminie 14 dni od dokonania odpłatnego zbycia (zamiany) na rachunek urzędu skarbowego.

Jednakże ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 32a ww. ustawy. przewidział możliwość zwolnienia z opodatkowania przychodu uzyskanego z zamiany. Stosownie do treści tego artykułu wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z zamiany, z zastrzeżeniem ust. 2:

Z powyższego przepisu wynika jednoznacznie, że aby przychód z zamiany gruntu (działek) mógł być zwolniony z opodatkowania, to ów grunt musi być związany z budynkiem lub lokalem mieszkalnym, czyli innymi słowy na gruncie tym musi być w momencie zamiany wzniesiony dom lub lokal mieszkalny. Tymczasem z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że przedmiotem zamiany będą niezabudowane działki. Wnioskodawca ma bowiem dopiero zamiar wybudować na działce, którą nabędzie w drodze zamiany budynek gospodarczy wraz z domem. Również działka, której wnioskodawca jest właścicielem i którą zamierza zamienić nie jest zabudowana. Oznacza to, że w przedmiotowej sprawie nie będzie miało zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 32a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r., wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych w całości, jeżeli ich nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny.

Wnioskodawca wskazał we wniosku, że rodzice przepisali na niego w dniu 16 grudnia 2006 r. działkę, która obecnie ma zamiar zamienić. Powyższe mogłoby sugerować, że przedmiotową działkę wnioskodawca nabył w drodze darowizny.

Jednakże wskazać należy, że powołany powyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy dotyczy wyłącznie jednego rodzaju odpłatnego zbycia - sprzedaży i brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych do twierdzenia, że przepis mógłby mieć zastosowanie również do zamiany.

Powołany przepis art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy przewiduje możliwość zwolnienia z opodatkowania po spełnieniu określonych warunków przychodu ze sprzedaży nieruchomości. Brzmienie tego przepisu jednoznacznie wskazuje, że zwolnieniu z opodatkowania, o którym mowa w art. 28 ust. 2 ustawy może podlegać jedynie przychód osiągnięty ze sprzedaży. Przepis ten nie posługuje się bowiem pojęciem odpłatne zbycie, które ma charakter znacznie szerszy niż sprzedaż. Użycie pojęcia "sprzedaż" wyklucza możliwość objęcia tym zwolnieniem również przychodu z zamiany.

Reasumując, jeżeli wnioskodawca dokona zamiany działki, którą nabył w 2006 r. po dniu 31 grudnia 2011 r., to zamiana ta w ogóle nie będzie stanowiła źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu, gdyż od końca roku kalendarzowego, w którym nabyto działkę do dnia odpłatnego zbycia (zamiany) upłynie 5 lat, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, a tym samym wnioskodawca nie będzie miał obowiązku płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zamiany.

Natomiast jeżeli zamiana przedmiotowej działki będzie miała miejsce przed 1 stycznia 2012 r., to przychód uzyskany z zamiany działki będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 28 ust. 2 ww. ustawy. Przychodem będzie wartość zbywanej w drodze zamiany działki pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia nieruchomości. Wnioskodawca zamieniał będzie bowiem niezabudowaną działkę na inną niezabudowaną działkę, co wyklucza możliwość zwolnienia przychodu z art. 21 ust. 1 pkt 32a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedmiotowej sprawie ze względu na wskazane wyżej okoliczności nie może mieć zastosowania również art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy, iż skoro żadna ze stron transakcji nie traci ani się nie wzbogaca, a przedmiotem transakcji jest tylko wymiana, więc nie widzi on powodów, dla których podatek powinien być płacony, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.